جان استوارت میل: تفاوت میان نسخه‌ها

جان استوارت میل<ref>John Stuart Mill</ref>، [[فیلسوف سکولار]] بریتانیایی، نویسنده، فعال سیاسی 

جان استوارت میل،یکی از فیلسوفان سکولار سدهٔ نوزدهم بود. میل گذشته از آن که نویسنده بود و در زمینه منطق، [[شناخت‌شناسی]]، اخلاق و اقتصاد قلم می‌زد، در عرصهٔ سیاست نیز فعال بود. جان استوارت میل یكی از مشهورترین شاگردان [[جرمی بنتام]] است.

او اعتقاد به [[همجنس‎‌گرایی]] و [[زندگی کمونی]] داشت و بیان می کرد باید در خانواده‌های گسترده و شبیه کمون زندگی کرد تا بعد از [[طلاق]] بچه ها دچار مشکل نشوند. مواجهه عملی استوارت میل با زنان با اندیشه‌های لیبرالیستی او فاصله زیادی دارد.

پدر وی، جیمز میل (1773 ـ 1836)، نیز از دوستان نزدیك و شاگردان [[بنتام]] بود.<ref> لین و لنكستر، خداوندان اندیشه سیاسی،ترجمة علی رامین، ج3، قسمت اول، ص115</ref> <ref>كاپلستون، تاریخ فلسفه، ج8، (از بنتام تا راسل)،ترجمة بهاء الدین خرمشاهی، ص33</ref> رابطه خاص جیمز میل و بنتام موجب شده بود كه استوارت میل از همان دوران‌ كودكی با ‌بنتام‌ ‌آشنایی داشته باشد و از این رو مطالعات فلسفی خود را با مطالعة اثری از ‌[[جرمی‌ ‌بنتام‌]] ‌آغاز نماید.<ref> كالینسون،دایانه، پنجاه فیلسوف بزرگ، ترجمة محمد رفیعی مهر آبادی، ص241 ـ 242</ref> وی نیز، مانند پدر خود كه تا آخرین نفس از آیین [[بنتام‌]] ‌با شدت و جدیت تمام دفاع كرد، در ابتدا بر اساس تعلیم و تربیت خانوادگی‌اش از نظریه سودگرایانه بنتامی دفاع می‌كرد و از طریق سخنرانی‌ها، نگارش مقالات و كتاب‌ها، نامه‌ها و امثال آن نقش فعالی را در تبلیغ و ترویج اصول «سودگرایی» بنتامی بر عهده داشت.<ref> لین و لنكستر، خداوندان اندیشه سیاسی، ترجمة علی رامین، ج3، قسمت اول، ص119</ref>

در اوایل سال ۱۸۳۰، میل با شخصی که پس از پدرش بیشترین تأثیر را بر او داشت، ملاقات کرد: [[هریت تیلور]]، زن متأهل بیست و دو ساله در آن زمان عاشق میل، که دو سال از او بزرگتر بود، شد؛ آنها پس از 21 سال رابطه‌ی خارج از [[ازدواج]] در سال ۱۸۵۱، پس از گذشت دو سال از مرگ همسر [[هریت تیلور]]، با یکدیگر [[ازدواج]] کردند. رابطه‌ای غیر عرفی که به طور مرتب یکدیگر را می‌دیدند و آخر هفته ها را با هم می‌گذراندند.<ref>تانگ، رزماری، نقد و نظر: درآمدی جامع بر نظریه های فمینیستی، ترجمه منیژه نجم عراقی؛ 1393؛ ص39</ref> هریت به عنوان یک «روشنفکر چپ [[رادیکال]»، مدافعی برای [[حقوق زنان]] بود و تأثیرات تعیین‌کننده‌ای در افکار و آثار میل داشت (که وی در انتشارات خود [[دربارهٔ آزادی]]، تأملات در مورد دولت نماینده و سودگرایی تأکید کرد).

