تبعیض جنسیتی: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

دیداریویکی‌متن

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 <big>'''تبعیض جنسیتی،'''</big> توزیع نامناسب موهبت‌ها، موقعیت‌ها و مزایا به نفع یک جنس خاص.
-برداشت و روایت واحدی از تبعیض جنسیتی در جهان وجود ندارد. ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی زمینه شکل‌گیری عدالت جنسیتی و تبعیض جنسیتی است. پیامدهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی تبعیض جنسیتی بسیار مضر است، چراکه توانمندی‌ها، خلاقیت و انگیزه‌های بیش از نصف جمعیت جهان را تضعیف می‌کند. علاوه بر این‌که زمینه سوء استفاده از زنان تحت عنوان عدالت جنسیتی را نیز فراهم می‌کند.
+برداشت و روایت واحدی از تبعیض جنسیتی در جهان وجود ندارد. ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی زمینه شکل‌گیری عدالت یا تبعیض جنسیتی است. پیامدهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی تبعیض جنسیتی بسیار مضر است، چراکه توانمندی‌ها، خلاقیت و انگیزه‌های افراد زیادی را تضعیف می‌کند. علاوه بر این‌که بیشتر زمینه سوء استفاده از زنان تحت عنوان عدالت جنسیتی را نیز فراهم می‌کند.
 ==مفهوم‌شناسی==
-تبعیض جنسیتی دارای تعاریف متعدد است:
 '''انحصاری‌سازی''': انحصاری نمودن مجامع، موهبت‌ها، موقعیت‌ها و مزایا به نفع جنس خاص تبعیض جنسی است.<ref>حسینی و احمدی، «بررسی رابطه سرمایه فرهنگی والدین و گرایش به تبعیض جنسیتی: مطالعه موردی شهرستان جوانرود»، 1395ش، ص37</ref>
-'''وجود قوانین دست و پاگیر''': برخی معتقدند که رویه‌ها و قوانین دست‌ و پاگیر برای زنان شکل اصلی تبعیض جنسیتی است. <ref>سفیری و باغستانی، «بررسی احساس تبعیض جنسیتی بین اعضای هیئت علمی و عوامل مؤثر بر آن»، 1393ش، ص41</ref>
+'''وجود قوانین دست و پاگیر''': برخی معتقدند که رویه‌ها و قوانین دست‌ و پاگیر برای زنان شکل اصلی تبعیض جنسیتی است.<ref>سفیری و باغستانی، «بررسی احساس تبعیض جنسیتی بین اعضای هیئت علمی و عوامل مؤثر بر آن»، 1393ش، ص41</ref>
 '''نقش‌های منفی برای زنان''': به زعم برخی نویسندگان شکل اصلی تبعیض جنسیتی این است که نقش‌های زنان و مردان تغییر کرده است، این تغییرات عامل بروز اشکال جدید تبعیض جنسی بوده است، عموماً زنان نقش‌های مردانه را به عهده گرفته‌اند، در حالی‌که در ایفای این نقش‌ها به اندازه مردان موفق نیستند، از سوی دیگر مردان در نقش‌های زنانه وارد نشده‌اند تا فشار نقش بر آنان وارد شود. در نتیجه تغییر نقش‌ها به نفع مردان بوده است.<ref>حمدی، «انعطاف ناپذير دانستن نقش‌هاي جنسيتي و دفاع از تبعيض‌هاي جنسيتي»، 1397ش، ص26.</ref>
@@ خط ۱۴: / خط ۱۲: @@
 '''برتر دانستن مردان''': برخی از محققین شکل اصلی تبعیض جنسیتی را به پیشداوری‌هایی مربوط می‌داند که مردان را بلند مرتبه‌تر از زنان و زنان را فرودست‌تر از مردان تصویر می‌کند.<ref>روحانی و عابدین دیزناب، «دوآليته تبعيض و اميد، نظريه‌اي زمينه‌اي از تراژكتوري شكلگيري تبعيض جنسيتي ميان زنان طبقه متوسط شهر تبريز» 1399ش، ص56.</ref>
-'''مؤلفه‌های مختلف''': گاهی تبعیض جنسیتی در شکل رفتار منفی و تعابیر منفی نسبت به زنان بروز می‌کند و گاهی ظاهراً شکل مثبت دارد اما زنان را برای تصدی نقش‌های پست‌تر مناسب می‌داند. در یک دسته‌بندی دیگر تبعیض جنسیتی سه شکل دارد، گاهی در شکل کلمات تبعیض آمیز است و گاهی در شکل کنش‌های نابرابر است و گاهی نگاه‌های جنسی نامناسب نسبت به زنان است.<ref>شنبدی‏ و ارشدی، «اثر رويدادهاي تبعيض‌آميز جنسيتي بر عملكرد شغلي زنان:نقش تعديل‌كننده‌ي سرسختي روانشناختي و تاب‌آوري»، 1395ش، ص23</ref>
+'''مؤلفه‌های مختلف''': گاهی تبعیض جنسیتی در شکل رفتار منفی و تعابیر منفی نسبت به زنان بروز می‌کند و گاهی ظاهراً شکل مثبت دارد اما زنان را برای تصدی نقش‌های پست‌تر مناسب می‌داند. در یک دسته‌بندی دیگر تبعیض جنسیتی سه شکل دارد، گاهی در شکل کلمات تبعیض‌آمیز است و گاهی در شکل کنش‌های نابرابر است و گاهی نگاه‌های جنسی نامناسب نسبت به زنان است.<ref>شنبدی‏ و ارشدی، «اثر رويدادهاي تبعيض‌آميز جنسيتي بر عملكرد شغلي زنان:نقش تعديل‌كننده‌ي سرسختي روانشناختي و تاب‌آوري»، 1395ش، ص23</ref>
 ==تبعیض جنسیتی در جهان==
