| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
==گفتمانهای حجاب در ایران== | ==گفتمانهای حجاب در ایران== | ||
1. گفتمان لائیک متجدد: با نفوذ بعد از مشروطه و تحتحمایت جریانهای فمینیستی، به نفی کلی حجاب و ضرورت کنار نهادن آن میپردازد.<ref>صالحی، «نظریهها و راهبردها در حجاب و فعالیتهای اجتماعی زنان»، 1391ش، ص4-21.</ref> | 1. گفتمان لائیک متجدد: با نفوذ بعد از مشروطه و تحتحمایت جریانهای فمینیستی، به نفی کلی حجاب و ضرورت کنار نهادن آن میپردازد.<ref>صالحی، «نظریهها و راهبردها در حجاب و فعالیتهای اجتماعی زنان»، 1391ش، ص4-21.</ref> | ||
2. گفتمان سنتیِ حجاب حداکثری: به ترجیح خانهنشینی و عدم مشارکت اجتماعیسیاسی زن، حجاب کامل حتی دستوصورت و حرمت مطلق نگاه زنومرد معتقد است.<ref>صالحی، «نظریهها و راهبردها در حجاب و فعالیتهای اجتماعی زنان»، 1391ش، ص4-21.</ref> | 2. گفتمان سنتیِ حجاب حداکثری: به ترجیح خانهنشینی و عدم مشارکت اجتماعیسیاسی زن، حجاب کامل حتی دستوصورت و حرمت مطلق نگاه زنومرد معتقد است.<ref>صالحی، «نظریهها و راهبردها در حجاب و فعالیتهای اجتماعی زنان»، 1391ش، ص4-21.</ref> | ||
3. گفتمان الگوی سوم زن: مبتنی بر نگاه رهبران انقلاب اسلامی، بر ترکیب حجاب و حیات فعال اجتماعی زن و مجازبودن و حتی ضرورت مشارکت اجتماعی زنان، روابط عاری از صبغۀ جنسی و حتی اشتغال آنان در مشاغل مخصوص تأکید دارد.<ref>صالحی، «نظریهها و راهبردها در حجاب و فعالیتهای اجتماعی زنان»، 1391ش، ص4-21.</ref> | 3. گفتمان الگوی سوم زن: مبتنی بر نگاه رهبران انقلاب اسلامی، بر ترکیب حجاب و حیات فعال اجتماعی زن و مجازبودن و حتی ضرورت مشارکت اجتماعی زنان، روابط عاری از صبغۀ جنسی و حتی اشتغال آنان در مشاغل مخصوص تأکید دارد.<ref>صالحی، «نظریهها و راهبردها در حجاب و فعالیتهای اجتماعی زنان»، 1391ش، ص4-21.</ref> | ||
دربارۀ نسبت حکومت اسلامی با حجاب نیز بهاعتقاد برخی، حجاب اجباری همچون بیحجابی اجباری، پیامدهای ناگواری دارد؛<ref>زائری، «دیرینهشناسی بیحجابی در ایران»، 1393ش، ص182.</ref> لذا عدهای با ادبیات «حقوق شهروندی»، به مخالفت با الزام قانونی حجاب پرداختهاند. در مقابل، برخی حتی ولیفقیه را دارای اختیار شرعی برای مداخله در این امر میدانند<ref>زیبایینژاد، «نظام اسلامی و مسئله پوشش زنان»، 1387ش، ص49.</ref> و با استناد به «حقوق اکثریت شهروندان مسلمان»، از الزام قانونی دفاع میکنند؛ درعینحال، هر دو دیدگاه، مداخله فرهنگی دولت برای رفع بیحجابی را میپذیرند.<ref>بستان، سیاستپژوهی عفاف و حجاب در ایران، 1399ش، ص14-15.</ref> | دربارۀ نسبت حکومت اسلامی با حجاب نیز بهاعتقاد برخی، حجاب اجباری همچون بیحجابی اجباری، پیامدهای ناگواری دارد؛<ref>زائری، «دیرینهشناسی بیحجابی در ایران»، 1393ش، ص182.</ref> لذا عدهای با ادبیات «حقوق شهروندی»، به مخالفت با الزام قانونی حجاب پرداختهاند. در مقابل، برخی حتی ولیفقیه را دارای اختیار شرعی برای مداخله در این امر میدانند<ref>زیبایینژاد، «نظام اسلامی و مسئله پوشش زنان»، 1387ش، ص49.</ref> و با استناد به «حقوق اکثریت شهروندان مسلمان»، از الزام قانونی دفاع میکنند؛ درعینحال، هر دو دیدگاه، مداخله فرهنگی دولت برای رفع بیحجابی را میپذیرند.<ref>بستان، سیاستپژوهی عفاف و حجاب در ایران، 1399ش، ص14-15.</ref> | ||
