بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
هرچند نوع جرائم ارتكابي توسط زنان و مردان تفاوت چنداني ندارد؛ اما ﻃبيعت جرایم ارتكابي آنها متفاوت است. <ref>[https://civilica.com/doc/948569/ حيدري، «بررسي تأثیر جنسیت در ارتکاب جرم با نگاهی ویژه به وضعیت زنان در دهههای اخیر»، 13198ش، ص299.]</ref> به اعتقاد اغلب جرمشناسان؛ بزهکاری زنان دارای ویژگیهای خاص بوده و جرائمی مانند؛ روسپیگری، طفلکشی و سرقتهای مخفیانه از جرایم شایع میان زنان است. از خصایص بارز این قبیل جرایم، عدم توسل به باندهای بزهکاری است. <ref>ب[https://www.irna.ir/news/83532289/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86 دریمنش و دیگران، «بررسی فقهی و حقوقی رویکرد جنسیتمحوری در کیفرگذاری جرایم تعزیری»، 1400ش، ص225.]</ref> مردان حضور گستردة در جرایم خشونتآميز داشته و زنان عمدتا بهﻃور غیرمستقیم در بزهكاري حضور دارند،<ref>[https://civilica.com/doc/948569/ حيدري، «بررسي تأثیر جنسیت در ارتکاب جرم با نگاهی ویژه به وضعیت زنان در دهههای اخیر»، 13198ش، ص303.]</ref> جرائم آنها به ندرت متضمن خشونت بوده و از جرائم کم اهميتترند.<ref>[https://www.ghazavat.org/article_716282.html واعظ و برزگرزاده، «نقش جنسیت در ارتکاب جرائم مالی در نظام حقوقی ایران»، 1402ش، ص116.]</ref> مردان بیشتر به رفتارهای پرخاشگرايانه مانند؛ تهاجم، دزدی، نافرمانی، مصرف مواد مخدر و تخريب اموال، تمایل دارند؛ اما دختران معمولا بهدليل سرقت، فرار از خانه و رفتار جنسی غيرمجاز به پليس معرفی میشوند. در سالهای اخیر، مصرف مواد مخدر در ميان دختران بهطور چشمگیری افزايش يافته و موجب ارتکاب جرائم دیگر توسط آنها میشود. <ref> [https://www.ghazavat.org/article_716282.html واعظ و برزگرزاده، «نقش جنسیت در ارتکاب جرائم مالی در نظام حقوقی ایران»، 1402ش، ص111-110.]</ref> برخی تحقیقات؛ مسموم کردن، سقط جنین، رها کردن کودک، جيب بری، سرقت از فروشگاهها، اخفای اموال مسروقه و تحريک به عیاشی را نیز از جرائم عمدتا زنانه میدانند.<ref>[https://www.ghazavat.org/article_716282.html واعظ و برزگرزاده، «نقش جنسیت در ارتکاب جرائم مالی در نظام حقوقی ایران»، 1402ش، ص117.]</ref> آمارهای جدید حاکی از افزایش حضور زنان در جرائمی مانند؛ كلاهبرداري، سرقتهاي سازمانيافته، شوهركشي، تشكيل خانههاي فساد، <ref>[https://www.etemadnewspaper.ir/fa/Main/Detail/192218/%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86 «جرايم زنان در مقايسه با مردان»، وبسایت روزنامه اعتماد.]</ref> صدور چک بلامحل و تقلب در کارتهای اعتباری است. <ref>[https://ensani.ir/fa/article/227899/%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C رستمیتبریزی، «درآمدی بر رویکرد جنسیتی جرمشناسی»، 1388ش، ص288-287.]</ref> هرچند آمارها حاکی از نزدیک شدن نرخ و ساختار جرائم زنان به مردان است؛ اما هنوز جرائمی خشونتبار عمدتا مردانه تلقی میشوند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/227899/%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C رستمیتبریزی، «درآمدی بر رویکرد جنسیتی جرمشناسی»، 1388ش، ص301.]