غلام رضا شفق (بحث | مشارکتها) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''بدن نمایی،''' | '''بدن نمایی،''' نمایش بدن در فضای عمومی و مجازی به منظور انتقال پیام. | ||
بدن نمایی را میتوان به معنای عام و شامل هرگونه حضور زنان در ملاء عام دانست و ممکن است آنرا محدود به نمایش بخشهای جنسی و آلت تناسلی مردان در ملاء عام کرد، معنای سوم و قابل قبولتر آن دربرگیرنده هرگونه نمایشهای غیرمتعارف بدنی در ملاء عام است. دیگر محورهای مرتبط با بدننمایی عبارتند از:. ارتباط جنسیت و بدننمایی، وضعیت بدن نمایی در ایران و نظر اسلام راجع به آن، همچنین سبک زندگی افراد بدن نما و در نهایت عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر بدننمایی. | |||
==مفهومشناسی== | ==مفهومشناسی== | ||
از نظر | از نظر روانشناسان، بدننمایی به معنای اختلال شخصیتی و محدود به نمایش بخشهای جنسی بدن و آلت تناسلی است.<ref>علی بیگی، عورت نمایی یا بدن نمایی، بیتا.</ref> اما دیدگاههای دیگر نیز در مورد آن وجود دارد. در میان جامعهشناسان، بدننمایی به معنای پرسه زدن در خیابانها و بازارها همراه با نمایش دادن جذابیتهای بدن برای دیگران است.<ref>Shiling, The Body and Social Theory, 1993, p16</ref> گاهی بدننمایی به معنای نمایش دادن غیرمتعارف بدن در شبکههای اجتماعی و رسانههای همگانی است.<ref>خبرگزاری تسنیم، «شهرت طلبی در فضای مجازی: از بلاگری تا بدن نمایی»، 1403ش.</ref> در هنر سایبرنتیک بدننمایی به معنای نمایش دادن بدن همراه با ایجاد تغییرات در بدن است؛ مثلا نشان دادن بدن با سه دست؛ هدف از این نوع نمایش بیان تأثیرات جسم بر ادراکات انسانها و اشاره به ماشینیشدن زندگی انسانها است.<ref>دری، «مکانیک آئین: هنر بدن نمایی سایپرنتیک»، 1384ش، ص141</ref> | ||
==جنسیت و بدننمایی== | ==جنسیت و بدننمایی== | ||
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
==دلایل لیبرالها در نحوه تفسیر بدن نمایی== | ==دلایل لیبرالها در نحوه تفسیر بدن نمایی== | ||
در منابع لیبرالی بدن نمایی منحصر به نمایش آلت تناسلی در ملاء عام است، ریشه آن عدم تعادل روانی اشخاص بدن نما دانسته شده است، نمایش بقیه اعضای بدن هیچ محدودیتی ندارد، حتی اگر غیر متعارف و هنجارشکنانه باشد. دلیل این موضعگیری این است که اندیشمندان غربی بدن را ملک | در منابع لیبرالی بدن نمایی منحصر به نمایش آلت تناسلی در ملاء عام است، ریشه آن عدم تعادل روانی اشخاص بدن نما دانسته شده است، نمایش بقیه اعضای بدن هیچ محدودیتی ندارد، حتی اگر غیر متعارف و هنجارشکنانه باشد. دلیل این موضعگیری این است که اندیشمندان غربی بدن را ملک انسان میدانند؛ انسانها هرگونه که بخواهند میتوانند از ملک خود بهره ببرند. گافمن معتقد است که بدن سرمایه مادی افراد است که در تعامل اجتماعی از آن استفادههای مختلف میکنند؛ از جمله میتواند برای نمایش بهره ببرد. طبق این ادعا اگر از بدن برای نمایش در تعامل اجتماعی استفاده نشود، بخشی از داراییهای افراد راکد و بدون بهرهبرادری خواهد ماند.<ref>مهر پرور، «پدیدارشناسی الگوهای مدیریت بدن کاربران زن در اینستاگرام»، 1389ش، ص56.</ref> | ||
