زن در عصر جاهلیت: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

دیداریویکی‌متن

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 <big>'''زن در عصر جاهلیت؛'''</big> موقعیت و نقش‌های جنسیتی زنان در جامعه جاهلی.
-در عصر جاهلیت، زنان نسبت به مردان دارای موقعیت بسیار پایینی بودند. زن به‌مثابه کالا بود و ملک مرد به‌شمار می‌رفت. مرد، مالک خانواده و زن خدمت‌کار مرد بود. در انتخاب همسر نقش اصلی را مرد داشت. الگوهای نکاح حاکی از تاریکی این عصر برای زنان است. زن در موقعیت مادری اما دارای حرمت تلقی می‌شد. زنان همزمان با خانه‌داری به شوهران خود در کارهای بیرونی نیز کمک می‌کردند. عرصه سیاست کاملا مردانه بود، اما در جنگ‌ها، زنان از عوامل انگیزه‌ساز برای مردان محسوب می‌شدند. زنان در اقتصاد و فرهنگ نیز حضور محدود داشتند و عمدتا از زنان بهره‌کشی جنسی صورت می‌گرفت.
+در عصر جاهلیت، زنان نسبت به مردان دارای موقعیت بسیار پایینی بودند. زن به‌مثابه کالا بود و ملک مرد به‌شمار می‌رفت. مرد، مالک [[خانواده]] و زن خدمت‌کار مرد بود. در انتخاب همسر نقش اصلی را مرد داشت. الگوهای نکاح حاکی از تاریکی این عصر برای زنان است. زن در موقعیت مادری اما دارای حرمت تلقی می‌شد. زنان همزمان با خانه‌داری به شوهران خود در کارهای بیرونی نیز کمک می‌کردند. عرصه سیاست کاملا مردانه بود، اما در جنگ‌ها، زنان از عوامل انگیزه‌ساز برای مردان محسوب می‌شدند. زنان در اقتصاد و فرهنگ نیز حضور محدود داشتند و عمدتا از زنان بهره‌کشی جنسی صورت می‌گرفت.
 ==مفهوم‌شناسی==
-جاهليت مفهوم قرآنی است.<ref>جعفريان، تاريخ سياسي اسلام، 1380ش، ص153.</ref> بر اساس ويژگي‌‌هاي معنايي و موارد استعمال جاهلیت در قرآن، جهل صرفاً ناداني نیست<ref>مصطفوي، التحقيق في الکلمات القرآن الکريم، 1416ق، ج2، ذيل واژه جهل.</ref> بلکه به‌معناي سفاهت و بي‌اعتنايي به حقيقت نيز به کار می‌رود. هرچند ناداني مذموم است، امّا آن‌چه تقبیح می‌شود، جهالت به‌معناي دوم است. ندانستن اگر توام با عناد نباشد عذر شمرده می‌شود، اما بی‌اعتنایی به حقیقت عذاب‌آور است.<ref>محبی، قیام عاشورا و احیای تفکر دینی، 1400ش، ص68-67.</ref> جاهلیّت به‌ این معنا عبارت از غلبه نیروی شهوت و غضب انسانی بر محیط زندگی است.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=1907 خامنه‌ای، «جاهلیت، جاهلیت مدرن»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای.]</ref> زمخشری معتقد است؛ منظور از عصر جاهلیت اولی که در قرآن آمده است؛ جاهلیت کفر قبل از اسلام است، در مقابل آن جاهلیت دیگری وجود دارد که بعد از اسلام به وجود آمد که جاهلیت فسق و فجور است.<ref>[https://www.shia-news.com/fa/news/197719/%D8%A8%D9%87-%DA%86%D9%87-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D8%A7%D9%87%D9%84%DB%8C%D8%AA-%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%87-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D «به چه دوره‌ای زمان جاهلیت گفته می‌شود»، شیعه نیوز.] </ref>
+جاهليت مفهوم قرآنی است.<ref>جعفريان، تاريخ سياسي اسلام، 1380ش، ص153.</ref> بر اساس ويژگي‌‌هاي معنايي و موارد استعمال جاهلیت در قرآن، جهل صرفاً ناداني نیست<ref>مصطفوي، التحقيق في الکلمات القرآن الکريم، 1416ق، ج2، ذيل واژه جهل.</ref> بلکه به‌معناي سفاهت و بي‌اعتنايی به حقيقت نيز به کار می‌رود. هرچند ناداني مذموم است، امّا آن‌چه تقبیح می‌شود، جهالت به‌معناي دوم است. ندانستن اگر توام با عناد نباشد عذر شمرده می‌شود، اما بی‌اعتنایی به حقیقت عذاب‌آور است.<ref>محبی، قیام عاشورا و احیای تفکر دینی، 1400ش، ص68-67.</ref> جاهلیّت به‌ این معنا عبارت از غلبه نیروی شهوت و غضب انسانی بر محیط زندگی است.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=1907 خامنه‌ای، «جاهلیت، جاهلیت مدرن»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای.]</ref> زمخشری معتقد است؛ منظور از عصر جاهلیت اولی که در قرآن آمده است؛ جاهلیت کفر قبل از اسلام است، در مقابل آن جاهلیت دیگری وجود دارد که بعد از اسلام به وجود آمد که جاهلیت فسق و فجور است.<ref>[https://www.shia-news.com/fa/news/197719/%D8%A8%D9%87-%DA%86%D9%87-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D8%A7%D9%87%D9%84%DB%8C%D8%AA-%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%87-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D «به چه دوره‌ای زمان جاهلیت گفته می‌شود»، شیعه نیوز.] </ref>
 ==دیدگاه‌ها==
 برخی معتقدند؛ زن در عصر جاهلیت از منزلت بالا، استقلال و آزادی برخوردار بوده است و گاهی زنان در جنگ، سیاست، تجارت، صنعت و شعر به موقعیت‌های بالایی می‌رسیدند؛ اما به اعتقاد بسیاری از پژوهشگران؛ با قطع نظر از موارد محدود، منزلت زن عمدتا در این عصر چنان پایین و ناچیز بود که از آن دوره تاریخی به عصر تاریکی برای زنان تعبیر می‌شود.<ref> [https://www.mizanonline.ir/fa/news/291452/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D8%A7%D9%87%D9%84%DB%8C%D8%AA «نقش اجتماعی زن در دوره جاهلیت»، خبرگزاری میزان.]</ref>  جاهليت در فرهنگ قرآني صرفاً يک حالت ذهني و فردي نيست بلکه به‌عنوان نظام ساخت‌يافتة فرهنگي است که در قالب بت‌پرستي، <ref>سوره زمر، آیه 3.</ref> انکار معاد، <ref>سوره جاثيه، آیه 24.</ref> تعصبات نژادي، <ref>سوره تكاثر، آیه 2-1.</ref> غارت‌گري و جنگ‌‌هاي مستمر قبيله‌اي <ref>سوره آل‏عمران، آیه 103.</ref> قساوت و شقاوت، <ref>سوره تكوير، آیه 9-8.</ref> جهل و خرافه‌گرايي <ref>سوره اعراف، آیه 157.</ref> ظاهرشده و نشان‌دهنده مجموعة باورها و کردارهای رايج در جامعه جاهلي است. انسان‌ جاهلي در قالب منطق متناسب با فرهنگ جاهلي، نه‌تنها واقعيت‌ها و پديده‌‌هاي پيراموني خويش را می‌فهمید که خود را با همین منطق معنا کرده و جايگاه خویش را در نظام عالم تعريف و تعيين مي‌کرد.<ref>محبی، قیام عاشورا و احیای تفکر دینی، 1400ش، ص69.</ref>