-اکثر اندیشمندان غربی از وجود تبعیض جنسیتی شدید در جوامع اروپائی شکایت دارند. ولی برخی مدعی هستند که به موازات بهبود وضعیت اقتصادی در اروپا تبعیض جنسیتی نیز بهبود یافته است.<ref>رحمانی و کاوه، «آیا تبعیض جنسیتی عامل بازدارنده رشد اقتصادی کشور‌ها است؟»1394ش، ص594. </ref> تحقیقات دیگر با ادعای تحقق عدالت جنسیتی در جهان را ساده‌انگارانه قلمداد کرده و مدعی هستند که تبعیض جنسیتی به شکل پیچیده‌تر همچنان وجود دارد. از جمله بررسی‌های تبعیض آمیز جنسیتی کارفرما‌ها، مشتریان و همکاران نسبت به زنان، همچنین تبعیض در ارائه آمارها و کم جلوه دادن بهره‌وری زنان نسبت به مردان و در نهایت حذف شدن زنان از شغل‌های مردانه باعث ایجاد مازاد عرضه و کاهش دستمزد در بخش‌های زنانه خواهد شد. همه این موارد تبعیض مدرن جنسیتی است.<ref>کیان ارثی و سعادت، «شکاف جنسیتی درآمد: به چالش کشیدن توجیهات عقلانی، تساوی حقوق ، تبعیض و محدودیت‌های مدل‌های سرمایه انسانی»، 1393ش، ص178. </ref>
+اکثر اندیشمندان غربی از وجود تبعیض جنسیتی شدید در جوامع اروپایی شکایت دارند. ولی برخی مدعی هستند که به موازات بهبود وضعیت اقتصادی در اروپا تبعیض جنسیتی نیز بهبود یافته است.<ref>رحمانی و کاوه، «آیا تبعیض جنسیتی عامل بازدارنده رشد اقتصادی کشور‌ها است؟»1394ش، ص594. </ref> تحقیقات دیگر با ادعای تحقق عدالت جنسیتی در جهان را ساده‌انگارانه قلمداد کرده و مدعی هستند که تبعیض جنسیتی به شکل پیچیده‌تری همچنان وجود دارد. از جمله بررسی‌های تبعیض آمیز جنسیتی کارفرما‌ها، مشتریان و همکاران نسبت به زنان، همچنین تبعیض در ارائه آمارها و کم جلوه دادن بهره‌وری زنان نسبت به مردان و در نهایت حذف شدن زنان از شغل‌های مردانه باعث ایجاد مازاد عرضه و کاهش دستمزد در بخش‌های زنانه خواهد شد. همه این موارد تبعیض جنسیتی مدرن است.<ref>کیان ارثی و سعادت، «شکاف جنسیتی درآمد: به چالش کشیدن توجیهات عقلانی، تساوی حقوق ، تبعیض و محدودیت‌های مدل‌های سرمایه انسانی»، 1393ش، ص178. </ref>
 ==تبعیض جنسیتی در ایران==
-اولین تلاش برای رفع تبعیض جنسیتی مرتبط با آموزش در ایران به دوره مشروطه بر می‌گردد. هرچند به دلیل عدم امکانات بسیاری از ایده‌های عدالت‌خواهانه تحقق نیافت.<ref>مجموعه قوانین و مقررات عصر مشروطیت (1285-1289 هجری شمسی)، ص94.</ref>  حتی در اوایل دهه 1350 شمسی دولت پهلوی هزینه تحصیل رایگان را نمی‌پذیرفت.<ref>اصول انقلاب شاه و ملت: 6 بهمن 1354، 1354ش، ص214؛ پهلوی، بسوی تمدن بزرگ، 1389ش، ص133.</ref> به همین دلیل رفع تبعیض جنسیتی در آموزش عملاً پابرجا ماند.<ref>شرف‌زاده، انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌های ایران، 1383ش. ص111.</ref> بعد از انقلاب ایران زمینه تحصیل رایگان برای زنان و مردان فراهم شد.<ref>- مجموعه قوانین فرهنگ و آموزش عالی، بی‌تا، ص13.</ref> تنها مسئله تحصیل خصوصی در کنار تحصیل رایگان دولتی است که ممکن است زنان نتوانند همسان با مردان در آن شرکت نمایند.<ref>حاضری، مدارس غیرانتقاعی و تحرک اجتماعی (با تکیه بر مطالعه در شهرستان یزد)، 1377ش، ص73.</ref> برخی به سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش ایران اشکال کرده‌اند که به ارتباط تأمین عدالت آموزشی و جنسیت به اندازه‌ کافی توجه نکرده است.<ref>صفار حیدری و حسین‌نژاد، «رويكردهاي عدالت آموزشي)نگاهي به جايگاه عدالت آموزشي در سند تحول بنيادين نظام آموزش و پرورش ايران)»، 1393ش، ص59.</ref> در حال حاضر در ایران  طبق برخی تحقیقات عدالت آموزشی‌جنسیتی در گروه افراد 6 تا 35 ساله‌ها وجود دارد. در گروه‌های سنی بالاتر از 35 ساله‌ها، عدالت آموزشی از نظر جنسی به ضرر دختران و زنان است. از جهت مقطع تحصیلی، در مقطع ابتدایی عدالت آموزشی میان جنس‌ها برقرار است. در مقاطع راهنمایی، متوسطه و عالی عدالت آموزشی به ضرر جنس مؤنث است و مقطع پیش دانشگاهی به ضرر جنس مذکر بوده است.<ref>آتشک، «ارزشیابی عدالت جنسیتی در نظام آموزش ایران»، 1391ش، ص141 و 145.  </ref>
