بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==تعریف چندهمسری== | ==تعریف چندهمسری== | ||
چندهمسری در مقابل تکهمسری بوده و شامل چندشوهری و چندزنی میشود؛ اما معمولا به الگوی چندزنی اطلاق میشود. این اصطلاح بهمعنای نوعی ازدواج است که داشتن بیش از یک زن را مجاز میشمارد. اصطلاح چندهمسری از حیث ریشهشناسی تعدد زوج یا زوجه را مشخص نمیکند، اما کاربرد تاریخی آن همیشه بهمفهوم زناشویی مرد با بیش از یک زن بوده است.<ref>رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.</ref> شکل دیگر چندهمسری، چند شوهری است، اما اینکه یک زن در آن واحد بیش از یک شوهر داشته باشد بهطور محدود در تاریخ بشر وجود داشته است.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص300.</ref> | چندهمسری در مقابل تکهمسری بوده و شامل چندشوهری و چندزنی میشود؛ اما معمولا به الگوی چندزنی اطلاق میشود. این اصطلاح بهمعنای نوعی ازدواج است که داشتن بیش از یک زن را مجاز میشمارد. اصطلاح چندهمسری از حیث ریشهشناسی تعدد زوج یا زوجه را مشخص نمیکند، اما کاربرد تاریخی آن همیشه بهمفهوم زناشویی مرد با بیش از یک زن بوده است.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/86415/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87 رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.]</ref> شکل دیگر چندهمسری، چند شوهری است، اما اینکه یک زن در آن واحد بیش از یک شوهر داشته باشد بهطور محدود در تاریخ بشر وجود داشته است.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص300.</ref> | ||
==دیدگاههای نظری دربارۀ چندهمسری== | ==دیدگاههای نظری دربارۀ چندهمسری== | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
ادوارد ویلسون از زیستشناسان برجسته به این نکته اشاره میکند که میان اقوام ابتدایی، مردان عمدتا در جنگها کشته میشدند؛ اما جنگجویان باقیمانده توجه جدی به تولید مثل داشته و برای این امر، هرکدام دارای چندین زن بودند و گاهی جنگها برای در اختیار داشتن زنان بیشتر بود. | ادوارد ویلسون از زیستشناسان برجسته به این نکته اشاره میکند که میان اقوام ابتدایی، مردان عمدتا در جنگها کشته میشدند؛ اما جنگجویان باقیمانده توجه جدی به تولید مثل داشته و برای این امر، هرکدام دارای چندین زن بودند و گاهی جنگها برای در اختیار داشتن زنان بیشتر بود. | ||
از منظر روانشناسی؛ مردان معمولاً به دنبال تنوع جنسی بوده و جذابیتهای فیزیکی زن برایشان مهم است؛ اما زنان عمدتا به سمت شاخصهای ثروت یا قدرت مردان کشیده میشوند.<ref>رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.</ref> برخی نگرشها؛ شرایط جغرافیایی را نیز مؤثر دانسته و چندزنی را از الزامات حیات اجتماعی در محیطهای گرم میدانند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص317.</ref> | از منظر روانشناسی؛ مردان معمولاً به دنبال تنوع جنسی بوده و جذابیتهای فیزیکی زن برایشان مهم است؛ اما زنان عمدتا به سمت شاخصهای ثروت یا قدرت مردان کشیده میشوند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/86415/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87 رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.]</ref> برخی نگرشها؛ شرایط جغرافیایی را نیز مؤثر دانسته و چندزنی را از الزامات حیات اجتماعی در محیطهای گرم میدانند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص317.</ref> | ||
==جنسیت و چندهمسری== | ==جنسیت و چندهمسری== | ||
گزارشهای مردمشناسان حاکی از گرایش طبیعی اقوام ابتدایی به چندزنی است.<ref>رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.</ref> دانشمندان آن را نشاندهندة تمایل طبیعی مردان به چندزنی و گرایش فطری زنان به تکهمسری میدانند.<ref>رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.</ref> گرایش به چندزنی در رویکرد روانشناسی نیز، بر مبنای تفاوتهای طبیعی و روانی زنان و مردان توجیه میشود؛ برخی دانشمندان معتقدند؛ زنان بهطور طبیعی تکهمسرگرا و متنفر از تنوع همسر بوده و میخواهند در پناه عاطفی و عملی یک مرد باشند. <ref> «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.