بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۲: خط ۳۲:
===عصر صفویه===
===عصر صفویه===


زنان در عصر صفویه به‌دلیل محدودیت‌های فرهنگی و اجتماعی، عمدتاً تحت‌سلطۀ ساختارهای مردسالارانه قرار داشتند.<ref>. Ferrier، Women in safavid iran: the evidence of European travelers، 1998، p. 384-385.</ref> از نظر حقوق مدنی، زنان از حق مالکیت و ارث برخوردار بودند، اما این حقوق اغلب تحت کنترل مردان بود.<ref>. قلی­زاده، «نگاهی جامعه­شناختی به موقعیت زنان در عصر صفویه»،  1383ش، ص77؛ کارری، سفرنامه، 1348ش، ص133.</ref>
زنان در عصر صفویه به‌دلیل محدودیت‌های فرهنگی و اجتماعی، عمدتاً تحت‌سلطۀ ساختارهای مردسالارانه قرار داشتند.<ref>. Ferrier، Women in safavid iran: the evidence of European travelers، 1998، p. 384-385.</ref> از نظر حقوق مدنی، زنان از حق مالکیت و ارث برخوردار بودند، اما این حقوق اغلب تحت کنترل مردان بود.<ref>. قلی­زاده، «نگاهی جامعه­شناختی به موقعیت زنان در عصر صفویه»،  1383ش، ص77؛ کارری، سفرنامه، 1348ش، ص133.</ref> در حوزۀ حقوق سیاسی، زنان به‌طور کامل از مشارکت در امور حکومتی و تصمیم‌گیری‌های سیاسی محروم بودند و نقش آنان عمدتاً به خانواده محدود می‌شد.<ref>. ترکمان و واله، ذیل عالم آرای عباسی، 1317ش، ج1، ص201؛ محلاتی، ریاحین الشریعه، 1370ش، ج4، ص73.</ref>
 
در حوزۀ حقوق سیاسی، زنان به‌طور کامل از مشارکت در امور حکومتی و تصمیم‌گیری‌های سیاسی محروم بودند و نقش آنان عمدتاً به خانواده محدود می‌شد.<ref>. ترکمان و واله، ذیل عالم آرای عباسی، 1317ش، ج1، ص201؛ محلاتی، ریاحین الشریعه، 1370ش، ج4، ص73.</ref>


در عرصۀ حقوق اجتماعی، برخی زنان درباری یا از طبقات بالای جامعه از نفوذ و قدرت نِسبی برخوردار بودند، اما اکثر زنان، به‌ویژه در مناطق روستایی، از دسترسی به آموزش و مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی محروم بودند. این شرایط باعث می‌شد که آنان از مشارکت فعال در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی محروم شوند.<ref>. فیگوئروا، سفرنامه، 1363ش، ص276-278؛ شاردن، سفرنامه، 1374ش، ج4، ص24؛ دلاواله، سفرنامه، 1380ش، ص697؛ اولیویه، سفرنامه، 1371ش، ص86؛ قلی­زاده، «نگاهی جامعه­شناختی به موقعیت زنان در عصر صفویه»،  1383ش، ص87.</ref>
در عرصۀ حقوق اجتماعی، برخی زنان درباری یا از طبقات بالای جامعه از نفوذ و قدرت نِسبی برخوردار بودند، اما اکثر زنان، به‌ویژه در مناطق روستایی، از دسترسی به آموزش و مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی محروم بودند. این شرایط باعث می‌شد که آنان از مشارکت فعال در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی محروم شوند.<ref>. فیگوئروا، سفرنامه، 1363ش، ص276-278؛ شاردن، سفرنامه، 1374ش، ج4، ص24؛ دلاواله، سفرنامه، 1380ش، ص697؛ اولیویه، سفرنامه، 1371ش، ص86؛ قلی­زاده، «نگاهی جامعه­شناختی به موقعیت زنان در عصر صفویه»،  1383ش، ص87.</ref>
خط ۵۰: خط ۴۸:
در عصر پهلوی، حقوق شهروندی زنان با سیاست‌های مدرنیزاسیون مورد توجه قرار گرفت، این تغییرات بیشتر در شهرها و میان زنان طبقات متوسط و بالا بود و زنان روستایی و طبقۀ محروم از بسیاری از این حقوق بی‌بهره ماندند.<ref>. فوران، مقاومت شکننده (تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال‌های پس از انقلاب اسلامی)،  1378ش، ص331.</ref>
