بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
بر مبنای منابع اسلامی؛ پدری از منزلت فوق‌العاده‌ای برخوردار است؛ نیکی کردن به پدر در ردیف پرستش خداوند بوده،<ref>سوره نساء، آیه 36.</ref> رضایت و خشم او موجب رضایت و خشم خداوند می‌شود؛<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص550.</ref> لذا پیامبر اسلام؛ جایگاه پدری را در میان بهشت دانسته و به این نکته اشاره دارد که با جلب رضایت پدر رضایت الهی نیز جلب شده و در نتیجه انسان تبدیل به موجود بهشتی می‌شود.<ref>نورى، مستدرك الوسائل، 1408ق، ج15، ص204. </ref> فرزندان موظفند که با پدرش با تواضع صحبت کرده و هرگز نباید در مقابل او حتی اف بگویند.<ref>سوره اسراء، آیه 24-23.</ref> کسي که با وجود پدر نتواند از طریق خدمت به او بهشت را به دست آورد، قابل سرزنش است. احسان به پدر هنجاری الزامي و مطلق است که ميان پدر مؤمن و غير مؤمن تفاوتي نمی‌گذارد.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص550.</ref> هرچند در خدمت رسانی، مادر مقدم است؛ اما پدر دارای حق ولایت است و اطاعت از پدر مقدم بر اطاعت از مادر است و فرزند موظّف است در چارچوب شرع، مطابق خواست او رفتار کند.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، راهبردهای تحکیم خانواده، 1395ش، ص143.</ref> | بر مبنای منابع اسلامی؛ پدری از منزلت فوق‌العاده‌ای برخوردار است؛ نیکی کردن به پدر در ردیف پرستش خداوند بوده،<ref>سوره نساء، آیه 36.</ref> رضایت و خشم او موجب رضایت و خشم خداوند می‌شود؛<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص550.</ref> لذا پیامبر اسلام؛ جایگاه پدری را در میان بهشت دانسته و به این نکته اشاره دارد که با جلب رضایت پدر رضایت الهی نیز جلب شده و در نتیجه انسان تبدیل به موجود بهشتی می‌شود.<ref>نورى، مستدرك الوسائل، 1408ق، ج15، ص204. </ref> فرزندان موظفند که با پدرش با تواضع صحبت کرده و هرگز نباید در مقابل او حتی اف بگویند.<ref>سوره اسراء، آیه 24-23.</ref> کسي که با وجود پدر نتواند از طریق خدمت به او بهشت را به دست آورد، قابل سرزنش است. احسان به پدر هنجاری الزامي و مطلق است که ميان پدر مؤمن و غير مؤمن تفاوتي نمی‌گذارد.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص550.</ref> هرچند در خدمت رسانی، مادر مقدم است؛ اما پدر دارای حق ولایت است و اطاعت از پدر مقدم بر اطاعت از مادر است و فرزند موظّف است در چارچوب شرع، مطابق خواست او رفتار کند.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، راهبردهای تحکیم خانواده، 1395ش، ص143.</ref> | ||
==منزلت پدری در جهان اسلام== | ==منزلت پدری در جهان اسلام== | ||
برخی محققین معتقدند؛ دموکراتیک شدن خانواده در کشورهای اسلامی معاصر؛ ساختار عمودی خانواده‌ها را به الگویی تبدیل می‌کند که یا والدین به‌طور یکسان در فرایند تصمیم‌گیری مشارکت کنند یا زن در تصمیم‌گیری جانشین مرد شود؛ <ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، راهبردهای تحکیم خانواده، 1395ش، ص131.</ref> منتها به‌دلیل جایگاه کانونی زن در اسلام، عملا به گزینه دوم ختم شده و به موازات کاهش منزلت پدر، اقتدار مادر افزایش یافته است، در این الگو وظایف مرد سنگین‌تر و توان تصمیم‌گیری او کاهش یافته و مدیریت خانواده زنانه شده است. نمودهای چنین تحول مدیریتی را می‌توان در موارد زیادی در خانواده‌های ایرانی مشاهده کرد؛ در بسیاری از خانوده‌ها، درآمدها، ارتباطات شوهر توسط همسرش کنترل می‌شود، روابط خانوادگی به سمت طایفه مادری متمایل شده و فرزندان با خویشان مادری احساس همرنگی بیشتری دارند، با غلبه نقش مادری بر نقش همسری، خانواده‌های ایرانی به تدریج به سوی بالا بردن تعارض میان مادر و فرزند با پدر پیش رفته و خانواده‌ها دچار آسیب‌های جدی شده‌اند.