| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
این طبقه‌بندی ساختاریافته نشان می‌دهد که پدیده زن سرپرست خانوار می‌تواند هم در غیاب فیزیکی مرد و هم در حضور غیرفعال او محقق شود، که هر کدام پیامدهای اجتماعی و اقتصادی خاص خود را به همراه دارد.<ref>Mwangi, an assessment of impact of poverty on female headed household in kangemi, kenya, 2017, p.11-14.</ref> | این طبقه‌بندی ساختاریافته نشان می‌دهد که پدیده زن سرپرست خانوار می‌تواند هم در غیاب فیزیکی مرد و هم در حضور غیرفعال او محقق شود، که هر کدام پیامدهای اجتماعی و اقتصادی خاص خود را به همراه دارد.<ref>Mwangi, an assessment of impact of poverty on female headed household in kangemi, kenya, 2017, p.11-14.</ref> | ||
==ازدواج مجدد در خانواده‌های زن سرپرست== | |||
در نظام فقهی-حقوقی اسلام، ازدواج مجدد زنان مطلقه به عنوان امری مستحب مورد تأکید قرار گرفته است.<ref>طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۱۱۰.</ref> | |||
از منظر فقه امامیه، این استحباب مبتنی بر روایات معتبری چون حدیث نبوی « اَلنِّكَاحُ سُنَّتِي» و با هدف تحکیم نهاد خانواده، مشروط بر رعایت شرایطی همچون گذراندن دوره عدّه (سه طهر برای طلاق رجعی و چهار ماه و ده روز در مورد وفات) و توجه به مصلحت فرزندان، توصیه شده است.<ref>موسوی سبزواری، مهذب الأحکام في بیان الحلال و الحرام، ۱۴۱۳ق، ج۲۴، ص۶.</ref> | |||
در نظام حقوقی ایران، مواد 1041 و 1170 قانون مدنی این حق را به رسمیت شناخته و ازدواج مجدد را پس از عدّه آزاد اعلام کرده‌اند، هرچند با محدودیت‌هایی همچون ممنوعیت ازدواج با محارم (ماده 1045) و ضرورت اخذ مجوز برای ازدواج با اتباع خارجی (ماده 1060) همراه است. برای زنان سرپرست خانوار، این مسئله از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا ازدواج مجدد می‌تواند بر حق حضانت (با توجه به ماده 1170 قانون مدنی) و وضعیت مالی فرزندان تأثیر بگذارد. پیش از ازدواج مجدد باید توافق‌های لازم درباره حضانت، نفقه و ملاقات فرزندان به صورت رسمی ثبت شود. رویه قضایی ایران نشان می‌دهد که دادگاه‌ها در تفسیر مصلحت کودک، به حفظ ارتباط عاطفی فرزند با هر دو والد توجه ویژه‌ای دارند. این نگاه جامع، همسو با تأکیدات فقهی بر حفظ کرامت زن و حقوق فرزندان، الگویی متعادل از تعامل فقه و حقوق در موضوع ازدواج مجدد زنان مطلقه ارائه می‌دهد.<ref>[[مظلوم‌زاده و همکاران، «بررسی فقهی حقوقی حضانت کودک از طرف مادر؛ چالش‌ها و راهکارها»، ۱۴۰۱ش، ص۱۱۲-۱۰۹.|https://mrfeghh.ctb.iau.ir/article_691186.html]]</ref> | |||
==حضانت فرزند در خانواده‌های زن سرپرست؛ رویکرد فقهی-حقوقی== | ==حضانت فرزند در خانواده‌های زن سرپرست؛ رویکرد فقهی-حقوقی== | ||
در نظام فقهی-حقوقی ایران، ولایت به عنوان یک نهاد حقوقی انحصاراً به پدر و جد پدری اختصاص یافته است. بر اساس دیدگاه اکثریت فقهای امامیه و مواد قانون مدنی (به ویژه مواد ۱۱۸۰ تا ۱۱۸۴)، ولی قهری صرفاً پدر و در صورت فقدان او، جد پدری شناخته می‌شود. در این چارچوب حقوقی، مادر به هیچ‌وجه در زمره اولیای قهری قرار نمی‌گیرد و از اختیارات ولایتی برخوردار نیست.<ref>کرکی، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ۱۴۱۱ق، ص۹۲؛ خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۶۱ش، ج۳، ص۲۳.</ref> البته در فقه اهل‌سنت مادر را نیز شامل می‌شود.<ref>خطیب، فقه الطفل، دراسه مقارنه فی ضوء المذاهب الفقهیه السبعیه، ۲۰۱۰م، ص۲۱۰.</ref> | در نظام فقهی-حقوقی ایران، ولایت به عنوان یک نهاد حقوقی انحصاراً به پدر و جد پدری اختصاص یافته است. بر اساس دیدگاه اکثریت فقهای امامیه و مواد قانون مدنی (به ویژه مواد ۱۱۸۰ تا ۱۱۸۴)، ولی قهری صرفاً پدر و در صورت فقدان او، جد پدری شناخته می‌شود. در این چارچوب حقوقی، مادر به هیچ‌وجه در زمره اولیای قهری قرار نمی‌گیرد و از اختیارات ولایتی برخوردار نیست.<ref>کرکی، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ۱۴۱۱ق، ص۹۲؛ خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۶۱ش، ج۳، ص۲۳.</ref> البته در فقه اهل‌سنت مادر را نیز شامل می‌شود.<ref>خطیب، فقه الطفل، دراسه مقارنه فی ضوء المذاهب الفقهیه السبعیه، ۲۰۱۰م، ص۲۱۰.</ref> | ||
