زهرا زارعی (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
زهرا زارعی (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
آیین زرتشت برای ازدواج منزلت والایی قائل است. زناشویی به منظور زندگی خوش، اتحاد، زیاد شدن نسل و تشکیل خانواده است. ازدواج چنان چه بر پایه صحیح و محکم استوار شود خود به خود ضامن بقا و دوام زندگی مشترک و برقراری مهر و محبت بین زن و شوهر می‌شود. | آیین زرتشت برای ازدواج منزلت والایی قائل است. زناشویی به منظور زندگی خوش، اتحاد، زیاد شدن نسل و تشکیل خانواده است. ازدواج چنان چه بر پایه صحیح و محکم استوار شود خود به خود ضامن بقا و دوام زندگی مشترک و برقراری مهر و محبت بین زن و شوهر می‌شود. | ||
==جایگاه ازدواج در زرتشت== | ==جایگاه ازدواج در زرتشت== | ||
دین زرتشت، مانند دیگر ادیان جهان، بر اهمیت زن، ازدواج و تداوم نسل تأکید فراوان داشته، همواره جایگاه بسیار رفیعی برای زن در نظر گرفته است. بنابراین زرتشتیان، ازدواج را امری دینی، واجب و پسندیده می‌دانستند و سرپیچی از آن و به حالت تجرد زیستن را ناپسند به حساب می‌آوردند. | دین زرتشت، مانند دیگر ادیان جهان، بر اهمیت زن، ازدواج و تداوم نسل تأکید فراوان داشته، همواره جایگاه بسیار رفیعی برای زن در نظر گرفته است. بنابراین زرتشتیان، ازدواج را امری دینی، واجب و پسندیده می‌دانستند و سرپیچی از آن و به حالت تجرد زیستن را ناپسند به حساب می‌آوردند. <ref>وحیدی، شناخت زرتشت، 1390ش، ص176</ref> | ||
زرتشتیان معتقدند که ازدواج باید درون قومی صورت بگیرد. لذا علت اصلی که این دین را برای بیش از سه هزار سال زنده نگاه داشته، ازدواج درون قومی است. از نظر زرتشتیان، ازدواج با غیر زرتشتیان دین را | زرتشتیان معتقدند که ازدواج باید درون قومی صورت بگیرد. لذا علت اصلی که این دین را برای بیش از سه هزار سال زنده نگاه داشته، ازدواج درون قومی است. از نظر زرتشتیان، ازدواج با غیر زرتشتیان دین را | ||
ضعیف می‌کند. | ضعیف می‌کند. <ref>هارتس، ادیان جهان: آیین زرتشت، 1400ش، ص70</ref> | ||
==اهداف زرتشتیان از ازدواج== | ==اهداف زرتشتیان از ازدواج== | ||
در آیین زرتشت هدف از ازدواج فقط تولید مثل نبوده، طبق آموزه‌های زرتشت، انسان‌ها برای مبارزه با شر تن به امر ازدواج می‌دادند. انسان برای مبارزه با شر، تقویت و پشتیبانی از نیروهای خیر پا به عرصۀ جهان گذاشته است. بر این اساس، عامل اصلی خلقت، شکست نیروهای شر و تجدید حیات روحانی و خیریّت جهان است. این تجدید حیات به تدریج و از فرآیند تجدید نسل‌ها حاصل می‌شود. به همین دلیل، ازدواج در نظر زرتشتیان امری بسیار مقدس است. | در آیین زرتشت هدف از ازدواج فقط تولید مثل نبوده، طبق آموزه‌های زرتشت، انسان‌ها برای مبارزه با شر تن به امر ازدواج می‌دادند. انسان برای مبارزه با شر، تقویت و پشتیبانی از نیروهای خیر پا به عرصۀ جهان گذاشته است. بر این اساس، عامل اصلی خلقت، شکست نیروهای شر و تجدید حیات روحانی و خیریّت جهان است. این تجدید حیات به تدریج و از فرآیند تجدید نسل‌ها حاصل می‌شود. به همین دلیل، ازدواج در نظر زرتشتیان امری بسیار مقدس است. <ref> [https://www.sid.ir/paper/190171/fa لطیفی، «جایگاه زن و احکام ازدواج در دین مزدایی»، ص9</ref> | ||
==انواع ازدواج در آیین زرتشت== | ==انواع ازدواج در آیین زرتشت== | ||
