بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''زوجیت'''؛ مقارنه، تألّف، ترکّب، همراهی و تکمیل‌کنندگی دو چیز با هم. | |||
زوجیت مهمترین مفهوم در تبیین کمیت ، کیفیت و اهمیت تفاوت های [[زن]] و [[مرد]] در بیان دینی است. آیات پرشماری از قرآن کریم بر مفهوم زوجیت و آثار آن دلالت دارد. زوجیت مفهومی است که در برگیرنده نوعی قرینگی، تفاوت ، تشابه، تعادل و در عین حال نقصی است که به وسیله طرف دیگر کامل می شود. دو شی متضاد در عین حال مشابه که، قرینه هم هستند و وقتی کنار هم قرار می‌گیرند ، اصطلاحا جفت و متعادل می شوند را زوج می گویند. | |||
==مفهوم‌شناسی زوجیت== | ==مفهوم‌شناسی زوجیت== | ||
=== | |||
===واژه زوج=== | |||
(اسم) [عربی: [[زَوج]]، جمع: [[ازواج]]] | (اسم) [عربی: [[زَوج]]، جمع: [[ازواج]]] | ||
[[شوهر]]؛ [[شوی]]. | [[شوهر]]؛ [[شوی]]. | ||
[مقابلِ فرد] قرین؛ جفت. <ref>[https://www.ashja.com/fa/amidonliedictionary/?srchamid,%d8%b2%d9%88%d8%ac|d,20990|o,1/%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af-%d9%88-%d9%84%d8%ba%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a2%d9%86%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%85%db%8c%d8%af.html فرهنگ لغت | [مقابلِ فرد] قرین؛ جفت. <ref>[https://www.ashja.com/fa/amidonliedictionary/?srchamid,%d8%b2%d9%88%d8%ac|d,20990|o,1/%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af-%d9%88-%d9%84%d8%ba%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a2%d9%86%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%85%db%8c%d8%af.html فرهنگ لغت عمید،ذیل واژه«زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب ]</ref> | ||
شوی و [[زن]]. جفت خواه مذکر باشد خواه مؤنث، مگر فقهای متأخرین در مؤنث ها زیاده کرده‌اند و «زوجه» گویند اگرچه نزد اهل لغت نیست و ابن حاج نوشته که هر دو نر و ماده و مجموع را زوج گفتن خطاست زیرا که هر واحد از نر و ماده [[زوج]] باید گفت و هر دو مجموع را زوجان و زوجین باید خواند. <ref>[https://dehkhoda.ut.ac.ir/fa/dictionary/174858/%D8%B2%D9%88%D8%AC فرهنگ لغت دهخدا،ذیل واژه «زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب]</ref> | |||
در فرهنگ معین واژ] زوج به دو معنای: شوهر و عددی که بر 2 بخش پذیر باشد آمده است.<ref>[https://www.vajehyab.com/?q=%D8%B2%D9%88%D8%AC&f=moein فرهنگ‌لغت معین، ذیل واژه «زوج»، وب‌سایت واژه یاب]</ref> | |||
[[شوهر]]، [[شوی]]، [[قرین]]، [[جفت]]، خلاف فرد، ازواج جمع | [[شوهر]]، [[شوی]]، [[قرین]]، [[جفت]]، خلاف فرد، ازواج جمع | ||
=== واژه زوجه=== | |||
=== | (اسم)عربی: «زَوجَة»، مقابلِ شوهر، جمع: زوجات، همسر مرد؛ [[زن]]. <ref>[https://www.ashja.com/fa/amidonliedictionary/?srchamid,%d8%b2%d9%88%d8%ac%d9%87|d,20992|o,1/%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af-%d9%88-%d9%84%d8%ba%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a2%d9%86%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%85%db%8c%d8%af.html فرهنگ لغت عمید،ذیل واژه«زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب]</ref> | ||
(اسم) | [ زَ / زُو جَ / جِ ] (از ع، اِ) زوجة. [[زن]]. مقابل شوی. و زن شخص و زن شوهردار.<ref>[https://dehkhoda.ut.ac.ir/fa/dictionary?DictionarySearch%5Bword%5D=%D8%B2%D9%88%D8%AC%D9%87 فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «زوجه»، وب‌سایت واژه یاب]</ref> | ||
[[زن]] , [[زوجه]] , [[عيال]] , [[خانم]] <ref>[https://vajehyab.com/ar2fa/%D8%B2%D9%88%D8%AC%D8%A9 «زوجه»، وب‌سایت واژه‌یاب]</ref> | |||
[[همسر]] <ref>[[ | ===واژه شوهر=== | ||
