بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
===عصر صفویه=== | ===عصر صفویه=== | ||
زنان در عصر صفویه بهدلیل محدودیتهای فرهنگی و اجتماعی، عمدتاً تحتسلطۀ ساختارهای مردسالارانه قرار داشتند.<ref>. Ferrier، Women in safavid iran: the evidence of European travelers، 1998، p. 384-385.</ref> از نظر حقوق مدنی، زنان از حق مالکیت و ارث برخوردار بودند، اما این حقوق اغلب تحت کنترل مردان بود.<ref>. قلیزاده، «نگاهی جامعهشناختی به موقعیت زنان در عصر صفویه»، 1383ش، ص77؛ کارری، سفرنامه، 1348ش، ص133.</ref> | زنان در عصر صفویه بهدلیل محدودیتهای فرهنگی و اجتماعی، عمدتاً تحتسلطۀ ساختارهای مردسالارانه قرار داشتند.<ref>. Ferrier، Women in safavid iran: the evidence of European travelers، 1998، p. 384-385.</ref> از نظر حقوق مدنی، زنان از حق مالکیت و ارث برخوردار بودند، اما این حقوق اغلب تحت کنترل مردان بود.<ref>. قلیزاده، «نگاهی جامعهشناختی به موقعیت زنان در عصر صفویه»، 1383ش، ص77؛ کارری، سفرنامه، 1348ش، ص133.</ref> در حوزۀ حقوق سیاسی، زنان بهطور کامل از مشارکت در امور حکومتی و تصمیمگیریهای سیاسی محروم بودند و نقش آنان عمدتاً به خانواده محدود میشد.<ref>. ترکمان و واله، ذیل عالم آرای عباسی، 1317ش، ج1، ص201؛ محلاتی، ریاحین الشریعه، 1370ش، ج4، ص73.</ref> | ||
در حوزۀ حقوق سیاسی، زنان بهطور کامل از مشارکت در امور حکومتی و تصمیمگیریهای سیاسی محروم بودند و نقش آنان عمدتاً به خانواده محدود میشد.<ref>. ترکمان و واله، ذیل عالم آرای عباسی، 1317ش، ج1، ص201؛ محلاتی، ریاحین الشریعه، 1370ش، ج4، ص73.</ref> | |||
در عرصۀ حقوق اجتماعی، برخی زنان درباری یا از طبقات بالای جامعه از نفوذ و قدرت نِسبی برخوردار بودند، اما اکثر زنان، بهویژه در مناطق روستایی، از دسترسی به آموزش و مشارکت در فعالیتهای اجتماعی محروم بودند. این شرایط باعث میشد که آنان از مشارکت فعال در تصمیمگیریهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی محروم شوند.<ref>. فیگوئروا، سفرنامه، 1363ش، ص276-278؛ شاردن، سفرنامه، 1374ش، ج4، ص24؛ دلاواله، سفرنامه، 1380ش، ص697؛ اولیویه، سفرنامه، 1371ش، ص86؛ قلیزاده، «نگاهی جامعهشناختی به موقعیت زنان در عصر صفویه»، 1383ش، ص87.</ref> | در عرصۀ حقوق اجتماعی، برخی زنان درباری یا از طبقات بالای جامعه از نفوذ و قدرت نِسبی برخوردار بودند، اما اکثر زنان، بهویژه در مناطق روستایی، از دسترسی به آموزش و مشارکت در فعالیتهای اجتماعی محروم بودند. این شرایط باعث میشد که آنان از مشارکت فعال در تصمیمگیریهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی محروم شوند.<ref>. فیگوئروا، سفرنامه، 1363ش، ص276-278؛ شاردن، سفرنامه، 1374ش، ج4، ص24؛ دلاواله، سفرنامه، 1380ش، ص697؛ اولیویه، سفرنامه، 1371ش، ص86؛ قلیزاده، «نگاهی جامعهشناختی به موقعیت زنان در عصر صفویه»، 1383ش، ص87.</ref> | ||
خط ۵۰: | خط ۴۸: | ||
