حضرت مریم: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

دیداریویکی‌متن

@@ خط ۳۱: / خط ۳۱: @@
 بر پایۀ برخی آیات قرآن که بیانگر گفتگوی فرشتگان با مریم و دریافت وحی به مریم و نیز مریم آنها را مشاهده و آنها نیز در مرآی مریم قرار می‌گرفتند.<ref> آل عمران، آیات42-45.</ref>  برخی مفسران  تعبیر بر نبی‌بودن حضرت مریم دانسته‌اند. <ref>[https://www.ghbook.ir/index.php طبرسی، « تفسير مجمع البيان »، ج 2، ص 457، 1395ش]</ref>؛ <ref>[https://lib.eshia.ir/41732/1/698 زمخشری، «الكشاف عن حقائق»، ص56،]</ref> جوادی آملی معتقد است. حضرت مریم دارای مقام نبوت انبایی بوده، یعنی آگاهی انسان از حوادث جهان و آیندۀ آن و اطلاع از آیندۀ خود و دیگران از راه وحی کسب می‌شود که مریم عذراء  به این مقام دست یافته بود.
 ==جایگاه مریم در منابع مسیحیت==
-به روایت مسیحیان،  مریم را از طایفۀ یهودا و از نسل داوود دانسته‌اند.<ref>ر.ک. کتاب مقدس، انجیل مرقس، باب3، ص31-35.</ref> تصویری که از حضرت مریم در کتاب مقدس آمده است می‌توان در چند بخش تقسیم‌بندی کرد؛
+به روایت مسیحیان،  مریم را از طایفۀ یهودا و از نسل داوود دانسته‌اند. <ref>[https://www.gisoom.com/book/124966 ر..ک. کتاب مقدس، «انجیل مرقس»، باب 3، ص 31-35، 1363ش]</ref> تصویری که از حضرت مریم در کتاب مقدس آمده است می‌توان در چند بخش تقسیم‌بندی کرد؛
-مطلب اول اینکه؛ نقش برجسته حضرت مریم در کتاب مقدس کمرنگ بوده و کمتر به وی اشاره شده است.<ref>ر.ک. کتاب مقدس، انجیل یوحنا، باب2، ص1-5 ؛ انجیل لوقا، باب2، ص43-50.</ref>
+مطلب اول اینکه؛ نقش برجسته حضرت مریم در کتاب مقدس کمرنگ بوده و کمتر به وی اشاره شده است.<ref>[https://israfil.blog.ir/post ر.ک. کتاب مقدس، «انجیل یوحنا»، باب 2، ص 1-5، 1363ش]</ref> ؛ <ref>[https://wiki.ahlolbait.com/ ر.ک. کتاب مقدس، «انجیل لوقا»، باب 2، ص 43-50، 1363ش]</ref>
 مطلب دوم اینکه، در کتاب مقدس اگر نسبت به حضرت مریم مرتبتی والا قائل بوده‌اند، بیشتر به‌جهت فرزندش عیسی بوده است. نه به دلیل مقامات معنوی مریم.
