بدون خلاصۀ ویرایش
 
(یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۴: خط ۴:


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
منزلت در لغت به‌معنای مرتبت، احترام، پایگاه و بزرگی است.<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه منزلت.</ref> پایگاه به منزلت یک فرد در گروه یا به رتبه یک گروه در مقایسه با گروه‌های دیگر، اطلاق می‌شود. پایگاه منزلتی فرد، حقوق و مزایای یک شخص را معین می‌کند. موقعیت فرزندی حامل نقش‌هایی است که دیگران از فرد به‌عنوان فرزند انتظار دارند.<ref>کوئن، درآمدی به جامعه‌شناسی، 1381ش، ص57.</ref> ملاک برخورداری از منزلت در فرهنگ‌ها، متفاوت است، اما معمولاً عبارت است از: ثروت، قدرت، نَسب، سِن و ارزش‌های فرهنگی و معنوی.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص549.</ref>
منزلت در لغت به‌معنای مرتبت، احترام، پایگاه و بزرگی است.<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه منزلت.</ref> پایگاه به منزلت یک فرد در گروه یا به رتبه یک گروه در مقایسه با گروه‌های دیگر، اطلاق می‌شود. پایگاه منزلتی فرد، حقوق و مزایای یک شخص را معین می‌کند. موقعیت فرزندی حامل نقش‌هایی است که دیگران از فرد به‌عنوان فرزند انتظار دارند.<ref>کوئن، درآمدی به جامعه‌شناسی، 1381ش، ص57.</ref> ملاک برخورداری از منزلت در فرهنگ‌ها، متفاوت است؛ اما معمولاً عبارت است از: ثروت، قدرت، نَسب، سِن و ارزش‌های فرهنگی و معنوی.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص549.</ref>


در ادبیات عرب از فرزند تعبیر به وَلَد شده است، ولد در اصل به‌معنای پدید آمدن چیزی از چیز دیگر است؛<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/1296080 مظاهری، «واژه‌شناسی قرآنی: اَبناء، حَفدَة، ذرّیَة، سِبط، عَقِب، نَسل، وَلَد»، وب‌سایت راسخون.]</ref> اما رابطهٔ فرزندی فراتر از رابطه زیستی یا اجتماعی، یک رابطه هنجاری است و خاستگاه ارزش‌های منحصربه‌فرد و مهمی است که مسئولیت‌های خاصی را پایه‌گذاری و همچنین مسائل اخلاقی را خلق می‌کند.<ref>[https://www.ricac.ac.ir/news/5032/چشمان-فلسفۀ-کاربردی،-مفهوم-پدر-و-مادری-را-Ú†Ú سعیدی، «چشمان فلسفۀ کاربردی، مفهوم پدر و مادری را چگونه می‌بیند؟»، وب‌سایت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.]</ref> در آیات قرآن به فرزند جسمانی،<ref>سوره نحل، آیه ۷۲.</ref> معنوی<ref>سوره احزاب، آیه ۶.</ref> و شیری (رضاعی)<ref>سوره نساء، آیه۲۳.</ref> اشاره شده است.
در ادبیات عرب از فرزند تعبیر به وَلَد شده است، ولد در اصل به‌معنای پدید آمدن چیزی از چیز دیگر است؛<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/1296080 مظاهری، «واژه‌شناسی قرآنی: اَبناء، حَفدَة، ذرّیَة، سِبط، عَقِب، نَسل، وَلَد»، وب‌سایت راسخون.]</ref> اما رابطهٔ فرزندی فراتر از رابطه زیستی یا اجتماعی، یک رابطه هنجاری است و خاستگاه ارزش‌های منحصربه‌فرد و مهمی است که مسئولیت‌های خاصی را پایه‌گذاری و همچنین مسائل اخلاقی را خلق می‌کند.<ref>[https://www.ricac.ac.ir/news/5032/چشمان-فلسفۀ-کاربردی،-مفهوم-پدر-و-مادری-را-Ú†Ú سعیدی، «چشمان فلسفۀ کاربردی، مفهوم پدر و مادری را چگونه می‌بیند؟»، وب‌سایت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.]</ref> در آیات قرآن به فرزند جسمانی،<ref>سوره نحل، آیه ۷۲.</ref> معنوی<ref>سوره احزاب، آیه ۶.</ref> و شیری (رضاعی)<ref>سوره نساء، آیه۲۳.</ref> اشاره شده است.
خط ۱۶: خط ۱۶:


