| خط ۷: | خط ۷: | ||
قرآن در آيه 42 سوره آلعمران، مریم را برگزیدة خدا و برترین زنان عالم میداند. در این چارچوب، برخى روايات شيعه و بعضی عالمان اهلسنت، مريم را برترين زن جهان در روزگار خودش دانسته و فاطمه زهرا را برترين زن جهان در همه زمانها معرفى كردهاند. مفسر تفسیر المیزان معتقد است؛ برگزيده بودن مريم بهمعناى تولّد عيسى بهگونه غير متعارف و بدون شوهر است و بهمعناى برتر بودن وی از بقيه زنان نيست. هرچند مراد از «عالَمين» در آيه، مطلق هر دو جهان است ولى در آيه از واژه «اصطفاء» استفاده شده كه با حرف «على» متعدى شده و بهمعناى تقدّم است. با توجه به آيه بعد كه تولد عيسى را به مريم بشارت مىدهد و همچنين آيه ۹۱ سوره انبياء و آيه ۱۲ سوره تحريم كه بر دميدهشدن روح الهى در رحم وى تصريح كردهاند، برگزيدگى مريم بر همه زنان به سبب ولادت اعجازآميز عيسى است و زنى در اين ويژگى، همتراز مريم نيست. برخى مفسران اهلسنت نيز مشابه اين استدلال را مطرح كردهاند. از سوی دیگر، مصادر حديثى شيعه و اهلسنت، فاطمه زهرا را با وصف «سيدة نساء العالمين» معرفى كردهاند. بيش از پنجاه روايت در مصادر حديثى شيعه با اين مضمون گزارش شدهاند. منابع حديثى اهلسنت نيز اين وصف را به گونههاى متفاوت از پيامبر گزارش كردهاند، ازجمله: «سيدة نساء المؤمنين»، «سيدة نساء اهلالجنّه» و «سيدة نساء العالمين». بهسبب گزارشِ اين لقب با اسناد معتبر در مصادر حديثى اهلسنت، محدثان و مورخان آنها نيز اين ويژگى را پذيرفتهاند.<ref>[https://hadith.net/post/55779/%d9%84%d9%82%d8%a8-%d8%b3%d8%b1%d9%88%d8%b1-%d8%a8%d8%a7%d9%86%d9%88%d8%a7%d9%86-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86%d9%8a%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d8%b1%d8%a7%db%8c-%d8%ad%d8%b6%d8%b1%d8%aa-%d9%81%d8%a7%d8%b7%d9%85%d9%87-%d8%b3/ محمدی ریشهری، «لقب سرور بانوان جهانيان برای حضرت فاطمه»، در پایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه.]</ref> بر اساس متون دینی؛ برترین زن عالم بودن یکی از القاب فاطمه زهرا است و ایشان از منظر علمای شیعه نهتنها نسبت به زنان دیگر افضل است بلکه از مردان عالم بعد از پیامبر اکرم که اشرف کائنات و امیرالمؤمنین که قرین رسول اکرم بود، نیز افضل است.<ref>[https://www.qudsonline.ir/news/738551/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7-%D8%B9-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B1-%D9%87%D9%85%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9% قائنی، «حضرت زهرا سرور همه زنان جهان در تمام دورانها است»، در وبسایت قدس آنلاین.]</ref> | قرآن در آيه 42 سوره آلعمران، مریم را برگزیدة خدا و برترین زنان عالم میداند. در این چارچوب، برخى روايات شيعه و بعضی عالمان اهلسنت، مريم را برترين زن جهان در روزگار خودش دانسته و فاطمه زهرا را برترين زن جهان در همه زمانها معرفى كردهاند. مفسر تفسیر المیزان معتقد است؛ برگزيده بودن مريم بهمعناى تولّد عيسى بهگونه غير متعارف و بدون شوهر است و بهمعناى برتر بودن وی از بقيه زنان نيست. هرچند مراد از «عالَمين» در آيه، مطلق هر دو جهان است ولى در آيه از واژه «اصطفاء» استفاده شده كه با حرف «على» متعدى شده و بهمعناى تقدّم است. با توجه به آيه بعد كه تولد عيسى را به مريم بشارت مىدهد و همچنين آيه ۹۱ سوره انبياء و آيه ۱۲ سوره تحريم كه بر دميدهشدن روح الهى در رحم وى تصريح كردهاند، برگزيدگى مريم بر همه زنان به سبب ولادت اعجازآميز عيسى است و زنى در اين ويژگى، همتراز مريم نيست. برخى مفسران اهلسنت نيز مشابه اين استدلال را مطرح كردهاند. از سوی دیگر، مصادر حديثى شيعه و اهلسنت، فاطمه زهرا را با وصف «سيدة نساء العالمين» معرفى كردهاند. بيش از پنجاه روايت در مصادر حديثى شيعه با اين مضمون گزارش شدهاند. منابع حديثى اهلسنت نيز اين وصف را به گونههاى متفاوت از پيامبر گزارش كردهاند، ازجمله: «سيدة نساء المؤمنين»، «سيدة نساء اهلالجنّه» و «سيدة نساء العالمين». بهسبب گزارشِ اين لقب با اسناد معتبر در مصادر حديثى اهلسنت، محدثان و مورخان آنها نيز اين ويژگى را پذيرفتهاند.