| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
در عصر جاهليت زنان از حق ارث محروم بودند، اسلام در اولين قدم براى تشريع ارث، زنان را نيز مورد توجه قرار داد <ref>[https://quran.isca.ac.ir/fa/Article/Detail/4128/%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D9%88%D9%89%20%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%20%D8%B2%D9%86%20%D9%88%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%20%D8%AF%D8%B1%20%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%20%D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85 داوودی، «تساوى حقوق زن و مرد در قرآن كريم»، پرتال جامع علوم و معارف قرآن.] </ref> و در اصل ارث بردن، حضور حقوقي زن در تمام طبقاتِ ارث را به رسمیت شناخت. <ref>جوادی آملی، زن در آينه جلال و جمال، 1388ش، ص345.</ref> البته سهم ارث زن و مرد در آموزههای اسلام، متفاوت تعیین شده است که منابع روایی، تفاوتهای جایگاه اجتماعی زن و مرد را عامل و دلیل این تفاوت دانستهاند.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n117648/%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA_%D8%B2%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85_%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 اکبری، «کرامت زن در نظام حقوقی اسلام»، پرتال امام خمینی.]</ref> | در عصر جاهليت زنان از حق ارث محروم بودند، اسلام در اولين قدم براى تشريع ارث، زنان را نيز مورد توجه قرار داد <ref>[https://quran.isca.ac.ir/fa/Article/Detail/4128/%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D9%88%D9%89%20%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%20%D8%B2%D9%86%20%D9%88%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%20%D8%AF%D8%B1%20%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86%20%D9%83%D8%B1%D9%8A%D9%85 داوودی، «تساوى حقوق زن و مرد در قرآن كريم»، پرتال جامع علوم و معارف قرآن.] </ref> و در اصل ارث بردن، حضور حقوقي زن در تمام طبقاتِ ارث را به رسمیت شناخت. <ref>جوادی آملی، زن در آينه جلال و جمال، 1388ش، ص345.</ref> البته سهم ارث زن و مرد در آموزههای اسلام، متفاوت تعیین شده است که منابع روایی، تفاوتهای جایگاه اجتماعی زن و مرد را عامل و دلیل این تفاوت دانستهاند.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n117648/%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA_%D8%B2%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85_%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 اکبری، «کرامت زن در نظام حقوقی اسلام»، پرتال امام خمینی.]</ref> | ||
===4. حق دیه و قصاص=== | ===4. حق دیه و قصاص=== | ||
در نظام حقوقی اسلام دیۀ مرد دو برابر دیۀ زن است و این امر موجب شده برخی آن را تبعیض علیه زنان تلقی کنند. حال اینکه در اسلام اساسا دیه، بهای خون و حیات انسان نیست، لذا دیه یک دانشمند با یک کودک یکسان است. دیه در واقع جبران خسارتی است که به خانواده وارد میشود. وقتی مردی به قتل میرسد نانآور خانوادهای از دست میرود.<ref>[https://hawzah.net/fa/Question/View/11712/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D8%AF%DB%8C%D9%87-%D8%B2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?CID=417 «فلسفه تفاوت دیه زن و مرد در اسلام»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.]</ref> تفاوت دیه نیز به نفع زنان است، چون وقتی مردی از بین میرود، همسر و فرزندانش نانآور خود را از دست میدهند، اسلام بهخاطر مراعات حال آنها دیه مرد را دو برابر زن قرار داده است. در مورد قصاص نیز همین حکم جاری است. <ref>[https://hoquq.iict.ac.ir/article_32674.html عربصالحی و متقیفر، «عناصر رهزن و مؤلفههاي فهم صحیح تفاوتهاي حقوقی زن و مرد در اسلام با پافشاري بر دیدگاههاي آیتالله معرفت»، 1397ش، ص93.]