در عصر پهلوی، حقوق شهروندی زنان با سیاستهای مدرنیزاسیون مورد توجه قرار گرفت، این تغییرات بیشتر در شهرها و میان زنان طبقات متوسط و بالا بود و زنان روستایی و طبقۀ محروم از بسیاری از این حقوق بیبهره ماندند.<ref>. فوران، مقاومت شکننده (تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی)، 1378ش، ص331.</ref> | در عصر پهلوی، حقوق شهروندی زنان با سیاستهای مدرنیزاسیون مورد توجه قرار گرفت، این تغییرات بیشتر در شهرها و میان زنان طبقات متوسط و بالا بود و زنان روستایی و طبقۀ محروم از بسیاری از این حقوق بیبهره ماندند.<ref>. فوران، مقاومت شکننده (تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی)، 1378ش، ص331.</ref> | ||
در حوزۀ حقوق مدنی، قوانینی مانند قانون حمایت از خانواده در سال | در حوزۀ حقوق مدنی، قوانینی مانند قانون حمایت از خانواده در سال ۱۳۴۶ش، که با مخالفتهای زیادی نیز مواجه شد، <ref> ازغندی، تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران؛ 1320-1357، 1384ش، ص100.</ref> محدودیتهایی بر چندهمسری وضع کرد و حق طلاق را برای زنان تسهیل کرد.<ref>. ساناساریان، جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب 1357)، 1384ش، ص153-146.</ref> در عرصۀ حقوق سیاسی، زنان با کسب حق رای (۱۳۴۲ش)، امکان مشارکت در انتخابات و حضور در مجلس شورای ملی را بهدست آوردند. <ref>Mafinezam، Alidad; Mehrabi, Aria, Iran and Its Place among Nations، 2008، p. 121.</ref> | ||
در عرصۀ حقوق سیاسی، زنان با کسب حق رای ( | |||
در زمینۀ حقوق اجتماعی، گسترش آموزش و اشتغال زنان، بهویژه در شهرها، موجب افزایش حضور آنان در عرصههای عمومی شد، <ref>. Chehabi، “Staging the Emperor’s New Clothes: Dress Codes and Nation-Building under Reza Shah. ”، 1993، p. 212-219.</ref> اما این سیاستها با نابرابریهای ساختاری و مقاومتهای سنتی و عدم همراهی بخشهای وسیعی از جامعه مواجه بود.<ref>رستمی و ثواقب، «اجتماعی شدن زنان در عصر پهلوی اول؛ امکان یا امتناع؛ (1304-1320ش)»، 1398ش، ص43-44.</ref> | در زمینۀ حقوق اجتماعی، گسترش آموزش و اشتغال زنان، بهویژه در شهرها، موجب افزایش حضور آنان در عرصههای عمومی شد، <ref>. Chehabi، “Staging the Emperor’s New Clothes: Dress Codes and Nation-Building under Reza Shah. ”، 1993، p. 212-219.</ref> اما این سیاستها با نابرابریهای ساختاری و مقاومتهای سنتی و عدم همراهی بخشهای وسیعی از جامعه مواجه بود.<ref>رستمی و ثواقب، «اجتماعی شدن زنان در عصر پهلوی اول؛ امکان یا امتناع؛ (1304-1320ش)»، 1398ش، ص43-44.</ref> | ||
خط ۷۰: | خط ۶۶: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* آفاری، ژانت، انجمنهای سرّی زنان در نهضت مشروطه، ترجمه جواد یوسفیان، تهران، بانو، 1377ش. | *آفاری، ژانت، انجمنهای سرّی زنان در نهضت مشروطه، ترجمه جواد یوسفیان، تهران، بانو، 1377ش. | ||
* | * | ||
* ازغندی، علیرضا، تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران؛ 1320-1357، تهران، سمت، 1384ش. | *ازغندی، علیرضا، تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران؛ 1320-1357، تهران، سمت، 1384ش. | ||
* | * | ||
* اوبن، اوژن، ایران و بینالنهرین، ترجمه علیاصغر سعیدی، تهران، زوار، 1362ش. | *اوبن، اوژن، ایران و بینالنهرین، ترجمه علیاصغر سعیدی، تهران، زوار، 1362ش. | ||
* | * | ||
* اولیویه، سفرنامه، ترجمه محمدطاهر میرزا، به تصحیح غلامرضا ورهرام، تهران، اطلاعات، 1371ش. | *اولیویه، سفرنامه، ترجمه محمدطاهر میرزا، به تصحیح غلامرضا ورهرام، تهران، اطلاعات، 1371ش. | ||