<ref>[https://alefbalib.com/index.aspx?pid=256&PdfID=910550 محبی، «مردمی‌شدن خانواده؛ فرایند آسیب‌دیدگی و بحران خانوادگی»، 1402ش، ص95-94.]</ref> | برخی محققین معتقدند؛ دموکراتیک شدن خانواده در کشورهای اسلامی معاصر؛ ساختار عمودی خانواده‌ها را به الگویی تبدیل می‌کند که یا والدین به‌طور یکسان در فرایند تصمیم‌گیری مشارکت کنند یا زن در تصمیم‌گیری جانشین مرد شود؛<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، راهبردهای تحکیم خانواده، 1395ش، ص131.</ref> منتها به‌دلیل جایگاه کانونی زن در اسلام، عملا به گزینه دوم ختم شده و به موازات کاهش منزلت پدر، اقتدار مادر افزایش یافته است، در این الگو وظایف مرد سنگین‌تر و توان تصمیم‌گیری او کاهش یافته و مدیریت خانواده زنانه شده است. نمودهای چنین تحول مدیریتی را می‌توان در موارد زیادی در خانواده‌های ایرانی مشاهده کرد؛ در بسیاری از خانوده‌ها، درآمدها، ارتباطات شوهر توسط همسرش کنترل می‌شود، روابط خانوادگی به سمت طایفه مادری متمایل شده و فرزندان با خویشان مادری احساس همرنگی بیشتری دارند، با غلبه نقش مادری بر نقش همسری، خانواده‌های ایرانی به تدریج به سوی بالا بردن تعارض میان مادر و فرزند با پدر پیش رفته و خانواده‌ها دچار آسیب‌های جدی شده‌اند.<ref>[https://alefbalib.com/index.aspx?pid=256&PdfID=910550 محبی، «مردمی‌شدن خانواده؛ فرایند آسیب‌دیدگی و بحران خانوادگی»، 1402ش، ص95-94.]</ref> | ||
==پاداش‌های نیکی به پدر== | ==پاداش‌های نیکی به پدر== | ||
در اسلام؛ پاداش‌های بزرگی برای احسان به پدر تعریف شده است که نقش مؤثری در تقویت تمایل انسان به پدری دارد؛ نيکي کردن به پدر یکی از محبوب‌ترين اعمال نزد خداوند بوده و نتيجه آن زياد شدن عمر، رسیدن به بهشت و جلوگيري از بلا و ثواب آن برابر با جهاد در راه خدا است. نکته قابل توجه این‌که؛ همه اين امور مربوط به مقام پدری بوده و درباره پدر کافر نيز صادق است. نیکی به پدر هنجار است که رابطه متقابل فرزندی و پدری را تقویت کرده و موجب می‌شود که فرزندان در فرایند جامعه‌پذیری، آن را به‌عنوان هنجار الزامی پذیرفته و در آینده نسبت به پدر خود احسان کنند.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص554.</ref> از این گزاره می‌توان این نکته را استنباط کرد که از آثار نیکی به پدر داشتن فرزند صالح است<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/113386/%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D9%86%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86 «آثار نیکی به والدین»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.]</ref> که نورِ دیده آدمی به‌شمار می‌آید.<ref>سوره فرقان، آیه 74.</ref> | در اسلام؛ پاداش‌های بزرگی برای احسان به پدر تعریف شده است که نقش مؤثری در تقویت تمایل انسان به پدری دارد؛ نيکي کردن به پدر یکی از محبوب‌ترين اعمال نزد خداوند بوده و نتيجه آن زياد شدن عمر، رسیدن به بهشت و جلوگيري از بلا و ثواب آن برابر با جهاد در راه خدا است. نکته قابل توجه این‌که؛ همه اين امور مربوط به مقام پدری بوده و درباره پدر کافر نيز صادق است. نیکی به پدر هنجار است که رابطه متقابل فرزندی و پدری را تقویت کرده و موجب می‌شود که فرزندان در فرایند جامعه‌پذیری، آن را به‌عنوان هنجار الزامی پذیرفته و در آینده نسبت به پدر خود احسان کنند.