میل فيلسوف ليبرال انگليسي كه در كتاب [[انقياد زنان]]<ref>The Subjection of Woman.</ref>(1869) به دفاع از [[حقوق زنان]] پرداخت. او كه پیرو فايده‌گرايي ليبرالي بود و به اصل بيشترين منفعت براي بيشترين افراد مي‌انديشيد، عقيده داشت: «چنانچه روابط بين [[مردان]] و [[زنان]] بر مبناي [[مساوات]] قرار گيرد، استعدادهاي بيشتري در دسترس خواهد بود و پيشرفت معنوي سريع‌تر حاصل خواهد شد؛ در نتيجه مجموع نيك‌بختي بشر فزوني خواهد گرفت».<ref>ريك ويلفورد؛ «فمینیسم»، مقدمه‌ای بر ايدئولوژي‌هاي سياسي؛ ترجمة م. قائد؛ ص 359.</ref>

میل در سال ۱۸۲۳ موقعی که ۱۷ ساله بود، با استفاده از نفوذ پدر، شغلی در کمپانی هند شرقی پیدا کرد و این شغل را تا سال ۱۸۵۶ به‌عهده داشت. در همان سال‌ها ترفیع مقام پیدا کرد و به‌ ریاست اداره‌ی اسناد و مراسلات کمپانی هند شرقی منصوب گردید.<ref>میل، جان استوارت، رساله‌ای در آزادی، ۱۳۴۹، ص۱۲</ref>

جان برای مدت کوتاهی عملا وارد سیاست شد و از سال ۱۸۶۶ تا ۱۸۶۸ نماینده [[رادیکال]] مجلس عوام بود. میل در پایان عمرش در ویلای خود به مطالعه، نگارش و پرورش گل و گیاه سرگرم بود؛ که در ۸ می‌۱۸۷۳ درگذشت.<ref>رامین، علی، تاملاتی در حکومت انتخابی،۱۳۶۹، ص۲۰ </ref>

او قوانین تولید، قوانین مربوط به پول، تجارت خارجی و... را کاملا قبول می‌کند؛ ولی در مورد قوانین مربوط به تقسیم ثروت، اصول فردیّت و رقابت را با اصول [[سوسیالیسم]] تلفیق می‌کند.<ref>قدیری اصل، باقر، سیر‌اندیشه‌های اقتصادی، ۱۳۶۴، ص۱۰۳-۱۰۵</ref>

 

استوارت میل در زمره اقتصاددانان "حلقه‌گذار" است؛ اقتصاددان حلقه‌گذار به کسانی گفته می‌شود که تاثیر اندیشه‌ی آن‌ها بین دوره اقتصاد سنّتی (کلاسیک) و اقتصاد مدرن اواخر قرن ۱۹ قرار داشته باشد. این نگرش میل، باعث شد پس از ظهور مکتب [[نهایی‌گرایان]]، اقتصاد کلاسیک دو مسیر جداگانه پیدا کند؛ گروهی که طرف‌دار‌ اندیشه [[ریکاردو]] بودند، منش اقتصادی [[سوسیالیستی]] و نسبتا کلانی را دنبال کردند و گروه دیگر که منتقدان وی بودند، شاخه‌ی نئوکلاسیک و اقتصاد خرد را تکامل بخشیدند. جالب آن‌که هم چپ‌گرایان ([[سوسیالیست‌ها]]) و هم راست‌گرایان ([[نئوکلاسیک‌ها]])، میل را به پیروی از نوعی منش التقاط‌گرایانه در عقاعد و روش‌های اقتصادی متهم می‌کنند.<ref>دادگر، یدالله، تاریخ تحولات‌اندیشه اقتصادی، ۱۳۸۳،ص۲۷۵ </ref>

به‌همین دلیل‌ اندیشه‌های وی را بین [[لیبرالیسم کلاسیک]] و جنبش فکری، معارض ذکر می‌کنند.میل آخرین اقتصاددان برجسته مکتب کلاسیک است.<ref>همان</ref>