پیر بوردیو، بدن را به عنوان سرمایه جسمانی در کنار سرمایههای اقتصادی مطرح میکند. از نظر او انسانها از نمایشهای بدنی برای واجد بودن سرمایه جسمانی استفاده میکند. یعنی انسانها با نمایشها بدنی سلامتی، شادابی و جوان بودن را به رخ دیگران میکشند و چنین نمایشها و به رخ کشیدنها نه تنها اشکالی ندارد، بلکه مفید و ضروری است.<ref>مهر پرور، «پدیدارشناسی الگوهای مدیریت بدن کاربران زن در اینستاگرام»، 1389ش، ص54.</ref> | |||
توجیه دیگر اندیشمندان غربی برای جواز نمایشهای بدنی لجام گسیخته این است که در دنیای معاصر بسیاری از امتیازات و ویژگیهای بشر همسانسازی شدهاند. امروزه قومیت، نژاد، منطقه و بسیاری فاکتورهای دیگر امتیاز متمایز به شمار نمیآید. در چنین شرایطی انسانها تلاش دارند با نمایش بدنی، ترکیب، تزیین یا هیبت ظاهری متمایزی را به معرض نمایش دیگران قرار بدهند.<ref>مهر پرور، «پدیدارشناسی الگوهای مدیریت بدن کاربران زن در اینستاگرام»، 1389ش، ص55.</ref> همچنین نمایشهای بدنی برای زنان نوعی آزادی است و آنان در محیطهایی نظیر اینستاگرام فرصت مییابند تا فارغ از فشارهای بیرونی به اجرای تن یافته بپردازند و به نوعی نمایش هویتی رسانهای مبتنی بر تن و جسم دلخوش باشند.<ref>مهر پرور، «پدیدارشناسی الگوهای مدیریت بدن کاربران زن در اینستاگرام»، 1389ش، ص55.</ref> | |||
==ویژگیهای سبک زندگی افراد بدن نما در جوامع معاصر== | ==ویژگیهای سبک زندگی افراد بدن نما در جوامع معاصر== | ||
برخی محققان بدن نمایی را به نمایش آلات تناسلی منحصر نکردهاند و اولاً بدن نمایی را به معنای هرگونه نمایشهای بدنی غیر متعارف در ملاء عام و رسانهها دانستهاند و سپس تلاش نمودهاند، ویژگیهای سبک زندگی کسانی را که در صفحات اجتماعی کنشهای بدن نمایانه غیر متعارف دارند استخراج کنند. این تحقیقات حاکی از این است که معمولا این گروه از افراد به دنبال تناسب اندام و تنظیم بدن خویش مطابق میل و سلایق شخصی هستند و در این کار افراط مینمایند؛ وقت و انرژی زیادی برای رسیدن به تناسب اندام تلف میکنند و از رژیم غذایی و برخی ورزشها بصورت افراطی استفاده میکنند. همچنین عملهای زیبایی و ترمیم نواقص بینی و صورت در میان آنان شایع است. آنها تلاش دارند از جدیدترین روشهای آرایش و لوازم آرایشی گران قیمت بهره | برخی محققان بدن نمایی را به نمایش آلات تناسلی منحصر نکردهاند و اولاً بدن نمایی را به معنای هرگونه نمایشهای بدنی غیر متعارف در ملاء عام و رسانهها دانستهاند و سپس تلاش نمودهاند، ویژگیهای سبک زندگی کسانی را که در صفحات اجتماعی کنشهای بدن نمایانه غیر متعارف دارند استخراج کنند. این تحقیقات حاکی از این است که معمولا این گروه از افراد به دنبال تناسب اندام و تنظیم بدن خویش مطابق میل و سلایق شخصی هستند و در این کار افراط مینمایند؛ وقت و انرژی زیادی برای رسیدن به تناسب اندام تلف میکنند و از رژیم غذایی و برخی ورزشها بصورت افراطی استفاده میکنند. همچنین عملهای زیبایی و ترمیم نواقص بینی و صورت در میان آنان شایع است. آنها تلاش دارند از جدیدترین روشهای آرایش و لوازم آرایشی گران قیمت بهره برند. همچنین روی بدنهایشان طراحی و نقاشی کنند و پوششهای خارج از عرف داشته باشند، حتی در حوزه پوشاک اسلامی نیز دائما به دنبال مدهای جدید و به روز هستند.<ref>مهر پرور، «پدیدارشناسی الگوهای مدیریت بدن کاربران زن در اینستاگرام»، 1389ش، ص60.</ref> | ||