==انگیزه‌های فرزندآوری==
==انگیزه‌های فرزندآوری==
انگیزه‌های فرزندآوری مسئله‌ای چندبعدی است که ریشه در فرهنگ، رفتار و شرایط اقتصادی دارد. این انگیزه‌ها همگام با تغییرات جمعیتی، رشد اقتصادی و دگرگونی‌های اجتماعی، تحول می‌یابند.<ref>[https://journals.ihu.ac.ir/article_208464.html?lang=en حسینی و دیگران، «الگوی انگیزش فرزندآوری مبتنی بر تجارب زیسته خانواده‌های دارای حداقل یک فرزند»، ۱۴۰۲ش، ص۴۶.]</ref> داشتن فرزند، خواسته فطری انسان بوده و همه آرزو دارند فرزندانی شایسته داشته باشند.<ref>پسندیده، «روایات سبع سنین، در فرزندپروری، گونه‌ها و تحلیل درونی آنها»، ۱۳۹۵ش، ص۳.</ref> اسلام نیز در راستای تقویت این گرایش فطری، تشویق به فرزندآوری را مورد توجه قرار داده است.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، راهبردهای تحکیم خانواده، ۱۳۹۵ش، ص۱۱۴.</ref> فرزندآوری، مجموعه‌ای از نیازمندی‌های فردی، اجتماعی، مادی و معنوی را پاسخ می‌دهد، از بقای نسل بشر تا بازتولید جامعه‌ای توحیدی؛<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، ۱۳۹۵ش، ص۲۷۳.</ref> همچنین انسان برای مقابله با سختی‌های زندگی، نیازمند حامی است و فرزند صالح در هنگام نیاز از والدین خود مراقبت می‌کند<ref>سوره شعرا، آیه ۱۳۳؛ سوره نوح، آیه ۱۲.</ref> و نام نیک آنها را پس از مرگ، زنده نگاه می‌دارد.<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۴۸۲.</ref> از سوی دیگر، انسان‌ها به‌خاطر فداکاری در پرورش فرزندان خود، از پاداش‌های معنوی بهره‌مند می‌شوند.<ref>فلسفی، الحدیث، ۱۳۶۸ش، ج‏۳، ص۸۰.</ref>
انگیزه‌های فرزندآوری مسئله‌ای چندبعدی است که ریشه در فرهنگ، رفتار و شرایط اقتصادی دارد. این انگیزه‌ها همگام با تغییرات جمعیتی، رشد اقتصادی و دگرگونی‌های اجتماعی، تحول می‌یابند.<ref>[https://journals.ihu.ac.ir/article_208464.html?lang=en حسینی و دیگران، «الگوی انگیزش فرزندآوری مبتنی بر تجارب زیسته خانواده‌های دارای حداقل یک فرزند»، ۱۴۰۲ش، ص۴۶.]</ref> داشتن فرزند، خواسته فطری انسان بوده و همه آرزو دارند فرزندانی شایسته داشته باشند.<ref>پسندیده، «روایات سبع سنین، در فرزندپروری، گونه‌ها و تحلیل درونی آنها»، ۱۳۹۵ش، ص۳.</ref> اسلام نیز در راستای تقویت این گرایش فطری، تشویق به [[فرزندخواهی زن|فرزندخواهی]] و فرزندآوری را مورد توجه قرار داده است.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، راهبردهای تحکیم خانواده، ۱۳۹۵ش، ص۱۱۴.</ref> فرزندآوری، مجموعه‌ای از نیازمندی‌های فردی، اجتماعی، مادی و معنوی را پاسخ می‌دهد، از بقای نسل بشر تا بازتولید جامعه‌ای توحیدی؛<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، ۱۳۹۵ش، ص۲۷۳.</ref> همچنین انسان برای مقابله با سختی‌های زندگی، نیازمند حامی است و فرزند صالح در هنگام نیاز از والدین خود مراقبت می‌کند<ref>سوره شعرا، آیه ۱۳۳؛ سوره نوح، آیه ۱۲.</ref> و نام نیک آنها را پس از مرگ، زنده نگاه می‌دارد.<ref>صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۴۸۲.</ref> از سوی دیگر، انسان‌ها به‌خاطر فداکاری در پرورش فرزندان خود، از پاداش‌های معنوی بهره‌مند می‌شوند.<ref>فلسفی، الحدیث، ۱۳۶۸ش، ج‏۳، ص۸۰.</ref>


==منزلت فرزندی در اقوام کهن==
==منزلت فرزندی در اقوام کهن==