برچسبها: واگردانی دستی ویرایشگر دیداری |
|||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
از منظر آموزه‌های اسلام، در مواردی که تفاوت‌های تکوینی، مصالح و مفاسد واقعی برای زنان و مردان را متفاوت می‌سازند، نظام حقوقی آنها نیز تفاوت نسبی می‌یابد. چنین تفاوت‌هایی دارای ویژگی‌های سه‌گانه؛ ثبات، عمومیت و کارآیی است. برخی از ویژگی‌های زنانه و مردانه که دائمی، فراگیر و مؤثر در ایفای نقش‌های طبیعی زن و مرد هستند، موجب تشریع تکالیف و امتیازات حقوقی متناسب با جنسیت آنها می‌شود. <ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/4892/4927/42012/%DA%86%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA_%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%B2%D9%86_%D9%88_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%9F شوکتی، «چرایی تفاوت حقوق زن و مرد؟»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref> چون هر یك از زن و مرد زمینة كمال‌یابی ویژه‌ای دارند و از این لحاظ ممكن است تفاوت‌هایی در نوع كمال و چگونگی رسیدن آنها به کمالات دیده شود، اما این تفاوت‌ها هرگز موجب تفاوت در كمال حقیقى زن و مرد نمی‌شوند. <ref>[https://mesbahyazdi.ir/node/5225/%D9%81%D8%B5%D9%84-%D8%AF%D9%87%D9%85%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B9%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF-%D9%88-%D8%B2%D9%86 مصباح یزدی، نگاهی گذرا به حقوق بشر از دیدگاه اسلام، 1402ش، ص225.]</ref> مهم‌ترین تفاوت‌های حقوقی زن و مرد در اسلام، عبارتند از: قضاوت، شهادت، ارث، دیه، طلاق، <ref>[https://www.sid.ir/paper/169167/fa فقیه و خادم جهرمی، «حقوق ممتازه جامعه زنان نسبت به مردان در فقه اسلام و حقوق ایران»، 1398ش، ص76.]</ref> مهریه، نفقه، قوامیت مرد و استیذان زن.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/470762/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D9%85%D8%A7% سلیمی و دیگران، «تحلیل تفاوت‌های حقوق زنان در فقه امامیه و ماده 16 کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان»، 1397ش، ص61-69.]</ref> | از منظر آموزه‌های اسلام، در مواردی که تفاوت‌های تکوینی، مصالح و مفاسد واقعی برای زنان و مردان را متفاوت می‌سازند، نظام حقوقی آنها نیز تفاوت نسبی می‌یابد. چنین تفاوت‌هایی دارای ویژگی‌های سه‌گانه؛ ثبات، عمومیت و کارآیی است. برخی از ویژگی‌های زنانه و مردانه که دائمی، فراگیر و مؤثر در ایفای نقش‌های طبیعی زن و مرد هستند، موجب تشریع تکالیف و امتیازات حقوقی متناسب با جنسیت آنها می‌شود. <ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/4892/4927/42012/%DA%86%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA_%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82_%D8%B2%D9%86_%D9%88_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%9F شوکتی، «چرایی تفاوت حقوق زن و مرد؟»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref> چون هر یك از زن و مرد زمینة كمال‌یابی ویژه‌ای دارند و از این لحاظ ممكن است تفاوت‌هایی در نوع كمال و چگونگی رسیدن آنها به کمالات دیده شود، اما این تفاوت‌ها هرگز موجب تفاوت در كمال حقیقى زن و مرد نمی‌شوند. <ref>[https://mesbahyazdi.ir/node/5225/%D9%81%D8%B5%D9%84-%D8%AF%D9%87%D9%85%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B9%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF-%D9%88-%D8%B2%D9%86 مصباح یزدی، نگاهی گذرا به حقوق بشر از دیدگاه اسلام، 1402ش، ص225.]</ref> مهم‌ترین تفاوت‌های حقوقی زن و مرد در اسلام، عبارتند از: قضاوت، شهادت، ارث، دیه، طلاق، <ref>[https://www.sid.ir/paper/169167/fa فقیه و خادم جهرمی، «حقوق ممتازه جامعه زنان نسبت به مردان در فقه اسلام و حقوق ایران»، 1398ش، ص76.]</ref> مهریه، نفقه، قوامیت مرد و استیذان زن.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/470762/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D9%85%D8%A7% سلیمی و دیگران، «تحلیل تفاوت‌های حقوق زنان در فقه امامیه و ماده 16 کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان»، 1397ش، ص61-69.]</ref> | ||
===1. حق ولایت و قضاوت=== | ===1. حق ولایت و قضاوت=== | ||
بعضی ﻣﻔﺴﺮﻳﻦ قرآن و ﻓﻘﻬﺎ | بعضی ﻣﻔﺴﺮﻳﻦ قرآن و برخی ﻓﻘﻬﺎ با تکیه به آیاتی از قرآن و روایات، قضاوت زنان را جایز نمی‌دانند.<ref>[https://jwdp.ut.ac.ir/article_27407_14bb8b7f0fece93051f152661671c01f.pdf مروتی و زرگوش‌نسب، «قضاوت زنان در قرآن و سنت»، 1387ش، ص6.]</ref> از این منظر، تصدي مشاغل ولايي و قضایی با لزوم حفـظ عفاف، حرمت، كرامت و اجتناب زن از اختلاط بـا مـردان نـامحرم، منافات دارد.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/20120329105736-2099-41.pdf ارسطا، «ولايت زن در فقه و حقوق»، 1387ش، ص133.]</ref> برخی فقها در امر قضاوت، مرد بودن را شرط ندانسته‌اند. در ضمن اگر تصدی با حفظ عفت زنان منافات نداشته باشد باز منعی برای آن وجود ندارد. <ref>جوادی آملی، زن در آينه جلال و جمال، 1388ش، ص348 و 352.</ref> همچنین اگر در شرایطی تصدی مسند قضاوت و دیگر مشاغلی که جنبه ولایی دارند دارای مصلحت باشد، بدون شک به‌دلیل تحقق عنوان ثانویه این امر جایز خواهد بود. <ref>[https://ensani.ir/file/download/article/20120329105736-2099-41.pdf ارسطا، «ولايت زن در فقه و حقوق»، 1387ش، ص139.]</ref> | ||
===2. حق شهادت=== | ===2. حق شهادت=== | ||
بر مبنای فقه اسلامی در برخی موارد مانند طلاق، شهادت زن قبول نیست، در برخی موارد دیگر شهادت دو زن برابر با شهادت یک مرد به حساب می‌آید. اسلام با توجه به مصالح، در برخی موارد زن‌‌ها را از دادن شهادت منع کرده و در پاره‌ای موارد، همراه فردی دیگر، اجازه شهادت داده است.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n117648/%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA_%D8%B2%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85_%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 اکبری، «کرامت زن در نظام حقوقی اسلام»، پرتال امام خمینی.] </ref> | بر مبنای فقه اسلامی در برخی موارد مانند طلاق، شهادت زن قبول نیست، در برخی موارد دیگر شهادت دو زن برابر با شهادت یک مرد به حساب می‌آید. اسلام با توجه به مصالح، در برخی موارد زن‌‌ها را از دادن شهادت منع کرده و در پاره‌ای موارد، همراه فردی دیگر، اجازه شهادت داده است.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n117648/%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA_%D8%B2%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85_%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 اکبری، «کرامت زن در نظام حقوقی اسلام»، پرتال امام خمینی.] </ref> | ||