</ref> | هرچند نوع جرائم ارتكابي توسط زنان و مردان تفاوت چنداني ندارد؛ اما ﻃبيعت جرایم ارتكابي آنها متفاوت است. <ref>[https://civilica.com/doc/948569/ حيدري، «بررسي تأثیر جنسیت در ارتکاب جرم با نگاهی ویژه به وضعیت زنان در دهههای اخیر»، 13198ش، ص299.]</ref> به اعتقاد اغلب جرمشناسان؛ بزهکاری زنان دارای ویژگیهای خاص بوده و جرائمی مانند؛ روسپیگری، طفلکشی و سرقتهای مخفیانه از جرایم شایع میان زنان است. از خصایص بارز این قبیل جرایم، عدم توسل به باندهای بزهکاری است. <ref>ب[https://www.irna.ir/news/83532289/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86 دریمنش و دیگران، «بررسی فقهی و حقوقی رویکرد جنسیتمحوری در کیفرگذاری جرایم تعزیری»، 1400ش، ص225.]</ref> مردان حضور گستردة در جرایم خشونتآميز داشته و زنان عمدتا بهﻃور غیرمستقیم در بزهكاري حضور دارند،<ref>[https://civilica.com/doc/948569/ حيدري، «بررسي تأثیر جنسیت در ارتکاب جرم با نگاهی ویژه به وضعیت زنان در دهههای اخیر»، 13198ش، ص303.]</ref> جرائم آنها به ندرت متضمن خشونت بوده و از جرائم کم اهميتترند.<ref>[https://www.ghazavat.org/article_716282.html واعظ و برزگرزاده، «نقش جنسیت در ارتکاب جرائم مالی در نظام حقوقی ایران»، 1402ش، ص116.]</ref> مردان بیشتر به رفتارهای پرخاشگرايانه مانند؛ تهاجم، دزدی، نافرمانی، مصرف مواد مخدر و تخريب اموال، تمایل دارند؛ اما دختران معمولا بهدليل سرقت، فرار از خانه و رفتار جنسی غيرمجاز به پليس معرفی میشوند. در سالهای اخیر، مصرف مواد مخدر در ميان دختران بهطور چشمگیری افزايش يافته و موجب ارتکاب جرائم دیگر توسط آنها میشود. <ref> [https://www.ghazavat.org/article_716282.html واعظ و برزگرزاده، «نقش جنسیت در ارتکاب جرائم مالی در نظام حقوقی ایران»، 1402ش، ص111-110.]</ref> برخی تحقیقات؛ مسموم کردن، سقط جنین، رها کردن کودک، جيب بری، سرقت از فروشگاهها، اخفای اموال مسروقه و تحريک به عیاشی را نیز از جرائم عمدتا زنانه میدانند.<ref>[https://www.ghazavat.org/article_716282.html واعظ و برزگرزاده، «نقش جنسیت در ارتکاب جرائم مالی در نظام حقوقی ایران»، 1402ش، ص117.]</ref> آمارهای جدید حاکی از افزایش حضور زنان در جرائمی مانند؛ كلاهبرداري، سرقتهاي سازمانيافته، شوهركشي، تشكيل خانههاي فساد، <ref>[https://www.etemadnewspaper.ir/fa/Main/Detail/192218/%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86 «جرايم زنان در مقايسه با مردان»، وبسایت روزنامه اعتماد.]</ref> صدور چک بلامحل و تقلب در کارتهای اعتباری است. <ref>[https://ensani.ir/fa/article/227899/%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C رستمیتبریزی، «درآمدی بر رویکرد جنسیتی جرمشناسی»، 1388ش، ص288-287.]</ref> هرچند آمارها حاکی از نزدیک شدن نرخ و ساختار جرائم زنان به مردان است؛ اما هنوز جرائمی خشونتبار عمدتا مردانه تلقی میشوند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/227899/%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C رستمیتبریزی، «درآمدی بر رویکرد جنسیتی جرمشناسی»، 1388ش، ص301.]</ref> | ||