-در متون عهد جدید، مریم کاملاً انسان معمولی القا شده است و نه موجودی آسمانی. ترسیم مریم در عهد جدید کاملاً واقع‌بینانه است و اینگونه آمده که مریم اولین بانویی نیست که خود را وقف معبد کرده باشد. بلکه در همان عصر، زنی نبیّه به نام حنّا بوده، که  بیش از ۸۰ سال، خود را وقف معبد کرده است.<ref>ر.ک. کتاب مقدس، انجیل لوقا، باب1، ص36-37.</ref>  در پاره‌ای از مکتوبات، اشاره به جایگاه والا و برتری مریم بر دیگران دارد که اینگونه آمده است: سپس فرشته نزد مریم آمده گفت: سلام بر تو ای نعمت رسیده! یَهُوَه با توست. و تو در میان زنان، برگزیده هستی.<ref>ر.ک. کتاب مقدس، انجیل لوقا، باب1، ص28-38 و41-48.</ref>  در برخی متون مسیحی القاب فراوانی برای مریم ذکر شده است. از جمله: حوای جدید، باکره مقدس، مادر خدا، شفیعه، مادر فیض الهی، قرارگاه حکمت، آوند روحانی، رز‌ رازگونه، صندوق عهد، ملکه فرشتگان و بانوی مصیبت‌ها.<ref>ویکی شیعه، «مریم دختر عمران»، تاریخ بازدید: 8 آبان 1401ش.</ref>
+در متون عهد جدید، مریم کاملاً انسان معمولی القا شده است و نه موجودی آسمانی. ترسیم مریم در عهد جدید کاملاً واقع‌بینانه است و اینگونه آمده که مریم اولین بانویی نیست که خود را وقف معبد کرده باشد. بلکه در همان عصر، زنی نبیّه به نام حنّا بوده، که  بیش از ۸۰ سال، خود را وقف معبد کرده است. <ref>[https://wiki.ahlolbait.com/ ر.ک. کتاب مقدس، «انجیل لوقا»، باب 1، ص 36-37، 1363ش]</ref> در پاره‌ای از مکتوبات، اشاره به جایگاه والا و برتری مریم بر دیگران دارد که اینگونه آمده است: سپس فرشته نزد مریم آمده گفت: سلام بر تو ای نعمت رسیده! یَهُوَه با توست. و تو در میان زنان، برگزیده هستی. <ref>[https://wiki.ahlolbait.com/ ر.ک. کتاب مقدس، «انجیل لوقا»، باب 1، ص 28-38و 41-48، 1363ش]</ref> در برخی متون مسیحی القاب فراوانی برای مریم ذکر شده است. از جمله: حوای جدید، باکره مقدس، مادر خدا، شفیعه، مادر فیض الهی، قرارگاه حکمت، آوند روحانی، رز‌ رازگونه، صندوق عهد، ملکه فرشتگان و بانوی مصیبت‌ها.<ref>[https://fa.wikishia.net/view/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1_%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86 «مریم دختر عمران»، در ویکی شیعه]
+</ref>
 ==جایگاه مریم در روایات==
-در منابع روایی شیعه و سنی، حضرت مریم را یکی از چهار زن برگزیدۀ  بهشتی برشمرده‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، 1403ق، ج8، ص871 ؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، 1412ق، ج4، ص3281.</ref>
+در منابع روایی شیعه و سنی، حضرت مریم را یکی از چهار زن برگزیدۀ  بهشتی برشمرده‌اند. <ref>[https://lib.eshia.ir/40171/1/112/88  ابن عبد البر، «الاستيعاب في معرفه الاصحاب»، ج 4، ص 32-81، 1412ق]</ref>
-در روایتی از امام صادق علیه‌السلام آمده است: خداوند مریم را برای ذریۀ پیامبران برگزید و هرگونه ناپاکی را از او دور داشت. وی را بر همه زنان عصر خود، بلند مرتبه ساخت. سپس فرشتگان خطاب به مریم گفتند: اکنون در برابر پروردگارت خضوع و سجده کن و رکوع به جای آور.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج2، ص410</ref>
+در روایتی از امام صادق علیه‌السلام آمده است: خداوند مریم را برای ذریۀ پیامبران برگزید و هرگونه ناپاکی را از او دور داشت. وی را بر همه زنان عصر خود، بلند مرتبه ساخت. سپس فرشتگان خطاب به مریم گفتند: اکنون در برابر پروردگارت خضوع و سجده کن و رکوع به جای آور. <ref>[https://makarem.ir/main.aspx مکارم شیرازی، «تفسیر نمونه»، ج 2، ص 410]</ref>
