| خط ۹: | خط ۹: | ||
خشونت نمادین امر فرهنگی است و عوامل آن نیز ریشه در نظام فرهنگی دارند. در فرهنگ سنتی مردسالار، ساختار نهاد خانواده به‌صورت استبدادی شکل می‌گیرد و خشونت نمادین علیه زنان و کودکان اعمال می‌شود؛ زن فاقد ماهیت انسانی و ملک مرد تلقی شده، رابطه پدر با فرزندان خشک و توأم با خشونت است و چنین پنداشته می‌شود که با اعمال این روش، فرزندان از توانایی‌های لازم برای اداره خود و جامعه برخوردار می‌شوند.<ref>محبی، «زن در افغانستان؛ از انکار ماهیت انسانی تا نفی هویت زنانگی»، 1395ش، ص177-174.</ref> در فرهنگ مدرن؛ نظام ارزشی مردانه تعریف شده و هویت زنانگی زن انکار می‌شود، نهاد خانواده ساختار افقی یافته، با توزیع قدرت میان زن و شوهر، هرچند خشونت‌های نمادین به‌گونه‌های جدید و در سطح اعضای خانواده توزیع شده است اما باز بیشترین خشونت‌ها را زنان تحمل می‌کنند چون مطابق با الزامات فرهنگی، زنان باید در میدان کار با مردان رقابت کنند و در عین حال به‌حکم طبیعت زنانه، به وظایف خانه‌داری نیز می‌پردازند. در فرهنگ متجدد کشورهای اسلامی؛ ساختار خانواده نه عمودی است و نه افقی؛ در چنین ساختاری، انتظارات اعضای خانواده از همدیگر به‌صورت غیر منطقی شکل گرفته و طیف جدیدی از خشونت‌های نمادین در این خانواده‌ها پدید می‌آیند که بیشتر آنها متوجه والدین و به‌ویژه مردان می‌شود.<ref>[https://alefbalib.com/index.aspx?pid=256&PdfID=910550 محبی، «مردمی‌شدن خانواده؛ فرایند آسیب‌دیدگی و بحران خانوادگی»، 1402ش، ص102-101.]</ref> | خشونت نمادین امر فرهنگی است و عوامل آن نیز ریشه در نظام فرهنگی دارند. در فرهنگ سنتی مردسالار، ساختار نهاد خانواده به‌صورت استبدادی شکل می‌گیرد و خشونت نمادین علیه زنان و کودکان اعمال می‌شود؛ زن فاقد ماهیت انسانی و ملک مرد تلقی شده، رابطه پدر با فرزندان خشک و توأم با خشونت است و چنین پنداشته می‌شود که با اعمال این روش، فرزندان از توانایی‌های لازم برای اداره خود و جامعه برخوردار می‌شوند.<ref>محبی، «زن در افغانستان؛ از انکار ماهیت انسانی تا نفی هویت زنانگی»، 1395ش، ص177-174.</ref> در فرهنگ مدرن؛ نظام ارزشی مردانه تعریف شده و هویت زنانگی زن انکار می‌شود، نهاد خانواده ساختار افقی یافته، با توزیع قدرت میان زن و شوهر، هرچند خشونت‌های نمادین به‌گونه‌های جدید و در سطح اعضای خانواده توزیع شده است اما باز بیشترین خشونت‌ها را زنان تحمل می‌کنند چون مطابق با الزامات فرهنگی، زنان باید در میدان کار با مردان رقابت کنند و در عین حال به‌حکم طبیعت زنانه، به وظایف خانه‌داری نیز می‌پردازند. در فرهنگ متجدد کشورهای اسلامی؛ ساختار خانواده نه عمودی است و نه افقی؛ در چنین ساختاری، انتظارات اعضای خانواده از همدیگر به‌صورت غیر منطقی شکل گرفته و طیف جدیدی از خشونت‌های نمادین در این خانواده‌ها پدید می‌آیند که بیشتر آنها متوجه والدین و به‌ویژه مردان می‌شود.<ref>[https://alefbalib.com/index.aspx?pid=256&PdfID=910550 محبی، «مردمی‌شدن خانواده؛ فرایند آسیب‌دیدگی و بحران خانوادگی»، 1402ش، ص102-101.]</ref> | ||