==عوامل عمومی ارتکاب جرم== | ==عوامل عمومی ارتکاب جرم== | ||
بر مبنای منابع اسلامی؛ آدمی هرچند تمایل به انجام خوبیها دارد؛ اما در عین حال موجود عجول، ناسپاس، حریص و ستمگر نیز است. جرم عمدتا ناشی از استکبار، حسد، ضعف ایمان، لجاجت، ترس از گرسنگی، محبت، فراموشی خداوند، امید کاذب، باورهای نادرست، اعتقاد غیرمنطقی به سخن بزرگان و وسوسه شیطان است. يافتههای جرمشناسی نیز حاکی از آن است که در ارتکاب جرم عوامل مختلفی مؤثر هستند. از جمله اين عوامل میتوان به عوامل روانشناختی، زيستشناختی و جامعهشناختی اشاره کرد. جنسیت از زيرمجموعههای عامل زيستشناختی بوده و از متغيرهای مؤثر بر رفتار انسانی، بهويژه در ارتکاب جرائم شمرده میشود. برمبنای برخی تحقیقات؛ اعتياد، فقر، عدم اعتقاد و التزام عملی به ارزشهای دینی، اختلال در فرایند جامعهپذیری، تجربيات تلخ دوران کودکي مانند؛ احساس تبعیض، تحمل یا مشاهده خشونتهای جنسیتی، ناسازگاری خانوادگی، بیسرپرستی، محکومیت یکی از اعضای خانواده، طلاق، محل مسکونی نامناسب، بیسوادی یا کمسوادی و مشکلات روانی را میتوان از عوامل مؤثر بر بزهکاری زنان و مردان دانست. | بر مبنای منابع اسلامی؛ آدمی هرچند تمایل به انجام خوبیها دارد؛ اما در عین حال موجود عجول، ناسپاس، حریص و ستمگر نیز است. جرم عمدتا ناشی از استکبار، حسد، ضعف ایمان، لجاجت، ترس از گرسنگی، محبت، فراموشی خداوند، امید کاذب، باورهای نادرست، اعتقاد غیرمنطقی به سخن بزرگان و وسوسه شیطان است.<ref> [https://civilica.com/doc/1610204/ فتحی و اکرمی، «تحلیل روانشناختی جرائم از منظر قرآن کریم و روایات»، 1401ش، ص113-112.]</ref> يافتههای جرمشناسی نیز حاکی از آن است که در ارتکاب جرم عوامل مختلفی مؤثر هستند. از جمله اين عوامل میتوان به عوامل روانشناختی، زيستشناختی و جامعهشناختی اشاره کرد. جنسیت از زيرمجموعههای عامل زيستشناختی بوده و از متغيرهای مؤثر بر رفتار انسانی، بهويژه در ارتکاب جرائم شمرده میشود.<ref>[https://www.ghazavat.org/article_716282.html واعظ و برزگرزاده، «نقش جنسیت در ارتکاب جرائم مالی در نظام حقوقی ایران»، 1402ش، ص115- 114.]</ref> برمبنای برخی تحقیقات؛ اعتياد، فقر، عدم اعتقاد و التزام عملی به ارزشهای دینی، اختلال در فرایند جامعهپذیری، تجربيات تلخ دوران کودکي مانند؛ احساس تبعیض، تحمل یا مشاهده خشونتهای جنسیتی، ناسازگاری خانوادگی، بیسرپرستی، محکومیت یکی از اعضای خانواده، طلاق، محل مسکونی نامناسب، بیسوادی یا کمسوادی و مشکلات روانی را میتوان از عوامل مؤثر بر بزهکاری زنان و مردان دانست.<ref> [https://ensani.ir/fa/article/360187/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B2%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D شایگان و معتمدی، «بررسی تأثیر عوامل اجتماعی در بزهکاری زنان (مقایسة زنان بزهکار با زنان غیربزهکار تحت پوشش بهزیستی رباط کریم)»، 1393ش، ص170-167.]</ref> | ||
==جنسیت و عوامل ارتکاب جرم== | ==جنسیت و عوامل ارتکاب جرم== | ||