 ==تولد حضرت عیسی==
-یکی از کرامت‌ها و امتیازات حضرت مریم، تولد فرزندی است به نام حضرت عیسی مسیح،<ref>آل‌عمران، آیه45.</ref>  آنهم بدون اینکه شوهری داشته باشد. این کرامت خاص را خداوند در آیات قرآنش بیان داشته است.<ref>آل‌عمران، آیات 35-44؛ مریم، آیات 17-25.</ref>  «وقتی مریم به‌حد بلوغ رسید، خداوند روح را نزد او فرستاد. روح به شکل بشری کامل در برابر مریم آشکار شد و به مریم گفت: که فرستاده‌ای از سوی معبودش هست و پروردگارش، وی را فرستاده تا به‌اذن او پسری به وی بدهد. پسری بدون پدر و او را بشارت داد به‌زودی از پسرش معجزات عجیبی ظهور می‌کند. و مریم را از مقام پسرش و سرگذشت او خبر داد. آنگاه در مریم بدمید و او را حامله کرد. بعد از آن، مریم به مکانی دور منتقل شد و در آنجا درد زاییدنش گرفت و درد زاییدن او را به طرف تنه نخلی کشانید و با خود می‌گفت: ای کاش قبل از این مرده و از خاطره‌ها فراموش شده بودم. من همه‌چیز را و همه‌چیز مرا  از یاد می‌برد. در این هنگام از طرف پایین وی ندایی رسید. غم نخور که پروردگارت پایین پایت، نهر آبی قرار داده است. تنه درخت را تکان بده تا پی‌درپی خرمای نارس از بالا بریزد.<ref>«حضرت مریم علیهاالسلام»، دانشنامه اسلامی، تاریخ بازدید: 8 آبان 1401ش.</ref>  بنا بر نقل مفسران، در مورد مدت بارداری حضرت مریم اختلاف نظر وجود دارد. برخی آن را از یک ساعت تا نه ساعت و برخی شش ماه تا نه ماه به‌مانند سیر طبیعی بارداری زنانه ذکر کرده‌اند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج13، ص33-40.</ref>  در روایات نیز در این زمینه اختلاف وجود دارد. قول مشهور طول مدت بارداری حضرت مریم را شش ماه برشمردند.<ref>کلینی، اصول کافی، 1362ش، ج1، ص464.</ref>
+یکی از کرامت‌ها و امتیازات حضرت مریم، تولد فرزندی است به نام حضرت عیسی مسیح،<ref>آل‌عمران، آیه45.</ref>  آنهم بدون اینکه شوهری داشته باشد. این کرامت خاص را خداوند در آیات قرآنش بیان داشته است.<ref>آل‌عمران، آیات 35-44؛ مریم، آیات 17-25.</ref>  «وقتی مریم به‌حد بلوغ رسید، خداوند روح را نزد او فرستاد. روح به شکل بشری کامل در برابر مریم آشکار شد و به مریم گفت: که فرستاده‌ای از سوی معبودش هست و پروردگارش، وی را فرستاده تا به‌اذن او پسری به وی بدهد. پسری بدون پدر و او را بشارت داد به‌زودی از پسرش معجزات عجیبی ظهور می‌کند. و مریم را از مقام پسرش و سرگذشت او خبر داد. آنگاه در مریم بدمید و او را حامله کرد. بعد از آن، مریم به مکانی دور منتقل شد و در آنجا درد زاییدنش گرفت و درد زاییدن او را به طرف تنه نخلی کشانید و با خود می‌گفت: ای کاش قبل از این مرده و از خاطره‌ها فراموش شده بودم. من همه‌چیز را و همه‌چیز مرا  از یاد می‌برد. در این هنگام از طرف پایین وی ندایی رسید. غم نخور که پروردگارت پایین پایت، نهر آبی قرار داده است. تنه درخت را تکان بده تا پی‌درپی خرمای نارس از بالا بریزد. <ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA_%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D8%A7%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 «حضرت مریم علیهاالسلام»، در دانشنامه اسلامی]</ref> بنا بر نقل مفسران، در مورد مدت بارداری حضرت مریم اختلاف نظر وجود دارد. برخی آن را از یک ساعت تا نه ساعت و برخی شش ماه تا نه ماه به‌مانند سیر طبیعی بارداری زنانه ذکر کرده‌اند. در روایات نیز در این زمینه اختلاف وجود دارد. قول مشهور طول مدت بارداری حضرت مریم را شش ماه برشمردند.