</ref> | گزارشهای مردمشناسان حاکی از گرایش طبیعی اقوام ابتدایی به چندزنی است.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/86415/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87 رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.]</ref> دانشمندان آن را نشاندهندة تمایل طبیعی مردان به چندزنی و گرایش فطری زنان به تکهمسری میدانند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/86415/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87 رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.]</ref> گرایش به چندزنی در رویکرد روانشناسی نیز، بر مبنای تفاوتهای طبیعی و روانی زنان و مردان توجیه میشود؛ برخی دانشمندان معتقدند؛ زنان بهطور طبیعی تکهمسرگرا و متنفر از تنوع همسر بوده و میخواهند در پناه عاطفی و عملی یک مرد باشند. <ref> [https://www.porseman.com/article/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF-%D8%B2%D9%88%D8%AC%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D9%86/117948 «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.]</ref> | ||
عقیده رایج روانشناسان و فیلسوفان اجتماعی غرب بر این است که مرد، متمایل به چندهمسری آفریده شده و تکهمسری بر خلاف طبیعت او است.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص338.</ref> به تعبیر مرتضی مطهری؛ زن متکی و مرد تکیهگاه است.<ref>مطهری، یادداشتها، 1378ش، ج11، ص492.</ref> این امر از منظر قرآن نیز مورد تایید است؛ <ref>سوره نساء، آیه 34.</ref> لذا تنوع همسری در زنان، نوعی بیماری دانسته میشود. الزامات اجتماعی، چندهمسرگرایی طبیعی مردان را توسعه داده است.<ref> «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.</ref> | عقیده رایج روانشناسان و فیلسوفان اجتماعی غرب بر این است که مرد، متمایل به چندهمسری آفریده شده و تکهمسری بر خلاف طبیعت او است.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص338.</ref> به تعبیر مرتضی مطهری؛ زن متکی و مرد تکیهگاه است.<ref>مطهری، یادداشتها، 1378ش، ج11، ص492.</ref> این امر از منظر قرآن نیز مورد تایید است؛ <ref>[http://www.parsquran.com/data/showall.php?sura=4&ayat=%DB%B3%DB%B4&user=far&lang=far سوره نساء، آیه 34.]</ref> لذا تنوع همسری در زنان، نوعی بیماری دانسته میشود. الزامات اجتماعی، چندهمسرگرایی طبیعی مردان را توسعه داده است.<ref> [https://www.porseman.com/article/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF-%D8%B2%D9%88%D8%AC%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D9%86/117948 «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.]</ref> | ||
فراتر از گرایشهای متفاوت زن و مرد در تعدد همسر؛ چندشوهری موجب اختلاط نسل میشود و این امر از یک سوی با غریزة علاقه به فرزند و اصل اطمینان پدری مخالف است<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص311.</ref> و از سوی دیگر با گرایش فطری انسان به داشتن سلسله نسبی مشخص، نمیسازد. چنین عواملی موجب شده است که چندشوهری در جوامع بشری تبدیل به رسم رایج نشود.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص302.</ref> | فراتر از گرایشهای متفاوت زن و مرد در تعدد همسر؛ چندشوهری موجب اختلاط نسل میشود و این امر از یک سوی با غریزة علاقه به فرزند و اصل اطمینان پدری مخالف است<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص311.</ref> و از سوی دیگر با گرایش فطری انسان به داشتن سلسله نسبی مشخص، نمیسازد. چنین عواملی موجب شده است که چندشوهری در جوامع بشری تبدیل به رسم رایج نشود.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص302.</ref> | ||
==چندهمسری در ادیان و اقوام== | ==چندهمسری در ادیان و اقوام== | ||