+اولین تلاش برای رفع تبعیض جنسیتی مرتبط با آموزش در ایران به دوره مشروطه بر می‌گردد. هرچند به دلیل عدم امکانات بسیاری از ایده‌های عدالت‌خواهانه تحقق نیافت.<ref>مجموعه قوانین و مقررات عصر مشروطیت (1285-1289 هجری شمسی)، ص94.</ref>  حتی در اوایل دهه 1350 شمسی دولت پهلوی هزینه تحصیل رایگان را نمی‌پذیرفت.<ref>اصول انقلاب شاه و ملت: 6 بهمن 1354، 1354ش، ص214؛ پهلوی، بسوی تمدن بزرگ، 1389ش، ص133.</ref> به همین دلیل رفع تبعیض جنسیتی در آموزش عملاً ادامه یافت.<ref>شرف‌زاده، انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌های ایران، 1383ش. ص111.</ref> بعد از انقلاب ایران زمینه تحصیل رایگان برای زنان و مردان فراهم شد.<ref>- مجموعه قوانین فرهنگ و آموزش عالی، بی‌تا، ص13.</ref> تنها مسئله تحصیل خصوصی در کنار تحصیل رایگان دولتی است که ممکن است زنان نتوانند همسان با مردان در آن شرکت نمایند.<ref>حاضری، مدارس غیرانتقاعی و تحرک اجتماعی (با تکیه بر مطالعه در شهرستان یزد)، 1377ش، ص73.</ref> برخی به سند تحول بنیادین نظام آموزش‌وپرورش ایران اشکال کرده‌اند که به ارتباط تأمین عدالت آموزشی و جنسیت به اندازه‌ کافی توجه نکرده است.<ref>صفار حیدری و حسین‌نژاد، «رويكردهاي عدالت آموزشي)نگاهي به جايگاه عدالت آموزشي در سند تحول بنيادين نظام آموزش و پرورش ايران)»، 1393ش، ص59.</ref> در حال حاضر در ایران  طبق برخی تحقیقات عدالت آموزشی‌ جنسیتی در گروه افراد 6 تا 35 ساله‌ها وجود دارد. در گروه‌های سنی بالاتر از 35 ساله‌ها، عدالت آموزشی از نظر جنسی به ضرر دختران و زنان است. از جهت مقطع تحصیلی، در مقطع ابتدایی عدالت آموزشی بیش از مقاطع دیگر میان هر دو جنس‌ برقرار است، اما در مقاطع دیگر به گاهی به نفع مردان و گاهی به نفع زنان تبعیض وجود دارد.<ref>آتشک، «ارزشیابی عدالت جنسیتی در نظام آموزش ایران»، 1391ش، ص141 و 145.  </ref>
 ==حوزه‌های اصلی تبعیض جنسیتی==
 مهم‌ترین حوزه‌های تبعیض جنسیتی عبارتند از: آموزش، درآمد، اشتغال و دسترسی به مناصب مدیریتی.<ref>نیک‌پی طبری، و میلا علمی، «اثر تبعیض جنسیتی در آموزش بر رشد اقتصادی کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا»، 1393ش، ص96</ref>
 ===1. تبعیض جنسیتی در آموزش===
-تبعیض جنسیتی در جامعه‌ای وجود دارد که زنان و مردان به صورت مساوی به امکانات آموزشی دسترسی نداشته باشند. مهم‌ترین موانع مؤثر برای عدالت جنسیتی در حوزه آموزش عبارتند از: فقر فرهنگی و اقتصادی، فرزندان زیاد، ازدواج زودهنگام دختران و کمبود امکانات آموزشی در جامعه. این عوامل باعث ترجیج تحصیل پسران به جای دختران هستند.<ref>نیک‌پی طبری، و میلا علمی، «اثر تبعیض جنسیتی در آموزش بر رشد اقتصادی کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا»، 1393ش، ص96</ref> در حالی که طبق معاهده‌های بین المللی هرگونه تبعیض جنسیتی در آموزش نسبت به دختران ممنوع است و باید از سوی نهادهای بین المللی با آن برخورد شود.<ref>سید حاتمی، و مصفا، «سازوکارهای بین‌المللی احراز مسئولیت دولت‌ها در قبال اعمال تبعیض جنسیتی در آموزش» 1401ش، ص1186</ref>
+طبق معاهده‌های بین‌المللی هرگونه تبعیض جنسیتی در آموزش نسبت به دختران ممنوع است و از سوی نهادهای بین المللی با آن برخورد می‌شود.<ref>سید حاتمی، و مصفا، «سازوکارهای بین‌المللی احراز مسئولیت دولت‌ها در قبال اعمال تبعیض جنسیتی در آموزش» 1401ش، ص1186</ref> تبعیض جنسیتی در جامعه‌ای وجود دارد که زنان و مردان به صورت مساوی به امکانات آموزشی دسترسی نداشته باشند. مهم‌ترین موانع مؤثر برای عدالت جنسیتی در حوزه آموزش عبارتند از: فقر فرهنگی و اقتصادی، فرزندان زیاد، ازدواج زودهنگام دختران و کمبود امکانات آموزشی در جامعه. این عوامل باعث ترجیج تحصیل پسران به جای دختران هستند.<ref>نیک‌پی طبری، و میلا علمی، «اثر تبعیض جنسیتی در آموزش بر رشد اقتصادی کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا»، 1393ش، ص96</ref>
-پیامد مهم تبعیض جنسیتی در آموزش این است که طبق تحقیقات علمی، استعداد ذاتی پسران و دختران در کسب آموزش مساوی است، اگر تبعیض روا داشته شود، پسران کم استعدادتر بر دختران با استعدادتر ترجیح داده خواهند شد. در این شرایط آورده نهایی آموزش دچار نقصان خواهد شد و منابع آموزشی بصورت نا‌مناسب تخصیص داده خواهد شد.<ref>نیک‌پی طبری، و میلا علمی، «اثر تبعیض جنسیتی در آموزش بر رشد اقتصادی کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا»، 1393ش، ص99</ref>
