خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
== شرایط تعدد زوجات== | == شرایط تعدد زوجات== | ||
تعدد زوجات در همۀ ادیانی که آن را مجاز شمرده اند دارای شرایطی است. از آن جمله است در آیین یهود؛ که تعدد به توانایی مالی مرد مشروط شده است، همچنین آیین یهود عقیم یا دیوانه بودن زن اول و عدالت میان زنان را شرط دانسته اند؛ همچنین است در دین زرتشت. در آیین اسلام فقیهان با مراجعه به آیات و روایات شرایطی را برای تعدد زوجات بیان کرده اند: | |||
===الف. رعايت محدوديت=== | ===الف. رعايت محدوديت=== | ||
اسلام گستره چندهمسرى را محدود ساخته و تا چهار نفر تقليل داده است. قرآن مجيد در اين باره مى فرمايد: | اسلام گستره چندهمسرى را محدود ساخته و تا چهار نفر تقليل داده است. قرآن مجيد در اين باره مى فرمايد: | ||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
«فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاّ تَعْدِلُوا فَواحِدَةً» ؛<ref> . نساء 4، آيه 3.</ref> | «فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاّ تَعْدِلُوا فَواحِدَةً» ؛<ref> . نساء 4، آيه 3.</ref> | ||
'''«اگر بيم داريد كه به [[عدالت در تعدد زوجات|عدالت]] رفتار نكنيد، پس تنها يك همسر اختيار كنيد».''' | '''«اگر بيم داريد كه به [[عدالت در تعدد زوجات|عدالت]] رفتار نكنيد، پس تنها يك همسر اختيار كنيد».''' | ||
فقهای همه مذاهب اسلامی بر شرط عدالت اتفاق نظر دارند. این شرط با استناد به آیه سوم سوره نساء استنباط میشود. مفسران و فقیهان با اشاره به عبارت ذلک ادنی الّا تعولوا صریح دارند که اساس تشریع احکام ازدواج بر پایه عدل و عدم تجاوز به حقوق دیگران است. | |||
امام صادق عليه السلام مى فرمايد: '''«كسى كه دو زن داشته باشد و در تقسيم رابطه خود با همسر و تقسيم مالى بين آنها به عدالت رفتار نكند، روز قيامت ـ در حالى كه دستهايش بسته و نيمى از بدنش به يك طرف كج شده است ـ آورده و به آتش داخل مى شود» .'''<ref> . محمدى رىشهرى، ميزان الحكمه، ج 5، ص 2270، ح 7913.</ref> | امام صادق عليه السلام مى فرمايد: '''«كسى كه دو زن داشته باشد و در تقسيم رابطه خود با همسر و تقسيم مالى بين آنها به عدالت رفتار نكند، روز قيامت ـ در حالى كه دستهايش بسته و نيمى از بدنش به يك طرف كج شده است ـ آورده و به آتش داخل مى شود» .'''<ref> . محمدى رىشهرى، ميزان الحكمه، ج 5، ص 2270، ح 7913.</ref> | ||
مفسران شیعه و اهل سنت مقصود از عدالت در آیۀ مذکور را عدالت در رفتارهایی مانند همخوابگی، وسایل زندگی و نفقه (در شان) دانستهاند که در اختیار انسان است. | |||
استاد مطهرى مى نويسد: '''«اسلام براى شرط [[عدالت در تعدد زوجات|عدالت]]، آن قدر اهميت قائل است كه حتى اجازه نمى دهد مرد و زن دوم، در حين عقد توافق كنند كه زن دوم در شرايطى نامساوى با زن اول زندگى كند؛ يعنى، از نظر اسلام رعايت عدالت تكليفى است كه مرد نمى تواند با قرار قبلى با زن، خود را از زيربار مسئوليت آن خارج كند» .'''<ref> . مرتضى مطهرى، حقوق زن در اسلام، ص 418.</ref> | استاد مطهرى مى نويسد: '''«اسلام براى شرط [[عدالت در تعدد زوجات|عدالت]]، آن قدر اهميت قائل است كه حتى اجازه نمى دهد مرد و زن دوم، در حين عقد توافق كنند كه زن دوم در شرايطى نامساوى با زن اول زندگى كند؛ يعنى، از نظر اسلام رعايت عدالت تكليفى است كه مرد نمى تواند با قرار قبلى با زن، خود را از زيربار مسئوليت آن خارج كند» .'''<ref> . مرتضى مطهرى، حقوق زن در اسلام، ص 418.</ref> | ||
===ج. | ===ج. رضایت همسر=== | ||
در ازدواج با برادرزادۀ همسر یا خواهرزادۀ او شرط اذن همسر (عمه یا خاله) آمده است. همچنین بر اساس نظر فقیهان اگر زوجه به موجب شرط ضمن عقد، وکالت داشته باشد که در صورت ازدواج مجدد زوج بتواند خود را مطلقه کند، میتواند از این اختیار خود استفاده کند. از نظر برخی محققان اگر زوجه در صورت ازدواج مجدد شوهرش دچار عسر و حرج شود، و ادامۀ زندگی مشترک برای وی تحمل ناپذیر باشد، میتواند با رجوع به حاکم شرع درخواست طلاق کند. در منابع فقهی در هیچ مورد دیگری اجازۀ همسر اول شرط نشده است. | |||
==امتياز راهكار اسلام== | ==امتياز راهكار اسلام== |