-در روایتی از امام صادق آمده است: جبرییل (روح) به‌اذن خداوند بر جیب لباس مریم دمیده و فرزند در رحم مریم رشد کرده است. همچنان که [[جنین]] در رحم مادر به‌مدت نه ماه به رشد می‌رسد. سپس حضرت در خود احساس بارداری می‌کند که مدت حمل او نه ساعت بوده است.<ref>حسینی همدانی، انوار درخشان، 1404ق، ج10، ص380.</ref>
+در روایتی از امام صادق آمده است: جبرییل (روح) به‌اذن خداوند بر جیب لباس مریم دمیده و فرزند در رحم مریم رشد کرده است. همچنان که [[جنین]] در رحم مادر به‌مدت نه ماه به رشد می‌رسد. سپس حضرت در خود احساس بارداری می‌کند که مدت حمل او نه ساعت بوده است. <ref>[https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%B4%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) حسینی همدانی، «انوار درخشان در تفسیر قرآن»، ج 10، ص 380، 1404ق]</ref>
 ==رزق و روزی خاص==
-بنا بر نقل مفسران، هرگاه که حضرت زکریا وارد بر محراب مریم می‌شد، میوه‌های مختلف را نزد او می‌دید.آنگاه زکریا با تعجب از او پرسید؟! این میوه‌ها را چه کسی نزد تو می‌آورد؟ مریم پاسخ می‌داد: این میوه‌ها از سوی خداوند است و خدای متعال به هرکس که بخواهد بدون حساب روزی می‌دهد.<ref>.راوندی، القصص راوندی، 1409ق، ص264.</ref>
+بنا بر نقل مفسران، هرگاه که حضرت زکریا وارد بر محراب مریم می‌شد، میوه‌های مختلف را نزد او می‌دید.آنگاه زکریا با تعجب از او پرسید؟! این میوه‌ها را چه کسی نزد تو می‌آورد؟ مریم پاسخ می‌داد: این میوه‌ها از سوی خداوند است و خدای متعال به هرکس که بخواهد بدون حساب روزی می‌دهد.
 ==درگذشت مریم==
-در مورد وفات حضرت مریم در بین مورخان اسلامی اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی معتقدند وی شش سال بعد از عروج آسمانی حضرت عیسی از دنیا رفته است. و برخی دیگر آن را پیش از عروج حضرت عیسی به آسمان ذکر کرده‌اند.<ref>ابن جوزی، زادالمسیر، 1422ق؛ ج1، ص287</ref>  در منابع مسیحی، وفات حضرت مریم را حدود سال 53م دانسته‌اند. و دوران حیاتش را 15 سال بر شمردند.<ref>غریغوریوس، تاریخ مختصرالدول، ص66.</ref>  در منابع روایی در روایتی آمده است که حضرت مریم قبل از عروج عیسی مسیح درگذشته و حضرت عیسی او را غسل داده است.<ref> کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، 1362ش، ج1، ص954.</ref>
+در مورد وفات حضرت مریم در بین مورخان اسلامی اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی معتقدند وی شش سال بعد از عروج آسمانی حضرت عیسی از دنیا رفته است. و برخی دیگر آن را پیش از عروج حضرت عیسی به آسمان ذکر کرده‌اند.<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/%D8%B2%D8%A7%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%B1_%D9%81%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) ان جوزی، «زاد المسير فى علم التفسير»، ج 1، ص 287، 1422ق]</ref>  در منابع مسیحی، وفات حضرت مریم را حدود سال 53م دانسته‌اند. و دوران حیاتش را 15 سال بر شمردند.  <ref>[https://fa.wikinoor.ir/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D9%84 غریغوریوی، «تاریخ مختصر الدول»، ص 66]</ref>  در منابع روایی در روایتی آمده است که حضرت مریم قبل از عروج عیسی مسیح درگذشته و حضرت عیسی او را غسل داده است. <ref>[https://www.gisoom.com/book/11012722 کلینی، «اصول کافی »، ج 1، ص 954، 1393ش]</ref>
