بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
به جز تئاتر ناتمام «وداع» به قلم ع.صـفوت در شـمارهء دوم روزنامه، روزنامه در تمام شماره‌ها ترجمه‌ی داسـتان‌های اروپایـی را به صـورت پاورقـی در پایـین صفحات خود ارائه داده اسـت. طولانی‌ترین داستان روزنامه داستانی‌ست به نام «سرگذشت دختر دهقان‌زاده عالی طبع، ترجمه‌ی انگلیسی» که از شـماره‌ی 10 آغـاز شده و در شماره‌ی 23 پایان یافته است. داسـتان‌ها اغـلب از زبـان انـگلیسی تـرجمه شده و در نتیجه نـام‌ها اغـلب بازگردانده شده‌ی اسامی انگلیسی‌ست چنان‌که «مستر» به جای آقا و «میس» به جای دخترخانم به کـار گـرفته شـده است. موضوع داستان‌ها حوادث زندگی متعارف اسـت بـا چـاشنی‌هایی از دلهـره، عـشق و خـیانت. نثر این داستان‌ها در قیاس با نثر مقالات بسیارست و نزدیک به ترجمه‌ی تحت اللفظی‌ست که فرضاً قابل قیاس با ترجمه‌های محمد طاهر میرزای قاجار مترجم عهد نـاصری نیست. با این همه پیداست که به روزگار انتشار روزنامه، خوانندگان به پاورقی‌های از این دست، دل می‌بسته‌اند زیرا که هم ناشر از آغاز کار خود وعده‌ی چاپ چنین داستان‌هایی را داده است و هم سـطح زیـر چاپ پاورقی‌ها در مجله 5/17%است یعنی بالاترین مقدار مطلب از مجموع مطالب روزنامه. | به جز تئاتر ناتمام «وداع» به قلم ع.صـفوت در شـمارهء دوم روزنامه، روزنامه در تمام شماره‌ها ترجمه‌ی داسـتان‌های اروپایـی را به صـورت پاورقـی در پایـین صفحات خود ارائه داده اسـت. طولانی‌ترین داستان روزنامه داستانی‌ست به نام «سرگذشت دختر دهقان‌زاده عالی طبع، ترجمه‌ی انگلیسی» که از شـماره‌ی 10 آغـاز شده و در شماره‌ی 23 پایان یافته است. داسـتان‌ها اغـلب از زبـان انـگلیسی تـرجمه شده و در نتیجه نـام‌ها اغـلب بازگردانده شده‌ی اسامی انگلیسی‌ست چنان‌که «مستر» به جای آقا و «میس» به جای دخترخانم به کـار گـرفته شـده است. موضوع داستان‌ها حوادث زندگی متعارف اسـت بـا چـاشنی‌هایی از دلهـره، عـشق و خـیانت. نثر این داستان‌ها در قیاس با نثر مقالات بسیارست و نزدیک به ترجمه‌ی تحت اللفظی‌ست که فرضاً قابل قیاس با ترجمه‌های محمد طاهر میرزای قاجار مترجم عهد نـاصری نیست. با این همه پیداست که به روزگار انتشار روزنامه، خوانندگان به پاورقی‌های از این دست، دل می‌بسته‌اند زیرا که هم ناشر از آغاز کار خود وعده‌ی چاپ چنین داستان‌هایی را داده است و هم سـطح زیـر چاپ پاورقی‌ها در مجله 5/17%است یعنی بالاترین مقدار مطلب از مجموع مطالب روزنامه. | ||
*اخبار و مقالات اساسی | *اخبار و مقالات اساسی | ||
در این بخش اخبار مربوط به زنان و نیز مقالات اساسی که زنان موضوع آن هستند آمـده اسـت. در شماره‌ی اول در اهداف روزنامه، خانم مدیر روزنامه متذکر شده است که روزنامه را برای تحصیل اخلاق حسنه‌ی خانم‌های محترم تأسیس کرده و برای تفریح و تفنن آنـها در هـر نمره، ترجمه‌ی بعضی رمان‌ها را درج مـی‌نماید. او آنـ‌گاه از مردان کمک خواسته تا روزنامه را در نزد زنان رواج دهند و«خانمهایی که سواد ندارند بر آقایان محترم فرض است که این جریده را برای آنها هر هـفته بـخوانند که آنها از این فـیض مـحروم نمانند بلکه همین معنی سبب شود که تحصیل سواد نیز بفرمایند» | در این بخش اخبار