(اسم) همسر [[زن]]؛ شو؛ شوی.<ref>[https://www.ashja.com/fa/amidonliedictionary/?srchamid,%d8%b4%d9%88%d9%87%d8%b1|d,25119|o,1/%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af-%d9%88-%d9%84%d8%ba%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a2%d9%86%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%85%db%8c%d8%af.html فرهنگ لغت عمید، ذیل واژه «شوهر»، وب‌سایت واژه یاب]</ref> [ شَ / شُو هَ ] (اِ) بَعْل. زوج. شوی. جفت.همسر. [[مرد]] آنگاه که زن گرفته باشد. <ref>[https://dehkhoda.ut.ac.ir/fa/dictionary?DictionarySearch%5Bword%5D=%D8%B4%D9%88%D9%87%D8%B1&DictionarySearch%5Bdefinition%5D= فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «شوهر»، وب‌سایت واژه یاب]</ref> (هَ) [ اوس .(اِ.) مردی که با زنی [[ازدواج]] کند، مردزن‌دار، شوی، زوج. <ref>[https://vajehyab.com/moein/%D8%B4%D9%88%D9%87%D8%B1 فرهنگ لغت معین، ذیل واژه «شوهر»، وب‌سایت واژه یاب ]</ref> | |||
=== | ===واژه همسر=== | ||
صفت زن یا شوهر: همقد. برابر. برابر در بلندی یا در قدرومرتبه. <ref>[https://www.ashja.com/fa/amidonliedictionary/?srchamid,%d9%87%d9%85%d8%b3%d8%b1|d,42720|o,1/%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af-%d9%88-%d9%84%d8%ba%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a2%d9%86%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%a7%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d9%85%db%8c%d8%af.html فرهنگ لغت عمید، ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب]</ref> [ هَ سَ ] (ص مرکب) برابر. نظیر...شریک زندگی. هر یک از [[زن]] و شوهر، هم سخن. رفیق راه <ref>[https://dehkhoda.ut.ac.ir/fa/dictionary?DictionarySearch%5Bword%5D=%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1&DictionarySearch%5Bdefinition%5D= فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب]</ref> (هَ) [ اوس . ] (اِ.) مردی که با زنی [[ازدواج]] کند، مرد زن دار، شوی، زوج.<ref>[https://vajehyab.com/?q=%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1&d=en فرهنگ لغت معین، ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب]</ref> | |||
== زوجیت در قرآن== | == زوجیت در قرآن== | ||
خداوند متعال می فرماید: | خداوند متعال در آیه 21روم افرینش زن و مرد را به صورت جفت را از نشانه‌های الهی می‌داند و می فرماید:«و از نشانه هاى او اينكه زوج هایی از جنس خودتان براى شما آفريد تا در كنار آنان آرامش يابيد، و در ميانتان مودّت و رحمت قرار داد در اين نشانه هايى است براى گروهى كه تفكّر مى كنند». <ref>سوره لروم : 21 </ref> | ||
در این آیه شریفه خداوند متعال ضمن تاکید بر اتحاد [[زن]] و | |||
سعی در شبیه شدن | در این آیه شریفه خداوند متعال ضمن تاکید بر اتحاد [[زن]] و مرد در منشاء خلقت، به زوجیت آنها که در بردارنده مفهوم هم سری، قرینگی، نیاز متقابل و مکملیت است تاکید می کند.قرآن کریم ایجاد سکونت و آرامش ، اتحاد و رحمت | ||
را مهمترین کارکرد این زوجیت می‌داند. <ref> مطهری، مجموعه يادداشتهاى استاد مطهرى، (به نقل از نرم افزار یادداشت ها استاد مطهری نسخه1.2) مرکز تحقیقات علوم اسلامی نور، ج5، ص: 147</ref> | |||
این گونه تفاوت بین [[زن]] و مرد، زمینه ساز تجاذب، تعامل، تعادل و تکامل طرفینی است نه آنکه منشا انشقاق ، رقابت و فراتری و فروتری باشد. بر این اساس همان گونه که شهید مطهری اشاره می کند ، منشا فروتری یا ظلم به زنان را نبایستی در ماهیت تفاوت‌های تکوینی آنها جستجو کرد بلکه منشا فروتری ریشه در عملکرد جاهلانه نسبت به مقتضیات این زوجیت است.<ref> مطهری، مجموعه يادداشتهاى استاد مطهرى، (به نقل از نرم افزار یادداشت ها استاد مطهری نسخه1.2) مرکز تحقیقات علوم اسلامی نور، ج5، ص: 147</ref> | |||
به همین علت سعی در شبیه شدن زنان به مردان و بالعکس ، یکی از جاهلانه ترین راهبردهایی است که باعث به هم ریختن نظام زوجیت می شود. فرو ریزی نظام زوجیت، نیاز متقابل و در نتیجه مکملیت متقابل را به چالش می‌کشد. دو انسانی که به یکدیگر نیازمند نیستند و کمال آنها در گرو کمال هم نیست ، به لحاظ طبع استخدام گر و تمامیت خواه از یک سو و محدودیت امکانات اجتماعی از سوی دیگر، رقیب هم خواهند شد. رقابتی که به استخدام و استثمار و تبعیض منتهی می شود و سکونت، آرامش، رحمت و مودت بین دو جنس و جامعه را دچار مخاطره می سازد. از این رو شاید بتوان گفت: مهمترین راهبرد رفع تبعیض ها و فروتری [[زنان]] تقویت نظام زوجیت است نه ایجاد نظام مبتنی بر مشابهت. لذا در | |||