در آیین زرتشت برای صورت‌های مختلف ازدواج، نام‌های مخصوصی دارد: | در آیین زرتشت برای صورت‌های مختلف ازدواج، نام‌های مخصوصی دارد: | ||
«پادشاه زن»؛ دوشیزه‌ای که پس از رسیدن به سن بلوغ با موافقت خانواده خویش با پسری ازدواج می‌کند. در این نوع ازدواج، زن از کامل‌ترین حقوق و مزایای زندگی بهره‌مند می‌شود و پیوند زناشویی ناگسستنی است؛ به طوری که در دنیای واپسین هم همراه یکدیگر هستند. <ref>غلامی، زن و خانواده در ادیان (با رویکرد تطبیقی)، 1399ش، ص320</ref> | «پادشاه زن»؛ دوشیزه‌ای که پس از رسیدن به سن بلوغ با موافقت خانواده خویش با پسری ازدواج می‌کند. در این نوع ازدواج، زن از کامل‌ترین حقوق و مزایای زندگی بهره‌مند می‌شود و پیوند زناشویی ناگسستنی است؛ به طوری که در دنیای واپسین هم همراه یکدیگر هستند. <ref>غلامی، زن و خانواده در ادیان (با رویکرد تطبیقی)، 1399ش، ص320</ref> | ||
«چاکر زن»؛ زنی که پس از فوت شوهر نخست خود، با فرد دیگری ازدواج می‌کند.<ref>غلامی، زن و خانواده در ادیان (با رویکرد تطبیقی)، 1399ش، ص320</ref> | |||
«ایوک زن»؛ ازدواج تنها دختر یا کوچک‌ترین دختر مردی که پسر نداشته باشد. <ref>غلامی، زن و خانواده در ادیان (با رویکرد تطبیقی)، 1399ش، ص320</ref> | «ایوک زن»؛ ازدواج تنها دختر یا کوچک‌ترین دختر مردی که پسر نداشته باشد. <ref>غلامی، زن و خانواده در ادیان (با رویکرد تطبیقی)، 1399ش، ص320</ref> | ||
«سترزن»؛ وقتی که فرد بالغی پیش از ازدواج فوت می‌کرد، بستگان او موظف بودند که به خرج خود، دختری را به ازدواج پسری درآورند؛ شرط این ازدواج آن بود که زوجین یکی از پسران خود را به فرزند خواندگی فرد درگذشته درآورند تا نام او باقی بماند. <ref>غلامی، زن و خانواده در ادیان (با رویکرد تطبیقی)، 1399ش، ص320</ref> | «سترزن»؛ وقتی که فرد بالغی پیش از ازدواج فوت می‌کرد، بستگان او موظف بودند که به خرج خود، دختری را به ازدواج پسری درآورند؛ شرط این ازدواج آن بود که زوجین یکی از پسران خود را به فرزند خواندگی فرد درگذشته درآورند تا نام او باقی بماند. <ref>غلامی، زن و خانواده در ادیان (با رویکرد تطبیقی)، 1399ش، ص320</ref> | ||
«خود سرزن»؛ اگر دخترو پسر بالغی برخلاف میل والدین خود خواستار ازدواج با یکدیگر می‌شدند، این ازدواج منع قانونی نداشت؛ ولی دختر از ارث محروم می‌شد و والدینش فقط طبق میل خودشان چیزی به او می‌دادند. ایوک زن، سترزن و چاکرزن مزایای کمتری نسبت به شاه زن داشتند. <ref>غلامی، زن و خانواده در ادیان (با رویکرد تطبیقی)، 1399ش، ص320</ref> | |||
==ازدواج با محارم (خویدوده) == | ==ازدواج با محارم (خویدوده) == | ||
بر اساس شواهدی که از متون و کتیبه‌های زرتشتی به دست آمده، ازدواج مردان با نزدیکان خود (مادر، خواهر، دختر و ...) در زمره رسوم پیروان این آیین بوده است؛ از برکات، آثار نیک، دلایل دینی و اجتماعی آن سخن گفته شده است. | بر اساس شواهدی که از متون و کتیبه‌های زرتشتی به دست آمده، ازدواج مردان با نزدیکان خود (مادر، خواهر، دختر و ...) در زمره رسوم پیروان این آیین بوده است؛ از برکات، آثار نیک، دلایل دینی و اجتماعی آن سخن گفته شده است. | ||
در سده‌های اخیر، زرتشتیان سنت ازدواج با نزدیکان در این آیین را به شدت تکذیب و انکار می‌کنند؛ البته عده ای آن را از نظر تاریخی پذیرفته و منحصر در میان پادشاهان دانسته‌اند و برخی دیگر آن را امری رایج در تمدن‌های پیشین و ایزدان و اسطوره‌های دینی می‌دانند و توجیه می‌کنند. حفظ خانواده و پاکی نژاد و سلسله خاندان‌های موبدی، از جمله توجیه‌های چنین ازدواجی عنوان شده است. <ref>غلامی، زن و خانواده در ادیان (با رویکرد تطبیقی)، 1399ش، ص320</ref> | |||
