سن ازدواج: تفاوت میان نسخه‌ها

بیشتر فقها بر ازدواج در سن بلوغ جنسی تاکید می‌کنند. آیت‌الله طباطبایی یزدی،<ref>طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم، العروۀ‌الوثقی، ج 5، ص 490</ref>امام خمینی،<ref>موسوی خمینی، سید روح‌الله، تحریرالوسیله، ج 2، 1387، ص240</ref> آیت‌الله خویی،<ref>موسوی خوئئ، سیدابوالقاسم، موسوعه الامام الخوئی، ج 32، 1418 ه.ق، ص 10</ref>آیت‌الله گلپایگانی،<ref>موسوی گلپایگانی، سید محمد رضا، هدایة‌العباد، ج 2، دار القرآن الکریم - قم، 1371، ص</ref> 304آیت‌الله فاضل لنکرانی،<ref>فاضل موحد لنکرانی، محمد، رساله توضیح‌المسائل، ۱۳۸۶، ص 439</ref>آیت‌الله وحید<ref>وحیدخراسانی، حسین، توضیح‌المسائل، ه.ق1421، ص 508</ref>بهترین سن ازدواج را بلافاصله بعد از بلوغ می‌دانند. آیت‌الله خامنه‌ای، ازدواج در سن بلوغ را جایز می‌دانند؛ اما اصرار بر ازدواج زودرس را نمی‌پسندند و اجبار دختران کم سن و سال را نادیده گرفتن '''[[حقوق زنان]]''' قلمداد می‌کنند.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=11400 مقام معظم رهبری در جمع زنان هرمزگان، تاریخ 29/ 11/ 1376]</ref>آیت‌الله مکارم شیرازی افزون بر '''[[بلوغ|بلوغ]]'''، رشد عقلی و جسمانی را هم برای ازدواج ضروری می‌دانند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، احکام بانوان، ۱۳۸۰، ص 20</ref>

برخی صاحب‌نظران، معتقدند بیشتر جوانان پس از سن هجده و نوزده می توانند ازدواج کنند. هر چند این سن بسته به شرایط محیطی، اجتماعی و فرهنگی متفاوته. ممکن است برخی جوانان آمادگی زودتری برای ازدواج داشته باشند برخی دیگر حتی در بیست و پنج سالگی هم آمادگی لازم برای ازدواج را نداشته باشند.<ref>افروز، غلامعلی، مبانی روان‌شناختی ازدواج در بستر فرهنگ و ارزش‌های اسلامی، 1381، ص 21</ref>

بعضی دیدگاه‌ها حد وسط بین دیدگاه فقهی و جامعه شناسی است. اسندلالشان این است که؛ افراد برای [[تشکیل خانواده|'''تشکیل خانواده''']] و پذیرش مسئولیت‌های آن نیازمند توانایی‌هایی هستند که ممکن است در سن بلوغ '''[[جنسی|جنسی]]''' آن توانایی‌ها را نداشته باشند. از آن طرف ازدواج را نمی توان تا کسب شایستگی به تعویق انداخت چون ممکن است بعض‌ها پس از گذشت چند دهه از عمرشان باز این توانیی را به دست نیاورند. بهترین سن ازدواج تاخیری اندک از سن بلوغ و دست‌یابی نسبی به شایستگی مورد نیاز است.<ref>ابراهیم پور، قاسم، شاخص‌های خانواده مطلوب از دیدگاه اسلام، 1400، ص 108</ref>

ازدواج زودهنگام، در قرن نوزدهم برای '''[[زنان]]''' و مردان ایرانی عرف بوده. در سال 1314 با تصویب ماده 1041 قانون مدنی، سن ازدواج وارد حیطه قانون مدنی ایران شد. در این قانون حداقل سن ازدواج برای دختران پانزده سال و برای پسران، هجده سال مشخص شد. اما با وجود تصویب این قانون سن واقعی ازدواج، تا اواسط قرن نوزدهم پایین بود. در دهه 1350، با افزایش تقریبی و نسبی سن ازدواج در ایران مواجه هستیم که این افزایش در دهه 1370 چشمگیر شد.<ref>کاظمی‌پور، شهلا، تحول سن ازدواج در ایران و عوامل جمعیتی موثر بر آن، پاییز 83، ص 111</ref>