<ref>[https://hadith.net/post/55779/%d9%84%d9%82%d8%a8-%d8%b3%d8%b1%d9%88%d8%b1-%d8%a8%d8%a7%d9%86%d9%88%d8%a7%d9%86-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86%d9%8a%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d8%b1%d8%a7%db%8c-%d8%ad%d8%b6%d8%b1%d8%aa-%d9%81%d8%a7%d8%b7%d9%85%d9%87-%d8%b3/ محمدی ریشهری، «لقب سرور بانوان جهانيان برای حضرت فاطمه»، در پایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه.]</ref> بر اساس متون دینی؛ برترین زن عالم بودن یکی از القاب فاطمه زهرا است و ایشان از منظر علمای شیعه نهتنها نسبت به زنان دیگر افضل است بلکه از مردان عالم بعد از پیامبر اکرم که اشرف کائنات و امیرالمؤمنین که قرین رسول اکرم بود، نیز افضل است.<ref>[https://www.qudsonline.ir/news/738551/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7-%D8%B9-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B1-%D9%87%D9%85%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9% قائنی، «حضرت زهرا سرور همه زنان جهان در تمام دورانها است»، در وبسایت قدس آنلاین.]</ref> | ||
==منزلت فاطمه در قرآن== | ==منزلت فاطمه در قرآن== | ||
علامه طباطبایی، با برسی اقوال و روایات، شأن نزول سوره کوثر را مرتبط با تولد فاطمه زهرا دانسته و خیر کثیر را در ذریه او تطبیق میکند.<ref>طباطبایی، المیزان، 1374ش، ج20، ص639-638.</ref> همچنین با گزارش روایات موجود در کتابهای اهلسنّت و شیعه، شأن نزول سوره انسان را مرتبط با علی و فاطمه و داستان بیماری فرزند یا فرزندانشان دانسته، چنین نقل میکند؛ آنها برای بهبودی بچهها سه روز روزه نذر کرده بودند و در هر سه روز غذایشان را به مستحق داده و با آب، افطارکردند، جبرئيل نازل شد و این سوره را به پیامبر عرضه داشت و تهنیت خدا را بهخاطر داشتن چنین خاندانی برایش ابلاغ کرد.<ref>طباطبایی، المیزان، 1374ش، ج20، ص213-212.</ref> | علامه طباطبایی، با برسی اقوال و روایات، شأن نزول سوره کوثر را مرتبط با تولد فاطمه زهرا دانسته و خیر کثیر را در ذریه او تطبیق میکند.<ref>طباطبایی، المیزان، 1374ش، ج20، ص639-638.</ref> همچنین با گزارش روایات موجود در کتابهای اهلسنّت و شیعه، شأن نزول سوره انسان را مرتبط با علی و فاطمه و داستان بیماری فرزند یا فرزندانشان دانسته، چنین نقل میکند؛ آنها برای بهبودی بچهها سه روز روزه نذر کرده بودند و در هر سه روز غذایشان را به مستحق داده و با آب، افطارکردند، جبرئيل نازل شد و این سوره را به پیامبر عرضه داشت و تهنیت خدا را بهخاطر داشتن چنین خاندانی برایش ابلاغ کرد.<ref>طباطبایی، المیزان، 1374ش، ج20، ص213-212.</ref> المیزان در بحث روایی از آیات نور<ref>سوره نور، آیه 38-35.</ref> نیز معتقد است؛ مصداق این آیات اهلبیت پیامبر بوده و مراد از «مشکاة» در آیه فاطمه زهرا است.<ref>طباطبایی، المیزان، 1374ش، ج15، ص196-195.</ref> بر مبنای آیه مباهله، فاطمه شریک در رسالت بوده و در کنار پیامبر برای حقانیت رسالت پدرش در مباهله شرکت کرد و این بالاترین مناقبی بود که خدا به فاطمه داد.<ref>طباطبایی، المیزان، 1374ش، ج3، ص354.</ref> آیه 33 سوره احزاب دلیل بر عصمت فاطمه بوده<ref>مکارم شیرازی، نمونه، 1374ش، ج17، ص293.</ref> و آیات؛ لیلةالقدر، مودت،<ref>سوره شوری، آیه 23.</ref> التقاء بحرین،<ref> سوره الرحمن، آیه 19.</ref> همه حاکی از شخصیت بالای او است.<ref>[https://markazi.iqna.ir/fa/news/3785828/%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87-%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%88%D8%AD%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87-%D علایی رحمانی، «شخصیت حضرت فاطمه زهرا در کلام وحی/ از سوره کوثر تا آیه التقاء بحرین»، در خبرگزاری بین المللی قرآن.] </ref> بر مبنای برخی روایات مراد از صادقین در آیه 119 سوره توبه نیز پیامبر و اهلبیتش است که فاطمه یکی از آنها است و از القاب فاطمه، صدیقه است و معنای صدق عملی، همان عصمت است.<ref> [https://www.qudsonline.ir/news/738551/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7-%D8%B9-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B1-%D9%87%D9%85%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9% قائنی، «حضرت زهرا سرور همه زنان جهان در تمام دورانها است»، در وبسایت قدس آنلاین.]</ref> | ||
