بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
===۷) دوره انقلاب اسلامی=== | ===۷) دوره انقلاب اسلامی=== | ||
انقلاب اسلامی آغازگر تحولی بنیادین از نظر کمی و کیفی در سازمان‌یابی هیئت‌های مذهبی شد، به‌طوری که هم تنوع و تکثر هیئتها به‌رسمیت شناخته شد و هم ساختار سنتی این نهادها دچار دگرگونی اساسی شد.<ref>. مظاهری، رسانه شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۲۹۵.</ref> در نیمۀ دوم دهۀ ۱۳۷۰ش، تحولات عمیقی در ساختار و | انقلاب اسلامی آغازگر تحولی بنیادین از نظر کمی و کیفی در سازمان‌یابی هیئت‌های مذهبی شد، به‌طوری که هم تنوع و تکثر هیئتها به‌رسمیت شناخته شد و هم ساختار سنتی این نهادها دچار دگرگونی اساسی شد.<ref>. مظاهری، رسانه شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۲۹۵.</ref> در نیمۀ دوم دهۀ ۱۳۷۰ش، تحولات عمیقی در ساختار و مؤلفههای هویتی هیئت‌های مذهبی زنان، به شکلگیری الگوهای نوین و متمایز از اشکال سنتی انجامید.<ref>. [https://jwsps.alzahra.ac.ir/article_1356_6c8e1a475dddf68398657f98e3ada45b.pdf دستوری، «بررسی دگرگونی هیئت‌های مذهبی زنانه: هیئت‌های سنتی و نوین»، ۱۳۸۹ش، ص۷۳].</ref> | ||
==گونه‌شناسی هیئت‌های مذهبی== | ==گونه‌شناسی هیئت‌های مذهبی== | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
گروه‌های مذهبی نوین، ضمن حفظ هویت دینی خود، به‌دلیل ناسازگاری با ساختارهای سنتی، از هیئت‌های مرسوم فاصله گرفته‌اند و با کنار گذاشتن برخی هنجارهای رایج به بازتعریف دین به مثابۀ نظامی شخصی‌شده و سازگار با ارزش‌های مدرن پرداخته‌اند. این نوع از هیئت‌های مذهبی از دو دسته هیئت‌های عامهپسند نوین و معرفتگرا تشکیل شدهاند.<ref>. [https://jwsps.alzahra.ac.ir/article_1356_6c8e1a475dddf68398657f98e3ada45b.pdf دستوری، «بررسی دگرگونی هیئت‌های مذهبی زنانه: هیئت‌های سنتی و نوین»، ۱۳۸۹ش، ص۸۸].</ref> | گروه‌های مذهبی نوین، ضمن حفظ هویت دینی خود، به‌دلیل ناسازگاری با ساختارهای سنتی، از هیئت‌های مرسوم فاصله گرفته‌اند و با کنار گذاشتن برخی هنجارهای رایج به بازتعریف دین به مثابۀ نظامی شخصی‌شده و سازگار با ارزش‌های مدرن پرداخته‌اند. این نوع از هیئت‌های مذهبی از دو دسته هیئت‌های عامهپسند نوین و معرفتگرا تشکیل شدهاند.<ref>. [https://jwsps.alzahra.ac.ir/article_1356_6c8e1a475dddf68398657f98e3ada45b.pdf دستوری، «بررسی دگرگونی هیئت‌های مذهبی زنانه: هیئت‌های سنتی و نوین»، ۱۳۸۹ش، ص۸۸].</ref> | ||
'''الف) هیئت‌های | '''الف) هیئت‌های عامهپسند زنانه نوین؛''' انگیزۀ مشارکت زنان در این هیئتها با انگیزۀ زنان در هیئت‌های سنتی همانندی بسیار دارد. هیئت‌های نوین عامهپسند با جایگزینی نقش مداحان به‌جای سخنرانان و ترکیب موسیقی با مناسک دینی، الگوی جدیدی از دینداری ارائه می‌دهند. در این نگرش، دین بیشتر بر ارزش‌های انسان‌دوستانه و خیرخواهانه تأکید دارد تا احکام فقهی، به‌طوری‌که حتی مراکز خدماتی به مکان‌های معنوی تبدیل می‌شوند. این هیئتها با پذیرش ارزش‌های مدرن، الگویی از دینداری دنیوی‌شده را نمایندگی می‌کنند که با «جنبش‌های تأییدکننده جهان» همخوانی دارد.<ref>. [https://jwsps.alzahra.ac.ir/article_1356_6c8e1a475dddf68398657f98e3ada45b.pdf دستوری، «بررسی دگرگونی هیئت‌های مذهبی زنانه: هیئت‌های سنتی و نوین»، ۱۳۸۹ش، ص85-86].</ref> | ||
'''ب) هیئت‌های | '''ب) هیئت‌های معرفتگرا؛''' هیئت‌های معرفتگرا با ترکیبی از ویژگی‌های سنتی و نوین، الگویی ترکیبی از دینداری را ارائه می‌دهند. این مجالس که عمدتاً توسط زنان طبقۀ متوسط و بالای تحصیل‌کرده برگزار می‌شوند، با حفظ ساختار سخنرانی/مداح در سوگواری‌ها و اضافه شدن دف‌زن در جشن‌ها، گفتمانی عرفانی-معرفت‌محور مبتنی بر منابع دینی اصیل را دنبال می‌کنند. اگرچه شکل اجرا و استفاده از زیبایی‌شناسی مدرن آنها را به هیئت‌های نوین نزدیک می‌کند، اما محتوای عمیق‌تر و رویکرد عقلانی-عرفانی، تمایز اصلی آنها از هیئت‌های عامهپسند است. این هیئتها با حفظ جنبه‌های عاطفی سنتی، احکام فقهی را نادیده نمی‌گیرند، اما بر ایمان فردی و معرفت باطنی تأکید بیشتری دارند.<ref>. [https://jwsps.alzahra.ac.ir/article_1356_6c8e1a475dddf68398657f98e3ada45b.pdf دستوری، «بررسی دگرگونی هیئت‌های مذهبی زنانه: هیئت‌های سنتی و نوین»، ۱۳۸۹ش، ص۸۲].</ref> | ||
===۳) شبه هیئتها=== | ===۳) شبه هیئتها=== | ||