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص554.</ref> از این گزاره می‌توان این نکته را استنباط کرد که از آثار نیکی به پدر داشتن فرزند صالح است<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/113386/%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D9%86%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86 «آثار نیکی به والدین»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.]</ref> که نورِ دیده آدمی به‌شمار می‌آید.<ref>سوره فرقان، آیه 74.</ref> | ||
==پیامدهای بی‌احترای به پدر== | ==پیامدهای بی‌احترای به پدر== | ||
در آموزه‌های اسلامی برای اذیت کردن و ناسپاسی پدر مجازات‌هاي سنگيني دنيوي و اخروي تعيين شده است؛ فرزند پدرآزار محروم از بهشت و رحمت الهی بوده و در همین دنیا مجازات می‌شود. از منظر جامعه‌شناسی نیز اگر شخصي برخورد تحقيرآميزی با پدر خود داشته باشد، فرزندانش با الگوگیری از رفتار او در فرایند جامعه‌پذیری، تحقیر پدر را ناهنجاری تلقی نکرده و با او همین رفتار را تکرار خواهند کرد.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص555.</ref> در منابع حدیثی؛ تنش با پدر موجب خواری دانسته می‌شود؛ <ref> مجلسی، بحارالأنوار، بی‌تا، ج72، ص338. </ref> زیرا بی احترامی به پدر، بی‌پدری را در خانواده‌ها گسترش می‌دهد؛ بر مبنای آمارها؛ فقدان مدیریت پدری، پیامدهای سنگینی برای خانواده‌ها دارد. تحقيقات لوئيس و مي‌يرز (1989م) در بوستون درباره گروهي از کودکان بي‌خانمان، نشان داد که 99% این کودکان متعلق به خانواده‌هاي بدون پدر هستند. بر اساس تحقیقات انجام شده در آمریکا 60% متجاوزان به عنف، 72% قاتلان نوجوان و 70% محکومان به حبس‌های بلند مدت از خانه‌های بدون پدر | در آموزه‌های اسلامی برای اذیت کردن و ناسپاسی پدر مجازات‌هاي سنگيني دنيوي و اخروي تعيين شده است؛ فرزند پدرآزار محروم از بهشت و رحمت الهی بوده و در همین دنیا مجازات می‌شود. از منظر جامعه‌شناسی نیز اگر شخصي برخورد تحقيرآميزی با پدر خود داشته باشد، فرزندانش با الگوگیری از رفتار او در فرایند جامعه‌پذیری، تحقیر پدر را ناهنجاری تلقی نکرده و با او همین رفتار را تکرار خواهند کرد.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، شاخص‌های خانواده مطلوب، 1395ش، ص555.</ref> در منابع حدیثی؛ تنش با پدر موجب خواری دانسته می‌شود؛ <ref> مجلسی، بحارالأنوار، بی‌تا، ج72، ص338. </ref> زیرا بی احترامی به پدر، بی‌پدری را در خانواده‌ها گسترش می‌دهد؛ بر مبنای آمارها؛ فقدان مدیریت پدری، پیامدهای سنگینی برای خانواده‌ها دارد. تحقيقات لوئيس و مي‌يرز (1989م) در بوستون درباره گروهي از کودکان بي‌خانمان، نشان داد که 99% این کودکان متعلق به خانواده‌هاي بدون پدر هستند. بر اساس تحقیقات انجام شده در آمریکا 60% متجاوزان به عنف، 72% قاتلان نوجوان و 70% محکومان به حبس‌های بلند مدت از خانه‌های بدون پدر بوده‌اند.<ref>ابراهیمی‌پور و دیگران، راهبردهای تحکیم خانواده، 1395ش، ص130.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس پیش‌نویس}} | {{پانویس پیش‌نویس}} | ||
