خدیجه افضل وزیری: تفاوت میان نسخه‌ها

خدیجه افضل‌وزیری (۱۲۶۸ – ۱۳ دی ۱۳۵۹) فعال حقوق زنان و روزنامه‌نگار ایرانی بود.وی همچنین طراح لباس، عضو [[کانون بانوان]] و از حامیان قانون کشف حجاب بود.

خدیجه افضل وزیری پنجمین فرزند [[بی‌بی خانم استرآبادی]] و موسی‌خان وزیری بود که در سال 1308 هجری قمری در تهران به دنیا آمد. در بعضی منابع تاریخی آمده است که [[بی‌بی خانم]] وقتی هنوز مدرسه‌اش را تاسیس نکرده بود، برای اینکه دخترش خدیجه بتواند تحصیل کند او را با لباس پسرانه به مدرسه می‌فرستاد. <ref>[https://www.55online.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-20/49573-%D8%AE%D8%AF%DB%8C%D8%AC%D9%87-%D8%A7%D9%81%D8%B6%D9%84-%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF خدیجه افضل‌وزیری که بود؟]</ref>

خانم  وزیری در بیست و نهم ذیحجه ۱۳۳۲ قمری با پسر دایی‌ خود آقا بزرگ ملاح ازدواج کرد که حاصل این [[ازدواج]] ۵ فرزند بود. گفته می‌شود که این [[ازدواج]] بر خلاف میل او صورت گرفت. افضل وزیری به واسطه این [[ازدواج]] مجبور به مهاجرت به مازندران و دوری از [[خانواده]] شد و در مازندران با شرایط دشوار زندگی روبرو شد. وبا، آتش سوزی و بارداری‌های مکرر برای این نویسنده و فعال اجتماعی شرایط بد جسمانی ایجاد کرد؛ شرایطی که او را از فعالیت‌های اجتماعی دور کرده بود و در نهایت وادار به بازگشت به تهران کرد. او در همین ارتباط  نارضایتی خود از شرایط را چنین بازگو می‌‌کند: «تمام مدت یا حامله بودم یا بچه شیر می دادم.»

وزیری پس از تاسیس مدرسه دوشیزگان توسط مادرش [[بی‌بی خانم استرآبادی]] به تدریس در این مدرسه مشغول شد. وی در کنار تدریس برای دختران، کار در مطبوعات را هم آغاز کرد. او چندین مقاله در نشریات [[شکوفه]]، [[عالم‌نسوان]]، [[شفق سرخ]] و [[ایران‌نو]] در حمایت از [[حقوق زنان]] به رشته تحریر درآورد.

وزیری در نشریه شفق سرخ با نویسنده‌ای که با نام مستعار به [[زنان]] توهین و اهانت می کرد، وارد بحث و گفت وگوی دنباله‌دار شد که خلاصه آن چنین است: «زن را در خانه مخفی و محبوس کرده و از هر دانشی دور نگه داشته‌اید. در کار خارج هم شرکت نمی‌دهید. از بردن نامش هم عار دارید و به نام‌های منزل یا بچه‌های خانه، از قبیل مادر حسن از او یاد می‌کنید، از حقوق انسانی هم حقی برای او قائل نیستید. تمام حقوق به نفع مردان تعبیر و به مورد اجرا گذاشته می‌شود، توقع دارید چه باشد و چه کند؟ مردان کشور همه چه می‌کنند؟ بگذارید زنان هم با مردان درس بخوانند و کار یاد بگیرند، آن وقت خواهید دید که زنان کم تر از مردان نیستند.»<ref>[https://www.irna.ir/news/84170542/%D8%AE%D8%AF%DB%8C%D8%AC%D9%87-%D8%A7%D9%81%D8%B6%D9%84-%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86 خبرگذاری جمهوری اسلامی ایران]</ref>

خانم وزیری در طراحی لباس نیز فعال بود و  لباس‌های خود را طراحی می‌کرد. در طول دهه 1930، در حالی که به زور حکومت، قانون کشف حجاب اجرا می‌شد  پوشیدن چادر همچنان در بین [[زنان]] رایج بود. وزیری از تغییر مد در کنار [[صدیقه دولت آبادی]] دفاع می کرد و او لباس‌هایی طراحی می کرد که در نتیجه بازوهای زنان آزادانه تر حرکت کند.<ref>[https://en.wikipedia.org/wiki/Khadijeh_Afzal_Vaziri Khadijeh_Afzal_Vaziri]</ref>

خانم وزیری در نامه‌ای سرگشاده در سال 1930 به این موضوع پرداخت که چگونه اجبار [[زنان]] جوان (هفت یا هشت ساله) به پوشیدن چادر، توسط خانوادها موجب حذف فرصت آموزش از این دختران شده و بر فرصت‌های تحصیلی آنان تاثیر گذار خواهد بود.  

وی همچنین عضو [[کانون بانوان]] بود و از قانون کشف [[حجاب]] حمایت کرد. <ref>همان</ref>

یکی از دختران خدیجه به نام [[مهرانگیز ملاح]] خاطرات شفاهی مادر را تدوین و بازنویسی کرد که این کتاب با نام « زنان پیشگام ایران: افضل وزیری دختر بی بی خانم استرآبادی» ابتدا در شیکاگو و سپس در ایران منتشر شد.

این کتاب  شامل یادداشت ناشر،پیشگفتار، مقدمه و سه فصل که بدنه‌ی اصلی کتاب است تشکیل شده‌است.

فصل اول این کتاب شامل اطلاعاتی درباره ی زندگی شخصی خدیجه افضل وزیری از دوران کودکی تا بزرگ سالی وی است که در هشت بخش شرح داده می شود.

فصل دوم این کتاب به صورت مختصری به شرح زندگی نگارنده ی کتاب یعنی [[مهرانگیز ملاح]] که آخرین فرزند خدیجه افضل وزیری است می پردازد. در این قسمت مهرانگیز به شرح مهاجرت‌های کوتاه و بلند خانوادگی ، زمان‌هایی که در خانه به تحصیل علم مشغول بود تا زمانی که به مدرسه رفت، ازدواج خواهرش، خاطراتی که خدیجه افضل وزیری از [[بی بی خانم استر آبادی]] تعریف می کرد و در نهایت زندگی زناشویی‌اش، می پردازد.

آخرین فصل این کتاب «پیوست‌ها و یادداشت‌ها» است که به کوشش [[افسانه نجم آبادی]] تنظیم شده‌است. این فصل در واقع مجموعه‌ای از مقالات و نامه‌نگاری‌هایی است که برخی از آنان توسط بی بی خانم و برخی از آن ها توسط خدیجه افضل وزیری در روزنامه‌ها و نشریات مختلف به چاپ رسیده‌اند.<ref>[https://shahreketabonline.com/Products/Details/148605/%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AE%D8%AF%DB%8C%D8%AC%D9%87-%D8%A7%D9%81%D8%B6%D9%84-%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1-%D8%A8%DB%8C-%D8%A8%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C شهر کتاب]</ref>