دی 1353 برای هماهنگی قوانین ازدواج با سیاست کنترل موالید، کمترین سن ازدواج برای دختران هجده و برای پسران بیست سال تعیین شد. اکنون سن قانونی ازدواج در ایران سیزده سال برای دختران و پانزده سال برای پسران است.<ref>موسوی بلادی، صدرالدین، بررسی تحول ازدواج در ایران، 1378، ص 89</ref>

ما در درهه‌های اخیر با تغییرات زیادی در الگوهای رفتاری خانواده‌ها مواجه هستیم. تغییر در الگوی مسکن، پوشاک، افزایش سطح توقعات، تجملاتی شدن زندگی، تنوع‌طلبی از مصادیق تغییر در سبک زندگی است. تنغییر ارزش‌های حاکم بر نهاد خانواده، زمینه‌ساز برخی تغییرات از جمله؛ نوع انتخاب همسر، '''[[فرزندآوری|فرزندآوری]]'''، تغییر سن ازدواج، فاصله سنی زن و '''[[مرد]]''' در خانواده و کم ارزش شدن ازدواج در بین جوانان شده است.<ref>فولادی، محمد، تحلیل جامعه‌شناختی افزایش سن ازدواج؛ با تأکید بر عوامل فرهنگی، پاییز 1393، ص 93</ref>

نهادینه شدن تحصیلات عالی از عوامل افزایش سن ازدواج در ایران است. تلقی اکثر دختران و پسران، این است که ازدواج مانع ادامه تحصیل است.<ref>فولادی، محمد، تحلیل جامعه‌شناختی افزایش سن ازدواج؛ با تأکید بر عوامل فرهنگی، پاییز 1393، ص 93</ref>

افزایش آسیب های اجتماعی همچون؛ اعتیاد، بی‌عفتی، آزار همسر، '''[[طلاق|طلاق]]'''، طلاق عاطفی، دخالت اطرافیان و همانند آن هم علاوه بر اینکه سبب فروپاشی خانواده‌ها می‌شود، باعث روی‌گردانی جوانان از ازدواج هم می‌شود. زیرا فرد در سن ازدواج، به شبیه‌سازی سرنوشت خود با این افراد می‌پردازد.<ref>رجبی، عباس، عوامل افزایش سن ازدواج و راهبردهای کاهش آن، خرداد 1385، ص 41</ref>

عوامل اقتصادی، نقش چشمگیری در تأخیر سن ازدواج دارد. نداشتن شغل مناسب، مسکن و پول برای برگزاری جشن ازدواج و ضروریات زندگی از عوامل بسیار مهم در افزایش سن ازدواج است. این مشکل اقتصادی فقط خاص پسر نیست بلکه [[خانواده|'''خانواده‌های''']] دختران هم در تهیه جهیزیه با مشکل مواجه هستند و این مانعی بزرگ برای ازدواج دخترانشان هست.<ref>رجبی، عباس، عوامل افزایش سن ازدواج و راهبردهای کاهش آن، خرداد 1385، ص 41</ref>

جایگزینی ارزش‌های مادی با ارزش‌های معنوی، سبب مادی شدن ازدواج شده و به جای ازدواج برای کسب فضایل انسانی و نزدیک‌تر شدن به خدا در پی مسابقه برای جمع مال دنیا هستند.<ref>رجبی، عباس، عوامل افزایش سن ازدواج و راهبردهای کاهش آن، خرداد 1385، ص 41</ref>

واقع گرا نبودن به‌دلیل خامی و عدم اعتماد به تجربه‌های والدین، سبب دوری جوانان از واقعیت‌های زندگی شده در نتیجه نمی‌توانند درباره موضوعی چون ازدواج، واقع گرا باشند. نگاه آنان به ازدواج همراه با خیال‌پردازی و آرمان‌گرایی است. درنتیجه این طرز تفکر، یا ازدواج صورت نمی‌گیرد چون '''[[همسر|همسر]]''' آرمانی پیدا نمی‌شود و یا ازدواج مبتنی بر احساسات صورت می‌گیرد که نتیجه آن شکست و سرخورده شدن از ازدواج است.<ref>رجبی، عباس، عوامل افزایش سن ازدواج و راهبردهای کاهش آن، خرداد 1385، ص 41</ref>