در حالیکه کالائی شدن بدن و نمایش لجام گسیخته آن در محیطهای عمومی باعث ایجاد فشار روانی و محیطی بر زنان خواهد شد، به گونهای که طبق تحقیقات اکثر زنان در جوامع معاصر از ظاهر بدن خود راضی نیستند و بدن به مسئله زنان مبدل شده است.<ref>مهر پرور، «پدیدارشناسی الگوهای مدیریت بدن کاربران زن در اینستاگرام»، 1389ش، ص54.</ref> | |||
==عوامل محیطی بدن نمایی== | ==عوامل محیطی بدن نمایی== | ||
بدن نمایی در | ===1. فشار اشخاص منحرف و گروههای تبهکار=== | ||
بر خلاف ادعای روانشناسان که بدن نمایی را یک اختلال و مشکل شخصی برای اشخاص بدن نما میشمارند، تحقیقات علمی نشان داده است که برخی وجوه بدننمایی تحت فشار و ارعاب و تهدید دیگران تحقق مییابد و شخص بدن نما علیرغم میل باطنی مجبور به اجرای آن است. در سال 2001 تحقیقی در کانادا راجع به مجرمانهترین شکل بدننمایی انجام شد، نتیجه تحقیق نشان داد که مزاحمان اشخاص قربانی را مجبور میکردند در برابر دوربین برهنه شوند یا اینکه عکسهای کاملاً عریان را از بدنشان برای آنها بفرستند. این نوع بدن نمایی برای تحت فشار قرار دادن قربانی و سوء استفادههای بعدی از جمله تبدیل قربانی به فاحشه اینترنتی صورت میگیرد، پیامدهای این نوع بدنینمایی برای جامعه و قربانی بسیاری بیشتر از بدن نماییهایی ناشی از امراض شخصی و روانی بوده است.<ref>یحییزاده و شاکری، «بزهديدگي كودكان در فضاي مجازي با نگاهي به راهكارهاي توانمندسازي آنان در برابر آسيب ها»، فصلنامه مطالعات حقوق، 1403ش، ص366.</ref> | |||
مباحث مربوط به قاچاق زنان نیز نشان میدهد که اکثر آنها با فریب و نیرنگ و وعدههای دروغین نظیر مهاجرت به کشورهای توسعه یافته و مشغول شدن در کارهای لوکس به دام آن کشانده میشوند و سپس بدن آنان در معرض نمایشهای نامتعارف و پخش تصاویر مستهجن قرار میگیرند.<ref>اشتری، قاچاق زنان: بردگی معاصر، 1385ش، ص41.</ref> | |||
===2. مدگرایی=== | ===2. مدگرایی=== | ||
گروههای مرجع بر کنشهای اعضای جامعه تاثیر زیادی دارد. آنان به مثابه الگو برای دیگران عمل مینمایند. القائات آنان بر افکار دیگران تأثیر دارد و در عمل نیز بسیاری از مردم الگوهای آنها را سرمشق کنشهای خویش قرار میدهند. در بحث بدن نمایی و برهنگی بسیاری از سلبریتیهای جهان مدهای منفی تولید میکنند و موجب اشاعه آن در سطح جهان هستند.<ref>هزار جریبی و صفری شالی، «بررسی چرایی دگرگونیهاي گروه مرجع در بین دانشجویان»، 1395ش، ص40.