عوامل و زمینههای ارتکاب جرم در زنان تفاوت نسبی با مردان دارد. برخی فمینیستها؛ جرایم زنان را بازتاب وضـعیت زندگی آنها میدانند. زنان بزهکار نسبت به مردان دارای شرایط زندگی متفاوت و اختلالات روانی بیشتر بوده، از سـواد و مهارتهای کمتری برخوردار هستند. اغلب زنان مجرم، بيکار، فاقد تحصيلات بالا و مادران تنهايي هستند که با بچههاي خود زندگي ميکنند. بر مبنای پژوهشهای انجام شده؛ درصد بسیار بالایی از مجرمان زن را زنان سـرپرست خانوار تشکیل میدهند. این مطلب بیانگر آن است که زنان در اداره خانواده با دشواریهای فراوانی مواجه شده و عمدتا به تنهایی نمیتوانند مشکلات خانوادگی را حل یا تحمل کنند. برخی از جرمشناسان فمینیست با استناد به رابطة بین وضعیت اقتصادی زنان و میزان جرایم آنها به این نتیجه رسیدهاند که هرچند در گذشته فرصتهای مجرمانه برای زنان محدود بود؛ | عوامل و زمینههای ارتکاب جرم در زنان تفاوت نسبی با مردان دارد. برخی فمینیستها؛ جرایم زنان را بازتاب وضـعیت زندگی آنها میدانند. زنان بزهکار نسبت به مردان دارای شرایط زندگی متفاوت و اختلالات روانی بیشتر بوده، از سـواد و مهارتهای کمتری برخوردار هستند.<ref>[https://hoquq.iict.ac.ir/article_251401.html بدریمنش و دیگران، «بررسی فقهی و حقوقی رویکرد جنسیتمحوری در کیفرگذاری جرایم تعزیری»، 1400ش، ص225.]</ref> اغلب زنان مجرم، بيکار، فاقد تحصيلات بالا و مادران تنهايي هستند که با بچههاي خود زندگي ميکنند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/360187/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B2%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D شایگان و معتمدی، «بررسی تأثیر عوامل اجتماعی در بزهکاری زنان (مقایسة زنان بزهکار با زنان غیربزهکار تحت پوشش بهزیستی رباط کریم)»، 1393ش، ص174.]</ref> بر مبنای پژوهشهای انجام شده؛ درصد بسیار بالایی از مجرمان زن را زنان سـرپرست خانوار تشکیل میدهند. این مطلب بیانگر آن است که زنان در اداره خانواده با دشواریهای فراوانی مواجه شده و عمدتا به تنهایی نمیتوانند مشکلات خانوادگی را حل یا تحمل کنند.<ref>[https://hoquq.iict.ac.ir/article_251401.html بدریمنش و دیگران، «بررسی فقهی و حقوقی رویکرد جنسیتمحوری در کیفرگذاری جرایم تعزیری»، 1400ش، ص226.]</ref> برخی از جرمشناسان فمینیست با استناد به رابطة بین وضعیت اقتصادی زنان و میزان جرایم آنها به این نتیجه رسیدهاند که هرچند در گذشته فرصتهای مجرمانه برای زنان محدود بود؛ <ref>[https://ensani.ir/fa/article/227899/%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C رستمیتبریزی، «درآمدی بر رویکرد جنسیتی جرمشناسی»، 1388ش، ص288-287.]</ref> اما در حال حاضر با توسعه دانش و حضور زنان در بخشهاي مختلف جامعه، زمينههای جرايم آنها نیز گسترش یافته است، عنصر جنسیت کمرنگ شده و زنان در مواردي مانند مردان نقش سازماندهی جرم را بهعهده دارند.<ref>[https://www.etemadnewspaper.ir/fa/Main/Detail/192218/%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86 «جرايم زنان در مقايسه با مردان»، وبسایت روزنامه اعتماد.]</ref> | ||
==جنسیت و میزان ارتکاب جرایم== | ==جنسیت و میزان ارتکاب جرایم== | ||
