جراحی زیبایی: تفاوت میان نسخه‌ها

جراحی زیبایی (Cosmetic Surgery) شاخه‌ای تخصصی از پزشکی است<ref>. [https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1750481307079203 Mirivel, “Managing poor surgical candidacy: Communication problems for plastic surgeons”, 2007, p.309.]</ref> که با به‌کارگیری روش‌های جراحی و مداخلات پزشکی، به تغییر ساختاری یا بهبود ظاهری بافت‌ها و اندام‌ها می‌پردازد.<ref>. [https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1740144518305552 Sarwer, “Body image, cosmetic surgery, and minimally invasive treatments”, 2019, p.302-308.]</ref> هدف آن ارتقای تناسب، تقارن و زیبایی متناسب با استانداردهای زیبایی‌شناختی و انتظارات فردی است،<ref>. محسنی، جامعه­شناسی پزشکی، ۱۳۸۲ش، ص۱۳۱؛ گیدنز و بردسال، جامعه­شناسی، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۱.</ref> هر چند نتایج تحت‌تأثیر عوامل بیولوژیکی و ذهنی ‌بودن ادراک زیبایی قرار دارد.<ref>. [https://wjps.ir/article-1-272-en.html Mozaffari Niya and et al., “Iranians’ perspective to cosmetic surgery: a thematic content analysis for the reasons”, 2019, p.69.]</ref> بر خلاف جراحی ترمیمی که بر بازسازی عملکرد متمرکز است، این جراحی‌ها عمدتاً انتخابی و با انگیزه‌های روانی‌ اجتماعی انجام می‌شود.<ref>. [https://www.researchgate.net/publication/341777505_Psychological_aspects_of_Aesthetic_and_Cosmetic_surgery_Clinical_and_therapeutic_implications Jafferany and et al., “Psychological aspects of aesthetic and cosmetic surgery: Clinical and therapeutic implications”, 2020, p.2-3.]</ref> موفقیت این جراحی وابسته به ترکیب دانش آناتومی، مهارت‌های جراحی، درک اصول زیبایی‌شناسی و ملاحظات اخلاقی است و با چالش‌هایی مانند تبلیغات غیر واقع‌بینانه یا فشارهای اجتماعی نیز همراه است.<ref>. [https://www.socialpsychology.ir/article_156046.html خبازثابت و همکاران، «رابطه بین گرایش به جراحی زیبایی با نگرش به مد و تصویر بدنی منفی زنان متقاضی جراحی زیبایی با تکیه بر نوع جراحی: نقش میانجی‌گری تنظیم شناختی هیجان»، ۱۴۰۱ش، ۵۱.]</ref>

نخستین شواهد جراحی پلاستیک به متون سانسکریت هند باستان در حدود ۲۶۰۰ سال پیش باز می‌گردد. در اوایل ۱۸۰۰م، جراحان اروپایی روش‌های نوین ترمیمی و زیبایی مانند اصلاح پلک را توسعه دادند، اما پیشرفت واقعی هنگامی رخ داد که برای اولین‌بار فتق چربی کرۀ چشم به‌درستی توصیف و درمان شد. <ref>. داداشی، جراحی زیبایی صورت، ۱۳۷۸ش، ص۱۵.</ref>

'''مری داگلاس،''' بدن را به‌عنوان نمادی از نظم اجتماعی تحلیل کرد و نشان داد که کنترل بدن مانند پاکی یا نجاست، بازتابی از ساختارهای قدرت و مرزبندی‌های فرهنگی است.<ref>. ذکائی، جامعه­شناسی جوانان ایران، ۱۳۸۶ش، ص۱۷۵؛ بیلینگتون و همکاران، فرهنگ و جامعه، ۱۳۸۰ش، ص۷۶؛ اسمیت، درآمدی بر نظریه فرهنگی، ۱۳۸۳ش، ص۱۲۸.</ref> سنت مردم­شناسی توجه زیادی به چگونگی تبلور قدرت و سرکوب اجتماعی در بدن نشان می­دهد.<ref>. ذکائی، جامعه­شناسی جوانان ایران، ۱۳۸۶ش، ص۱۷۵.</ref>

'''برایان ترنر،''' تمرکز او بر چگونگی تبدیل بدن به «مشکل اجتماعی» در جوامع مدرن است، جایی که نهادها از طریق پزشکی، ورزش و فناوری‌ها، آن را مدیریت می‌کنند.<ref>. Michael, Reconnecting Culture, Technology and Nature, from Society to Heterogeneity, 2000, p.97-98; Turner, The Body and Society: Explorations in Social Theory, 1996, p.3-6.</ref> ترنر، بدن را به‌عنوان مجموعه­ای از عاملیت و مکانی از اختیار، تشخیص می­دهد.<ref>. [https://www.researchgate.net/publication/258131080_Punk_Porn_and_Resistance Langman, “Punk, porn and resistance: carnivalization and the body in popular culture”, 2008, p.657.]</ref>

جراحی زیبایی به مثابه «متن فرهنگی» تحلیل می‌شود که بازتابی از هنجارهای سلطه‌گر زیبایی، ایدئولوژی‌های مصرفی و روابط قدرت در جوامع سرمایه‌داری است. بدن عرصه­ای برای بازآفرینی فرهنگی و اجتماعی و محملی برای هویت است.<ref>. ذکائی، جامعه­شناسی جوانان ایران، ۱۳۸۶ش، ص۱69-۱70.</ref>

رسانه‌ها از طریق مکانیسم‌های شیءانگاری بدن و گفتمان پزشکی ‌شدۀ زیبایی به بازتولید استانداردهای غیرواقع‌بینانه می‌پردازند.<ref>. [https://psycnet.apa.org/record/1999-05665-009 Milkin and et al., “Women and Weight: Gendered messages on magazine covers”, 1999, p.647.]</ref> پژوهش‌های تجربی تأیید می‌کنند که قرارگرفتن در معرض این تصاویر موجب افزایش نارضایتی بدنی می‌شود، اختلالات خوردن را تشدید می‌کند و سلامتی جسمانی را به نفع زیبایی‌های نمایشی به حاشیه می‌راند.<ref>. [https://www.researchgate.net/publication/225150252_Reading_Representations_of_Black_East_Asian_and_White_Women_in_Magazines_for_Adolescent_Girls Sengupta, “Reading representations of Blak, East Asian, and White women in magazines for adolescent girls”, 2006, p.799-800.]</ref> این فرایند از طریق تکه‌تکه‌سازی بدن در تبلیغات تقویت می‌شود که بر بهبود بخش‌های مجزا (مثل بینی یا سینه) به‌عنوان راه‌حلی جادویی تأکید دارد.<ref>. گرت، جامعه­شناسی جنسیت، ۱۳۸۰ش، ص۵۰.</ref>