چندهمسری ریشة کهن در ادیان و جوامع بشری دارد؛ <ref> «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.</ref> در آیین یهود، تعدد همسر برای مرد هیچ محدودیتی نداشته و تنها شرطش این است که مرد بتواند نفقه همسران خود را تامین کند.<ref> «زن در دین یهود»، در وبسایت پرسمان دانشگاهیان.</ref> | چندهمسری ریشة کهن در ادیان و جوامع بشری دارد؛ <ref> [https://www.porseman.com/article/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF-%D8%B2%D9%88%D8%AC%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D9%86/117948 «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.]</ref> در آیین یهود، تعدد همسر برای مرد هیچ محدودیتی نداشته و تنها شرطش این است که مرد بتواند نفقه همسران خود را تامین کند.<ref> [https://www.porseman.com/article/%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D9%8A%D9%87%D9%88%D8%AF/54945 «زن در دین یهود»، در وبسایت پرسمان دانشگاهیان.]</ref> | ||
در مسیحیت نص خاصی در مورد ممنوعیت چندزنی وجود ندارد، بلکه در رساله پولس مطالبی است که جواز تعدد زوجات را میرساند. همچنین در ادیان کنفسیوس و بودا چندزنی مجاز دانسته شده است و در دین لیکی که در چین پیروانی دارد، تعداد زنانی که یک مرد میتواند بگیرد تا ۲۳۰ نفر است.<ref> «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.</ref> | در مسیحیت نص خاصی در مورد ممنوعیت چندزنی وجود ندارد، بلکه در رساله پولس مطالبی است که جواز تعدد زوجات را میرساند. همچنین در ادیان کنفسیوس و بودا چندزنی مجاز دانسته شده است و در دین لیکی که در چین پیروانی دارد، تعداد زنانی که یک مرد میتواند بگیرد تا ۲۳۰ نفر است.<ref> [https://www.porseman.com/article/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF-%D8%B2%D9%88%D8%AC%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D9%86/117948 «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.]</ref> | ||
بر اساس ماده ۱۶ احوال شخصیه زرتشتیان؛ تعدد زوجات برای زن و مرد زرتشتی جایز نیست.<ref>قائممقام فراهانی، «موقعیت زنان در دین زرتشتی بر اساس کتب فقهی و حقوقی»، 1392ش، ص116.</ref> ویل دورانت، چندزنی را روش رایج در اجتماعات اولیه میداند.<ref>رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.</ref> در ایران، چین، هند، مصر، یونان و روم باستان تعدد زوجات قانونی بود؛ منتها بهدلیل شرایط اقلیمی، قانون چندزنی تنها در روم لغو شد.<ref> «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.</ref> | بر اساس ماده ۱۶ احوال شخصیه زرتشتیان؛ تعدد زوجات برای زن و مرد زرتشتی جایز نیست.<ref>[https://haftasman.urd.ac.ir/article_66704_4376aef194ab38ea1d7d9b6a81624773.pdf قائممقام فراهانی، «موقعیت زنان در دین زرتشتی بر اساس کتب فقهی و حقوقی»، 1392ش، ص116.]</ref> ویل دورانت، چندزنی را روش رایج در اجتماعات اولیه میداند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/86415/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87 رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.]</ref> در ایران، چین، هند، مصر، یونان و روم باستان تعدد زوجات قانونی بود؛ منتها بهدلیل شرایط اقلیمی، قانون چندزنی تنها در روم لغو شد.<ref> [https://www.porseman.com/article/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF-%D8%B2%D9%88%D8%AC%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D9%86/117948 «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.]</ref> | ||
میان بابلیها، آشوریها، سرخپوستان آمریکا<ref>رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.</ref> و در عصر جاهلیت نیز تعدد زوجات امر رایج بهشمار میرفت.<ref> «نقش اجتماعی زن در دوره جاهلیت»، خبرگزاری میزان.</ref> اسلام تک همسری را بهتر دانسته و چندزنی را بهدلیل ضرورتهای اجتماعی محدود و مشروط ساخت.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص346.</ref> امروزه؛ چندزنی در بیش از ۷۵ % از جوامع یافت میشود.<ref>رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.</ref> | میان بابلیها، آشوریها، سرخپوستان آمریکا<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/86415/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87 رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.]