شیوه‌های مدیریت بدن: تفاوت میان نسخه‌ها

در این دسته از شیوه‌های مدیریت بدن، بدن به‌عنوان ابژه‌ای برای نمایش اجتماعی و فرهنگی در فضای عمومی ظاهر می‌شود و مصرف کالاها و سبک پوشش، نقش مهمی در بازنمایی هویت فردی دارد.<ref>- Frank, For a sociology of the body: an analytical review', 1991, Figure 4.2.</ref> ساختار سرمایه‌داری بدن را با کالاها و زیبایی‌شناسی پیوند می‌دهد و فناوری‌های نوین این بازنمایی را به‌ویژه برای زنان، تقویت می‌کنند.<ref>- باصری و دیگران، «مطالعۀ انسان‌شناسی مدیریت بدن زنان با تأکید بر جراحی (بای‌پس معده)در منطقۀ 2 تهران»، 1401ش، ص143.</ref>

عواملی همچون انگیزه‌های زیباشناختی، شرایط خانوادگی، درک فردی از بدن، فشار یا تأیید اجتماعی، رقابت، هویت‌جویی، نگرش‌های فرهنگی، گسترش رسانه‌ها، توان اقتصادی و پیشرفت‌های پزشکی از جمله عوامل مؤثر بر گسترش مدیریت بدن در ایران محسوب می‌شوند.<ref>- باصری و دیگران، «مطالعۀ انسان‌شناسی مدیریت بدن زنان با تأکید بر جراحی (بای‌پس معده)در منطقۀ 2 تهران»، 1401ش، ص151-158.</ref>

در کنار جنبه‌های زیبایی‌شناختی، مدیریت بدن در بسیاری موارد با هدف حفظ سلامت نیز صورت می‌گیرد. رژیم‌های غذایی، ورزش منظم و مراقبت‌های پزشکی پیشگیرانه به‌عنوان شیوه‌هایی برای کاهش خطر بیماری‌هایی مانند ناراحتی‌های قلبی، سکته و سرطان به کار می‌روند. <ref>- Shilling, The Body and Social Theory, 1993, p37.</ref> در این میان، زنان ورزشکار در ایران نیز از شیوه‌های مختلف مدیریت بدن برای کنترل وزن و سازگاری با انتظارات فرهنگی بهره می‌برند. <ref>- زمانیان و دیگران، «مدیریت بدن در زنان فوتبالیست»، 1403ش، ص379.</ref>

نظارت‌پذیر شدن بدن‌ها به‌معنای درونی‌شدن کنترل و مدیریت بدن است. در دوران معاصر، افراد بدن خود را مانند ماشینی می‌بینند که باید با رژیم غذایی، ورزش و مراقبت‌های پزشکی تنظیم شود. <ref>- Shilling, The Body and Social Theory, 1993, p38.</ref> فوکو معتقد است که در قرن بیستم، کنترل بدن به‌جای سرکوب مستقیم، به‌صورت تحریک و تشویق به ظاهر ایده‌آل (لاغر، خوش‌قیافه، برنزه) شکل گرفت که تأثیرات گسترده‌تری در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی دارد. <ref>- Foucault, Body/Power, 1980, p57.</ref>

دانش علمی غیرقطعی بودن نتایج شیوه‌های مدیریت بدن را به همراه دارد و این باعث بروز مشکلات در استفاده موفق از آن‌ها می‌شود. مثال‌هایی از ورزشکارانی وجود دارد که با وجود تلاش برای تناسب اندام، به‌دلیل فرسودگی ناشی از ورزش دچار آسیب شده‌اند. همچنین برخی افراد پس از استفاده از رژیم غذایی، متوجه شدند افزودنی‌های غذایی ممکن است به سلامتی آسیب بزنند. از اینرو، هرچند پیشرفت علمی و فناوری توانایی تغییر بدن را افزایش داده، اما ساختار بیولوژیکی بدن هم محدودیت‌ها و پیچیدگی‌هایی دارد که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.<ref>- Shilling, The Body and Social Theory, 1993, p203.</ref> تحقیقات در ایران نیز نشان داده برخی زنان در کنترل بدن خود با روش‌هایی مانند رژیم غذایی یا دارودرمانی موفق نبوده‌اند.<ref>-باصری و دیگران، «مطالعۀ انسان‌شناسی مدیریت بدن زنان با تأکید بر جراحی (بای‌پس معده)در منطقۀ 2 تهران»، 1401ش، ص142.</ref>

زنان در جوامع غربی با «استبداد لاغری» مواجه‌اند که رشد اجتماعی و جسمی آنها را محدود می‌کند، در حالی‌که مردان به بدن خود افتخار می‌کنند، زنان اغلب از بدن‌شان متنفر شده و وسواس کاهش وزن پیدا می‌کنند.<ref>- Chernin, Kim, Womansize. The Tyranny of Slenderness, 1983, p82,983.</ref> این فشار منجر به افزایش جراحی‌های زیبایی، لیپوساکشن، بی‌اشتهایی عصبی و حتی مرگ‌های ناشی از فشار کاهش وزن شده است. برخی شیوه‌های مدیریت بدن زنان پذیرفته شده نیستند؛ مثلاً عضلات بزرگ در زنان نامطلوب است و بسیاری دختران به‌خاطر ترس از چنین عضلاتی ورزش را کنار می‌گذارند. لباس ورزشی زنان نیز محل بحث است. زنان در ورزش بین پذیرش هنجارهای مردانه که به بیگانگی از بدن زنانه می‌انجامد و کنار گذاشتن آن که منجر به محرومیت اجتماعی می‌شود، گرفتارند. <ref>- Shilling, The Body and Social Theory, 1993, p65.</ref>

گافمن در کتاب «ارائۀ خود در زندگی روزمره» تناقض مهمی در مدیریت بدن نشان می‌دهد، از یک‌سو صنعت تناسب اندام و مراقبت‌های بدنی فشار زیادی برای استفاده از این روش‌ها وارد می‌کند، اما از سوی دیگر بسیاری از این روش‌ها ممکن است شکست بخورند. این شکست‌ها می‌تواند به مشکلات جدی مانند بی‌اشتهایی عصبی منجر شود. تحقیقات علمی نیز ارتباط نزدیک بین بی‌اشتهایی عصبی زنان و شکست در رسیدن به زیبایی و لاغری را تأیید کرده‌اند.<ref>- Shilling, The Body and Social Theory, 1993, p93.</ref>