+استعداد ذاتی پسران و دختران در کسب آموزش مساوی است، اگر تبعیض روا داشته شود، پسران کم استعدادتر بر دختران با استعدادتر ترجیح داده خواهند شد. در این شرایط آورده نهایی آموزش دچار نقصان خواهد شد و منابع آموزشی به‌صورت نا‌مناسب تخصیص داده خواهد شد.<ref>نیک‌پی طبری، و میلا علمی، «اثر تبعیض جنسیتی در آموزش بر رشد اقتصادی کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا»، 1393ش، ص99</ref>
-===2 تبعیض جنسیتی در درآمد===
+===2. تبعیض جنسیتی در درآمد===
-تبعیض در درآمد به این معنا است که زنان در کسب درآمد و توزیع درآمد‌ها در جامعه با تبعیض مواجه هستند، فعالیت در بخش خصوصی نیز نه تنها از تبعیض درآمد نسبت به زنان نمی‌کاهد بلکه آنرا تشدید می‌کند، در عین‌حال رشد تحصیلات زنان عامل نسبی کاستن از تبعیض در درآمد برای زنان است، اما به تنهایی کافی نیست و تشکل‌های کارگری می‌توانند با قدرت چانه‌زنی نقش مهم‌تری در کاستن از تبعیض جنسیتی داشته باشند.<ref>بیدار بخت‌نیا و جرجرزاده، « بررسی عوامل مؤثر بر تبعيض جنسيتی دستمزد در ایران»، 1398ش، ص300.</ref> یکی از تحقیقات نشان داده است که یکی از عوامل رشد تبعیض جنسیتی درآمدهای نفتی است، طبق این تحقیق درآمد نفتی دستمزدهای بالا برای مردان را به بار می‌آورد و موجب رشد تبعیض نسبت به زنان است.<ref>عراقی‌زاده و دقیقی اصل، «تأثیر درآمد نفتی بر تبعیض جنسیتی: مورد مطالعه کشورهای نفتی» 1404ش، ص233.</ref>
+فعالیت در بخش خصوصی نه تنها از تبعیض درآمد نسبت به زنان نمی‌کاهد بلکه آنرا تشدید می‌کند، در عین‌حال رشد تحصیلات زنان عامل نسبی کاستن از تبعیض در درآمد برای زنان است، اما به تنهایی کافی نیست و تشکل‌های کارگری می‌توانند با قدرت چانه‌زنی نقش مهم‌تری در کاستن از تبعیض جنسیتی داشته باشند.<ref>بیدار بخت‌نیا و جرجرزاده، « بررسی عوامل مؤثر بر تبعيض جنسيتی دستمزد در ایران»، 1398ش، ص300.</ref> بررسی درآمد در بیش از 80 دانشگاه امریکا و در میان حدود 770 نفر نشان می‌دهد که تنها 10 مورد از آنها درآمد برابر یا بیشر از مردان داشته‌اند.<ref>سفیری، خدیجه و باغستانی، اعظم، «بررسی احساس تبعیض جنسیتی بین اعضای هیئت علمی و عوامل مؤثر بر آن»، ص38. </ref> یکی از تحقیقات نشان داده است که یکی از عوامل رشد تبعیض جنسیتی درآمدهای نفتی است، طبق این تحقیق درآمد نفتی دستمزدهای بالا برای مردان را به بار می‌آورد و موجب رشد تبعیض نسبت به زنان است.<ref>عراقی‌زاده و دقیقی اصل، «تأثیر درآمد نفتی بر تبعیض جنسیتی: مورد مطالعه کشورهای نفتی» 1404ش، ص233.</ref>
 ===3. تبعیض جنسیتی در اشتغال===
 بر اساس تحقیق علمی تبعیض جنسیتی بر اشتغال زنان تأثیر منفی معنادار دارد.<ref>شنبدی‏ و ارشدی، «اثر رويدادهاي تبعيض‌آميز جنسيتي بر عملكرد شغلي زنان:نقش تعديل‌كننده‌ي سرسختي روانشناختي و تاب‌آوري»، 1395ش، ص29.</ref> عوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و خانوادگی بر تبعیض جنسیتی در اشتغال مؤثر است.<ref>سفیری و باغستانی، «بررسی احساس تبعیض جنسیتی بین اعضای هیئت علمی و عوامل مؤثر بر آن»، 1393ش، ص34.</ref> حضور کمرنگ زنان در رده تصمیم‌گیری باعث شده است که حمایت‌های قانونی نسبت به ورود زنان به بازارکار کمتر از مردان باشد.<ref>سفیری و باغستانی، «بررسی احساس تبعیض جنسیتی بین اعضای هیئت علمی و عوامل مؤثر بر آن»، 1393ش، ص41.</ref>
-پیامدهای تبعیض جنسیتی در اشتغال: در مورد پیامد تبعیض جنسیتی در اشتغال دو نظریه متفاوت وجود دارد. برخی معتقد است پیامد اصلی تبعیض جنسیتی در اشتغال مثبت است و استدلال آنها این است که تبعیض باعث کاهش دستمزد گروه‌های مورد تبعیض است، از این طریق تقاضا برای کار این گروه افزایش می‌یابد، در نتیجه تولید و کارایی نیروی کار بهبود می‌یابد.<ref>صمصامی و همکاران، «اثر تبعيض جنسيتي در بازار کار بر تولید ناخالص داخلي در اقتصاد ايران: مقايسه رويکرد اسلامی و غيراسلامي»، 1401ش، ص130.</ref>
+در مورد پیامد تبعیض جنسیتی در اشتغال دو نظریه متفاوت وجود دارد. برخی معتقد است پیامد اصلی تبعیض جنسیتی در اشتغال مثبت است و استدلال آنها این است که تبعیض باعث کاهش دستمزد گروه‌های مورد تبعیض است، از این طریق تقاضا برای کار این گروه افزایش می‌یابد، در نتیجه تولید و کارایی نیروی کار بهبود می‌یابد.<ref>صمصامی و همکاران، «اثر تبعيض جنسيتي در بازار کار بر تولید ناخالص داخلي در اقتصاد ايران: مقايسه رويکرد اسلامی و غيراسلامي»، 1401ش، ص130.</ref>