==سن ازدواج== | ==سن ازدواج== | ||
در دین زرتشت، شایسته است فردی که به حد بلوغ رسیده، برای خود همسری برگزیند. امر ازدواج در ایران باستان آن قدر تقدس داشته که افراد دیگر وظیفه داشتند امکانات ازدواج دیگران را فراهم کنند. (<ref>قائم‌مقام فراهانی، «موقعیت زنان در دین زرتشتی بر اساس کتب فقهی و حقوقی» ص114</ref> در برخی متون دینی زرتشتی، از نامزد کردن دختر و پسر در سنین کودکی به شدت انتقاد شده و کمترین سن ازدواج برای دختران، نه سالگی، و در جای دیگر دوازده و پانزده سال عنوان شده است. <ref>غلامی، زن و خانواده در ادیان (با رویکرد تطبیقی)، 1399ش، ص320 به نقل از وندیداد، فرگرد 14، بند1</ref> | در دین زرتشت، شایسته است فردی که به حد بلوغ رسیده، برای خود همسری برگزیند. امر ازدواج در ایران باستان آن قدر تقدس داشته که افراد دیگر وظیفه داشتند امکانات ازدواج دیگران را فراهم کنند. (<ref>قائم‌مقام فراهانی، «موقعیت زنان در دین زرتشتی بر اساس کتب فقهی و حقوقی» ص114</ref> در برخی متون دینی زرتشتی، از نامزد کردن دختر و پسر در سنین کودکی به شدت انتقاد شده و کمترین سن ازدواج برای دختران، نه سالگی، و در جای دیگر دوازده و پانزده سال عنوان شده است. <ref>غلامی، زن و خانواده در ادیان (با رویکرد تطبیقی)، 1399ش، ص320 به نقل از وندیداد، فرگرد 14، بند1</ref> | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
===طلاق و ازدواج مجدد=== | ===طلاق و ازدواج مجدد=== | ||
در دین زرتشتی، شکستن هر پیوندی از جمله ازدواج ناشایست است و رضایت زن در طلاق شرط شده است. به جز در مواردی خاص همچون زنای یکی از طرفین، نازایی یا پنهان کردن دشتان (عادت ماهانه)، اقدام هر یک از زوجین به قتل دیگری ، خارج شدن یکی از زوجین از آیین زرتشتی، و جادوگری از سوی زن نمی‌توان طلاق گرفت. در این آیین به زنان بیوه اهتمام لازم نشده و آنها نادیده گرفته شده‌اند و هیچ توصیه‌ای دراوستا درباره بیوه زنان نیامده است. زن در صورتی که به دلیل طلاق یا فوت همسر، بیوه می‌شد، اگر دوباره ازدواج می‌کرد و پسری داشت که هنوز به سن بلوغ نرسیده بود، از جمله حقوق این فرزند بر مادرش، این بود که پسر، بعد از رسیدن به سن بلوغ، حق فسخ ازدواج مادر را داشت. | در دین زرتشتی، شکستن هر پیوندی از جمله ازدواج ناشایست است و رضایت زن در طلاق شرط شده است. به جز در مواردی خاص همچون زنای یکی از طرفین، نازایی یا پنهان کردن دشتان (عادت ماهانه)، اقدام هر یک از زوجین به قتل دیگری ، خارج شدن یکی از زوجین از آیین زرتشتی، و جادوگری از سوی زن نمی‌توان طلاق گرفت. در این آیین به زنان بیوه اهتمام لازم نشده و آنها نادیده گرفته شده‌اند و هیچ توصیه‌ای دراوستا درباره بیوه زنان نیامده است. زن در صورتی که به دلیل طلاق یا فوت همسر، بیوه می‌شد، اگر دوباره ازدواج می‌کرد و پسری داشت که هنوز به سن بلوغ نرسیده بود، از جمله حقوق این فرزند بر مادرش، این بود که پسر، بعد از رسیدن به سن بلوغ، حق فسخ ازدواج مادر را داشت. | ||
<ref>غلامی، زن و خانواده در ادیان (با رویکرد | <ref>غلامی، زن و خانواده در ادیان (با رویکرد تطبیقی، 1399ش، ص323</ref> | ||