</ref> | گروههای مرجع بر کنشهای اعضای جامعه تاثیر زیادی دارد. آنان به مثابه الگو برای دیگران عمل مینمایند. القائات آنان بر افکار دیگران تأثیر دارد و در عمل نیز بسیاری از مردم الگوهای آنها را سرمشق کنشهای خویش قرار میدهند. در بحث بدن نمایی و برهنگی بسیاری از سلبریتیهای جهان مدهای منفی تولید میکنند و موجب اشاعه آن در سطح جهان هستند.<ref>هزار جریبی و صفری شالی، «بررسی چرایی دگرگونیهاي گروه مرجع در بین دانشجویان»، 1395ش، ص40.</ref> در تحقیقات علمی نیز اثبات شده است که مدها و الگوهای نامطلوب بر اشاعه و تقویت بدن نمایی در میان اعضای جامعه تأثیر داشته است.<ref>ستارزاده و همکاران، «بررسی همبستههاي اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر گرایش به بیحجابی و بدحجابی: مطالعه موردي دانشجویان دانشگاه پیام نور ساري»، 1395ش، ص135.</ref> | ||
===3. همسالان=== | ===3. همسالان=== | ||
یکی از مصادق مهم تاثیر همنشین در جوامع معاصر تأثیرپذیری جوانان و نوجوانان از گروه همسالان است. پس اگر اشخاص همسال بدننما باشند، موجب گسترش آن در میان همسالان خواهد گردید.<ref>سلیمی و داوری، جامعهشناسی کجروی، 1385ش، ص488.</ref> | |||
متون دینی نیز آثار همنشینهای بد در نوع کنش اعضای جامعه را پذیرفته است و بزرگان و پیشوایان دینی بر آن تأکید دارند و انسانها را از همنشینهای بدن برحذر داشتهاند.<ref>آمدی، غرر الحکم و درر الکلم، 1410ق، ص340.</ref> در تحقیقات علمی راجع به بدن نمایی نیز تأثیرات آن بر اشاعه و گسترش این پدیده در جامعه اثبات شده است.<ref>ستارزاده و همکاران، «بررسی همبستههاي اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر گرایش به بیحجابی و بدحجابی: مطالعه موردي دانشجویان دانشگاه پیام نور ساري»، 1395ش، ص135.</ref> | |||
===4. محیط جامعه=== | ===4. محیط جامعه=== | ||
خط ۳۴: | خط ۴۲: | ||
==بدن نمایی در اسلام== | ==بدن نمایی در اسلام== | ||
یکی از معانی بدن نمایی نمایش دادن بخشهای جنسی بدن به | یکی از معانی بدن نمایی نمایش دادن بخشهای جنسی بدن به عنوان نوعی بیماری روانی است و از نگاه پیامبر گرامی اسلام چنین عملی حرام و مجازات شدید اخروی در انتظار انجام دهنده آن است و چنین شخصی از رحمت الهی نیز محروم خواهد شد، مگر اینکه از عمل خود پیشیمان شود و توبه نماید.<ref>فقیهی، تربیت جنسی، 1378ش، ج1، ص349.</ref> | ||
یکی از راهکارهای اسلامی برای نهادینهسازی این مسئله مبارزه با آن از دوران کودکی است، طبق متون دینی باید والدین جهت حفظ عورت شان از کودکان تلاش نمایند، و بهعنوان مثال با آنها لخت به حمام نروند.<ref>عباسی، الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی، 1396ش، ص238.</ref> بدن نمایی در اسلام منحصر به این نیست و به زنان به صورت ویژه در قرآن توصیه شده است که با نمایش زیبائیهای بدنی برای شوهران در جهت استحکام خانواده تلاش نمایند و بدون دلیل آنرا در معرض تماشای نگاههای هرزه قرار ندهند.<ref>سوره نور، آیه31.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۴۲: | خط ۵۰: | ||
<references group="دیدگاه" /> | <references group="دیدگاه" /> | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
قرآن | قرآن | ||