-برخی دیگر معتقد است که تبعیض جنسیتی در اشتغال مانع رشد اقتصادی است، به دلیل اینکه اجرا تبعیض بر علیه یک گروه مانع انباشت سرمایه توسط آن گروه خواهد شد. در حالی‌که مشارکت همگان باعث کاهش دستمزد، افزایش رقابت، بهبود مهارت کارگران و کاهش قدرت اتحادیه‌ها، قدرت بنگاه‌های اقتصادی در انتخاب نیروی کار ماهرتر خواهد شد. همه این موارد بر رشد اقتصادی تأثیر مثبت دارد، اما تبعیض جنسیتی با آنها سازگاری ندارد.<ref>صمصامی و همکاران، «اثر تبعيض جنسيتي در بازار کار بر تولید ناخالص داخلي در اقتصاد ايران: مقايسه رويکرد اسلامی و غيراسلامي»، 1401ش، ص130-131.</ref> یکی از راه حل‌ها برای رفع تبعیض جنسیتی در اشتغال در نظر گرفتن زنان خانه‌دار به‌عنوان نیروی کار و پرداخت دستمزد به زنان در ازای کارهای خانگی است. چنین پدیده‌ای باعث افزایش نیروی کار و بهبود بهره‌وری و ارائه خدمات بهتر به نیروی کار مردانه در خانه خواهد شد.<ref>صمصامی و همکاران، «اثر تبعيض جنسيتي در بازار کار بر تولید ناخالص داخلي در اقتصاد ايران: مقايسه رويکرد اسلامی و غيراسلامي»، 1401ش، ص132.</ref>
+برخی دیگر معتقد است که تبعیض جنسیتی در اشتغال مانع رشد اقتصادی است، به دلیل این‌که اجرا تبعیض بر علیه یک گروه مانع انباشت سرمایه توسط آن گروه خواهد شد. در حالی‌که مشارکت همگان باعث کاهش دستمزد، افزایش رقابت، بهبود مهارت کارگران و کاهش قدرت اتحادیه‌ها، قدرت بنگاه‌های اقتصادی در انتخاب نیروی کار ماهرتر خواهد شد. همه این موارد بر رشد اقتصادی تأثیر مثبت دارد، اما تبعیض جنسیتی با آنها سازگاری ندارد.<ref>صمصامی و همکاران، «اثر تبعيض جنسيتي در بازار کار بر تولید ناخالص داخلي در اقتصاد ايران: مقايسه رويکرد اسلامی و غيراسلامي»، 1401ش، ص130-131.</ref>
-===4. تبعیض جنسیتی در توزیع جایگاه‌ها===
+یکی از راه حل‌ها برای رفع تبعیض جنسیتی در اشتغال در نظر گرفتن زنان خانه‌دار به‌عنوان نیروی کار و پرداخت دستمزد به زنان در ازای کارهای خانگی است. چنین پدیده‌ای باعث افزایش نیروی کار و بهبود بهره‌وری و ارائه خدمات بهتر به نیروی کار مردانه در خانه خواهد شد.<ref>صمصامی و همکاران، «اثر تبعيض جنسيتي در بازار کار بر تولید ناخالص داخلي در اقتصاد ايران: مقايسه رويکرد اسلامی و غيراسلامي»، 1401ش، ص132.</ref>
-طبق برخی تحقیقات در ایران زنان تنها دو درصد از پست‌های فنی و مهندسی را در اختیار دارند.<ref>سفیری و باغستانی، «بررسی احساس تبعیض جنسیتی بین اعضای هیئت علمی و عوامل مؤثر بر آن»، 1393ش، ص41.</ref> در شغل حسابرسی نیز تبعیض وجود دارد، به دلیل این‌که تا سال 1393 شمسی در ایران 230135 فارغ التحصیل حسابرسی وجود داشته است که 49درصد آن زنان بوده است. در حالی که از 4300 نفر شاغل در مؤسسات حسابرسی تنها 1052 یعنی حدود 25درصد آن زنان است. از میان این تعداد تنها 35 نفر توانسته‌اند به رده شریک و مدیر برسند. <ref>مهرانی و همکاران، بررسی پیشایندها و پسایندهای احساس تبعیض جنسیتی در حرفه حسابرسی»، 1395ش، ص98.</ref>
+===4. تبعیض جنسیتی در توزیع جایگاه‌ها<ref group="دیدگاه">بحث ذیل این عنوان و به طور کلی سراسر مقاله به سمت القاء تبعیض به نفع مردان گرایش دارد در حالی که در ایران پس از انقلاب در عرصه آموزش به ویژه تحصیلات تکمیلی و در فضاهای تفریحی و ... امکانات و فرصت چشم گیری برای زنان ایجاد شده است. در بحث زیر نیز فقط به دو شغل خاص اشاره شده در حالی که در کل اشتغال این طور نیست. </ref>===