قبل از دهه 1960م. جرم یک فعالیت مردانه شمرده میشد. برمبنای برخی آمارها هنوز 80% مجرمین مرد هستند، پسران در سن 19 سالگی و دختران در سن 15 سالگی بیشترین میزان جرم را مرتکب میشوند. برخی معتقدند؛ تا سن 17 سالگی جرائم ارتکابی توسط پسران و دختران یکسان است و تنها در سن بالاتر، جرائم زنان نسبت به مردان کاهش مییابد. | قبل از دهه 1960م. جرم یک فعالیت مردانه شمرده میشد.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/227899/%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C رستمیتبریزی، «درآمدی بر رویکرد جنسیتی جرمشناسی»، 1388ش، ص281.]</ref> برمبنای برخی آمارها هنوز 80% مجرمین مرد هستند، پسران در سن 19 سالگی و دختران در سن 15 سالگی بیشترین میزان جرم را مرتکب میشوند. برخی معتقدند؛ تا سن 17 سالگی جرائم ارتکابی توسط پسران و دختران یکسان است و تنها در سن بالاتر، جرائم زنان نسبت به مردان کاهش مییابد. <ref>[https://ensani.ir/fa/article/227899/%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C رستمیتبریزی، «درآمدی بر رویکرد جنسیتی جرمشناسی»، 1388ش، ص293- 290.]</ref> محققین؛ جرائم انترنتی از قبیل؛ سرقت دادهها، تغيير دادهها، انتشار مطالب و مزاحمتهای جنسی زنان را بیشتر یا در سطح مردان میدانند. جرائم دختران تحتتاثير آموزههاي جديد، نهتنها همسان با جرائم پسران است که در مواردی حتی در سرقتهاي بزرگ و توزيع مواد مخدر نقش جدیتری دارند. <ref>[https://www.etemadnewspaper.ir/fa/Main/Detail/192218/%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86 «جرايم زنان در مقايسه با مردان»، وبسایت روزنامه اعتماد.]</ref> محققین دلیل افزایش جرائم زنان را شیوع نگرشهای فیمینستی دانسته و بر این امر اشاره دارند که این نگرشها، زنان را به ارتکاب جرائم بیشتر ترغیب میکند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/227899/%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C رستمیتبریزی، «درآمدی بر رویکرد جنسیتی جرمشناسی»، 1388ش، ص299.]</ref> | ||
==نرخ جرائم زنان و مردان در ایران== | ==نرخ جرائم زنان و مردان در ایران== | ||
بر مبنای گزارشهای آمارهای؛ نسبت میان جنسیت و ارتکاب جرم، در ایران تقریباً مشابه میانگین جهانی است. زنان در ایران، بسیار کمتر از مردان مرتکب جرم میشوند. بهطور مثال، براساس آمارهای قضایی موجود در مرکز آمار که از 1388 تا سال1394ش. را در بر میگیرد، زنان دستگیر شده در این سالها به ترتیب 2.9%، 6.1%، 5%، 4.8%، 6.8% و 4.2% بودهاند. آمارهای پزشکی قانونی نیز موئید همین نتیجه است. برمبنای آمار محکومان به زندان، بهرغم افزايش چهار برابری تعداد جرم زنان، نسبت جرم آنها در سالهای اخير به کل جرائم اندکی کاهش يافته است. دليل اين امر افزایش سریع جرم مردان است. در این ميان دادههای مربوط به نوع جرائم حاکی از تغييرات در ساختار جرم زنان است، برمبنای آمارهای مربوط به سالهای 1360 تا 1380ش. جرائم جنسی و مواد مخدر بالاترين فراوانی را در میان جرائم زنان داشته و درخصوص جرائم مالی نيز زنان يک روند آرام و افزايشی را طی کردهاند. به اعتقاد برخی کارشناسان؛ هرچند در سالهاي اخير سهم زنان در ارتكاب جرايم افزايش يافته ولي هنوز نرخ جرايم زنان 15 تا 20% است. | بر مبنای گزارشهای آمارهای؛ نسبت میان جنسیت و ارتکاب جرم، در ایران تقریباً مشابه میانگین جهانی است. زنان در ایران، بسیار کمتر از مردان مرتکب جرم میشوند. بهطور مثال، براساس آمارهای قضایی موجود در مرکز آمار که از 1388 تا سال1394ش. را در بر میگیرد، زنان دستگیر شده در این سالها به ترتیب 2.9%، 6.1%، 5%، 4.8%، 6.8% و 4.2% بودهاند. آمارهای پزشکی قانونی نیز موئید همین نتیجه است.