خط ۸: خط ۸:
==عوامل مؤثر بر غیرت==
==عوامل مؤثر بر غیرت==
#محبت: غیرت ریشه در عشق و محبت دارد؛ عاشق دوست دارد محبوب، تمام و کمال برای او باشد.<ref>عین‌القضاة، شرح کلمات باباطاهر العریان، 1428ق، ص 131.</ref>
#محبت: غیرت ریشه در عشق و محبت دارد؛ عاشق دوست دارد محبوب، تمام و کمال برای او باشد.<ref>عین‌القضاة، شرح کلمات باباطاهر العریان، 1428ق، ص 131.</ref>
#
#شجاعت: قوه غضبیه در نهاد انسان، مبدأ افعالی چون شوق بر تسلط، ترفیع مقام، غضب، دلیری و دفع ضرر است که در صورت تبعیت از اوامر و نواهی عقل، فضیلت شجاعت را برای نفس حاصل می‌کند که خاستگاه غیرت یا حمیت است<ref>طوسی، اخلاق ناصری، 1413ق، ص24 الی76؛ نراقی، ترجمه متن کامل جامع السعادات، 1388ش، ج1، ص352؛ طباطبايى، ترجمه تفسير الميزان، 1374ش، ج1، ص572.</ref>  و صفت مردانگی به‌سبب آن محقق می‌شود؛ بر همین اساس بی‌غیرتی نتیجه حقارت و ضعف نفس است؛<ref>نراقی، ترجمه متن کامل جامع السعادات، 1388ش، ج1، ص352.</ref>  در سرشتی بودن غیرت، تفاوتی بین زنان و مردان نیست.<ref>طباطبائی، ترجمه تفسير الميزان، 1374ش، ج‏4، ص280.</ref>
#شجاعت: قوه غضبیه در نهاد انسان، مبدأ افعالی چون شوق بر تسلط، ترفیع مقام، غضب، دلیری و دفع ضرر است که در صورت تبعیت از اوامر و نواهی عقل، فضیلت شجاعت را برای نفس حاصل می‌کند که خاستگاه غیرت یا حمیت است<ref>طوسی، اخلاق ناصری، 1413ق، ص24 الی76؛ نراقی، ترجمه متن کامل جامع السعادات، 1388ش، ج1، ص352؛ طباطبايى، ترجمه تفسير الميزان، 1374ش، ج1، ص572.</ref>  و صفت مردانگی به‌سبب آن محقق می‌شود؛ بر همین اساس بی‌غیرتی نتیجه حقارت و ضعف نفس است؛<ref>نراقی، ترجمه متن کامل جامع السعادات، 1388ش، ج1، ص352.</ref>  در سرشتی بودن غیرت، تفاوتی بین زنان و مردان نیست.<ref>طباطبائی، ترجمه تفسير الميزان، 1374ش، ج‏4، ص280.</ref>
#
#حسادت: گاهی غیرت به‌ویژه در مورد زنان، ریشه در حسادت دارد. برخی مثل راسل که چهارچوبی برای روابط جنسی قائل نیستند، غیرت‌ورزی مردان را نتیجه حسادت، بخل و خودخواهی آنها می‌دانند. در نگاه مادی‌گرایانه او ارزش مال و ناموس، برابر بوده و بخل نسبت به هر دو ناپسند است. به گمان وی علت غیرت در ناتوانی غلبه اخلاق سکولار در امور جنسی بر خوی خودخواه و تسلط‌جوی بشر نهفته است، اما نظام‌های ارزشی با استفاده از مفاهیم غیرت و عفاف، حسادت جنسی را به‌عنوان اخلاق حسنه پذیرفته‌اند.<ref>مطهری، مسئله حجاب، بی‌تا، ص55.</ref>
#حسادت: گاهی غیرت به‌ویژه در مورد زنان، ریشه در حسادت دارد. برخی مثل راسل که چهارچوبی برای روابط جنسی قائل نیستند، غیرت‌ورزی مردان را نتیجه حسادت، بخل و خودخواهی آنها می‌دانند. در نگاه مادی‌گرایانه او ارزش مال و ناموس، برابر بوده و بخل نسبت به هر دو ناپسند است. به گمان وی علت غیرت در ناتوانی غلبه اخلاق سکولار در امور جنسی بر خوی خودخواه و تسلط‌جوی بشر نهفته است، اما نظام‌های ارزشی با استفاده از مفاهیم غیرت و عفاف، حسادت جنسی را به‌عنوان اخلاق حسنه پذیرفته‌اند.<ref>مطهری، مسئله حجاب، بی‌تا، ص55.</ref>
#
#شهوت‌گرایی: پیروی از شهوات نفس عامل اصلی ضعیف‌شدن غیرت است و به‌همین دلیل شهوت‌پرستان از بهره‌گیری دیگران از ناموس‌شان رنجی نمی‌برند؛ اما مبارزه با شهوات، حس غیرت را نهتنها نسبت به ناموس شخصی بلکه نسبت به ناموس اجتماع بیدارتر می‌کند؛ در روایتی از امام علی آمده است که انسان غیور هیچ‌گاه زنا نمی‌کند چراکه غیرت یک حساسیت انسانی نسبت به پاکی و طهارت جامعه است. <ref>مطهری، مسئله حجاب، بی‌تا، ص58</ref>