+جمهوری اسلامی ایران در برخی حوزه‌های اشتغال نه تنها تبعیض جنسیتی را رفع کرده است، بلکه تبعیض مثبت به نفع زنان ایجاد کرده است، مثلا طبق آمارها شصت درصد معلمان زن هستند.<ref>[https://www.asriran.com/fa/news/745079/%DA%86%D9%86%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D9%86-%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF سایت عصر ایران، «چند درصد معلمان ایران زن هستند؟»،  1399ش.]</ref> یک نمونه موفق دیگر حوزه سلامت و بهداشت است. تعداد پزشکان زن در جمهوری اسلامی ایران 35 برابر شده است.<ref>[[سایت تابناک، «تعداد زنانِ پزشک کشور ۳۵ برابر شده است»، ، 1402ش.]] </ref> در عین حال طبق برخی تحقیقات در ایران زنان تنها دو درصد از پست‌های فنی و مهندسی را در اختیار دارند.<ref>سفیری و باغستانی، «بررسی احساس تبعیض جنسیتی بین اعضای هیئت علمی و عوامل مؤثر بر آن»، 1393ش، ص41.</ref> در شغل حسابرسی نیز تبعیض وجود دارد، به دلیل این‌که تا سال 1393 شمسی در ایران 230135 فارغ التحصیل حسابرسی وجود داشته است که 49درصد آن زنان بوده است. در حالی که از 4300 نفر شاغل در مؤسسات حسابرسی تنها 1052 یعنی حدود 25درصد آن زنان است. از میان این تعداد تنها 35 نفر توانسته‌اند به رده شریک و مدیر برسند. <ref>مهرانی و همکاران، بررسی پیشایندها و پسایندهای احساس تبعیض جنسیتی در حرفه حسابرسی»، 1395ش، ص98.</ref>
 ==عوامل مؤثر بر تبعیض جنسیتی==
@@ خط ۵۲: / خط ۵۲: @@
 ===2. عوامل فرهنگی<ref group="دیدگاه">به دلیل اهمیت عوامل فرهنگی اجتماعی لازم است این دسته از عوامل مفصل تر بیان شود. </ref>===
-'''جامعه‌پذیری:''' اگر چنانچه باورها، ارزش‌ها و هنجارهای نهادینه شده حاوی تبعیض جنسیتی باشند، به طور خودگار بی‌عدالتی جنسیتی به صورت آگاهانه و غیر آگاهانه در جامعه بازتولید خواهد شد.<ref>دامغانیان و همکاران، «طراحی مدل عوامل مؤثر بر تبعیض جنسیتی در مدارس متوسطه دخترانه استان سمنان»، 1403ش، ص120.</ref>
+'''جامعه‌پذیری:''' اگر چنانچه باورها، ارزش‌ها و هنجارهای نهادینه شده حاوی تبعیض جنسیتی باشند، به طور خودگار بی‌عدالتی جنسیتی به صورت آگاهانه و غیر آگاهانه در جامعه بازتولید خواهد شد.<ref>دامغانیان و همکاران، «طراحی مدل عوامل مؤثر بر تبعیض جنسیتی در مدارس متوسطه دخترانه استان سمنان»، 1403ش، ص120.</ref> به باور اکثر محققان تصورات قالبی رایج در جامعه یکی از موانع مهم رفع تبعیض جنسیتی است و با جامعه‌پذیری صحیح می‌توان تصورات قالبی را تاحد زیادی اصلاح نمود.<ref>سفیری، خدیجه و باغستانی، اعظم، «بررسی احساس تبعیض جنسیتی بین اعضای هیئت علمی و عوامل مؤثر بر آن»، ص37. </ref>
-'''سرمایه فرهنگی:''' یعنی پرورش خانوادگی، آموزش رسمی و فرهنگی شغلی بر تبعیض جنسیتی تأثیر دارد، هرچه سرمایه فرهنگی بیشتر شود، تبعیض جنسیتی کاهش خواهد یافت.<ref>حسینی و احمدی، «بررسی رابطه سرمایه فرهنگی والدین و گرایش به تبعیض جنسیتی: مطالعه موردی شهرستان جوانرود»، 1395ش، ص50.</ref>
+'''سرمایه فرهنگی:''' سرمایه فرهنگی شامل مدیریت دانش، فن‌آوری اطلاعات، گردش اطلاعات، داشتن قابلیت‌ها و مهارت‌ها است. صاحبان سرمایه فرهنگی به مصارف فرهنگی و هنر متعالی گرایش بیشتری دارند. آنان می‌توانند روایت‌های خود از سبک زندگی را در جامعه نهادینه سازند، گزینش‌های بهتری داشته باشند، تسلیم هرگونه الزامات طبیعی و رایج نگردند. همچنین خصائل فکری بهتری داشته باشند و محصولات فکری موثرتر تولید نمایند.<ref>حسینی و احمدی، «بررسی رابطه سرمایه فرهنگی والدین و گرایش به تبعیض جنسیتی: مطالعه موردی شهرستان جوانرود»،، 1395ش، ص34. </ref> شاخص‌های مهم دارا بودن سرمایه فرهنگی این است که واجد مهارت‌های فرهنگی باشند، وقت بیشتری به فعالیت‌های فرهگی اختصاص دهند، و از کالاهای فرهنگی بیشتر استفاده کنند،<ref>حسینی و احمدی، «بررسی رابطه سرمایه فرهنگی والدین و گرایش به تبعیض جنسیتی: مطالعه موردی شهرستان جوانرود»،، 1395ش، ص40.</ref> از خلال سرمایه فرهنگی پرورش خانوادگی، آموزش رسمی، فرهنگی و شغلی بر تبعیض جنسیتی تأثیر دارد و هرچه سرمایه فرهنگی بیشتر شود، تبعیض جنسیتی کاهش خواهد یافت.<ref>حسینی و احمدی، «بررسی رابطه سرمایه فرهنگی والدین و گرایش به تبعیض جنسیتی: مطالعه موردی شهرستان جوانرود»، 1395ش، ص50.</ref>
-'''نگرش مدیران فرهنگی:''' اگر مدیران فرهنگی فاقد ایده‌های سازگار با نیازهای زنان و مردان باشند، به عامل تقویت تبعیض جنسیتی در جامعه مبدل خواهند شد.<ref>دامغانیان و همکاران، «طراحی مدل عوامل مؤثر بر تبعیض جنسیتی در مدارس متوسطه دخترانه استان سمنان»، 1403ش، ص116. </ref>