<ref> [https://www.irna.ir/news/83532289/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86 اشرفسمنانی، «سیمای مردانه جرم در جهان»، وبسایت خبرگزاری ایرنا.] </ref> برمبنای آمار محکومان به زندان، بهرغم افزايش چهار برابری تعداد جرم زنان، نسبت جرم آنها در سالهای اخير به کل جرائم اندکی کاهش يافته است. دليل اين امر افزایش سریع جرم مردان است. در این ميان دادههای مربوط به نوع جرائم حاکی از تغييرات در ساختار جرم زنان است، برمبنای آمارهای مربوط به سالهای 1360 تا 1380ش. جرائم جنسی و مواد مخدر بالاترين فراوانی را در میان جرائم زنان داشته و درخصوص جرائم مالی نيز زنان يک روند آرام و افزايشی را طی کردهاند.<ref>[https://www.ghazavat.org/article_716282.html واعظ و برزگرزاده، «نقش جنسیت در ارتکاب جرائم مالی در نظام حقوقی ایران»، 1402ش، ص124.]</ref> به اعتقاد برخی کارشناسان؛ هرچند در سالهاي اخير سهم زنان در ارتكاب جرايم افزايش يافته ولي هنوز نرخ جرايم زنان 15 تا 20% است.<ref>[https://www.etemadnewspaper.ir/fa/Main/Detail/192218/%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86 «جرايم زنان در مقايسه با مردان»، وبسایت روزنامه اعتماد.]</ref> | ||
==عوامل پایین بودن جرایم زنان== | ==عوامل پایین بودن جرایم زنان== | ||
برخی محققین معتقدند؛ زنان کمتر از مردان در معرض آموزش رفتارهای نابهنجار هستند و بیش از مردان نسبت رفتارهای خود دقت نظر دارند؛ بهویژه که ارتکاب جرم هزینههای بیشتری بر آنها تحمیل میکند. به باور برخی دیگر، زنان از نظر روانی نوعدوستتر، صبورتر و کمتر اهل خطر بوده و در نتیجه، کمتر از مردان مرتکب جرم میشوند. | برخی محققین معتقدند؛ زنان کمتر از مردان در معرض آموزش رفتارهای نابهنجار هستند و بیش از مردان نسبت رفتارهای خود دقت نظر دارند؛ بهویژه که ارتکاب جرم هزینههای بیشتری بر آنها تحمیل میکند. به باور برخی دیگر، زنان از نظر روانی نوعدوستتر، صبورتر و کمتر اهل خطر بوده و در نتیجه، کمتر از مردان مرتکب جرم میشوند. <ref>[https://www.irna.ir/news/83532289/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86 اشرفسمنانی، «سیمای مردانه جرم در جهان»، وبسایت خبرگزاری ایرنا.] </ref> همچنین زنان بهدلیل ناتوانی جسمی نمیتوانند مرتکب برخی جرائم شوند. از منظر جامعهشناسی؛ زنان بهدلیل حضور کمتر در عرصههای اجتماعی و اقتصادی، کمتر مرتکب جرم میشوند. برخی پژوهشگران؛ زنان را بهلحاظ روانی توانمندتر و صبورتر از مردان در مقابل فشارهای اجتماعی دانسته و همین امر را موجب کاهش جرائم زنان میدانند. بسیاری از محققین، هرچند پایین بودن جرم زنان را به نوع خلقت و دستگاه روانی آنها ارجاع میدهند؛ اما دلیل عمده آن را در نظام ارزشی جامعه جستوجو میکنند؛<ref> [https://www.etemadnewspaper.ir/fa/Main/Detail/192218/%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86 «جرايم زنان در مقايسه با مردان»، وبسایت روزنامه اعتماد.]