زهرا زارعی (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
اين واژه در مورد پديدههاى عينى و حقيقى به معناى اتصال و پيوستگى خارجى و محسوس است و در مقولات معنوى به عمل و رفتارى كه [[قرابت]] و پيوند ميان افراد را ايجاد مى‌كند يا تحكيم مىبخشد اطلاق مىگردد. <ref>شرف الدین، تحليلى اجتماعى از صله رحم، ص 27</ref> | اين واژه در مورد پديدههاى عينى و حقيقى به معناى اتصال و پيوستگى خارجى و محسوس است و در مقولات معنوى به عمل و رفتارى كه [[قرابت]] و پيوند ميان افراد را ايجاد مى‌كند يا تحكيم مىبخشد اطلاق مىگردد. <ref>شرف الدین، تحليلى اجتماعى از صله رحم، ص 27</ref> | ||
واژه | واژه رحم به معنای عطوفت و مهربانی است. <ref>ابن فارس، معجم مقاييس اللغه، ج2، ص 498</ref> به جایگاه رشد کودک در شکم [[مادر]] نیز رحم گفته می‌شود. <ref>فراهيدي، كتاب العين، ج3، ص 224</ref> | ||
این واژه برای تمام [[خویشاوندان]] نیز اطلاق شده است. <ref>راغب اصفهانی، ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن با تفسير لغوى و ادبى قرآن، ج2، ص 57</ref> از دیدگاه علامه طباطبایی | این واژه برای تمام [[خویشاوندان]] نیز اطلاق شده است. <ref>راغب اصفهانی، ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن با تفسير لغوى و ادبى قرآن، ج2، ص 57</ref> از دیدگاه علامه طباطبایی رحم عبارت است از مجتمع خانوادگى و كوچك. <ref>طباطبایی، ترجمه تفسير الميزان، ج4، ص 220</ref> | ||
بنابراین [[صله رحم]] عبارت است از هرگونه احسان و نیکی در حق [[خویشاوندان]]، مانند: دیدار، کمک به کسب و کار، حل مشکلات، عیادت و... . <ref>وطن دوست و دیگران، فرهنگ روابط اجتماعی در آموزه‌های اسلامی، ص377</ref> | بنابراین [[صله رحم]] عبارت است از هرگونه احسان و نیکی در حق [[خویشاوندان]]، مانند: دیدار، کمک به کسب و کار، حل مشکلات، عیادت و... . <ref>وطن دوست و دیگران، فرهنگ روابط اجتماعی در آموزه‌های اسلامی، ص377</ref> | ||
در مقابل، | در مقابل، قطع رحم رفتارى است كه پيوند ميان انسان‌ها را تضعيف كرده يا منقطع مىسازد. <ref>شرف الدین، تحليلى اجتماعى از صله رحم، ص 27</ref> | ||
انواع و سطوح شبکه ارتباطی انسان با دیگران عبارت است از: [[خویشاوندان]]، همسایگان و دوستان. | انواع و سطوح شبکه ارتباطی انسان با دیگران عبارت است از: [[خویشاوندان]]، همسایگان و دوستان. | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
مراد از صله مطلق احسان و نيکي است، هرچند با سلام کردن و ديدار با يکديگر که بر حسب عادات و رسوم، مختلف است . <ref>علامه مجلسي، مرآة العقول، ج۱، ص۳۶۳.</ref> مراد از «رحم» خويشاوندان نسبي است که از راه ولادت منتسب به انسان‌اند ـ نه دامادي و شير خوردن ـ مانند برادر و خواهر نسبي، عمو، عمّه، خاله، دايي و فرزندان آنان. برخي، رحم را به محارمي‌که ازدواج با آنان حرام است، اختصاص داده‌اند. <ref>تبريزي، صراط النجاة، ج۵، ص۲۶۱ وفيض کاشاني، مفاتيح الشرائع، ج۱، ص۸.</ref> | مراد از صله مطلق احسان و نيکي است، هرچند با سلام کردن و ديدار با يکديگر که بر حسب عادات و رسوم، مختلف است . <ref>علامه مجلسي، مرآة العقول، ج۱، ص۳۶۳.</ref> مراد از «رحم» خويشاوندان نسبي است که از راه ولادت منتسب به انسان‌اند ـ نه دامادي و شير خوردن ـ مانند برادر و خواهر نسبي، عمو، عمّه، خاله، دايي و فرزندان آنان. برخي، رحم را به محارمي‌که ازدواج با آنان حرام است، اختصاص داده‌اند. <ref>تبريزي، صراط النجاة، ج۵، ص۲۶۱ وفيض کاشاني، مفاتيح الشرائع، ج۱، ص۸.</ref> | ||