+'''نگرش مدیران فرهنگی:''' برای رفع تبعیض جنسیتی مدیران با نیازهای مردان و زنان آشنایی داشته باشند و تصویر صحیح از آینده برای دانش آموزان دختر و پسر به آنان القاء کنند، چراکه در غیر این صورت همان دانش‌آموزان دختر و پسر به عامل تداوم تبعیض جنسیتی مبدل خواهند شد. همچنین مدیران فرهنگی نباید فاقد ایده‌های سازگار با نیازهای زنان و مردان باشند، تا بتوانند به رفع تبعیض جنسیتی کمک نمایند.<ref>دامغانیان و همکاران، «طراحی مدل عوامل مؤثر بر تبعیض جنسیتی در مدارس متوسطه دخترانه استان سمنان»، 1403ش، ص116. </ref> مدیریت ضعیف مدارس دخترانه، نگرش منفی مدیران نسبت به تحصیل دختران، عدم آشنایی مدیران نسبت به روحیه دختران و دیگر مشکلات مدیران بر تلاش‌ها برای رفع تبعیض اثر منفی خواهد داشت.<ref>دامغانیان و همکاران، «طراحی مدل عوامل مؤثر بر تبعیض جنسیتی در مدارس متوسطه دخترانه استان سمنان»، 1403ش، ص118. </ref>
-'''کتاب‌های درسی''': برخی تحقیقات مدعی هستند که کتاب‌های درسی در ایران مشوق تبعیض جنسیتی است. تحقیقات فوق نشان داده است که اکثر تصاویر مقطع متوسطه کتاب آموزش زبان خارجی به مردان اختصاص دارد و ثانیا مردان را در نقش‌های بیرونی و اجتماعی و زنان را در نقش‌های داخل خانه نشان می‌دهد.<ref>روحانی و همکاران، «ارزيابي تصاوير كتاب‌هاي زبان انگليسي دوره متوسطه ايران از منظر كاركرد و تبعيض‌هاي جنسيتي»، 1392ش، ص112.</ref>
+'''نگرش مدیران زن''': برخی تحقیقات راجع به دانشگاه میدوست نشان می‌هد که زنان مدیر فاقد توانمندی، جسارت، مهارت و آینده‌نگری، در مناصب مدیریتی مهم از مردان تقلید کردند و به نوعی روز‌مرگی، عدم نگاه دوراندیشانه و فقدان خلاقیت مبتلا بودند و نتوانستند برای رفع تبعیض جنسیتی مثمر ثمر باشند.<ref>سفیری، خدیجه و باغستانی، اعظم، «بررسی احساس تبعیض جنسیتی بین اعضای هیئت علمی و عوامل مؤثر بر آن»، 1393ش، ص38. </ref>
-===3. عوامل اقتصادی===
-گفته شده است که زنان فقر تاریخی انباشته شده دارند و در حال حاضر نیز با فقر بیشتر از مردان مواجه هستند، آنان برای رفع تبعیض جنسیتی، نیازمند امکاناتی بیشتر از مردان هستند.<ref>نیسی و جوانمردی، «بررسی شاخص‌های توسعه انسانی با تأکید بر تبعیض و نابرابری جنسیتی در نواحی روستایی»، 1394ش، ص115.</ref>
+'''کتاب‌های درسی''': برخی تحقیقات مدعی هستند که کتاب‌های درسی در ایران  مردان را در نقش‌های بیرونی و اجتماعی و زنان را در نقش‌های داخل خانه نشان می‌دهد.<ref>روحانی و همکاران، «ارزيابي تصاوير كتاب‌هاي زبان انگليسي دوره متوسطه ايران از منظر كاركرد و تبعيض‌هاي جنسيتي»، 1392ش، ص112.</ref>
 ==پیامدهای تبعیض جنسیتی==
@@ خط ۶۹: / خط ۶۷: @@
 ===2. پیامدهای اجتماعی===
-'''میل به خروج از سازمان‌ها اجتماعی''': اگر تبعیض جنسیتی در سازمانی وجود داشته باشد، میل به ترک آن سازمان در میان کارکنان افزایش خواهد یافت، مخصوصا در سازمان‌هایی نظیر حسابداری که نیاز به همیاری و همکاری شدیدتر وجود دارد، این میل به کنار گذاشتن فعالیت‌ها بیشتر نیز خواهد شد.<ref>مهرانی و همکاران، بررسی پیشایندها و پسایندهای احساس تبعیض جنسیتی در حرفه حسابرسی»، 1395ش، ص112.</ref>
+'''کاهش مشارکت''': اگر تبعیض جنسیتی در جامعه وجود داشته باشد، مشارکت زنان در فعالیت‌های اجتماعی کاهش خواهد یافت. تحقیقات نشان داده است که تبعیض جنسیتی دارای ابعاد حقوقی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است و همه این ابعاد بر مشارکت زنان در جامعه اثر منفی معنادار دارد.<ref>صادقلو و همکاران، «بررسي تأثيرات تبعيض جنسيتي برميزان مشاركت‌پذيري زنان روستايي منطقه موردمطالعه: دهستان‌هاي گلمكان و رادكان شهرستان چناران» 1399ش، ص50.</ref>
-'''کاهش مشارکت''': اگر تبعیض جنسیتی در جامعه وجود داشته باشد، مشارکت زنان در فعالیت‌های اجتماعی کاهش خواهد یافت. تحقیقات نشان داده است که تبعیض جنسیتی دارای ابعاد حقوقی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است و همه این ابعاد بر مشارکت زنان در جامعه اثر منفی معنادار دارد.<ref>صادقلو و همکاران، «بررسي تأثيرات تبعيض جنسيتي برميزان مشاركت‌پذيري زنان روستايي منطقه موردمطالعه: دهستان‌هاي گلمكان و رادكان شهرستان چناران» 1399ش، ص50.</ref>
