| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
زنان و مردان دارای نقش‌های اجتماعی متعددی هستند که تابع عضویت آنها در نهادها و گروهای گوناگون اجتماعی است و هرکدام وجهی از هویت آنها را می‌سازد. اما برخی از این نقش‌ها وزن بیشتری برای آنها دارد. هویت نقشی مسلط، همانی است که ارزش بیشتری برای او دارد و غالب اوقات فرد خود را با آن نقش تعریف می‌کند. هویت‌ها در صورتی از نهادهای مسلط ناشی می‌شود که کنشگران هویت‌های نهادی را درونی کنند. آگاهی از رده‌بندی‌های نهادها به‌ویژه رده‌بندی‌های مبتنی برجنسیت که شالودة هویت‌های جنسیتی هستند چه در خانواده و چه در نهادهای شغلی و تحصیلی و چه زبان و تعبیری که افراد از این رده‌بندی‌ها دارند، به موقعیت ساختاری، منابع مادی و فرهنگی افراد وابسته است. هرچند رده‌بندی‌ها بر مبنای ترکیبی از ویژ‌گی‌های انتسابی و اکتسابی صورت می‌گیرد، اما در مورد زنان غالبا مبتنی بر تصورات قالبی و کلیشه‌های جنسیتی است و این رده‌بندی‌ها بر هویت جنسیتی افراد تأثیرات جدی دارند.<ref>[http://www.jsi-isa.ir/article_25372_dd656bb2fae054c4e5748be0c694545c.pdf ساروخانی و رفعت‌جا، «زنان و بازتعریف هویت اجتماعی»، 1383ش، ص142-141.]</ref> | زنان و مردان دارای نقش‌های اجتماعی متعددی هستند که تابع عضویت آنها در نهادها و گروهای گوناگون اجتماعی است و هرکدام وجهی از هویت آنها را می‌سازد. اما برخی از این نقش‌ها وزن بیشتری برای آنها دارد. هویت نقشی مسلط، همانی است که ارزش بیشتری برای او دارد و غالب اوقات فرد خود را با آن نقش تعریف می‌کند. هویت‌ها در صورتی از نهادهای مسلط ناشی می‌شود که کنشگران هویت‌های نهادی را درونی کنند. آگاهی از رده‌بندی‌های نهادها به‌ویژه رده‌بندی‌های مبتنی برجنسیت که شالودة هویت‌های جنسیتی هستند چه در خانواده و چه در نهادهای شغلی و تحصیلی و چه زبان و تعبیری که افراد از این رده‌بندی‌ها دارند، به موقعیت ساختاری، منابع مادی و فرهنگی افراد وابسته است. هرچند رده‌بندی‌ها بر مبنای ترکیبی از ویژ‌گی‌های انتسابی و اکتسابی صورت می‌گیرد، اما در مورد زنان غالبا مبتنی بر تصورات قالبی و کلیشه‌های جنسیتی است و این رده‌بندی‌ها بر هویت جنسیتی افراد تأثیرات جدی دارند.<ref>[http://www.jsi-isa.ir/article_25372_dd656bb2fae054c4e5748be0c694545c.pdf ساروخانی و رفعت‌جا، «زنان و بازتعریف هویت اجتماعی»، 1383ش، ص142-141.]</ref> | ||
==خانواده و پرورش هویت جنسیتی== | ==خانواده و پرورش هویت جنسیتی== | ||
روان‌شناسان حد فاصل سنین دوازده تا هجده سالگی را دورة حساسِ یافتن هویت می‌دانند. در پرورش هویت جنسیتی بهتر است به‌دلیل | روان‌شناسان حد فاصل سنین دوازده تا هجده سالگی را دورة حساسِ یافتن هویت می‌دانند. در پرورش هویت جنسیتی بهتر است به‌دلیل همزادپنداری، جنس موافق مسئولیت تربیت را به‌عهده گیرد، یعنی پدر برای فرزند پسر و مادر برای فرزند دختر؛ زیرا کودکان الگویابی جنسیتی را از طریق فرایند همانندسازی با پدر و مادر از 5-4 سالگی آغاز می‌کنند و اگر جنس موافق عهده‌دار تربیت شود امر همانندسازی تسهیل می‌شود. باید دانست فرایند هویت‌یابی که با روند رشد جسمی و روانی کودک همراه است، همچون سایر مسائل تربیتی تحت تأثیر آموزش‌های مستقیم و غیرمستقیم است. دختران باید از کودکی برای دو نقش مهم مادری و همسری و پسران برای دو نقش پدری و همسری پرورش یابند. از نظر اسلام؛ نقش خانه‌داری و تربیت فرزند برای زن و نقش نان‌آوری و مدیریت کلان زندگی برای مرد، هم‌تراز با جهاد در راه خدا تعریف می‌شود.<ref>ه[https://jzvj.marvdasht.iau.ir/article_4700_6257d31557006c0eff24086bfc67020f.pdf اشمی علی‌آبادی، « بررسی نقش جنسیت در شکل‌گیری هویت جنسی از دیدگاه آیات و روایات»، 1400ش، ص214-212]</ref> | ||
==بحران هویت جنسیتی== | ==بحران هویت جنسیتی== | ||
هویت، شرط لازم حیات اجتماعی بوده و انسان بدون داشتن درک منسجم از کیستی خود، نمی‌تواند با دیگران ارتباط معناداری برقرار کند. <ref>[https://ensani.ir/file/download/article/64fd8e05d91fd-9824-1401-2-12.pdf گل‌بهاری، «تقابل هویت جنسیتی فردی و اجتماعی در تک‌زیستی دختران»، 1401ش، ص283-282.]</ref> مختصات جنسي و جنسيتي افراد معمولا با هم هماهنگ است و عدم تطابق آن در انسان، منجر به آسیب‌دیدگی نظام شخصيتي، رفتاري، ناسازگاري اجتماعي و بحران هويت مي‌شود. <ref>[https://rjsw.atu.ac.ir/article_10945_3aed4d79a0e1488a806cd79c4d4e52a2.pdf فولايان و برادران كاشاني، «بررسی کیفی ابعاد بحران هویت جنسیتی مبتنی بر رویکرد نظریه زمینه‌ای»، 1397ش، ص3-2.]</ref> | هویت، شرط لازم حیات اجتماعی بوده و انسان بدون داشتن درک منسجم از کیستی خود، نمی‌تواند با دیگران ارتباط معناداری برقرار کند. <ref>[https://ensani.ir/file/download/article/64fd8e05d91fd-9824-1401-2-12.pdf گل‌بهاری، «تقابل هویت جنسیتی فردی و اجتماعی در تک‌زیستی دختران»، 1401ش، ص283-282.]</ref> مختصات جنسي و جنسيتي افراد معمولا با هم هماهنگ است و عدم تطابق آن در انسان، منجر به آسیب‌دیدگی نظام شخصيتي، رفتاري، ناسازگاري اجتماعي و بحران هويت مي‌شود. <ref>[https://rjsw.atu.ac.ir/article_10945_3aed4d79a0e1488a806cd79c4d4e52a2.pdf فولايان و برادران كاشاني، «بررسی کیفی ابعاد بحران هویت جنسیتی مبتنی بر رویکرد نظریه زمینه‌ای»، 1397ش، ص3-2.]</ref> | ||