مربوط به زنان و نیز مقالات اساسی که زنان موضوع آن هستند آمـده اسـت. در شماره‌ی اول در اهداف روزنامه، خانم مدیر روزنامه متذکر شده است که روزنامه را برای تحصیل اخلاق حسنه‌ی خانم‌های محترم تأسیس کرده و برای تفریح و تفنن آنـها در هـر نمره، ترجمه‌ی بعضی رمان‌ها را درج مـی‌نماید. او آنـ‌گاه از مردان کمک خواسته تا روزنامه را در نزد زنان رواج دهند و«خانمهایی که سواد ندارند بر آقایان محترم فرض است که این جریده را برای آنها هر هـفته بـخوانند که آنها از این فـیض مـحروم نمانند بلکه همین معنی سبب شود که تحصیل سواد نیز بفرمایند»<ref>[https://www.thedanesh.com/ «دانش»، سال1، ش1، ص2، 24رمضان 1328ق]</ref>. از اخبار جالب ایـن بـخش معرفی اولیـن مدرسه‌ی دخترانه‌ی ایرانی‌ست‌که ظاهراً به مباشرت مسیو ریشارد (در زبان فرانسه حرف آخر این اسم تلفظ نـمی‌شود) خان معروف و ملقب به مؤدب الملک تأسیس شده و آن‌گاه اداره آن به یـک خـانم فـرانسوی به نام مادموازل سیکوس (Sacousse) واگذار گردیده است. مسیو ریشارد خان در راه توسعه فرهنگ اروپایی زمان خود در ایران سـعی فـراوان داشته است و هم اوست که نخستین کتاب طباخی ایرانی و فرهنگی را به زبان فـارسی چـاپ و مـنتشر کرده و در آن دستور آشپزی فرنگی را با معرفی انواع غذاهای فرانسوی داده است و نیز برای غذاهای ایرانی انـدازه و مقدار مصرف مواد را که در اصطلاح فارسی به آن نسخه‌ی غذا می‌گویند ذکر کـرده و کوشیده است تا ایـن کـار را روی موازین اروپایی عرضه کند. روزنامه در شماره‌ی 28 خود این مدرسه را که به آن مدرسه‌ی فرانکو پرسان گفته می‌شده یکی از مدارس اروپا می‌داند که در تهران برپا شده. | ||
*بهداشت عمومی | *بهداشت عمومی | ||
در بخش مقالات بهداشت عمومی و پزشـکی مـسائل مبتلابه روز جامعه به زبان سـاده تـوضیح و تشریح گـردیده اسـت. بـه مبارزه با انواع وبـا، توضیح درباره‌ی انواع وبا، بهداشت دندان، بهداشت چشم و گوش ودهان، اسهال،جوع، سوختگی، برنشیت، یـبوست داده شده است و نیز در این بخش آمـوزش‌هایی دربـاره‌ی فـواید نـور آفـتاب، مزایای استفاده از هـوای آزاد بـه چشم می‌خورد. | در بخش مقالات بهداشت عمومی و پزشـکی مـسائل مبتلابه روز جامعه به زبان سـاده تـوضیح و تشریح گـردیده اسـت. بـه مبارزه با انواع وبـا، توضیح درباره‌ی انواع وبا، بهداشت دندان، بهداشت چشم و گوش ودهان، اسهال،جوع، سوختگی، برنشیت، یـبوست داده شده است و نیز در این بخش آمـوزش‌هایی دربـاره‌ی فـواید نـور آفـتاب، مزایای استفاده از هـوای آزاد بـه چشم می‌خورد. | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
در این بخش عـلاوه بـر مـباحث بهداشتی مانند مواظبت از مو، لب، دنـدان و پوسـت بـه موضوع خانه‌داری و برنامه‌ریزی تدبیر منزل توجه مخصوص شده است. شاید برای اولین بار برنامه‌ای برای نظافت خانه در شماره‌ی 6 این روزنامه ارائه شـده اسـت. هـمچنان‌که دستور رفتار با مستخدمین منزل به خانم خـانه داده شـده. از جمله مرخصی هفتگی به خدمتکاران و چگونگی تعلیم خدمتکاران تازه و مراقبت بر نظافت آنها مورد بحث قرار گرفته است و نـیز نـحوه‌ی تـهیه‌ی دفتر مخارج منزل و بودجه‌ریزی پول خانه به خانم‌ها ارائه گردیده اسـت. | در این بخش