#شهوت‌گرایی: پیروی از شهوات نفس عامل اصلی ضعیف‌شدن غیرت است و به‌همین دلیل شهوت‌پرستان از بهره‌گیری دیگران از ناموس‌شان رنجی نمی‌برند؛ اما مبارزه با شهوات، حس غیرت را نهتنها نسبت به ناموس شخصی بلکه نسبت به ناموس اجتماع بیدارتر می‌کند؛ در روایتی از امام علی آمده است که انسان غیور هیچ‌گاه زنا نمی‌کند چراکه غیرت یک حساسیت انسانی نسبت به پاکی و طهارت جامعه است. <ref>مطهری، مسئله حجاب، بی‌تا، ص58</ref>
==غیرت جنسی==
==غیرت جنسی==
خط ۱۹: خط ۱۶:
==غیرت‌ورزی زنان==
==غیرت‌ورزی زنان==
درباره غیرت‌ورزی زنان، دو دیدگاه متفاوت در روایت دیده می‌شود.
درباره غیرت‌ورزی زنان، دو دیدگاه متفاوت در روایت دیده می‌شود.
#حسادت زنانه: برخی روایات، غیرت جنسی زنان را ناشی از حسادت می‌دانند؛<ref>کلینی، الکافی، 1363ش، ج5، ص505.</ref>  این دیدگاه، ناظر به مسئله تعدد زوجات است که زن به‌دلیل تزلزل جایگاه خود نزد شوهر، به دیگر شریک زندگی همسر، حسادت می‌ورزد. <ref>طباطبائی، ترجمه تفسير الميزان، 1374ش، ج‏4، ص280.</ref>
#حسادت زنانه: برخی روایات، غیرت جنسی زنان را ناشی از حسادت می‌دانند؛<ref>کلینی، الکافی، 1363ش، ج5، ص505.</ref>  این دیدگاه، ناظر به مسئله تعدد زوجات است که زن به‌دلیل تزلزل جایگاه خود نزد شوهر، به دیگر شریک زندگی همسر، حسادت می‌ورزد.<ref>طباطبائی، ترجمه تفسير الميزان، 1374ش، ج‏4، ص280.</ref>
#تمامیت‌خواهی زنانه: دسته دیگری از روایات، محبت را خاستگاه غیرت زنان معرفی کرده<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/98441/%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AA-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB رودگر و قاسمی، «هنجارشناسی غیرت جنسی در اسلام از منظر روایات»، 1394ش.]</ref> و بیانگر حس تمامیت‌خواهی زنان است که در صورت توجه شوهر به غیر او، بیدار می‌شود و به دیگری، اجازه حضور در قلب همسر خویش را نمی‌دهد؛<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/98441/%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AA-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB رودگر و قاسمی، «هنجارشناسی غیرت جنسی در اسلام از منظر روایات»، 1394ش.]</ref> این نوع غیرت اگر در برابر گناه و بی‌عفتی مرد باشد، ممدوح است؛<ref>اکبری، غیرتمندی و آسیب‌ها، 1390ش، ص69.</ref> از این‌رو به زنان توصیه شده که زیبایی‌های زنان نامحرم را نزد شوهران خود بازگو نکنند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1388862/%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AA-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C اکبری دستک و دیگران، «غیرت و کارکردهاي آن در آموزه‌هاى دینی»، 1397ش، ص116.]</ref>
#تمامیت‌خواهی زنانه: دسته دیگری از روایات، محبت را خاستگاه غیرت زنان معرفی کرده<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/98441/%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AA-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB رودگر و قاسمی، «هنجارشناسی غیرت جنسی در اسلام از منظر روایات»، 1394ش.]</ref> و بیانگر حس تمامیت‌خواهی زنان است که در صورت توجه شوهر به غیر او، بیدار می‌شود و به دیگری، اجازه حضور در قلب همسر خویش را نمی‌دهد؛<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/98441/%D9%87%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AA-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB رودگر و قاسمی، «هنجارشناسی غیرت جنسی در اسلام از منظر روایات»، 1394ش.]</ref> این نوع غیرت اگر در برابر گناه و بی‌عفتی مرد باشد، ممدوح است؛<ref>اکبری، غیرتمندی و آسیب‌ها، 1390ش، ص69.</ref> از این‌رو به زنان توصیه شده که زیبایی‌های زنان نامحرم را نزد شوهران خود بازگو نکنند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1388862/%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AA-%D9%88-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C اکبری دستک و دیگران، «غیرت و کارکردهاي آن در آموزه‌هاى دینی»، 1397ش، ص116.]</ref>