در عصر پهلوی، حقوق شهروندی زنان با سیاست‌های مدرنیزاسیون مورد توجه قرار گرفت، این تغییرات بیشتر در شهرها و میان زنان طبقات متوسط و بالا بود و زنان روستایی و طبقۀ محروم از بسیاری از این حقوق بی‌بهره ماندند.<ref>. فوران، مقاومت شکننده (تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال‌های پس از انقلاب اسلامی)،  1378ش، ص331.</ref>


در حوزۀ حقوق مدنی، قوانینی مانند قانون حمایت از خانواده در سال 1346ش، که با مخالفت‌های زیادی نیز مواجه شد، <ref> ازغندی، تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران؛ 1320-1357، 1384ش، ص100.</ref> محدودیت‌هایی بر چندهمسری وضع کرد و حق طلاق را برای زنان تسهیل کرد.<ref>. ساناساریان، جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب 1357)،  1384ش، ص153-146.</ref>
در حوزۀ حقوق مدنی، قوانینی مانند قانون حمایت از خانواده در سال ۱۳۴۶ش، که با مخالفت‌های زیادی نیز مواجه شد، <ref> ازغندی، تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران؛ 1320-1357، 1384ش، ص100.</ref> محدودیت‌هایی بر چندهمسری وضع کرد و حق طلاق را برای زنان تسهیل کرد.<ref>. ساناساریان، جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب 1357)،  1384ش، ص153-146.</ref> در عرصۀ حقوق سیاسی، زنان با کسب حق رای (۱۳۴۲ش)،  امکان مشارکت در انتخابات و حضور در مجلس شورای ملی را به‌دست آوردند. <ref>Mafinezam، Alidad; Mehrabi, Aria, Iran and Its Place among Nations، 2008، p. 121.</ref>
 
در عرصۀ حقوق سیاسی، زنان با کسب حق رای (1342ش)،  امکان مشارکت در انتخابات و حضور در مجلس شورای ملی را به‌دست آوردند. <ref>Mafinezam، Alidad; Mehrabi, Aria, Iran and Its Place among Nations، 2008، p. 121.</ref>


در زمینۀ حقوق اجتماعی، گسترش آموزش و اشتغال زنان، به‌ویژه در شهرها، موجب افزایش حضور آنان در عرصه‌های عمومی شد، <ref>. Chehabi، “Staging the Emperor’s New Clothes: Dress Codes and Nation-Building under Reza Shah. ”، 1993، p. 212-219.</ref> اما این سیاست‌ها با نابرابری‌های ساختاری و مقاومت­های سنتی و عدم همراهی بخش‌های وسیعی از جامعه مواجه بود.<ref>رستمی و ثواقب، «اجتماعی­ شدن زنان در عصر پهلوی اول؛ امکان یا امتناع؛ (1304-1320ش)»،  1398ش، ص43-44.</ref>
در زمینۀ حقوق اجتماعی، گسترش آموزش و اشتغال زنان، به‌ویژه در شهرها، موجب افزایش حضور آنان در عرصه‌های عمومی شد، <ref>. Chehabi، “Staging the Emperor’s New Clothes: Dress Codes and Nation-Building under Reza Shah. ”، 1993، p. 212-219.</ref> اما این سیاست‌ها با نابرابری‌های ساختاری و مقاومت­های سنتی و عدم همراهی بخش‌های وسیعی از جامعه مواجه بود.<ref>رستمی و ثواقب، «اجتماعی­ شدن زنان در عصر پهلوی اول؛ امکان یا امتناع؛ (1304-1320ش)»،  1398ش، ص43-44.</ref>
خط ۷۰: خط ۶۶:
==منابع==
==منابع==


* آفاری، ژانت، انجمن­های سرّی زنان در نهضت مشروطه، ترجمه جواد یوسفیان، تهران، بانو، 1377ش.  
*آفاری، ژانت، انجمن­های سرّی زنان در نهضت مشروطه، ترجمه جواد یوسفیان، تهران، بانو، 1377ش.