==بازنمایی حجاب در پژوهشهای آماری== | ==بازنمایی حجاب در پژوهشهای آماری== | ||
در یک پژوهش ملی سال 1397ش، 61.2% پاسخگویان چادری و 27% مانتویی بوده و تنها ۶/۰% پاسخگویان هرگز حجاب را رعایت نکردهاند.<ref>[https://shiraze.ir/000Y93 «مروری بر گزارش طرح پژوهشی بررسی فرهنگ پوشش و حجاب زنان ایران»، وبسایت شیرازه.]</ref> پیش از آن پژوهشی در سال 1389ش نشان داده بود که 55% زنان بدحجاب تهرانی، حجاب را تکلیف قانونی میدانند؛ 66.75% آنان حجاب را دارای جنبه اجباری میدانند و بالای 70% آنان نیز معتقدند حجاب کارکردهای مثبتی چون امنیت اجتماعی و سلامت خانواده داشته و اکثرشان مخالف تأثیرات منفیِ حجاب همچون ممانعت از پیشرفت زنان و دستوپاگیر بودن آن بودهاند. این آمارها، نشان از شکاف عمیق بین نگرش مثبت و رفتار منفی افراد بدحجاب دارد. همچنین 95.2% مسئولان قضایی، 92.5% روحانیت، 87.1% مدیران اجرایی و 76.5% دانشگاهیان، آموزش همگانی حجاب توسط نیروی انتظامی را ضروری میدانند؛ 64.5% مدیران اجرایی، 47.1% دانشگاهیان، موافق و 52.4% مسئولان قضایی و 51.4% روحانیون مخالف این نظرند که مسئولان نظام، تنها نیروی انتظامی را کنترلکنندۀ حجاب میدانند. درباره ضرورت برخورد فرهنگی با حجاب، مسئولان قضایی 100%، روحانیون 92.3%، دانشگاهیان 91.2% و مدیران اجرایی 80% موافق هستند.<ref>ذوالفقاری و بیات، «بررسی نگرش مسئولان و نخبگان جامعه نسبت به پدیده بدحجابی»، 1389ش، ص181-207.</ref> | در یک پژوهش ملی سال 1397ش، 61.2% پاسخگویان چادری و 27% مانتویی بوده و تنها ۶/۰% پاسخگویان هرگز حجاب را رعایت نکردهاند.<ref>[https://shiraze.ir/000Y93 «مروری بر گزارش طرح پژوهشی بررسی فرهنگ پوشش و حجاب زنان ایران»، وبسایت شیرازه.]</ref> پیش از آن پژوهشی در سال 1389ش نشان داده بود که 55% زنان بدحجاب تهرانی، حجاب را تکلیف قانونی میدانند؛ 66.75% آنان حجاب را دارای جنبه اجباری میدانند و بالای 70% آنان نیز معتقدند حجاب کارکردهای مثبتی چون امنیت اجتماعی و سلامت خانواده داشته و اکثرشان مخالف تأثیرات منفیِ حجاب همچون ممانعت از پیشرفت زنان و دستوپاگیر بودن آن بودهاند. این آمارها، نشان از شکاف عمیق بین نگرش مثبت و رفتار منفی افراد بدحجاب دارد. همچنین 95.2% مسئولان قضایی، 92.5% روحانیت، 87.1% مدیران اجرایی و 76.5% دانشگاهیان، آموزش همگانی حجاب توسط نیروی انتظامی را ضروری میدانند؛ 64.5% مدیران اجرایی، 47.1% دانشگاهیان، موافق و 52.4% مسئولان قضایی و 51.4% روحانیون مخالف این نظرند که مسئولان نظام، تنها نیروی انتظامی را کنترلکنندۀ حجاب میدانند. درباره ضرورت برخورد فرهنگی با حجاب، مسئولان قضایی 100%، روحانیون 92.3%، دانشگاهیان 91.2% و مدیران اجرایی 80% موافق هستند.<ref>ذوالفقاری و بیات، «بررسی نگرش مسئولان و نخبگان جامعه نسبت به پدیده بدحجابی»، 1389ش، ص181-207.</ref> | ||
