غلام رضا شفق (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
غلام رضا شفق (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
جنسیت بر انتخاب شغل، نحوه مواجهه اعضای جامعه با شغل، میزان پاداشهای بهدست آمده از مشاغل، دایره حق انتخاب شغل و بهطور کلی بر هرگونه کنشی در زمینه شغل و کار تأثیر دارد. یکی از آثار ویژه جنسیت ایجاد نابرابری میان زنان و مردان در نحوه مواجهه با مشاغل است. | جنسیت بر انتخاب شغل، نحوه مواجهه اعضای جامعه با شغل، میزان پاداشهای بهدست آمده از مشاغل، دایره حق انتخاب شغل و بهطور کلی بر هرگونه کنشی در زمینه شغل و کار تأثیر دارد. یکی از آثار ویژه جنسیت ایجاد نابرابری میان زنان و مردان در نحوه مواجهه با مشاغل است. | ||
==مفهومشناسی== | ==مفهومشناسی== | ||
جنس، به طبقهبندی زیستشناخی و فیزیولوژیکی<ref>میرزایی، فرهنگ توصیفی علوم اجتماعی، 1393ش، ص422.</ref> و تفاوتهای بیولوژیک و آناتومیک زنان و مردان اشاره دارد.<ref>- شایانمهر، دائره المعارف تطبیقی علوم اجتماعی (کتاب اول)، 1377ش، ص211.</ref> جنسیت، به صفات فرهنگی منتسب به زنان و مردان<ref>پین و همکاران، فرهنگ اندیشه انتقادی، 1386ش، ص253. </ref> و ویژگیهای اجتماعی رفتار زنانه و مردانه اطلاق میشود.<ref>شایانمهر، دائره المعارف تطبیقی علوم اجتماعی (کتاب اول)، 1377، ص212. </ref> منظور از مشاغل جنسیتی، نوعی از مشاغل است که جنسیت از شرایط احراز آن است. در ایران زنان بیشترین مشارکت را در مشاغل آموزشی دارند و کمترین اشتغال را در مشاغل ساختمانی، حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات دارند، چرا که این دسته اخیر نوعی مشاغل مردانه محسوب میشود. | جنس، به طبقهبندی زیستشناخی و فیزیولوژیکی<ref>میرزایی، فرهنگ توصیفی علوم اجتماعی، 1393ش، ص422.</ref> و تفاوتهای بیولوژیک و آناتومیک زنان و مردان اشاره دارد.<ref>- شایانمهر، دائره المعارف تطبیقی علوم اجتماعی (کتاب اول)، 1377ش، ص211.</ref> جنسیت، به صفات فرهنگی منتسب به زنان و مردان<ref>پین و همکاران، فرهنگ اندیشه انتقادی، 1386ش، ص253. </ref> و ویژگیهای اجتماعی رفتار زنانه و مردانه اطلاق میشود.<ref>شایانمهر، دائره المعارف تطبیقی علوم اجتماعی (کتاب اول)، 1377، ص212. </ref> منظور از مشاغل جنسیتی، نوعی از مشاغل است که جنسیت از شرایط احراز آن است.<ref>نادری قمی و فهیمی، «مشاغل جنسیتی از منظر اسلام»، 1393ش، ص77. </ref> در ایران زنان بیشترین مشارکت را در مشاغل آموزشی دارند و کمترین اشتغال را در مشاغل ساختمانی، حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات دارند، چرا که این دسته اخیر نوعی مشاغل مردانه محسوب میشود.<ref>ملکزاده، تأثیر جنسیت بر اشتغال زنان، 1392ش، ص85.</ref> | ||
==تاریخچه مشاغل جنسیتی== | ==تاریخچه مشاغل جنسیتی== | ||
بر اساس مطالعات فرهنگی، جنسیت و شغل با همدیگر به اشکال مختلف مرتبط بوده است. در دوران تاریخ بدوی تنها دو شغل شکار و گردآوری خوراک میان اعضای جوامع رواج داشته است. در این دوران زنان عمدتا به گردآوری و مردان به شکار مشغول بودند. همچنین در این دوران مردان بیشتر اوقات به جنگ و دفاع از قبیله و زنان به کشاورزی و خانهداری میپرداختند. طبق برخی تحقیقات، مردان به شکار و جمعآوری غذا در خارج از خانه و زنان به کارهای داخل خانه نظیر کوزهگری، بافندگی، تهیه پوشاک و خوراک سرگرم بودند. | بر اساس مطالعات فرهنگی، جنسیت و شغل با همدیگر به اشکال مختلف مرتبط بوده است. در دوران تاریخ بدوی تنها دو شغل شکار و گردآوری خوراک میان اعضای جوامع رواج داشته است. در این دوران زنان عمدتا به گردآوری و مردان به شکار مشغول بودند. همچنین در این دوران مردان بیشتر اوقات به جنگ و دفاع از قبیله و زنان به کشاورزی و خانهداری میپرداختند.