==خشونت‌های نمادین علیه بانو== | ==خشونت‌های نمادین علیه بانو== | ||
زن در بسیارى از جوامع طبق یک تقسیم کار فرهنگى، تمام کارهاى منزل از جمله آشپزى، نظافت منزل، رسیدگى به امور فرزندان، پذیرایى از میهمان و حتى در موارد بسیارى خیاطى، خرید وسایل و مواد مورد نیاز در منزل را بر عهده دارد. در این تقسیم کار نه‌تنها پرداخت اجرت، تعطیلى، مرخصى و بازنشستگى برای زنان وجود ندارد، بلکه هیچ عذرى از آنها در ترک وظایف خود پذیرفته نیست. از سوى دیگر، داشتن فرزندان خردسال، اشتغال در خارج از منزل و اشتغال به تحصیل و امورى از این قبیل نیز براى زن | زن در بسیارى از جوامع طبق یک تقسیم کار فرهنگى، تمام کارهاى منزل از جمله آشپزى، نظافت منزل، رسیدگى به امور فرزندان، پذیرایى از میهمان و حتى در موارد بسیارى خیاطى، خرید وسایل و مواد مورد نیاز در منزل را بر عهده دارد. در این تقسیم کار نه‌تنها پرداخت اجرت، تعطیلى، مرخصى و بازنشستگى برای زنان وجود ندارد، بلکه هیچ عذرى از آنها در ترک وظایف خود پذیرفته نیست. از سوى دیگر، داشتن فرزندان خردسال، اشتغال در خارج از منزل و اشتغال به تحصیل و امورى از این قبیل نیز براى زن هیچگونه تغییرى در این تقسیم کار به وجود نمىآورد و زن موظف به انجام همزمان همة این وظایف است. یکی دیگر از مصادیق برجسته خشونت نمادین علیه زنان عدم پرداخت مهریه آنها است؛ مهریه حق زن است، اما در فرهنگ رایج، گزاره «مهریه را چه کسى داده و چه کسى گرفته»، حاکى از آن است که اساسا پرداخت مهریه امر غیرمتعارف تلقی می‌شود. همچنین زن در دوران باردارى و ایام شیردهى از انجام بسیارى از اشتغالات درآمدزا یا فعالیتهاى علمى و غیره معذور است و اسلام برای رعایت حقوق زن حقالزحمه شیر دادن را تشریع کرده است؛ اما این امر هم در فرهنگ رایج مسلمین مورد غفلت واقع شده است و اگر چنین درخواستى از سوى زنى صورت گیرد به‌شدت از سوى عرف تقبیح شده و پدیدة غیرمتعارف دانسته می‌شود.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/20130115085858-9723-81.pdf ابراهیمی‌پور، «خشونت‌نمادین در خانواده»، 1390ش، ص25- 22.]</ref> | ||
==خشوت‌های نمادین علیه شوهر== | ==خشوت‌های نمادین علیه شوهر== | ||
در فرهنگ اسلام؛ مرد در موقعیت سرپرستی خانواده، همزمان با بیشترین مسئولیت، تصمیم‌گیرنده نهایی است؛ اما در فرهنگ رایج، وظایف مرد سنگین‌تر شده و توان تصمیم‌گیری او کاهش یافته است. به موازات کاهش اقتدار مرد، اقتدار زن افزایش یافته و خشونت‌های نمادین علیه مردها بیشتر شده است. زنان معمولا مهریه‌های سنگین تعیین می‌کنند. <ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص636.</ref> در بسیاری از خانواده‌ها درآمدها و ارتباطات شوهر توسط همسرش کنترل می‌شود. همزمان با غلبه نقش مادری بر نقش همسری، توجه زن به شوهر نیز کاهش یافته است.<ref>[https://alefbalib.com/index.aspx?pid=256&PdfID=910550 محبی، «مردمی‌شدن خانواده؛ فرایند آسیب‌دیدگی و بحران خانوادگی»، 1402ش، ص95-94.]