 ==مریم در هنر==
-به جهت آمیختگی هنر با موضوعات دینی و اینکه موضوعات مذهبی همواره اثرگذار بوده‌اند، در این میان زنان مذهبی در آثار هنری تبلور پررنگ داشته است. بدون‌شک حضرت مریم یکی از معروف‌ترین زنان تاریخ ادیان به‌شمار می‌رود که مورد توجه دو دین بزرگ اسلام و مسیحیت قرار گرفته است. حضرت مریم به‌جهت جایگاه والایی که در بین پیروان مسیحیت داشته است. برخی از نقاشان مشهور به نگارگری و نقاشی از وی پرداخته‌اند. تابلوی معروف «مریم عذرا» اثر لئوناردو داوینچی، از معروف‌ترین اثر هنری فاخر دینی شمرده می‌شود. همچنین نیز اثر هنری دیگری با عنوان «مریم و کودک» توسط دوچو از دیگر شاهکارهای سده چهارم میلادی و عصر رنسانس غربی به‌شمار می‌رود.<ref>«نقاشی‌های بی‌نظیر از مریم مقدس در دوره رنسانس»، سایت سیمرغ، تاریخ انتشار: سه آذر 1398ش</ref>
+به جهت آمیختگی هنر با موضوعات دینی و اینکه موضوعات مذهبی همواره اثرگذار بوده‌اند، در این میان زنان مذهبی در آثار هنری تبلور پررنگ داشته است. بدون‌شک حضرت مریم یکی از معروف‌ترین زنان تاریخ ادیان به‌شمار می‌رود که مورد توجه دو دین بزرگ اسلام و مسیحیت قرار گرفته است. حضرت مریم به‌جهت جایگاه والایی که در بین پیروان مسیحیت داشته است. برخی از نقاشان مشهور به نگارگری و نقاشی از وی پرداخته‌اند. تابلوی معروف «مریم عذرا» اثر لئوناردو داوینچی، از معروف‌ترین اثر هنری فاخر دینی شمرده می‌شود. همچنین نیز اثر هنری دیگری با عنوان «مریم و کودک» توسط دوچو از دیگر شاهکارهای سده چهارم میلادی و عصر رنسانس غربی به‌شمار می‌رود. <ref>[https://seemorgh.com/culture/visual-arts/434738 «نقاشی های بی نظیر از مریم مقدس در دوره رنسانس»، در سایت سیمرغ، 3 آذر 1398ش]
+</ref>
 ==پانویس==
 {{پانویس}}
 ==منابع==
 * قرآن کریم.
-* ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، زادالمسیر فی علم التفسیر، بیروت، دارالکتاب العربی، 1422ق.
+* ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، «زادالمسیر فی علم التفسیر»، بیروت، دارالکتاب العربی، 1422ق
-* ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفۀ الأصحاب، بیروت، دارالجبل، 1412ق.
+* ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، «الاستیعاب فی معرفۀ الأصحاب»، بیروت، دارالجبل، 1412ق
-* بستانی، بطرس، محیط المحیط، بیروت، مکتبه لبنان، 1287ق.
+* بستانی، بطرس، «محیط المحیط، بیروت»، مکتبه لبنان، 1287ق
-* جوادی آملی، عبدالله، زن در آیینۀ جلال و جمال، قم، مرکز نشر اسراء، چاپ بیست‌و‌پنجم، 1383ش.
+* جوادی آملی، عبدالله، «زن در آیینۀ جلال و جمال»، قم، مرکز نشر اسراء، چاپ بیست‌و‌پنجم، 1383ش
-* حسینی همدانی، سید محمد حسین، انوار درخشان، ج10، بی‌جا، کتاب‌فروشی لطفی، 1404ق.
+* حسینی همدانی، سید محمد حسین، «انوار درخشان»، ج10، بی‌جا، کتاب‌فروشی لطفی، 1404ق
-* «حضرت مریم علیهاالسلام»، دانشنامۀ اسلامی، تاریخ بازدید: 8 آبان 1401ش.
+* «حضرت مریم علیهاالسلام»، در دانشنامۀ اسلامی، بازدید، 8 آبان 1401ش
-* راوندی، قطب الدین، القصص راوندی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، 1409ق.