*  
*
* ازغندی، علیرضا، تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران؛ 1320-1357، تهران، سمت، 1384ش.  
*ازغندی، علیرضا، تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران؛ 1320-1357، تهران، سمت، 1384ش.
*  
*
* اوبن، اوژن، ایران و بین­النهرین، ترجمه علی­اصغر سعیدی، تهران، زوار، 1362ش.  
*اوبن، اوژن، ایران و بین­النهرین، ترجمه علی­اصغر سعیدی، تهران، زوار، 1362ش.
*  
*
* اولیویه، سفرنامه، ترجمه محمدطاهر میرزا، به تصحیح غلامرضا ورهرام، تهران، اطلاعات، 1371ش.  
*اولیویه، سفرنامه، ترجمه محمدطاهر میرزا، به تصحیح غلامرضا ورهرام، تهران، اطلاعات، 1371ش.
*  
*
* پلبو، روبر، شهروندی و دولت، ترجمه ابوالفضل قاضی، تهران، دانشگاه تهران، 1370ش.  
*پلبو، روبر، شهروندی و دولت، ترجمه ابوالفضل قاضی، تهران، دانشگاه تهران، 1370ش.
*  
*
* پولاک، یاکوب ادوارد، سفرنامه پولاک، ایران و ایرانیان، تهران: خوارزمی، 1368ش.  
*پولاک، یاکوب ادوارد، سفرنامه پولاک، ایران و ایرانیان، تهران: خوارزمی، 1368ش.
*  
*
* ترکمان، اسکندر بیک و واله، محمدیوسف، ذیل عالم ارای عباسی، به تصحیح سهیلی خوانساری، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1317ش.  
*ترکمان، اسکندر بیک و واله، محمدیوسف، ذیل عالم ارای عباسی، به تصحیح سهیلی خوانساری، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1317ش.
*  
*
* توسلی، غلامحسین و نجاتی حسینی، سیدمحمود، «واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران»،  جامعه­شناسی ایران، دوره 5، شماره 2، 1383ش.  
*توسلی، غلامحسین و نجاتی حسینی، سیدمحمود، «واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران»،  جامعه­شناسی ایران، دوره 5، شماره 2، 1383ش.
*  
*
* لطفی، توکل و همکاران، «منشور حقوق شهروندی و چالش­های حقوق شهروندی زنان در ایران»،  اخلاق زیستی، شماره 35، 1399ش.  
*لطفی، توکل و همکاران، «منشور حقوق شهروندی و چالش­های حقوق شهروندی زنان در ایران»،  اخلاق زیستی، شماره 35، 1399ش.
*  
*
* جهانگیر، زهرا و کاوه پیشقدم، محمدکاظم، «بررسی تطبیقی جایگاه حقوق شهروندی زنان در قانون اساسی و منشور حقوق شهروندی جمهوری اسلامی ایران»،  زن و جامعه، سال 10، شماره 2، 1398ش.  
*جهانگیر، زهرا و کاوه پیشقدم، محمدکاظم، «بررسی تطبیقی جایگاه حقوق شهروندی زنان در قانون اساسی و منشور حقوق شهروندی جمهوری اسلامی ایران»،  زن و جامعه، سال 10، شماره 2، 1398ش.
*  
*
* دروویل، گاسپار، سفر در ایران، ترجمه منوچهر اعتماد مقدم، تهران، شباویز، 1337ش.  
*دروویل، گاسپار، سفر در ایران، ترجمه منوچهر اعتماد مقدم، تهران، شباویز، 1337ش.
*  
*
* دلاواله، پیترو، سفرنامه، ترجمه محمود بهفروزی، تهران، قطره، 1380ش.  
*دلاواله، پیترو، سفرنامه، ترجمه محمود بهفروزی، تهران، قطره، 1380ش.
*  
*
* دیولافوا، مادام، سفرنامه، ترجمه محسن فره­وشی، تهران، خیام، 1332ش.  
*دیولافوا، مادام، سفرنامه، ترجمه محسن فره­وشی، تهران، خیام، 1332ش.
*  
*
* رایلی، دنیس، شهروندی و دولت رفاه، ترجمه ژیلا ابراهیمی، تهران، آگاه، 1388ش.  
*رایلی، دنیس، شهروندی و دولت رفاه، ترجمه ژیلا ابراهیمی، تهران، آگاه، 1388ش.