<ref>علویون، کار زنان در حقوق ایران و حقوق بینالمللی کار، 1381ش، ص130. </ref> طبق برخی تحقیقات، مردان به شکار و جمعآوری غذا در خارج از خانه و زنان به کارهای داخل خانه نظیر کوزهگری، بافندگی، تهیه پوشاک و خوراک سرگرم بودند.<ref>طغری نگار، حقوق سیاسی اجتماعی زنان قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران، 1383ش، ص10.</ref> | ||
دوره بعدی بهعنوان «دوره ماقبل صنعت» یاد میشود. در این دوره وضعیت اروپا با آسیا متفاوت بود. در اروپا دوره فئودالی بوده است که زنان با عنوان خدمه در کارگاههای نزدیک منازل در شغلهای نظیر ریسندگی، بافندگی، دوزندگی و آماده کردن پشم و نظیر این قبیل کارها مشغول بودند. در این دوره از تاریخ غرب استدلال میشد که جای زن در خانه است و کار زنان با مشاغل بیرون از خانه سازگاری ندارد. در این دوره، اسلام زن را مالک اموال خویش میدانست و اکثر مشاغل را نیز در زمره مشاغل مشترک اعلان کرد، همچنین تفکیک شغلی نظیر اروپا در اسلام وجود نداشت. در دوره صنعتی، کار مزدی زنان در خارج از خانه رواج یافت و بیشتر نظریههای علوم انسانی مربوط به اشتغال و جنسیت ناظر به این دوره است. | دوره بعدی بهعنوان «دوره ماقبل صنعت» یاد میشود. در این دوره وضعیت اروپا با آسیا متفاوت بود. در اروپا دوره فئودالی بوده است که زنان با عنوان خدمه در کارگاههای نزدیک منازل در شغلهای نظیر ریسندگی، بافندگی، دوزندگی و آماده کردن پشم و نظیر این قبیل کارها مشغول بودند.<ref>خانی، جنسیت و توسعه، 1385ش، ص1.</ref> در این دوره از تاریخ غرب استدلال میشد که جای زن در خانه است و کار زنان با مشاغل بیرون از خانه سازگاری ندارد.<ref>استفانی، جامعهشناسی جنسیت، 1380ش، ص121. </ref> در این دوره، اسلام زن را مالک اموال خویش میدانست<ref>سوره نساء، آیه 32.</ref> و اکثر مشاغل را نیز در زمره مشاغل مشترک اعلان کرد، همچنین تفکیک شغلی نظیر اروپا در اسلام وجود نداشت.<ref>جلالی کندری، زن مسلمان پردهنشینی یا حضور اجتماعی، 1383ش، ص122.</ref> در دوره صنعتی، کار مزدی زنان در خارج از خانه رواج یافت و بیشتر نظریههای علوم انسانی مربوط به اشتغال و جنسیت ناظر به این دوره است.<ref>خانی، جنسیت و توسعه، 1385ش، ص10.</ref> | ||
==انگیزه زنان از اشتغال== | ==انگیزه زنان از اشتغال== | ||
زنان ملاحظات خانوادگی را مهمتر از مسائل شغلی میدانند و معمولا برای درآمد اضافی کار میکنند. آنها همچنین بازخوردها را احساسی دریافت میکنند و انتقاد باعث دلسردی آنان نسبت به کار میشود. | زنان ملاحظات خانوادگی را مهمتر از مسائل شغلی میدانند و معمولا برای درآمد اضافی کار میکنند. آنها همچنین بازخوردها را احساسی دریافت میکنند و انتقاد باعث دلسردی آنان نسبت به کار میشود.<ref>ملکزاده، تأثیر جنسیت بر اشتغال زنان، 1392ش، ص248. </ref> | ||
==رویکردهای نظری== | ==رویکردهای نظری== | ||
===مشاغل جنسیتی و پدرسالاری=== | ===مشاغل جنسیتی و پدرسالاری=== | ||
