| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
مادری معمولا به‌معنای مراقبت از کودکان، ارضای نیازهای مادی، عاطفی، روانی و احساس مسئولیت در قبال آنها است. از نظر اسلام، هرچند نگهداری از فرزند بر زنان واجب نیست اما مادران در مراقبت از فرزندان سزاوارترند. پرورش فرزند و مشارکت با پدر در تربیت وی از امور ارزشمندی است که پاداش سنگین برای آنها در نظر گرفته شده است. ایفای نقش‌های مادرانه نیازمند آگاهی و کارآموزی‌های لازم است.<ref>[https://www.jwss.ir/article_12014_2a63630c01e9c73f996dfa909ab7a55b.pdf کرمی، «بررسی تعارض نقش‌های خانوادگی و اجتماعی بانوان و ارائه‌ی الگوی مناسب برای زندگی خانوادگی زنان شاغل»، 1393ش، ص18-16.]</ref> نقش مادر در تربیت فرزند قبل از زمان انعقاد نطفه آغاز می‌شود، دوران بارداری در سرنوشت طفل بسیار مؤثر است،<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/1602059529-10314-99-261.pdf بیری قمی و معصومی زواریانی، «نقش تربیتی زن در جامعه اسلامی»، 1398ش، ص116.]</ref> مادر پس از تولد فرزند در ابعاد مختلف تربیتی او نقش جدی دارد؛ با ارتباط عاطفی، به او اعتماد‌به‌نفس داده و با ارائه الگوی اخلاقی مناسب، نشان می‌دهد که چگونه در موقعیت‌های مختلف، ارزش‌هایش را حفظ کند، مهارت‌های اجتماعی را در کودک تقویت کرده و از طریق جامعه‌پذیری جنسیتی، نقش‌های مناسب را در او نهادینه می‌سازد.<ref>[https://mmzamanvaziri.com/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1/ زمان وزیری، «اثرات نقش مادر در تربیت فرزند: اثرات و ابعاد تخصصی»، وب‌سایت زمان وزیری.] </ref> مادر نقش تربیتی مؤثرتری از پدر و معلم دراد. مادران با تربیت معنوی کودکان به نظافت جسم و روح آنها کمک کرده،<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n122522/%D9%86%D9%82%D8%B4_%D8%B2%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4_%D9%88_%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%AA_%D9%86%D8%B3%D9%84%D9%87%D8%A7 الخطیب عبید، «نقش زن در پرورش و تربیت نسل‌ها»، در پرتان امام خمینی.] </ref> زمینة رشد مهارت‌های شناختی، اجتماعی و عاطفی آنها را فراهم میکند. مادر اولین کسی است که کودک با او رابطه عاطفی برقرار میکند و محرومیت از مادر موجب بیشترین اختلالات عاطفی در کودک می‌شود.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/65c73fd2113d5-10314-58-7.pdf امیدی و دیگران، «واکاوی نقش تربیتی زنان در محیط خانواده از منظر فرهنگ اسلامی با تأکید بر دیدگاه امامین انقلاب»، 1402ش، ص105-103.]</ref> | مادری معمولا به‌معنای مراقبت از کودکان، ارضای نیازهای مادی، عاطفی، روانی و احساس مسئولیت در قبال آنها است. از نظر اسلام، هرچند نگهداری از فرزند بر زنان واجب نیست اما مادران در مراقبت از فرزندان سزاوارترند. پرورش فرزند و مشارکت با پدر در تربیت وی از امور ارزشمندی است که پاداش سنگین برای آنها در نظر گرفته شده است. ایفای نقش‌های مادرانه نیازمند آگاهی و کارآموزی‌های لازم است.<ref>[https://www.jwss.ir/article_12014_2a63630c01e9c73f996dfa909ab7a55b.pdf کرمی، «بررسی تعارض نقش‌های خانوادگی و اجتماعی بانوان و ارائه‌ی الگوی مناسب برای زندگی خانوادگی زنان شاغل»، 1393ش، ص18-16.]</ref> نقش مادر در تربیت فرزند قبل از زمان انعقاد نطفه آغاز می‌شود، دوران بارداری در سرنوشت طفل بسیار مؤثر است،<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/1602059529-10314-99-261.pdf بیری قمی و معصومی زواریانی، «نقش تربیتی زن در جامعه اسلامی»، 1398ش، ص116.]