</ref> و در عصر جاهلیت نیز تعدد زوجات امر رایج بهشمار میرفت.<ref> [https://www.mizanonline.ir/fa/news/291452/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D8%A7%D9%87%D9%84%DB%8C%D8%AA «نقش اجتماعی زن در دوره جاهلیت»، خبرگزاری میزان.]</ref> اسلام تک همسری را بهتر دانسته و چندزنی را بهدلیل ضرورتهای اجتماعی محدود و مشروط ساخت.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص346.</ref> امروزه؛ چندزنی در بیش از ۷۵ % از جوامع یافت میشود.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/86415/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87 رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.]</ref> | ||
==عوامل چندهمسری== | ==عوامل چندهمسری== | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
مهمترین عاملی که پدیدة چندزنی را تقویت میکند افزایش جمعیت زنان نسبت به مردان است و بر همین مبنا؛ مرتضی مطهری بر خلاف تصور عمومی که چندزنی را ستم علیه زن میداند، تعدد زوجات را از حقوق زنان و تکلیفی به عهده مردان تلقی میکند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص325.</ref> | مهمترین عاملی که پدیدة چندزنی را تقویت میکند افزایش جمعیت زنان نسبت به مردان است و بر همین مبنا؛ مرتضی مطهری بر خلاف تصور عمومی که چندزنی را ستم علیه زن میداند، تعدد زوجات را از حقوق زنان و تکلیفی به عهده مردان تلقی میکند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص325.</ref> | ||
همچنین داشتن فرزند امر غریزی است و عقیم بودن زن موجب میشود که مرد همسر جدیدی انتخاب کند. در برخی جوامع، داشتن زنان و فرزندان زیاد حاکی از منزلت بالای اجتماعی مرد بوده و همین امر نقش مؤثری در ترویج چندزنی در جوامع بشری داشته است. <ref> «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.</ref> | همچنین داشتن فرزند امر غریزی است و عقیم بودن زن موجب میشود که مرد همسر جدیدی انتخاب کند. در برخی جوامع، داشتن زنان و فرزندان زیاد حاکی از منزلت بالای اجتماعی مرد بوده و همین امر نقش مؤثری در ترویج چندزنی در جوامع بشری داشته است. <ref> [https://www.porseman.com/article/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF-%D8%B2%D9%88%D8%AC%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D9%86/117948 «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.]</ref> | ||
منتسکیو با اشاره به شرایط محیطی، معتقد است؛ در آب و هوای شرق، زن زودتر بالغ و سریعتر پیر میشود، از سوی دیگر، نیروی جنسی مرد بیشتر تقویت میشود؛ لذا رسم چندزنی در کشورهای غربی کمتر بوده و در مشرق زمین تبدیل به سنت اجتماعی شده است.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص317.</ref> | منتسکیو با اشاره به شرایط محیطی، معتقد است؛ در آب و هوای شرق، زن زودتر بالغ و سریعتر پیر میشود، از سوی دیگر، نیروی جنسی مرد بیشتر تقویت میشود؛ لذا رسم چندزنی در کشورهای غربی کمتر بوده و در مشرق زمین تبدیل به سنت اجتماعی شده است.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص317.</ref> | ||
از دیگر عوامل چندزنی، تنوع طلبی جنسی مردان است و برمبنای گزارشهای تاریخی؛ چندزنی در اجتماعات اولیه از امتیازات اقلیت ثروتمند بهشمار میرفت، مردم عادی دارای یک همسر و افراد فقیر فاقد همسر بودند، در مواردی، قدرتمندان عیاش، برخی افراد را میکشتند تا بر زنانشان دستیابند. <ref> «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.</ref> محققینی به این نکته نیز اشاره دارند که اگر ازدواج اول تحمیلی باشد، فرد در شرایط مناسب اقدام به ازدواج بعدی میکند.<ref>رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.</ref> | از دیگر عوامل چندزنی، تنوع طلبی جنسی مردان است و برمبنای گزارشهای تاریخی؛ چندزنی در اجتماعات اولیه از امتیازات اقلیت ثروتمند بهشمار میرفت، مردم عادی دارای یک همسر و افراد فقیر فاقد همسر بودند، در مواردی، قدرتمندان عیاش، برخی افراد را میکشتند تا بر زنانشان دستیابند. <ref> [https://www.porseman.com/article/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF-%D8%B2%D9%88%D8%AC%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D9%86/117948 «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.]