روایات پرشماری از راهبرد تشبیه زنان به مردان یا بالعکس به شدت نهی شده و آثار شوم مادی و معنوی را بر آن مترتب کرده یا دوری از رحمت الهی را وعید داده است. | |||
==رهیافت‌های زوجیت در تبیین پدیده‌های اجتماعی== | ==رهیافت‌های زوجیت در تبیین پدیده‌های اجتماعی== | ||
===دیالکتیک مردم، جهان‌بینی و محیط در تشکیل جامعه=== | ===دیالکتیک مردم، جهان‌بینی و محیط در تشکیل جامعه=== | ||
از زوجیت و همسویی مردم، جهان‌بینی و محیط، جامعه شکل می‌گیرد. تا زمانی‌که پیوند و همسویی ضروری بین این سه مولفه به‌وجود نیاید، جامعه ایجاد نمی‌شود و هرچه روابط این سه مقوله، مستحکم‌تر باشد، ارتباطات مردم مؤثرتر است و این همان زوجیت است. <ref>اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، | از زوجیت و همسویی مردم، جهان‌بینی و محیط، جامعه شکل می‌گیرد. تا زمانی‌که پیوند و همسویی ضروری بین این سه مولفه به‌وجود نیاید، جامعه ایجاد نمی‌شود و هرچه روابط این سه مقوله، مستحکم‌تر باشد، ارتباطات مردم مؤثرتر است و این همان زوجیت است. <ref>اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، 1400ش، ص 317</ref> | ||
===کلید تحولات اجتماعی بر اساس دیالکتیک علم، ایمان و عمل=== | ===کلید تحولات اجتماعی بر اساس دیالکتیک علم، ایمان و عمل=== | ||
دیالکتیک علم، ایمان و عمل، شناختی حقیقی ایجاد می‌کند. منطق تغییر و تحولات اجتماعی وابسته به تغییر عوامل معرفتی، ایمانی و عملی در دو بعد فردی و اجتماعی است. تغییرات اجتماعی بر اساس دیالکتیک و همسویی سه عامل علم، ایمان و عمل است که سبب قرب الهی هم هستند. <ref>اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، | دیالکتیک علم، ایمان و عمل، شناختی حقیقی ایجاد می‌کند. منطق تغییر و تحولات اجتماعی وابسته به تغییر عوامل معرفتی، ایمانی و عملی در دو بعد فردی و اجتماعی است. تغییرات اجتماعی بر اساس دیالکتیک و همسویی سه عامل علم، ایمان و عمل است که سبب قرب الهی هم هستند. <ref>اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، 1400ش، ص 317</ref> | ||
===بنیاد جامعه براساس خانواده و زوجیت=== | ===بنیاد جامعه براساس [[خانواده]] و زوجیت=== | ||
خانواده، پایه اصلی در جامعه است. مرد و زن برای یافتن آرامش به یکدیگر نیاز دارند. زن و مرد دارای خصوصیات مخصوص به خود هستند و مصلحت نظام اجتماعی در تعامل این خصوصیات با یکدیگر است. جامعه بدون وجود خانواده‌ی سالم، سرزنده و بانشاط امکان پیشرفت ندارد. <ref>اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، | خانواده، پایه اصلی در جامعه است. مرد و زن برای یافتن آرامش به یکدیگر نیاز دارند. زن و مرد دارای خصوصیات مخصوص به خود هستند و مصلحت نظام اجتماعی در تعامل این خصوصیات با یکدیگر است. جامعه بدون وجود خانواده‌ی سالم، سرزنده و بانشاط امکان پیشرفت ندارد. <ref>اشیری، لبخندق، تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت، 1400ش، ص 319</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع== | == منابع== | ||
* فرهنگ لغت | *فرهنگ لغت عمید،ذیل واژه«زوج»،وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 17 بهمن 1401ش. | ||
* | *اشیری، لبخندق، «تحلیل دوگان تقابلی اصل مارکسیستی تضاد و اصل اسلامی زوجیت و بیان دلالت‌های اجتماعی اصل زوجیت»، همایش تمدن نوین اسلامی، 1400ش. | ||
* | *مطهری، مجموعه يادداشتهاى استاد مطهرى، (به نقل از نرم افزار یادداشت ها استاد مطهری نسخه1.2) مرکز تحقیقات علوم اسلامی نور، ج5. | ||
* | *فرهنگ لغت معین، ذیل واژه «همسر»، وب‌سایت واژه یاب، تاریخ بازدید: 17 بهمن 1401ش. | ||
* | *فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه «زوجه»، وب‌سایت واژه یاب، تاریخ بازدید: 17 بهمن 1401ش. | ||
[[رده: مفاهیم و اصطلاحات]] | [[رده: مفاهیم و اصطلاحات]] | ||
[[رده:ویکی‌جنسیت]] | [[رده:ویکی‌جنسیت]] | ||
[[رده: اصطلاحات قرآنی]] | [[رده: اصطلاحات قرآنی]] | ||