+'''گسترش خشم و نفرت در میان زنان''': طبق یکی از تحقیقات که بر روی 103 زن 19 تا 46 ساله از کاربران اینترنت در ایران در سال 1392ش، انجام شده است، ثابت شده است که  64 درصد زنان از مزاحمت‌های جنسی، همچنین 34 از مسخره شدن به خاطر زن بودن و 61 درصد از شوخی‌های تحقیر‌آمیز و 41 درصد از شنیدن القاب تحقیر‌آمیز سخن گفته‌اند. در نهایت حدود 97درصد زنان تجربه خشم در مقابل این نوع رفتارها را دارند.<ref>یعقوبی هشجین و الهی، «تأثیر تبعیض جنسیتی ادارک شده بر سلامت روان زن»، 1392ش، ص18.</ref>
-'''گسترش خشم و نفرت در میان زنان''': طبق یکی از تحقیقات که بر روی 103 زن 19 تا 46 ساله از کاربران اینترنت در ایران در سال 1392ش، انجام شده است، ثابت شده است که  64 درصد زنان از مزاحمت‌های جنسی، همچنین 34 از مسخره شدن به خاطر زن بودن و 61 درصد از شوخی‌های تحقیر‌آمیز و 41 درصد از شنیدن القاب تحقیر‌آمیز سخن گفته‌اند. در نهایت حدود 97درصد زنان تجربه خشم در مقابل این نوع رفتارها را دارن<ref group="دیدگاه">لازم است در متن ذکر شود که این امار مربوط به کدام جغرافیا و چه تاریخی است.</ref>د.<ref>یعقوبی هشجین و الهی، «تأثیر تبعیض جنسیتی ادارک شده بر سلامت روان زن»، 1392ش، ص18.</ref>
+'''میل به خروج از سازمان‌ها اجتماعی''': اگر تبعیض جنسیتی در سازمانی وجود داشته باشد، میل به ترک آن سازمان در میان کارکنان افزایش خواهد یافت، مخصوصا در سازمان‌هایی نظیر حسابداری که نیاز به همیاری و همکاری شدیدتر وجود دارد، این میل به کنار گذاشتن فعالیت‌ها بیشتر نیز خواهد شد.<ref>مهرانی و همکاران، بررسی پیشایندها و پسایندهای احساس تبعیض جنسیتی در حرفه حسابرسی»، 1395ش، ص112.</ref>
 ===3. پیامدهای سیاسی===
-تبعیض جنسیتی قدرت اقتصادی و اجتماعی زنان را محدود می‌سازد. (بیدار بخت‌نیا و جرجرزاده، « بررسی عوامل مؤثر بر تبعيض جنسيتی دستمزد در ایران»، 1398ش، ص286) به دلیل اینکه کارهای مردان عمومـاً ارزشـمندتر از نقـش‌هـاي زنـان دانسته شده و پاداش‌هاي بيشتري دريافت مي‌كنند.<ref>روحانی و عابدین دیزناب، «دوآليته تبعيض و اميد، نظريه‌اي زمينه‌اي از تراژكتوري شكلگيري تبعيض جنسيتي ميان زنان طبقه متوسط شهر تبريز» 1399ش، ص64.</ref>
+تبعیض جنسیتی قدرت اقتصادی و اجتماعی زنان را محدود می‌سازد.<ref>بخت‌نیا و جرجرزاده، « بررسی عوامل مؤثر بر تبعيض جنسيتی دستمزد در ایران»، 1398ش، ص286</ref> به دلیل اینکه کارهای مردان عمومـاً ارزشـمندتر از نقـش‌هـاي زنـان دانسته شده و پاداش‌هاي بيشتري دريافت مي‌كنند.<ref>روحانی و عابدین دیزناب، «دوآليته تبعيض و اميد، نظريه‌اي زمينه‌اي از تراژكتوري شكلگيري تبعيض جنسيتي ميان زنان طبقه متوسط شهر تبريز» 1399ش، ص64.</ref>
 ==منابع==
@@ خط ۱۰۲: / خط ۱۰۰: @@
 زبیدی، حیدر و همکاران، «اثر سیاست پولی بر تولید و تورم در شرایط تبعیض جنسیتی در بازار کار ایران»، فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی، سال14، شماره3، پیاپی51، پائیز 1399ش.
+[https://www.tabnak.ir/fa/news/1219543/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%90-%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%DB%B3%DB%B5-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA سایت تابناک، «تعداد زنانِ پزشک کشور ۳۵ برابر شده است»، 14بهمن، 1402ش.]
+[https://www.asriran.com/fa/news/745079/%DA%86%D9%86%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D9%86-%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF سایت عصر ایران، «چند درصد معلمان ایران زن هستند؟»، 12 شهریور 1399ش.]
 سفیری، خدیجه و باغستانی، اعظم، «بررسی احساس تبعیض جنسیتی بین اعضای هیئت علمی و عوامل مؤثر بر آن»، فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، سال6، شماره3، تابستان 1393ش.
@@ خط ۱۲۴: / خط ۱۲۶: @@
 مهرانی، کاوه و همکاران، بررسی پیشایندها و پسایندهای احساس تبعیض جنسیتی در حرفه حسابرسی»، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، دوره 23، شماره1، 1395ش.
-نیسی، خدیجه، و جوانمردی، منوچهر، «بررسی شاخص‌های توسعه انسانی با تأکید بر تبعیض و نابرابری جنسیتی در نواحی روستایی»، فصلنامه علمی و پژوهشی زن و فرهنگ، سال7، شماره25، پائیز 1394ش.
 نیک‌پی طبری، آتنا، و میلا علمی، زهرا،  «اثر تبعیض جنسیتی در آموزش بر رشد اقتصادی کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا»، فصلنامه سیاستگذاری پیشرفت اقتصادی دانشگاه الزهرا(س)، سال2، شماره3، تابستان 1393ش.