*  
*
* رستمی، پروین و ثواقب، جهانبخش، «اجتماعی­ شدن زنان در عصر پهلوی اول؛ امکان یا امتناع؛ (1304-1320ش)»،  دوره 12، شماره 1، 1398ش.  
*رستمی، پروین و ثواقب، جهانبخش، «اجتماعی­ شدن زنان در عصر پهلوی اول؛ امکان یا امتناع؛ (1304-1320ش)»،  دوره 12، شماره 1، 1398ش.
*  
*
* ساناساریان، الیز، جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب 1357)،  تهران، اختران، 1384ش.  
*ساناساریان، الیز، جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب 1357)،  تهران، اختران، 1384ش.
*  
*
* سرنا، کارلا، سفرنامه مادام کارلا سرنا یا آدم­ها و آیین­ها در ایران، ترجمه علی­اصغر سعیدی، تهران، زوار، 1362ش.  
*سرنا، کارلا، سفرنامه مادام کارلا سرنا یا آدم­ها و آیین­ها در ایران، ترجمه علی­اصغر سعیدی، تهران، زوار، 1362ش.
*  
*
* شاردن، ژان، سفرنامه، ترجمه اقبال یغمائی، تهران، توس، 1374ش.  
*شاردن، ژان، سفرنامه، ترجمه اقبال یغمائی، تهران، توس، 1374ش.
*  
*
* شوستر، مورگان، اختناق ایران، ترجمه ابوالحسن شوشتری، تهران، کاویان، 1334ش.  
*شوستر، مورگان، اختناق ایران، ترجمه ابوالحسن شوشتری، تهران، کاویان، 1334ش.
*  
*
* شیانی، ملیحه و فاطمی­نیا، سیاوش، «میزان آگاهی شهروندان تهرانی از حقوق و تعهدات شهروندی»،  راهبرد، شماره 18، 1388ش.  
*شیانی، ملیحه و فاطمی­نیا، سیاوش، «میزان آگاهی شهروندان تهرانی از حقوق و تعهدات شهروندی»،  راهبرد، شماره 18، 1388ش.
*  
*
* عالم، عبدالرحمن، تاریخ فلسفه سیاسی غرب؛ از آغاز تا سده میانه، تهران، وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات، 1383ش.  
*عالم، عبدالرحمن، تاریخ فلسفه سیاسی غرب؛ از آغاز تا سده میانه، تهران، وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات، 1383ش.
*  
*
* فالکس، کیث، شهروندی، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران، کویر، 1381ش.  
*فالکس، کیث، شهروندی، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران، کویر، 1381ش.
*  
*
* فلاندن، اوژن، سفرنامه اوژن فلاندن به ایران، ترجمه حسین نورصادقی، تهران، اشراقی، 1355ش.  
*فلاندن، اوژن، سفرنامه اوژن فلاندن به ایران، ترجمه حسین نورصادقی، تهران، اشراقی، 1355ش.
*  
*
* فوران، جان، مقاومت شکننده (تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال­های پس از انقلاب اسلامی)،  ترجمه احمد تدین، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1378ش.  
*فوران، جان، مقاومت شکننده (تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال­های پس از انقلاب اسلامی)،  ترجمه احمد تدین، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1378ش.
*  
*
* فیگوئروا، دن گارسیا دسیلوا، سفرنامه، ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران، نو، 1363ش.  
*فیگوئروا، دن گارسیا دسیلوا، سفرنامه، ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران، نو، 1363ش.
*  
*
* قائم­مقام فراهانی، ابوالقاسم، منشات قائم­مقام فراهانی، تصحیح سید بدرالدین یغمائی، تهران، نگاه، 1389ش.  
*قائم­مقام فراهانی، ابوالقاسم، منشات قائم­مقام فراهانی، تصحیح سید بدرالدین یغمائی، تهران، نگاه، 1389ش.
*  
*
* قلی­زاده، آذر، «نگاهی جامعه­شناختی به موقعیت زنان در عصر صفویه»،  پژوهش زنان، دوره 2، شماره 2، 1383ش.  
*قلی­زاده، آذر، «نگاهی جامعه­شناختی به موقعیت زنان در عصر صفویه»،  پژوهش زنان، دوره 2، شماره 2، 1383ش.