</ref> محققینی به این نکته نیز اشاره دارند که اگر ازدواج اول تحمیلی باشد، فرد در شرایط مناسب اقدام به ازدواج بعدی میکند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/86415/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87 رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.]</ref> | ||
==پیامدهای چندهمسری== | ==پیامدهای چندهمسری== | ||
از منظر شهید مطهری؛ خوشبختی زناشویی مبتنی بر دلبستگی متقابل زن و شوهر بوده و چندهمسری متعارض با آن است. بسیاری از مردان که از تعدد زوجات بهرهمند هستند، در ظاهر دارای چند زن بهشمار میروند؛ اما در واقع تعلق خاطر به یکی از همسران داشته و بقیه معمولا از مدار زناشوییشان خارج هستند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص347.</ref> | از منظر شهید مطهری؛ خوشبختی زناشویی مبتنی بر دلبستگی متقابل زن و شوهر بوده و چندهمسری متعارض با آن است. بسیاری از مردان که از تعدد زوجات بهرهمند هستند، در ظاهر دارای چند زن بهشمار میروند؛ اما در واقع تعلق خاطر به یکی از همسران داشته و بقیه معمولا از مدار زناشوییشان خارج هستند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص347.</ref> | ||
پیامدهای چندزنی برای زنان تابع نظام فرهنگی است؛ در برخی کشورها، همسران یک مرد اغلب با یکدیگر روابط دوستانهای داشته و حتی زن اول بودن، امتیاز بهشمار میآید بهطوری که زن یا زنان ارشد نقش بیشتری در تصمیمات خانوادگی دارند؛ اما در جوامع دیگر قضیه بر عکس است و پیامدهای منفی آن عمدتا متوجه همسر و همسران ارشد میشود.<ref>رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.</ref> | پیامدهای چندزنی برای زنان تابع نظام فرهنگی است؛ در برخی کشورها، همسران یک مرد اغلب با یکدیگر روابط دوستانهای داشته و حتی زن اول بودن، امتیاز بهشمار میآید بهطوری که زن یا زنان ارشد نقش بیشتری در تصمیمات خانوادگی دارند؛ اما در جوامع دیگر قضیه بر عکس است و پیامدهای منفی آن عمدتا متوجه همسر و همسران ارشد میشود.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/86415/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87 رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.]</ref> | ||
در گذشته مَرد بهدلیل اینکه ثروتش میان انبوهی از فرزندانش توزیع نشود یکی از همسرانش را بهعنوان همسر اصلی قرار میداد و میراث فقط به فرزندان این زن میرسید و زنان دیگر و فرزندان آنها نادیده گرفته میشدند.<ref> «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.</ref> | در گذشته مَرد بهدلیل اینکه ثروتش میان انبوهی از فرزندانش توزیع نشود یکی از همسرانش را بهعنوان همسر اصلی قرار میداد و میراث فقط به فرزندان این زن میرسید و زنان دیگر و فرزندان آنها نادیده گرفته میشدند.<ref> [https://www.porseman.com/article/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF-%D8%B2%D9%88%D8%AC%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D9%86/117948 «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.]</ref> | ||
در بسیاری از فرهنگها زنان در برابر هووی تازه، احساس شکست و سرخوردگی میکنند. آنها علاوه بر اینکه خود را رها شده از سوی همسرانشان میبینند، از سوی بستگان و دیگر اعضای جامعه نیز مورد شماتت قرار گرفته و تحقیر میشوند. این زنان، در صورت امکان طلاق میگیرند و در شرایطی هم صرفاً بهخاطر فرزندانشان رضایت به زندگی مشترک میدهند. | در بسیاری از فرهنگها زنان در برابر هووی تازه، احساس شکست و سرخوردگی میکنند. آنها علاوه بر اینکه خود را رها شده از سوی همسرانشان میبینند، از سوی بستگان و دیگر اعضای جامعه نیز مورد شماتت قرار گرفته و تحقیر میشوند. این زنان، در صورت امکان طلاق میگیرند و در شرایطی هم صرفاً بهخاطر فرزندانشان رضایت به زندگی مشترک میدهند. | ||
