حیا: تفاوت میان نسخه‌ها

==مفهوم‌­شناسی==

دوست‌داشتن خود از منظر علم اخلاق، یکی از امیال انسان است که امیال دیگری مثل کمال‌خواهی، به آن بازمی‌گردد. کمال‌خواهی به صورت‌­های مختلفی چون میل به احترام و حفظ حرمت در رفتارهای انسان قابل مشاهده است.<ref>. مصباح یزدی، اخلاق در قرآن، 1394ش، ج2، ص58-46.</ref> تمایل انسان به پوشاندن عیوب خود از دیگران، ریشه در حفظ حرمت خویش دارد و از ظهور عیوبی که موجب خجالت‌زدگی او در برابر دیگران می‌شود، خودداری می­‌کند.<ref>. مصباح یزدی، پندهای امام صادق برای ره­جویان صادق، 1392ش، ص293.</ref> بر اساس آموزه‌های اسلام، حیاء به‌صورت فطری در زن و مرد وجود دارد؛ اما این ویژگی در جنس زنان قوی‌تر از مردان است.<ref>[https://hadith.inoor.ir/fa/hadith/324704/translate . فتال نیشابوری، روضۀ الواعظین، بی­تا، ج2، ص460.]</ref> خداوند نحوه بروز یا ارضاء میل به کمال را درون زنان متفاوت از مردان خلق کرده و تصاحب دل‌ها به زنان تعلق گرفته است و زن‌ها در کشمکش قدرت از ابزار خودنمایی و جلوه­‌گری بهره می‌گیرند.<ref>. مطهری، مسئله حجاب، 1390ش، ص81.</ref> یکی از مشغله­‌های دائم هر زن این است که خود را بیاراید و زیبایی خود را به دیگران خصوصاً مردان نشان دهد تا در دام عشق او گرفتار شوند.<ref>[https://mtr.jz.ac.ir/article_181670.html . پوراصغر، «جایگاه حیاء در فعالیت اجتماعی زنان از منظر‌اندیشه اسلامی»،  1400ش، ص126.]</ref> ابزار زنانۀ دیگر، سختی دسترسی به آنها است و از این طریق، مقام و موقعیت خود را بالا می‌برند.<ref>. مطهری، مسئله حجاب، 1390ش، ص64.</ref> در این چارچوب، حیای زنانه قوی‌تر از حیا در مردان است. دین اسلام نیز بر اساس این ویژگی سرشتی، انتظارات و نقش‌های جنسیتی زنان را تعریف می­‌کند و از این طریق، کرامت زنان را تضمین کرده و به آنها جایگاه والایی داده است.<ref>. خمینی، صحیفه امام، 1368ش، ص299-301.</ref>

از نگاه روانشناسی، تطورات جسمی دوران بلوغ، عامل درونی حیا را به نمایش می­‌گذارد. در این زمینه بین پسران و دختران تفاوت بسیاری است، از جمله این‌که دختر در سن بلوغ متانت بیشتری دارد و در نهایت رشد و وقار زندگی می‌­کند؛ درحالی‌که مدت زیادی نیاز است تا پسرها به این مرحله برسند. دختران در این سن، نوعی از شرم و تامل در حرکات و رفتارها را تجربه می‌کنند و به ‌تنهایی و انفراد میل بیشتری دارند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/531377/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%B9%D9%81%D8%AA-%D9%88-%D8%AD%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9 . احمدی و دیگران، «تحلیل آثار عفت و حیاء بر رفتار و شخصیت اجتماعی با تاکید بر مستندات قرآنی و روایی»،  1401ش، ص100.]</ref>

#رعایت حدود شرعی روابط با نامحرم؛ <ref>[https://ensani.ir/fa/article/339411/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%AD%DB%8C%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C . جوکار، «الگوی تقویت حیاء در سبک زندگی اسلامی»،  1392ش، ص77.]</ref>

#پاکیزگی و آراستگی ظاهر زوجین؛ <ref>[https://ensani.ir/fa/article/306061/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%B9%D9%81%D8%AA-%D9%88-%D8%AD%DB%8C%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D9%85%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%B2%D9%86-%D9%88-%D8%B4%D9%88%D9%87%D8%B1 . حسین­زاده، «نقش عفت و حیاء در رضایتمندی زن و شوهر»،  1389ش، ص124.]</ref>

#مراقبت‌های جنسی دربارۀ فرزندان که شامل موارد زیر است:

*پرهیز از رابطه جنسی والدین در حضور فرزندان حتی در زمان شیرخوارگی؛

*پوشش­ نامناسب مادر و پدر در برابر کودکان برای پرهیز از برانگیختگی حس جنسی کودکان؛

*رعایت حدود برادری و خواهری به‌خصوص با ورود به سن بلوغ؛ <ref>[https://ensani.ir/fa/article/339411/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%AD%DB%8C%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C . جوکار، «الگوی تقویت حیاء در سبک زندگی اسلامی»،  1392ش، ص78.]</ref>

===در اجتماع===