</ref> | در نظام حقوقی اسلام دیۀ مرد دو برابر دیۀ زن است و این امر موجب شده است که برخی آن را تبعیض علیه زنان تلقی کنند. حال اینکه در اسلام اساسا دیه، بهای خون و حیات انسان نیست، لذا دیه یک دانشمند با یک کودک یکسان است. دیه در واقع جبران خسارتی است که به خانواده وارد میشود. وقتی مردی به قتل میرسد نانآور خانوادهای از دست میرود.<ref>[https://hawzah.net/fa/Question/View/11712/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D8%AF%DB%8C%D9%87-%D8%B2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?CID=417 «فلسفه تفاوت دیه زن و مرد در اسلام»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.]</ref> تفاوت دیه نیز به نفع زنان است، چون وقتی مردی از بین میرود، همسر و فرزندانش نانآور خود را از دست میدهند، اسلام بهخاطر مراعات حال آنها دیه مرد را دو برابر زن قرار داده است. در مورد قصاص نیز همین حکم جاری است. <ref>[https://hoquq.iict.ac.ir/article_32674.html عربصالحی و متقیفر، «عناصر رهزن و مؤلفههاي فهم صحیح تفاوتهاي حقوقی زن و مرد در اسلام با پافشاري بر دیدگاههاي آیتالله معرفت»، 1397ش، ص93.]</ref> | ||
===5. حق مهریه=== | ===5. حق مهریه=== | ||
حق برخورداری از مَهر یکی از مهمترین حقوق اقتصادی زن است. قرآن در آیه 4 از سوره نساء، از مهریه تعبیر به «صَدُقَه» میکند که نشانه راستین بودن علاقه است؛ در ضمن مهر¬ را متعلق به خود زن دانسته است، نه پدر و مادری که از باب زحمات خود مستحق باشند. <ref>[http://ensani.ir/fa/article/470762/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D9%85%D8%A7% سلیمی و دیگران، «تحلیل تفاوتهای حقوق زنان در فقه امامیه و ماده 16 کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان»، 1397ش، ص61.]</ref> برخی معتقدند مهریه از آن رو به زن تعلق گرفته است که او متحمل زحمات فراوانی در مناسبات خانوادگی میشود و این پاداش مرد به زن است. <ref>[https://mesbahyazdi.ir/node/5226/%D9%81%D8%B5%D9%84-%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D8%A7%D8%B8%D8%B1-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%DB% مصباح یزدی، نگاهی گذرا به حقوق بشر از دیدگاه اسلام، 1402ش، ص263.]</ref> شهید مطهری آن را تدبيرى از ناحيه قانون خلقت براى بالا بردن ارزش زن دانسته و معتقد است مهریه به زن شخصيت داده و ارزش معنوى مهر براى زن بيش از ارزش مادى آن است. <ref>مطهرى، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص203.</ref> | حق برخورداری از مَهر یکی از مهمترین حقوق اقتصادی زن است. قرآن در آیه 4 از سوره نساء، از مهریه تعبیر به «صَدُقَه» میکند که نشانه راستین بودن علاقه است؛ در ضمن مهر¬ را متعلق به خود زن دانسته است، نه پدر و مادری که از باب زحمات خود مستحق باشند. <ref>[http://ensani.ir/fa/article/470762/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D9%85%D8%A7% سلیمی و دیگران، «تحلیل تفاوتهای حقوق زنان در فقه امامیه و ماده 16 کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان»، 1397ش، ص61.]</ref> برخی معتقدند مهریه از آن رو به زن تعلق گرفته است که او متحمل زحمات فراوانی در مناسبات خانوادگی میشود و این پاداش مرد به زن است. <ref>[https://mesbahyazdi.ir/node/5226/%D9%81%D8%B5%D9%84-%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D8%A7%D8%B8%D8%B1-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%DB% مصباح یزدی، نگاهی گذرا به حقوق بشر از دیدگاه اسلام، 1402ش، ص263.]</ref> شهید مطهری آن را تدبيرى از ناحيه قانون خلقت براى بالا بردن ارزش زن دانسته و معتقد است مهریه به زن شخصيت داده و ارزش معنوى مهر براى زن بيش از ارزش مادى آن است. <ref>مطهرى، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص203.</ref> | ||