</ref> فیمنیستها، فرهنگ مردسالاری را در میزان ارتکاب جرائم زنان و مردان مؤثر میدانند. <ref>[https://ensani.ir/fa/article/227899/%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C رستمیتبریزی، «درآمدی بر رویکرد جنسیتی جرمشناسی»، 1388ش، ص283.]</ref> برخی؛ پایین بودن جرائم زنان را به قانونمداری آنان ارجاع میدهند. <ref>[https://ensani.ir/fa/article/227899/%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C رستمیتبریزی، «درآمدی بر رویکرد جنسیتی جرمشناسی»، 1388ش، ص288.]</ref> از منظر اسلام؛ لزوم حفظ حريم در روابط اجتماعی، زنان مسلمان را به درونگرایی سوق داده و موجب مراقبت آنها از ارتکاب جرم میشود.<ref>[https://sid.ir/paper/834317/fa پورحسن خیاوی، «تطبیق جرمشناسی اسلامی با جرمشناسی عرفی»، کنگره بینالمللی علوم اسلامی، علوم انسانی، ص3.]</ref> | ||
==پیامدهای جرم زنان== | ==پیامدهای جرم زنان== | ||
از منظر محققین؛ با بزهكاري زن نهتنها يك زن بلكه يک خانواده به تباهي كشيده میشود. همچنين زنان بزهكار با ارتکاب جرائمي چون روسپيگري، تن فروشي و قوادي زمينة بيقيد و بند بودن روابط بين زنان و مردان را فراهم کرده و پیامدهای سنگینی را بر جامعه نیز تحمیل میکند؛ | از منظر محققین؛ با بزهكاري زن نهتنها يك زن بلكه يک خانواده به تباهي كشيده میشود. همچنين زنان بزهكار با ارتکاب جرائمي چون روسپيگري، تن فروشي و قوادي زمينة بيقيد و بند بودن روابط بين زنان و مردان را فراهم کرده و پیامدهای سنگینی را بر جامعه نیز تحمیل میکند؛ <ref>[https://www.jwss.ir/article_12031.html شایگان و معتمدی، «بررسی تأثیر عوامل اجتماعی در بزهکاری زنان (مقایسة زنان بزهکار با زنان غیربزهکار تحت پوشش بهزیستی رباط کریم)»، 1393ش، ص165-164.]</ref> زیرا جرم و محکومیت زنان بهویژه در جوامع سنتي موجب گسستن آنها از شبكههاي وسیع خانوادگي، خويشاوندي، همسايگي و قومي شده و به انزواي اجتماعي زنان منجر ميشود. <ref>[https://www.etemadnewspaper.ir/fa/Main/Detail/192218/%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86 «جرايم زنان در مقايسه با مردان»، وبسایت روزنامه اعتماد.]</ref> | ||
خويشاوندي، همسايگي و قومي شده و به انزواي اجتماعي زنان منجر ميشود. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۰: | ||
* فیضآبادی، الهام، «بررسی تاثیر جنسیت متهم در رسیدگیهای کیفری در نظام جزایی ایران»، قانون یار، شمارة 15، پاییز 1399ش. | * فیضآبادی، الهام، «بررسی تاثیر جنسیت متهم در رسیدگیهای کیفری در نظام جزایی ایران»، قانون یار، شمارة 15، پاییز 1399ش. | ||
* واعظ، مصطفی و برزگرزاده، عباس، «نقش جنسیت در ارتکاب جرائم مالی در نظام حقوقی ایران»، فصلنامه قضاوت، شمارة 116، زمستان 1402ش. | * واعظ، مصطفی و برزگرزاده، عباس، «نقش جنسیت در ارتکاب جرائم مالی در نظام حقوقی ایران»، فصلنامه قضاوت، شمارة 116، زمستان 1402ش. | ||