*  
*
* کارری، جمیلی، سفرنامه، ترجمه عباس نخجوانی و عبدالعلی کاررنگ، تبریز، اداره کل فرهنگ و هنر آذربایجان‌شرقی، 1348ش.  
*کارری، جمیلی، سفرنامه، ترجمه عباس نخجوانی و عبدالعلی کاررنگ، تبریز، اداره کل فرهنگ و هنر آذربایجان‌شرقی، 1348ش.
*  
*
* محلاتی، ذبیح­الله، ریاحین الشریعه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1370ش.  
*محلاتی، ذبیح­الله، ریاحین الشریعه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1370ش.
*  
*
* محمودی، سیدعلی، فلسفه سیاسی کانت‌اندیشه سیساسی در گستره فلسفه نظری و فلسفه اخلاق، تهران، نگاه معاصر، 1384ش.  
*محمودی، سیدعلی، فلسفه سیاسی کانت‌اندیشه سیساسی در گستره فلسفه نظری و فلسفه اخلاق، تهران، نگاه معاصر، 1384ش.
*  
*
* ناهید، عبدالحسین، زنان ایران در جنبش مشروطه، تبریز، احیاء، 1360ش.  
*ناهید، عبدالحسین، زنان ایران در جنبش مشروطه، تبریز، احیاء، 1360ش.
*  
*
* نوری،‌هادی و همکاران، «حقوق شهروندی زنان در ایران عهد قاجار»،  مطالعات جامعه­شناختی، دوره 27، شماره 1، 1399ش.  
*نوری،‌هادی و همکاران، «حقوق شهروندی زنان در ایران عهد قاجار»،  مطالعات جامعه­شناختی، دوره 27، شماره 1، 1399ش.
*  
*
* هلد، دیوید، مدل­های دموکراسی، ترجمه عباس مخبر، تهران، روشنگران و مطالعات زنان، 1384ش.  
*هلد، دیوید، مدل­های دموکراسی، ترجمه عباس مخبر، تهران، روشنگران و مطالعات زنان، 1384ش.
*  
*
* Binning، Robert B. M، A Journal of Two Years Travel in Persia، Ceylon، etc، Vol. 2، London: WM. H. Allen and co، 1857.  
*Binning، Robert B. M، A Journal of Two Years Travel in Persia، Ceylon، etc، Vol. 2، London: WM. H. Allen and co، 1857.
*  
*
* Chehabi، Houchang E.، “Staging the Emperor’s New Clothes: Dress Codes and Nation-Building under Reza Shah. ” Iranian Studies Vol. 26، NO. 3/4 (1993)،  pp. 209-29.  
*Chehabi، Houchang E.، “Staging the Emperor’s New Clothes: Dress Codes and Nation-Building under Reza Shah. ” Iranian Studies Vol. 26، NO. 3/4 (1993)،  pp. 209-29.
*  
*
* ferrier، Ronald. w.، Women in safavid iran: the evidence of European travelers، in g. r. hambly (ed) Women in the medieval Islamic world: power patronage and piety new York: st. martin’s press، 1998.  
*ferrier، Ronald. w.، Women in safavid iran: the evidence of European travelers، in g. r. hambly (ed) Women in the medieval Islamic world: power patronage and piety new York: st. martin’s press، 1998.
*  
*
* Hawkes، Martin، Persia – Romance & Reality، London: Nicholson & Watson، 1935.  
*Hawkes، Martin، Persia – Romance & Reality، London: Nicholson & Watson، 1935.
*  
*
* Mafinezam، Alidad؛ Mehrabi، Aria، Iran and Its Place among Nations، Praeger. 2008، ISBN 978-0-275-99926-1.  
*Mafinezam، Alidad؛ Mehrabi، Aria، Iran and Its Place among Nations، Praeger. 2008، ISBN 978-0-275-99926-1.
*  
*
* Paydar، Parvin، Women and the Political Process in Twentieth-Century Iran، New York: Cambridge University Press، 1995.  
*Paydar، Parvin، Women and the Political Process in Twentieth-Century Iran، New York: Cambridge University Press، 1995.
*  
*  
[[رده: ویکی‌جنسیت]]
[[رده: ویکی‌جنسیت]]