چندزنی فراتر از زنان برای خانواده و دیگر اعضای آن نیز دارای پیامدهایی است که از آن جمله میتوان به ناتنی شدن خانواده اشاره کرد؛ در این خانوادهها به تبع ناسازگاری زنان، معمولا رقابتهای منفی میان برادران و خواهران ناتنی شکلگرفته، پیوندهای خواهری و برادری آنها نیز آسیب میبیند.<ref>رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.</ref> | چندزنی فراتر از زنان برای خانواده و دیگر اعضای آن نیز دارای پیامدهایی است که از آن جمله میتوان به ناتنی شدن خانواده اشاره کرد؛ در این خانوادهها به تبع ناسازگاری زنان، معمولا رقابتهای منفی میان برادران و خواهران ناتنی شکلگرفته، پیوندهای خواهری و برادری آنها نیز آسیب میبیند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/86415/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87 رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.]</ref> | ||
اسلام و چندهمسری | اسلام و چندهمسری | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۹: | ||
مهمترین شرط تعدد زوجات در اسلام، تامین نفقه و رعایت عدالت میان همسران است؛ بر مبنای آیه ۳ سوره نساء، مردها در صورتی مجاز به داشتن چند همسر هستند که در تامین نیازهای معیشتی و روابط زناشویی، بتوانند عدالت را میان آنها رعایت کنند؛ <ref>قرائتی، تفسیر نور، 1383ش، ج2، ص241.</ref> اگر افرادی چنین توانمندی را در خود ندیده و نتوانند با همسرانشان بر مبنای عدالت رفتار کنند، مکلف هستد که به یک همسر اکتفا کنند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص358.</ref> | مهمترین شرط تعدد زوجات در اسلام، تامین نفقه و رعایت عدالت میان همسران است؛ بر مبنای آیه ۳ سوره نساء، مردها در صورتی مجاز به داشتن چند همسر هستند که در تامین نیازهای معیشتی و روابط زناشویی، بتوانند عدالت را میان آنها رعایت کنند؛ <ref>قرائتی، تفسیر نور، 1383ش، ج2، ص241.</ref> اگر افرادی چنین توانمندی را در خود ندیده و نتوانند با همسرانشان بر مبنای عدالت رفتار کنند، مکلف هستد که به یک همسر اکتفا کنند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، 1377ش، ج19، ص358.</ref> | ||
در چارچوب الگوی چندزنی که اسلام پیشنهاد کرده است، مصالح فردی و نیازهای اجتماعی تامین میشود.<ref> «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.</ref> از منظر برخی محققین؛ آسیبهای ناشی از چندزنی عمدتاً ناشی از عدم تربیت درست افراد است؛ اگر نظام تربیتی اسلام به درستی در جامعه تطبیق شود آرامش در خانوادههای چندزنی نیز حاکم میشود؛ <ref>رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.</ref> زیرا تعدد زوجات یک راه حل مناسب و متناسب با دیدگاه کلان اجتماعی است که تطبیق آن نیاز به تدبیر جدی دارد.<ref>خانی و دیگران، «بازپژوهی تحلیلی دلالت آیه 3 سوره نساء بر اصل تکهمسری یا چندهمسری»، 1399ش، ص65.</ref> | در چارچوب الگوی چندزنی که اسلام پیشنهاد کرده است، مصالح فردی و نیازهای اجتماعی تامین میشود.<ref> [https://www.porseman.com/article/%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF-%D8%B2%D9%88%D8%AC%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D9%86/117948 «تعدد زوجات در ادیان»، وبسایت پرسمان دانشگاهیان.]</ref> از منظر برخی محققین؛ آسیبهای ناشی از چندزنی عمدتاً ناشی از عدم تربیت درست افراد است؛ اگر نظام تربیتی اسلام به درستی در جامعه تطبیق شود آرامش در خانوادههای چندزنی نیز حاکم میشود؛ <ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/86415/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87 رمضاننرگسی، «بازتاب چندهمسری در جامعه»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.]</ref> زیرا تعدد زوجات یک راه حل مناسب و متناسب با دیدگاه کلان اجتماعی است که تطبیق آن نیاز به تدبیر جدی دارد.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/1611741321-9942-95-3.pdf خانی و دیگران، «بازپژوهی تحلیلی دلالت آیه 3 سوره نساء بر اصل تکهمسری یا چندهمسری»، 1399ش، ص65.]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