* | * | ||
* پلبو، روبر، شهروندی و دولت، ترجمه ابوالفضل قاضی، تهران، دانشگاه تهران، 1370ش. | *پلبو، روبر، شهروندی و دولت، ترجمه ابوالفضل قاضی، تهران، دانشگاه تهران، 1370ش. | ||
* | * | ||
* پولاک، یاکوب ادوارد، سفرنامه پولاک، ایران و ایرانیان، تهران: خوارزمی، 1368ش. | *پولاک، یاکوب ادوارد، سفرنامه پولاک، ایران و ایرانیان، تهران: خوارزمی، 1368ش. | ||
* | * | ||
* ترکمان، اسکندر بیک و واله، محمدیوسف، ذیل عالم ارای عباسی، به تصحیح سهیلی خوانساری، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1317ش. | *ترکمان، اسکندر بیک و واله، محمدیوسف، ذیل عالم ارای عباسی، به تصحیح سهیلی خوانساری، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1317ش. | ||
* | * | ||
* توسلی، غلامحسین و نجاتی حسینی، سیدمحمود، «واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران»، جامعهشناسی ایران، دوره 5، شماره 2، 1383ش. | *توسلی، غلامحسین و نجاتی حسینی، سیدمحمود، «واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران»، جامعهشناسی ایران، دوره 5، شماره 2، 1383ش. | ||
* | * | ||
* لطفی، توکل و همکاران، «منشور حقوق شهروندی و چالشهای حقوق شهروندی زنان در ایران»، اخلاق زیستی، شماره 35، 1399ش. | *لطفی، توکل و همکاران، «منشور حقوق شهروندی و چالشهای حقوق شهروندی زنان در ایران»، اخلاق زیستی، شماره 35، 1399ش. | ||
* | * | ||
* جهانگیر، زهرا و کاوه پیشقدم، محمدکاظم، «بررسی تطبیقی جایگاه حقوق شهروندی زنان در قانون اساسی و منشور حقوق شهروندی جمهوری اسلامی ایران»، زن و جامعه، سال 10، شماره 2، 1398ش. | *جهانگیر، زهرا و کاوه پیشقدم، محمدکاظم، «بررسی تطبیقی جایگاه حقوق شهروندی زنان در قانون اساسی و منشور حقوق شهروندی جمهوری اسلامی ایران»، زن و جامعه، سال 10، شماره 2، 1398ش. | ||
* | * | ||
* دروویل، گاسپار، سفر در ایران، ترجمه منوچهر اعتماد مقدم، تهران، شباویز، 1337ش. | *دروویل، گاسپار، سفر در ایران، ترجمه منوچهر اعتماد مقدم، تهران، شباویز، 1337ش. | ||
* | * | ||
* دلاواله، پیترو، سفرنامه، ترجمه محمود بهفروزی، تهران، قطره، 1380ش. | *دلاواله، پیترو، سفرنامه، ترجمه محمود بهفروزی، تهران، قطره، 1380ش. | ||
* | * | ||
* دیولافوا، مادام، سفرنامه، ترجمه محسن فرهوشی، تهران، خیام، 1332ش. | *دیولافوا، مادام، سفرنامه، ترجمه محسن فرهوشی، تهران، خیام، 1332ش. | ||
* | * | ||
* رایلی، دنیس، شهروندی و دولت رفاه، ترجمه ژیلا ابراهیمی، تهران، آگاه، 1388ش. | *رایلی، دنیس، شهروندی و دولت رفاه، ترجمه ژیلا ابراهیمی، تهران، آگاه، 1388ش. | ||
* | * | ||
* رستمی، پروین و ثواقب، جهانبخش، «اجتماعی شدن زنان در عصر پهلوی اول؛ امکان یا امتناع؛ (1304-1320ش)»، دوره 12، شماره 1، 1398ش. | *رستمی، پروین و ثواقب، جهانبخش، «اجتماعی شدن زنان در عصر پهلوی اول؛ امکان یا امتناع؛ (1304-1320ش)»، دوره 12، شماره 1، 1398ش. | ||
* | * | ||
* ساناساریان، الیز، جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب 1357)، تهران، اختران، 1384ش. | *ساناساریان، الیز، جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب 1357)، تهران، اختران، 1384ش. | ||