</ref> یکی دیگر از خشونت‌های نمادین علیه مردان، احساس مالکیت همسر است و زن دوست ندارد که شوهرش حتی مورد توجه خواهر و مادرش باشد، <ref>ش[https://drdr.ir/mag/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%AE%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86/ هدوست، «خشونت خانگی علیه مردان؛ بحرانی که نباید خاموش بماند»، در مجله انترنیتی دکتر دکتر»، 1403ش.] </ref> زنان معمولا خود را برای بیرون آراسته و از آراستگی برای همسران‌شان غفلت می‌کنند، حال این‌که آراستگی زن از حقوق شوهر به‌شمار می‌آید. <ref> ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص643.</ref> مردها هرچند وظیفه دارند که نیازهای زندگی مشترک‌شان را تأمین کنند اما برخی زنان بدون توجه به مشقات کاری شوهر، پرتوقع هستند و مرد بیشترین فشارهای کاری را تحمل می‌کند تا نیازهای همسرش را تأمین کند.<ref>[https://www.isna.ir/news/1400040503174/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87 لبیبی، «عوامل خشونت علیه مردان در خانواده»، خبرگزاری ایسنا.] </ref> | در فرهنگ اسلام؛ مرد در موقعیت سرپرستی خانواده، همزمان با بیشترین مسئولیت، تصمیم‌گیرنده نهایی است؛ اما در فرهنگ رایج، وظایف مرد سنگین‌تر شده و توان تصمیم‌گیری او کاهش یافته است. به موازات کاهش اقتدار مرد، اقتدار زن افزایش یافته و خشونت‌های نمادین علیه مردها بیشتر شده است. زنان معمولا مهریه‌های سنگین تعیین می‌کنند. <ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص636.</ref> در بسیاری از خانواده‌ها درآمدها و ارتباطات شوهر توسط همسرش کنترل می‌شود. همزمان با غلبه نقش مادری بر نقش همسری، توجه زن به شوهر نیز کاهش یافته است.<ref>[https://alefbalib.com/index.aspx?pid=256&PdfID=910550 محبی، «مردمی‌شدن خانواده؛ فرایند آسیب‌دیدگی و بحران خانوادگی»، 1402ش، ص95-94.]</ref> یکی دیگر از خشونت‌های نمادین علیه مردان، احساس مالکیت همسر است و زن دوست ندارد که شوهرش حتی مورد توجه خواهر و مادرش باشد، <ref>ش[https://drdr.ir/mag/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%AE%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86/ هدوست، «خشونت خانگی علیه مردان؛ بحرانی که نباید خاموش بماند»، در مجله انترنیتی دکتر دکتر»، 1403ش.] </ref> زنان معمولا خود را برای بیرون آراسته و از آراستگی برای همسران‌شان غفلت می‌کنند، حال این‌که آراستگی زن از حقوق شوهر به‌شمار می‌آید. <ref> ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص643.</ref> مردها هرچند وظیفه دارند که نیازهای زندگی مشترک‌شان را تأمین کنند اما برخی زنان بدون توجه به مشقات کاری شوهر، پرتوقع هستند و مرد بیشترین فشارهای کاری را تحمل می‌کند تا نیازهای همسرش را تأمین کند.<ref>[https://www.isna.ir/news/1400040503174/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87 لبیبی، «عوامل خشونت علیه مردان در خانواده»، خبرگزاری ایسنا.] </ref> | ||
