بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
'''زن در آیین بودا؛''' انگاره‌های شناختی آیین بودا درباره زن.
'''زن در آیین بودا؛''' انگاره‌های شناختی آیین بودا درباره زن.


در آموزه‌های فرق مختلف آیین بودا و تحلیل‌گران این آیین نسبت به جایگاه زن نگرش یکسانی وجود ندارد. برخی همچون بودا هیچ تمایزی میان زن و مرد در رسیدن به رهایی که هدف آیین بودا است قائل نیستند؛ تعدادی از مکاتب بودایی دیدگاهی زن‌گریزانه و منفی داشته و رسیدن به رهایی را مخصوص مردان می‌دانند. برخی از تحلیل‌گران نیز قائلند آیین بودا در ذات خود تمایزی میان زن و مرد در معرفت قائل نیست و آنچه از دیدگاه زن‌گریزانه در آموزه‌های بودایی وجود دارد ناشی از تأثیر فرهنگ مردسالارانه حاکم بر جوامع است. آموزه‌های بودایی برای بانوان، در نقش زن، همسر و مادری احترام و جایگاهی خاص قائل است.  
آیین بودا با شعار رهایی انسان از رنج، پدید آمد و با نقد نظام کاستی در هند، می‌کوشید تا از رنج زنان بکاهد؛ اما بودا نتوانست مانع رسوخ مردسالاری در ذهنیت و آیین خود شود. در دعوت رسمی بودا، نگاه جنسیتی وجود نداشت؛ اما رهبانیت شیوة اصلی رسیدن به نیروانا شمرده شده و زن زنجیر تعلق مرد به دنیا تلقی می‌شد؛ لذا تبعیض علیه زن در آیین بودا نیز تداوم یافت. زندگی راهبه‌ها تحت مدیریت راهبان ساماندهی شده و راهبه‌ها نمی‌توانند، خطای راهب‌ها را تذکر دهند. موقعیت اجتماعی و خانوادگی زنان تابع فرهنگ عمومی است. ازدواج برای افرادی که نمی‌توانند به رهبانیت متعهد بمانند امری شایسته دانسته می‌شود. آموزه‌های بودایی برای بانوان، در نقش زن، همسر و مادری احترام و جایگاهی خاص قائل است. والدین در قبال فرزندان خود مسئول بوده و فرزندان ملزم به تکریم والدین به‌ویژه مادر خود هستند. 
 
== تاریخچه آیین بودا ==
 
بودیسم شش قرن پیش از میلاد مسیح، در هندوستان شرقی ظهور کرد و از هندوئیزم منشعب شد. بودا سعی در خرافه‌زدایی از نظام اعتقادی هندوها داشت. آیین بودا، فراز و نشیب‌های فروانی داشته و راهبان، متولیان اصلی آن شمرده می‌شوند. بودیسم دارای فرقه‌های متعدد است که در مشرق و جنوب آسیا پیروانی دارد.<ref>حکمت، نُه گفتار در تاریخ ادیان، 1342ش، ص72.</ref> نیروانا هدف غایی بودیسم است و مراد از آن، مرحله فنا شدن و به‌سعادت نهایی رسیدن است.<ref>حکمت، نُه گفتار در تاریخ ادیان، 1342ش، ص79.</ref> رهبانیت هسته مرکزی این آیین بوده و کهن‌ترین سنت رهبانی در جهان به‌شمار می‌آید.<ref>[https://jzvj.marvdasht.iau.ir/article_4057_9cfe2dd40fcf71aa50749eaf97b49a32.pdf فتاحی، «فهم عوامل اجتماعی مرتبط با جایگاه اجتماعی زنان راهبه»، ص249.]</ref> زنان در آیین هندو تحت شدیدترین ستم بودند. هرچند برخی محققین؛ حرکت بودا این شاه‌زاده هندی علیه نظام طبقاتی هند را از مهم‌ترین تحولات تاریخی برای بهبودی جایگاه زنان هندی می‌دانند؛<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/161072 شيرازي‌نژاد، «زن در قرآن كريم و متون بودايي»، وب‌سایت راسخون.]</ref> اما رهبانیت بودایی موجب شد که بودایی‌ها نیز نسبت به زنان نگرش منفی پیدا کرده و زنان را عامل تباهی مردان تلقی کنند.<ref>[https://sanad.iau.ir/Journal/earq/Article/1113332/FullText جعفری و دادفر، «زن، خانواده و ازدواج در آیین بودا»، ص71.]</ref> 


==ماهیت زن در آیین بودا==
==ماهیت زن در آیین بودا==
خط ۳۶: خط ۴۰:
#مدیریت خدمتکاران.
#مدیریت خدمتکاران.
#فرمانبری و پارسایی.
#فرمانبری و پارسایی.
#هدر ندادن درآمد شوهر.  
#هدر ندادن درآمد شوهر.
#شروط مربوط به مردان عبارتند از؛
#شروط مربوط به مردان عبارتند از؛
#درستکاری و وفاداری در تدبیر منزل.  
#درستکاری و وفاداری در تدبیر منزل.
#رعایت احترام، ادب و دوستی نسبت به زن خود.
#رعایت احترام، ادب و دوستی نسبت به زن خود.
#واگذاری خانه‌داری به زن و توجه به نیازهای او مانند تهیه کردن وسایل خانه توجه‌ کند.<ref>چنین گفت بودا (بر اساس متون بودایی)، 1378ش، ص 231، 232 و 240</ref>
#واگذاری خانه‌داری به زن و توجه به نیازهای او مانند تهیه کردن وسایل خانه توجه‌ کند.<ref>چنین گفت بودا (بر اساس متون بودایی)، 1378ش، ص 231، 232 و 240</ref>