* | * | ||
* سرنا، کارلا، سفرنامه مادام کارلا سرنا یا آدمها و آیینها در ایران، ترجمه علیاصغر سعیدی، تهران، زوار، 1362ش. | *سرنا، کارلا، سفرنامه مادام کارلا سرنا یا آدمها و آیینها در ایران، ترجمه علیاصغر سعیدی، تهران، زوار، 1362ش. | ||
* | * | ||
* شاردن، ژان، سفرنامه، ترجمه اقبال یغمائی، تهران، توس، 1374ش. | *شاردن، ژان، سفرنامه، ترجمه اقبال یغمائی، تهران، توس، 1374ش. | ||
* | * | ||
* شوستر، مورگان، اختناق ایران، ترجمه ابوالحسن شوشتری، تهران، کاویان، 1334ش. | *شوستر، مورگان، اختناق ایران، ترجمه ابوالحسن شوشتری، تهران، کاویان، 1334ش. | ||
* | * | ||
* شیانی، ملیحه و فاطمینیا، سیاوش، «میزان آگاهی شهروندان تهرانی از حقوق و تعهدات شهروندی»، راهبرد، شماره 18، 1388ش. | *شیانی، ملیحه و فاطمینیا، سیاوش، «میزان آگاهی شهروندان تهرانی از حقوق و تعهدات شهروندی»، راهبرد، شماره 18، 1388ش. | ||
* | * | ||
* عالم، عبدالرحمن، تاریخ فلسفه سیاسی غرب؛ از آغاز تا سده میانه، تهران، وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات، 1383ش. | *عالم، عبدالرحمن، تاریخ فلسفه سیاسی غرب؛ از آغاز تا سده میانه، تهران، وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات، 1383ش. | ||
* | * | ||
* فالکس، کیث، شهروندی، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران، کویر، 1381ش. | *فالکس، کیث، شهروندی، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران، کویر، 1381ش. | ||
* | * | ||
* فلاندن، اوژن، سفرنامه اوژن فلاندن به ایران، ترجمه حسین نورصادقی، تهران، اشراقی، 1355ش. | *فلاندن، اوژن، سفرنامه اوژن فلاندن به ایران، ترجمه حسین نورصادقی، تهران، اشراقی، 1355ش. | ||
* | * | ||
* فوران، جان، مقاومت شکننده (تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی)، ترجمه احمد تدین، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1378ش. | *فوران، جان، مقاومت شکننده (تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی)، ترجمه احمد تدین، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1378ش. | ||
* | * | ||
* فیگوئروا، دن گارسیا دسیلوا، سفرنامه، ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران، نو، 1363ش. | *فیگوئروا، دن گارسیا دسیلوا، سفرنامه، ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران، نو، 1363ش. | ||
* | * | ||
* قائممقام فراهانی، ابوالقاسم، منشات قائممقام فراهانی، تصحیح سید بدرالدین یغمائی، تهران، نگاه، 1389ش. | *قائممقام فراهانی، ابوالقاسم، منشات قائممقام فراهانی، تصحیح سید بدرالدین یغمائی، تهران، نگاه، 1389ش. | ||
* | * | ||
* قلیزاده، آذر، «نگاهی جامعهشناختی به موقعیت زنان در عصر صفویه»، پژوهش زنان، دوره 2، شماره 2، 1383ش. | *قلیزاده، آذر، «نگاهی جامعهشناختی به موقعیت زنان در عصر صفویه»، پژوهش زنان، دوره 2، شماره 2، 1383ش. | ||
* | * | ||
* کارری، جمیلی، سفرنامه، ترجمه عباس نخجوانی و عبدالعلی کاررنگ، تبریز، اداره کل فرهنگ و هنر آذربایجانشرقی، 1348ش. | *کارری، جمیلی، سفرنامه، ترجمه عباس نخجوانی و عبدالعلی کاررنگ، تبریز، اداره کل فرهنگ و هنر آذربایجانشرقی، 1348ش. | ||