عـلاوه بـر مـباحث بهداشتی مانند مواظبت از مو، لب، دنـدان و پوسـت بـه موضوع خانه‌داری و برنامه‌ریزی تدبیر منزل توجه مخصوص شده است. شاید برای اولین بار برنامه‌ای برای نظافت خانه در شماره‌ی 6 این روزنامه ارائه شـده اسـت. هـمچنان‌که دستور رفتار با مستخدمین منزل به خانم خـانه داده شـده. از جمله مرخصی هفتگی به خدمتکاران و چگونگی تعلیم خدمتکاران تازه و مراقبت بر نظافت آنها مورد بحث قرار گرفته است و نـیز نـحوه‌ی تـهیه‌ی دفتر مخارج منزل و بودجه‌ریزی پول خانه به خانم‌ها ارائه گردیده اسـت. | ||
در کنار مسائل بهداشتی و تدبیر منزل، دستورهای زیبایی روزنامه نیز درخور توجه است. دستور استفاده از ماسک خیار و شیر بـرای نـظافت پوسـت <ref>[https://www.thedanesh.com/ «دانش»، سال1، ش7، ص6، 24رمضان 1328ق]</ref>،دستور لباس پوشیدن و فر زدن به‌طور درست<ref>[https://www.thedanesh.com/ «دانش»، سال1، ش7، ص7، 24رمضان 1328ق]</ref>، مواظبت از تناسب اندام از طـریق جـایگزین کردن ساخارین به جای قند، نخوردن چربی، مصرف زیاد آب در صبح ناشتا، حرکت و کار جزو تعلیمات آرایـشی و بـهداشتی روزنـامه است<ref> | در کنار مسائل بهداشتی و تدبیر منزل، دستورهای زیبایی روزنامه نیز درخور توجه است. دستور استفاده از ماسک خیار و شیر بـرای نـظافت پوسـت <ref>[https://www.thedanesh.com/ «دانش»، سال1، ش7، ص6، 24رمضان 1328ق]</ref>،دستور لباس پوشیدن و فر زدن به‌طور درست<ref>[https://www.thedanesh.com/ «دانش»، سال1، ش7، ص7، 24رمضان 1328ق]</ref>، مواظبت از تناسب اندام از طـریق جـایگزین کردن ساخارین به جای قند، نخوردن چربی، مصرف زیاد آب در صبح ناشتا، حرکت و کار جزو تعلیمات آرایـشی و بـهداشتی روزنـامه است<ref>[https://www.thedanesh.com/ «دانش»، سال1، ش26، ص6، 24رمضان 1328ق]</ref>تهیه‌ی ماسک از گیاه معروف به فجیل (یا ترب فرنگی) که در روزنـامه نـام انـگلیسی آن به صورت حارص ردیش آمده که فارسی شده‌ی Horse Radish انگلیسی‌ست و روزنامه آن را ریشه‌‌ی خردل نامیده، از جـمله مـطالب جـالب دستورهای زیبایی‌ست که در بخش مربوط به بانوان به آن برمی‌خوریم<ref>[https://www.thedanesh.com/ «دانش»، سال1، ش10، ص1، 24رمضان 1328ق] | ||
</ref> | </ref> | ||
اما قابل تأمل‌ترین مطلب ایـن بـخش اشاره‌ی طنزآلودی‌ست که این روزنامه زنانه به امر حجاب دارد. نویسنده‌ی مقاله‌ای تحت عـنوان «قـشنگی لب و دنـدان»، در وسط مقاله می‌نویسد: «نقاب و روبنده در وقت بیرون آمدن از خانه برای محافظت لب و صورت از بـرای خـانم‌ها بسیار چیز خوبی‌ست اگرچه می‌دانم در این دوره برخلاف میل بعضی‌هاست ولی مقصود ما حفظ‌الصـحه اسـت»<ref>[https://www.thedanesh.com/ «دانش»، سال1، ش17، ص4، 24رمضان 1328ق]</ref>. و بـعد روبنده و نقاب را مانع استشاق انواع میکرب‌ها قلمداد می‌کند و باز تاکید می‌کند که: «خانمهایی که رو گـرفتن از مـنسوخ می‌دانند به آنها عرض نمی‌کنم. خانمهایی که بی‌سلیقه هستند و رو می‌گیرند اگر نـقاب مـی‌زنند بـاید پیچه‌ی آنها عربی اصل بسیار سنگین باشد. | اما قابل تأمل‌ترین مطلب ایـن بـخش اشاره‌ی طنزآلودی‌ست که این روزنامه زنانه به امر حجاب دارد. نویسنده‌ی مقاله‌ای تحت عـنوان «قـشنگی لب