</ref> مادر پس از تولد فرزند در ابعاد مختلف تربیتی او نقش جدی دارد؛ با ارتباط عاطفی، به او اعتماد‌به‌نفس داده و با ارائه الگوی اخلاقی مناسب، نشان می‌دهد که چگونه در موقعیت‌های مختلف، ارزش‌هایش را حفظ کند، مهارت‌های اجتماعی را در کودک تقویت کرده و از طریق جامعه‌پذیری جنسیتی، نقش‌های مناسب را در او نهادینه می‌سازد.<ref>[https://mmzamanvaziri.com/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1/ زمان وزیری، «اثرات نقش مادر در تربیت فرزند: اثرات و ابعاد تخصصی»، وب‌سایت زمان وزیری.] </ref> مادر نقش تربیتی مؤثرتری از پدر و معلم دراد. مادران با تربیت معنوی کودکان به نظافت جسم و روح آنها کمک کرده،<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n122522/%D9%86%D9%82%D8%B4_%D8%B2%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4_%D9%88_%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%AA_%D9%86%D8%B3%D9%84%D9%87%D8%A7 الخطیب عبید، «نقش زن در پرورش و تربیت نسل‌ها»، در پرتان امام خمینی.] </ref> زمینة رشد مهارت‌های شناختی، اجتماعی و عاطفی آنها را فراهم میکند. مادر اولین کسی است که کودک با او رابطه عاطفی برقرار میکند و محرومیت از مادر موجب بیشترین اختلالات عاطفی در کودک می‌شود.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/65c73fd2113d5-10314-58-7.pdf امیدی و دیگران، «واکاوی نقش تربیتی زنان در محیط خانواده از منظر فرهنگ اسلامی با تأکید بر دیدگاه امامین انقلاب»، 1402ش، ص105-103.]</ref> | ||
==نقش‌های تربیتی زن در مدرسه== | ==نقش‌های تربیتی زن در مدرسه== | ||
تناسب زیادی میان زن، مادر و معلم بودن وجود دارد، این سه نقش دارای قرابت هستند؛ معلم زن با فطرت زنانگی در کلاس درس حاضر شده و در نقش مادرانه برای پیشرفت شاگردانش تلاش میکند، معلمان زن به‌دلیل احساس مادرانه می‌توانند به‌عنوان مربی بهتر از مردان عمل کنند. <ref>[https://www.pana.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87%D8%A7-39/1437504-%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D9%86-%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81-%D8%AA%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%85-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%AA موسوی‌ایرائی، «معلمان زن، اهداف تعلیم و تربیت را در کلاس با فطرت پاک مادرانه پیش می‌برند»، خبرگزاری پانا.] </ref> چون بر مبنای خصوصیات ذاتی و توانایی‌های ارتباطی خود، قادرند که محیط مناسب تربیتی را تمهید کنند. آنها دانش‌آموزان را پرورش می‌دهند که چگونه با دیگران ارتباط برقرار کنند، چگونه در موقعیت‌های مختلف عمل کنند و چگونه به اعضای مسئول و فعال جامعه تبدیل شوند. معلمین زن با ارائه آموزش علمی همراه با حمایت‌های عاطفی، به استقلال فردی، ارتقای فکری و مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان بیشتر کمک می‌کنند.<ref>[http://www.zanannews.ir/FullNews.aspx?nid=192806 «نقش معلمین زن در پرورش و تربیت نسل ها»، خبرگزاری زنان ایران.] </ref> | تناسب زیادی میان زن، مادر و معلم بودن وجود دارد، این سه نقش دارای قرابت هستند؛ معلم زن با فطرت زنانگی در کلاس درس حاضر شده و در نقش مادرانه برای پیشرفت شاگردانش تلاش میکند، معلمان زن به‌دلیل احساس مادرانه می‌توانند به‌عنوان مربی بهتر از مردان عمل کنند.<ref>[https://www.pana.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87%D8%A7-39/1437504-%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D9%86-%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81-%D8%AA%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%85-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%AA موسوی‌ایرائی، «معلمان زن، اهداف تعلیم و تربیت را در کلاس با فطرت پاک مادرانه پیش می‌برند»، خبرگزاری پانا.] </ref> چون بر مبنای خصوصیات ذاتی و توانایی‌های ارتباطی خود، قادرند که محیط مناسب تربیتی را تمهید کنند. آنها دانش‌آموزان را پرورش می‌دهند که چگونه با دیگران ارتباط برقرار کنند، چگونه در موقعیت‌های مختلف عمل کنند و چگونه به اعضای مسئول و فعال جامعه تبدیل شوند. معلمین زن با ارائه آموزش علمی همراه با حمایت‌های عاطفی، به استقلال فردی، ارتقای فکری و مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان بیشتر کمک می‌کنند.