==غیرت‌ورزی مردانه==
==غیرت‌ورزی مردانه==
#غیرت ایمانی: دفاع مرد از حریم خانواده و ایستادگی او در برابر تعرض و تجاوز به حریم زنان خانواده و اجتماع، در احادیث اسلامی، نشانه‌ای از ایمان مرد و مصداق نهی از منکر دانسته شده است.<ref>مكارم شيرازى، پيام امام اميرالمومنين‏، 1386ش‏، ج 13، ص37.</ref> کاهش یا افزایش میزان غیرت تاثیر مستقیمی بر میزان عفت افراد خواهد داشت که پیام آن یکسان‌انگاری زنان جامعه با ناموس خانوادگی افراد و نتیجه آن عدم تعرض به حریم ناموس دیگران<ref> [http://noo.rs/fmEsk شریف رضی، نهج‌البلاغه، 1414ق، ص529.]</ref> و نیز محافظت از آن است.<ref>[https://ahlolbait.com/content/18471/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA-305-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87-%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AA-%D8%A8%D8%B1-%D مکارم شیرازی، «ترجمه و شرح حکمت 305 نهج‌البلاغه: تأثیر غیرت بر پاکدامنی»، وب‌سایت موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل‌البیت.]</ref>
#غیرت ایمانی: دفاع مرد از حریم خانواده و ایستادگی او در برابر تعرض و تجاوز به حریم زنان خانواده و اجتماع، در احادیث اسلامی، نشانه‌ای از ایمان مرد و مصداق نهی از منکر دانسته شده است.<ref>مكارم شيرازى، پيام امام اميرالمومنين‏، 1386ش‏، ج 13، ص37.</ref> کاهش یا افزایش میزان غیرت تاثیر مستقیمی بر میزان عفت افراد خواهد داشت که پیام آن یکسان‌انگاری زنان جامعه با ناموس خانوادگی افراد و نتیجه آن عدم تعرض به حریم ناموس دیگران<ref> [http://noo.rs/fmEsk شریف رضی، نهج‌البلاغه، 1414ق، ص529.]</ref> و نیز محافظت از آن است.<ref>[https://ahlolbait.com/content/18471/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA-305-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87-%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AA-%D8%A8%D8%B1-%D مکارم شیرازی، «ترجمه و شرح حکمت 305 نهج‌البلاغه: تأثیر غیرت بر پاکدامنی»، وب‌سایت موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل‌البیت.]</ref>
#غیرت بی‌جا: غیرت‌ورزی بی‌جا ممکن است انسانِ درست‌کار را به نادرستي و انسان پاک‌دامن را به بدگماني بکشاند. هر نوع ارتباط زنان با نامحرمان ارتباط حرام نیست و غیرت و بدگمانی نسبت به آنها از مصادیق غیرت بی‌جا است.<ref>طاهرزاده، زن آن‌گونه که باید باشد، بی‌تا، ص108.</ref> اخبار مربوط به عرب پیش از اسلام حاکی از آن است که نوعى غيرت انحرافى با منطق جلوگیری از اسارت احتمالی نوامیس در جنگ‌های قبیلگی، عامل اصلی كشتن دختران و زنده‌به‌گور كردن نوزادان دختر بود. <ref>مكارم شيرازى، اخلاق در قرآن‏، 1377ش، ج 3، ص 438.</ref>
#غیرت بی‌جا: غیرت‌ورزی بی‌جا ممکن است انسانِ درست‌کار را به نادرستي و انسان پاک‌دامن را به بدگماني بکشاند. هر نوع ارتباط زنان با نامحرمان ارتباط حرام نیست و غیرت و بدگمانی نسبت به آنها از مصادیق غیرت بی‌جا است.<ref>طاهرزاده، زن آن‌گونه که باید باشد، بی‌تا، ص108.</ref> اخبار مربوط به عرب پیش از اسلام حاکی از آن است که نوعى غيرت انحرافى با منطق جلوگیری از اسارت احتمالی نوامیس در جنگ‌های قبیلگی، عامل اصلی كشتن دختران و زنده‌به‌گور كردن نوزادان دختر بود.<ref>مكارم شيرازى، اخلاق در قرآن‏، 1377ش، ج 3، ص 438.</ref>


==حکمت غیرت جنسی==
==حکمت غیرت جنسی==
برگرفته از «https://fa.gender.wiki/wiki/غیرت»