و دنـدان»، در وسط مقاله می‌نویسد: «نقاب و روبنده در وقت بیرون آمدن از خانه برای محافظت لب و صورت از بـرای خـانم‌ها بسیار چیز خوبی‌ست اگرچه می‌دانم در این دوره برخلاف میل بعضی‌هاست ولی مقصود ما حفظ‌الصـحه اسـت»<ref>[https://www.thedanesh.com/ «دانش»، سال1، ش17، ص4، 24رمضان 1328ق]</ref>. و بـعد روبنده و نقاب را مانع استشاق انواع میکرب‌ها قلمداد می‌کند و باز تاکید می‌کند که: «خانمهایی که رو گـرفتن از مـنسوخ می‌دانند به آنها عرض نمی‌کنم. خانمهایی که بی‌سلیقه هستند و رو می‌گیرند اگر نـقاب مـی‌زنند بـاید پیچه‌ی آنها عربی اصل بسیار سنگین باشد. | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
در اسلامبول یـک اداره‌ی عالی برای نکاح دارند که هر خانواده پسر و دختر هرچه داشته باشند اسم و رسم و آدرس به آن اداره داده ثـبت دفـتر مـی‌شود. خانه‌ای که داماد بخواهند یا عروس بخواهند به اداره اطلاع می‌دهند.اداره آدرسی را بـه آنـها مـی‌دهد که قبل از وقت صاحب آن آدرس را به توسط مفتش تفتیش و رسیدگی کرده است و در وقت معرفی اربـاب رجـوع مـوافق دلخواه و سلیقه‌ی آنها کسی را نشان می‌دهند. آن وقت خودشان رفته همدیگر را خواهند دید.اگـر پسـندیدند اسباب عقد را فراهم خواهند نمود و اگر نپسندیدند دوباره یک آدرس دیگر از اداره خواهند گرفت»<ref>[https://www.thedanesh.com/ «دانش»، سال1، ش26، ص3، 24رمضان 1328ق]</ref> | در اسلامبول یـک اداره‌ی عالی برای نکاح دارند که هر خانواده پسر و دختر هرچه داشته باشند اسم و رسم و آدرس به آن اداره داده ثـبت دفـتر مـی‌شود. خانه‌ای که داماد بخواهند یا عروس بخواهند به اداره اطلاع می‌دهند.اداره آدرسی را بـه آنـها مـی‌دهد که قبل از وقت صاحب آن آدرس را به توسط مفتش تفتیش و رسیدگی کرده است و در وقت معرفی اربـاب رجـوع مـوافق دلخواه و سلیقه‌ی آنها کسی را نشان می‌دهند. آن وقت خودشان رفته همدیگر را خواهند دید.اگـر پسـندیدند اسباب عقد را فراهم خواهند نمود و اگر نپسندیدند دوباره یک آدرس دیگر از اداره خواهند گرفت»<ref>[https://www.thedanesh.com/ «دانش»، سال1، ش26، ص3، 24رمضان 1328ق]</ref> | ||
*گـوناگون | *گـوناگون | ||
در ایـن بـخش که کمترین سهم را در مجموع سطح چاپی روزنامه دارد به سرفصل‌هایی پرداخته‌ایم که معمولا روزنامه‌ها بـرای سـرگرمی خوانندگان آن را چاپ می‌زنند. از آن جمله است ستون مطایبات که این حکایت آن به نـقل مـی‌ارزد: «شـخصی در رودخانه غرق شد. رفیقش خواست قسمی به عیال او خبر بدهد که هول نکند، کاغذی نـوشت کـه خانم امشب شوهر شما به خانه نخواهد آمد برای این که لبـاس‌هایش در رودخـانه غـرق شده و خودش نیز در میان آن لباس‌ها بود» | در ایـن بـخش که کمترین سهم را در مجموع سطح چاپی روزنامه دارد به سرفصل‌هایی پرداخته‌ایم که معمولا روزنامه‌ها بـرای سـرگرمی خوانندگان آن را چاپ می‌زنند. از آن جمله است ستون مطایبات که این حکایت آن به نـقل مـی‌ارزد: «شـخصی در رودخانه غرق شد. رفیقش خواست قسمی به عیال او خبر بدهد که هول نکند، کاغذی نـوشت کـه خانم امشب شوهر شما به خانه نخواهد آمد برای این که لبـاس‌هایش در رودخـانه غـرق شده و خودش نیز در میان آن لباس‌ها بود».کلمات حکمت‌آمیز از جمله دیگر مطالب گوناگون روزنامه‌ی دانش اسـت: «زن هـر چـیزی را عفو می‌کند فقط کسی که وی را نپسندد بخشیدن نتواند»<ref>[https://www.thedanesh.com/ «دانش»، سال1، ش2، ص25، 24رمضان 1328ق]</ref> | ||