==منزلت فاطمه در روایات== | ==منزلت فاطمه در روایات== | ||
روایات بسیاری راجع به فضایل فاطمه در کتب معتبر شیعه و سنی وارد شده است؛ <ref>[https://www.qudsonline.ir/news/738551/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7-%D8%B9-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B1-%D9%87%D9%85%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9% قائنی، «حضرت زهرا سرور همه زنان جهان در تمام دورانها است»، در وبسایت قدس آنلاین.]</ref> روایاتی از این قبیل که فاطمه اختر تابناک در میان زنان دنیا بوده، <ref>مجلسى، بحار الأنوار، 1403ق، ج4، ص19.</ref> شناخت دقیق فاطمه، درک شب قدر<ref> مجلسى، بحار الأنوار، 1403ق، ج43، ص65.</ref> و داشتن الگوی حسنه است،<ref>مجلسى، بحار الأنوار، 1403ق، ج53، ص180.</ref> پیامبر در موارد مختلف و با تعابیر متفاوت مقام و عظمت فاطمه را ستوده است. <ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/18079/%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87_%D8%B3__%D8%A8%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85_%D8%B9 عسکری اسلامپور، «فاطمه به روایت معصوم»، در پایگاه اطلاع رسانی حوزه.] </ref> احادیث زیادی از پیامبر خدا با این مضامین وارد شده است که او را پاره تن خود دانسته، <ref>عاملى، وسائل الشيعه، 1409ق، ج20، ص67.</ref> دستورهای او را دستور خدا،<ref>ابنطاووس، طرف من الأنباء و المناقب، 1420ق، ص169.</ref> خشم و خشنودی او را خشم و خشنودی خود و خدا میداند. <ref>مجلسى، بحار الأنوار، 1403ق، ج43، ص19.</ref> لذا در منابع حدیثی، بهشت نتیجه دوستی و محبت به فاطمه زهرا و جهنم پیامد بغض و دشمنی با او دانسته میشود.<ref> مجلسى، بحار الأنوار، 1403ق، ج27، ص116.</ref> | روایات بسیاری راجع به فضایل فاطمه در کتب معتبر شیعه و سنی وارد شده است؛ <ref>[https://www.qudsonline.ir/news/738551/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7-%D8%B9-%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B1-%D9%87%D9%85%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9% قائنی، «حضرت زهرا سرور همه زنان جهان در تمام دورانها است»، در وبسایت قدس آنلاین.]</ref> روایاتی از این قبیل که فاطمه اختر تابناک در میان زنان دنیا بوده، <ref>مجلسى، بحار الأنوار، 1403ق، ج4، ص19.</ref> شناخت دقیق فاطمه، درک شب قدر<ref> مجلسى، بحار الأنوار، 1403ق، ج43، ص65.</ref> و داشتن الگوی حسنه است،<ref>مجلسى، بحار الأنوار، 1403ق، ج53، ص180.</ref> پیامبر در موارد مختلف و با تعابیر متفاوت مقام و عظمت فاطمه را ستوده است. <ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/18079/%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87_%D8%B3__%D8%A8%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85_%D8%B9 عسکری اسلامپور، «فاطمه به روایت معصوم»، در پایگاه اطلاع رسانی حوزه.] </ref> احادیث زیادی از پیامبر خدا با این مضامین وارد شده است که او را پاره تن خود دانسته، <ref>عاملى، وسائل الشيعه، 1409ق، ج20، ص67.</ref> دستورهای او را دستور خدا،<ref>ابنطاووس، طرف من الأنباء و المناقب، 1420ق، ص169.</ref> خشم و خشنودی او را خشم و خشنودی خود و خدا میداند. <ref>مجلسى، بحار الأنوار، 1403ق، ج43، ص19.</ref> لذا در منابع حدیثی، بهشت نتیجه دوستی و محبت به فاطمه زهرا و جهنم پیامد بغض و دشمنی با او دانسته میشود.<ref> مجلسى، بحار الأنوار، 1403ق، ج27، ص116.</ref> | ||