چهار اصل کلي؛ قسط و عدل، احسان، تقدم مصالح معنوي بر مادي و سلسله مراتبي بودن حقوق و تكاليف که قواعد فقهي حاکم بر روابط اجتماعي مسلمين است، در مورد صله‌رحم نيز جريان دارد. لازمه انصاف در رفتار، صله‌رحم و مهرباني با خويشاوند است. هم‌چنين داشتن روابط صميمي و عاطفي با اقوام و انجام صله‌رحم در هر مرتبه و سطحي از مصاديق آشکار احسان است. آيات قرآن بر احسان به خويشاوندان دلالت صريح دارد. <ref>آياتي مانند: بالوالدين احسانا و بذى القربى (سوره نساء: آيه 36) ان ترك خيرا الوصية للوالدين والاءقربين (بقره، آيه 180) و غيره</ref> و اما مطابق اصل سوم، ارتباط با والدين و اقوام تا حدي است كه با مصالح مهم‌تر تعارض نداشته باشد؛ از اين‌رو دعوت به شرك، ترك واجبات، و يا هر چيز ديگري که انسان را به گناه اندازد از ايشان قابل اطاعت نيست و البته اين خواسته‌هاي غيراسلامي والدين و اقوام مجوز قطع رحم | چهار اصل کلي؛ قسط و عدل، احسان، تقدم مصالح معنوي بر مادي و سلسله مراتبي بودن حقوق و تكاليف که قواعد فقهي حاکم بر روابط اجتماعي مسلمين است، در مورد صله‌رحم نيز جريان دارد. لازمه انصاف در رفتار، صله‌رحم و مهرباني با خويشاوند است. هم‌چنين داشتن روابط صميمي و عاطفي با اقوام و انجام صله‌رحم در هر مرتبه و سطحي از مصاديق آشکار احسان است. آيات قرآن بر احسان به خويشاوندان دلالت صريح دارد. <ref>آياتي مانند: بالوالدين احسانا و بذى القربى (سوره نساء: آيه 36) ان ترك خيرا الوصية للوالدين والاءقربين (بقره، آيه 180) و غيره</ref> و اما مطابق اصل سوم، ارتباط با والدين و اقوام تا حدي است كه با مصالح مهم‌تر تعارض نداشته باشد؛ از اين‌رو دعوت به شرك، ترك واجبات، و يا هر چيز ديگري که انسان را به گناه اندازد از ايشان قابل اطاعت نيست و البته اين خواسته‌هاي غيراسلامي والدين و اقوام مجوز قطع رحم نمي‌باشد، اما ارتباط با آنها فقط در حد رفتارهاي خوب ظاهري است و شامل مودت قلبي نمي‌شود. با استناد به اصل چهارم، سلسله مراتبي بودن حقوق و تكاليف خويشاوندان بستگي به مرتبه و جايگاه و موقعيتهاي مختلف آنها در شبكه خويشاوندي دارد. | ||
==حرمت عاق شدن توسط والدین== | ==حرمت عاق شدن توسط والدین== | ||
عاق والدین در مورد فرزندی است که پدر و مادر هر دو از او ناراضی بوده و او رانفرین کرده باشند. <ref>صدر حاج سید جوادی، احمد و دیگران، دایره المعارف تشیع، تهران، شهید سعید محبی، ۱۳۸۲، اول، ج ۱۱، ص ۳۳۳.</ref> | عاق والدین در مورد فرزندی است که پدر و مادر هر دو از او ناراضی بوده و او رانفرین کرده باشند. <ref>صدر حاج سید جوادی، احمد و دیگران، دایره المعارف تشیع، تهران، شهید سعید محبی، ۱۳۸۲، اول، ج ۱۱، ص ۳۳۳.</ref> | ||
ملا احمد نراقي (ره ) در توضيح مصاديق قطع رحم و عقوق والدين مي‌گوید: قطع رحم كه حرام است به معنی اذیت کردن والدین با گفتار ، كردار و با رفتار ناشايست است. يا سخن ناخوش نسبت به آنها به‌صورتی كه دل شكسته شوند. همچنین | ملا احمد نراقي (ره ) در توضيح مصاديق قطع رحم و عقوق والدين مي‌گوید: قطع رحم كه حرام است به معنی اذیت کردن والدین با گفتار ، كردار و با رفتار ناشايست است. يا سخن ناخوش نسبت به آنها به‌صورتی كه دل شكسته شوند. همچنین در صورت نیاز والدین به مسکن، لباسي يا خوراكي که فرزند قدرت بر رفع احتياج او داشته باشد و زيادتر از قدر ضرورت متمكن باشد اما مضايقه كند يا ظالمي نسبت به آنها ظلمي كند و فرزند توان رفع آن را داشته باشد اما كوتاهي کند يا از راه كينه و حسد از والدین كناره‌گيري و دوري کند. بدون عذر مسموع در وقت مرض، از آنها عيادت نكند و چون از سفر آيد به ديدن آنها نرود و چون او را مصيبتي روي دهد به تعزيه او حاضر نشود و امثال اين‌ها و جمع اين‌ها قطع رحم است. <ref>ملااحمد نراقى ، معراج السعادة ، ص 406 - 408.</ref> | ||
مصادیق صله و رحم از نظر ملا احمد نراقي (ره) عبارت است از؛ سخن درشت و كردار زشت نداشتن نسبت به والدین ، یاری کردن با مال و دست و زبان و آبرو، رفت و آمد با آنها، احوال‌پرسی از آنها <ref>ملااحمد نراقى ، معراج السعادة ، ص 406 - 408.</ref> | مصادیق صله و رحم از نظر ملا احمد نراقي (ره) عبارت است از؛ سخن درشت و كردار زشت نداشتن نسبت به والدین ، یاری کردن با مال و دست و زبان و آبرو، رفت و آمد با آنها، احوال‌پرسی از آنها <ref>ملااحمد نراقى ، معراج السعادة ، ص 406 - 408.</ref> | ||