==نقد مجله== | ==نقد مجله== | ||
یکی از اصلی‌ترین انتقادهایی که به مجله دانش می‌شد، بی توجهی دست‌اندرکاران آن مجله نسبت به برخی هدف‌های انجمن‌های زنانه مانند تحریم کالاهای وارداتی و ترویج منسوجات وطنی بودو این امر موجب شد تا خانم [[دکتر کحال]] با اعتراض فعالان حقوق زنان روبه رو شود. فعالان حقوق زنان نوشتند: «از انـتشار آگـهی‌های تجارتی در مورد لباسهای خارجی و پارچه خارجی گـله مـی‌نماید و متذکر می‌شود که مادام که محصولات داخلی مشابه وجود دارد یک روزنامه زنانه حـق نـدارد زنان را به خرید کالای خـارجی تـحریض کند و بـهتر اسـت کـه روزنامه به عوض خاطر نشان نـمودن اطـلسهای مغازه‌ی مادام و طوریهای خوب، پروگرامی به جهت لباسهای ساده‌ی وطنی بفرمایند کـه خـانم‌ها بتوانند لباسهای خود را از پارچه وطنی قـرار دهند تا یک انـدازه مـنفعت به خودمان برسد پولی که ایـن قـدر کمیاب است در عوض این پارچه‌های بی‌دوام به خارج نرود در صورتی که پارچه‌های ابـریشمی در مـملکت خودمان برای لباس زنان مـوجود اسـت. البـته تا می‌شود بـاید از هـمان پارچه خرید و پوشید و راه دکـان مـادام و طوری را کمتر یاد گرفت» | یکی از اصلی‌ترین انتقادهایی که به مجله دانش می‌شد، بی توجهی دست‌اندرکاران آن مجله نسبت به برخی هدف‌های انجمن‌های زنانه مانند تحریم کالاهای وارداتی و ترویج منسوجات وطنی بودو این امر موجب شد تا خانم [[دکتر کحال]] با اعتراض فعالان حقوق زنان روبه رو شود. فعالان حقوق زنان نوشتند: «از انـتشار آگـهی‌های تجارتی در مورد لباسهای خارجی و پارچه خارجی گـله مـی‌نماید و متذکر می‌شود که مادام که محصولات داخلی مشابه وجود دارد یک روزنامه زنانه حـق نـدارد زنان را به خرید کالای خـارجی تـحریض کند و بـهتر اسـت کـه روزنامه به عوض خاطر نشان نـمودن اطـلسهای مغازه‌ی مادام و طوریهای خوب، پروگرامی به جهت لباسهای ساده‌ی وطنی بفرمایند کـه خـانم‌ها بتوانند لباسهای خود را از پارچه وطنی قـرار دهند تا یک انـدازه مـنفعت به خودمان برسد پولی که ایـن قـدر کمیاب است در عوض این پارچه‌های بی‌دوام به خارج نرود در صورتی که پارچه‌های ابـریشمی در مـملکت خودمان برای لباس زنان مـوجود اسـت. البـته تا می‌شود بـاید از هـمان پارچه خرید و پوشید و راه دکـان مـادام و طوری را کمتر یاد گرفت» | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
* الهی، صدرالدین، «تک‌نگاری یک روزنامه: دانش اولین روزنامه فارسی زبان برای زنان ایرانی»، «ایران شناسی » سال ششم،ش 2، تابستان 1373ش | * الهی، صدرالدین، «تک‌نگاری یک روزنامه: دانش اولین روزنامه فارسی زبان برای زنان ایرانی»، «ایران شناسی » سال ششم،ش 2، تابستان 1373ش | ||
*خسروپناه، محمدحسین، «هدف‌ها و مبارزه زن ایرانی از انقلاب مشروطه تا سلطنت پهلوی»، پیام امروز، سال1380ش | *خسروپناه، محمدحسین، «هدف‌ها و مبارزه زن ایرانی از انقلاب مشروطه تا سلطنت پهلوی»، پیام امروز، سال1380ش | ||
[[رده:ویکی‌جنسیت]] | [[رده:ویکی‌جنسیت]] | ||