+* راوندی، قطب الدین، «القصص راوندی»، مشهد، بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، 1409ق
-* زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دارالکتاب العربی، 1407ق.
+* زمخشری، محمود بن عمر، «الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل»، بیروت، دارالکتاب العربی، 1407ق
-* سازمان دارالقرآن کریم، قرآن کریم، مترجم ناصر مکارم شیرازی، تلاوت، قم، 1389ش.
+* «سازمان دارالقرآن کریم»، قرآن کریم، مترجم: ناصر مکارم شیرازی، تلاوت، قم، 1389ش
-* صفوی، سید محمد رضا، تفسیر آموزشی (معانی واژه‌ها و ساختارها)، قم، بوستان کتاب، 1389ش.
+* صفوی، سید محمد رضا، «تفسیر آموزشی (معانی واژه‌ها و ساختارها)»، قم، بوستان کتاب، 1389ش
-* طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، منشورات اسماعیلیان، 1360ش.
+* طباطبایی، سید محمد حسین، «المیزان فی تفسیرالقرآن»، قم، منشورات اسماعیلیان، 1360ش
-* طوسی، محمد بن حسن ، التبیان فی تفسیر القرآن، بی‌جا، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
+* طوسی، محمد بن حسن ، «التبیان فی تفسیر القرآن»، بی‌جا، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا
-* عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیّاشی، ج1، تهران، المطبعه العلمیه، 1380ش.
+* عیاشی، محمد بن مسعود، «تفسیر العیّاشی»، ج1، تهران، المطبعه العلمیه، 1380ش
-* غریغوریوس، ملطی، تاریخ مختصر الدول، بیروت، دارالمشرق، چاپ سوم، 1992م.
+* غریغوریوس، ملطی، «تاریخ مختصر الدول»، بیروت، دارالمشرق، چاپ سوم، 1992م
-* فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، ج8، بی‌جا، بی‌نا، 1425ق.
+* فخر رازی، محمد بن عمر، «التفسیر الکبیر»، ج8، بی‌جا، بی‌نا، 1425ق
-* کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، تهران، دارالکتب، 1365ش.
+* کلینی، محمد بن یعقوب، «اصول کافی»، تهران، دارالکتب، 1365ش
-* مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، جلد1، بیروت، موسسه الوفاء، 1404ق.
+* مجلسی، محمد باقر، «بحارالانوار»، جلد1، بیروت، موسسه الوفاء، 1404ق
-* مرادی خلج، محمد مهدی، «زنان صالح در قرآن»، فصل‌نامه بانوان شیعه، ش23، ص134، 1389ش.
+* مرادی خلج، محمد مهدی، «زنان صالح در قرآن»، فصل‌نامه بانوان شیعه، ش23، ص134، 1389ش
-* «مریم دختر عمران»، ویکی شیعه، تاریخ بازدید: 8 آبان 1401ش.
+* «مریم دختر عمران»، در ویکی شیعه، بازدید، 8 آبان 1401ش
-* مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بی‌نا، 1375ش.
+* مصطفوی، حسن، «التحقیق فی کلمات القرآن الکریم»، تهران، بی‌نا، 1375ش
-* مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران، صدرا، 1378ش.
+* مطهری، مرتضی، «نظام حقوق زن در اسلام»، تهران، صدرا، 1378ش
-* «نقاشی‌های بی‌نظیر از مریم مقدس در دوره رنسانس»، سایت سیمرغ، تاریخ انتشار: 3 آذر 1398ش.
+* «نقاشی‌های بی‌نظیر از مریم مقدس در دوره رنسانس»، در سایت سیمرغ، تاریخ انتشار: 3 آذر 1398ش
-* ولیم گلن، ولیم واطس، کتاب مقدس عهد عتیق، لندن، بی‌نا، 1272م.
+* ولیم گلن، ولیم واطس، «کتاب مقدس عهد عتیق»، لندن، بی‌نا، 1272م
 [[رده: ویکی‌جنسیت]]
 [[رده: کنشگران]]
 [[رده: زنان]]
 [[رده: فعالان]]