<ref>[http://www.zanannews.ir/FullNews.aspx?nid=192806 «نقش معلمین زن در پرورش و تربیت نسل ها»، خبرگزاری زنان ایران.] </ref> | ||
==تعارض نقش‌های تربیتی با اشتغال زنان== | ==تعارض نقش‌های تربیتی با اشتغال زنان== | ||
هرچند جواز اشتغال زنان از منابع دینی فی‌الجمله قابل استنباط است اما این اشتغال نباید با نقش‌های تربیتی زنان در خانواده دچار تعارض شوند.<ref>[https://www.jwss.ir/article_12014_2a63630c01e9c73f996dfa909ab7a55b.pdf کرمی، «بررسی تعارض نقش‌های خانوادگی و اجتماعی بانوان و ارائه‌ی الگوی مناسب برای زندگی خانوادگی زنان شاغل»، 1393ش، ص23-20.]</ref> تعارض نقش‌ها عمدتا ناشی از این است که در نظر عرف مدیریت اصلی منزل به‌عهد زنان است و از آنها انتظار می‌رود موقعیت باثباتی را در خانه فراهم کنند که در برگرنده ایفای نقش‌های نهادینه شده‌ای چون مراقبت از همسر، فرزندان و رسیدگی به امور خانواده شود. هرچند مسئولیت اصلی تأمین معاش خانواده به‌عهده مردان است اما در مواردی بار اصلی تأمین هزینه‌های خانوار را زنان شاغل به دوش می‌کشند، در چنین شرایطی، اشتغال جانشین وظایف اصلی آنها در خانه نمی‌شود و مجبورند بعد از یک نوبت کاری که به منزل بر می‌گردند نوبت دوم کاری خود را آغاز کنند، در نتیجه تراکم نقش‌ها، بین انتظارها، مسئولیت‌ها و تعهدهای کاری و خانوادگی دچار تعارض می‌شوند. این مسئله کیفیت زندگی خانوادگی و مناسبات زناشویی را دچار آسیب ساخته و اختلالات جدی در فرایند نقش‌های تربیتی زنان ایجاد میکند.<ref>[https://www.jwss.ir/article_12014_2a63630c01e9c73f996dfa909ab7a55b.pdf کرمی، «بررسی تعارض نقش‌های خانوادگی و اجتماعی بانوان و ارائه‌ی الگوی مناسب برای زندگی خانوادگی زنان شاغل»، 1393ش، ص27-26.]</ref> | هرچند جواز اشتغال زنان از منابع دینی فی‌الجمله قابل استنباط است اما این اشتغال نباید با نقش‌های تربیتی زنان در خانواده دچار تعارض شوند.<ref>[https://www.jwss.ir/article_12014_2a63630c01e9c73f996dfa909ab7a55b.pdf کرمی، «بررسی تعارض نقش‌های خانوادگی و اجتماعی بانوان و ارائه‌ی الگوی مناسب برای زندگی خانوادگی زنان شاغل»، 1393ش، ص23-20.]</ref> تعارض نقش‌ها عمدتا ناشی از این است که در نظر عرف مدیریت اصلی منزل به‌عهد زنان است و از آنها انتظار می‌رود موقعیت باثباتی را در خانه فراهم کنند که در برگرنده ایفای نقش‌های نهادینه شده‌ای چون مراقبت از همسر، فرزندان و رسیدگی به امور خانواده شود. هرچند مسئولیت اصلی تأمین معاش خانواده به‌عهده مردان است اما در مواردی بار اصلی تأمین هزینه‌های خانوار را زنان شاغل به دوش می‌کشند، در چنین شرایطی، اشتغال جانشین وظایف اصلی آنها در خانه نمی‌شود و مجبورند بعد از یک نوبت کاری که به منزل بر می‌گردند نوبت دوم کاری خود را آغاز کنند، در نتیجه تراکم نقش‌ها، بین انتظارها، مسئولیت‌ها و تعهدهای کاری و خانوادگی دچار تعارض می‌شوند. این مسئله کیفیت زندگی خانوادگی و مناسبات زناشویی را دچار آسیب ساخته و اختلالات جدی در فرایند نقش‌های تربیتی زنان ایجاد میکند.<ref>[https://www.jwss.ir/article_12014_2a63630c01e9c73f996dfa909ab7a55b.pdf کرمی، «بررسی تعارض نقش‌های خانوادگی و اجتماعی بانوان و ارائه‌ی الگوی مناسب برای زندگی خانوادگی زنان شاغل»، 1393ش، ص27-26.]</ref> | ||