* | * | ||
* محلاتی، ذبیحالله، ریاحین الشریعه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1370ش. | *محلاتی، ذبیحالله، ریاحین الشریعه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1370ش. | ||
* | * | ||
* محمودی، سیدعلی، فلسفه سیاسی کانتاندیشه سیساسی در گستره فلسفه نظری و فلسفه اخلاق، تهران، نگاه معاصر، 1384ش. | *محمودی، سیدعلی، فلسفه سیاسی کانتاندیشه سیساسی در گستره فلسفه نظری و فلسفه اخلاق، تهران، نگاه معاصر، 1384ش. | ||
* | * | ||
* ناهید، عبدالحسین، زنان ایران در جنبش مشروطه، تبریز، احیاء، 1360ش. | *ناهید، عبدالحسین، زنان ایران در جنبش مشروطه، تبریز، احیاء، 1360ش. | ||
* | * | ||
* نوری،هادی و همکاران، «حقوق شهروندی زنان در ایران عهد قاجار»، مطالعات جامعهشناختی، دوره 27، شماره 1، 1399ش. | *نوری،هادی و همکاران، «حقوق شهروندی زنان در ایران عهد قاجار»، مطالعات جامعهشناختی، دوره 27، شماره 1، 1399ش. | ||
* | * | ||
* هلد، دیوید، مدلهای دموکراسی، ترجمه عباس مخبر، تهران، روشنگران و مطالعات زنان، 1384ش. | *هلد، دیوید، مدلهای دموکراسی، ترجمه عباس مخبر، تهران، روشنگران و مطالعات زنان، 1384ش. | ||
* | * | ||
* Binning، Robert B. M، A Journal of Two Years Travel in Persia، Ceylon، etc، Vol. 2، London: WM. H. Allen and co، 1857. | *Binning، Robert B. M، A Journal of Two Years Travel in Persia، Ceylon، etc، Vol. 2، London: WM. H. Allen and co، 1857. | ||
* | * | ||
* Chehabi، Houchang E.، “Staging the Emperor’s New Clothes: Dress Codes and Nation-Building under Reza Shah. ” Iranian Studies Vol. 26، NO. 3/4 (1993)، pp. 209-29. | *Chehabi، Houchang E.، “Staging the Emperor’s New Clothes: Dress Codes and Nation-Building under Reza Shah. ” Iranian Studies Vol. 26، NO. 3/4 (1993)، pp. 209-29. | ||
* | * | ||
* ferrier، Ronald. w.، Women in safavid iran: the evidence of European travelers، in g. r. hambly (ed) Women in the medieval Islamic world: power patronage and piety new York: st. martin’s press، 1998. | *ferrier، Ronald. w.، Women in safavid iran: the evidence of European travelers، in g. r. hambly (ed) Women in the medieval Islamic world: power patronage and piety new York: st. martin’s press، 1998. | ||
* | * | ||
* Hawkes، Martin، Persia – Romance & Reality، London: Nicholson & Watson، 1935. | *Hawkes، Martin، Persia – Romance & Reality، London: Nicholson & Watson، 1935. | ||
* | * | ||
* Mafinezam، Alidad؛ Mehrabi، Aria، Iran and Its Place among Nations، Praeger. 2008، ISBN 978-0-275-99926-1. | *Mafinezam، Alidad؛ Mehrabi، Aria، Iran and Its Place among Nations، Praeger. 2008، ISBN 978-0-275-99926-1. | ||
* | * | ||
* Paydar، Parvin، Women and the Political Process in Twentieth-Century Iran، New York: Cambridge University Press، 1995. | *Paydar، Parvin، Women and the Political Process in Twentieth-Century Iran، New York: Cambridge University Press، 1995. | ||
* | * | ||
[[رده: ویکیجنسیت]] | [[رده: ویکیجنسیت]] |