بدن نمایی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''بدن نمایی،''' نمایش بدن در فضای عمومی و مجازی به‌منظور انتقال پیام.

بدن‌نمایی را می‌توان به‌معنای عام و شامل هرگونه حضور زنان در ملاء عام دانست و ممکن است آن‌ را محدود به نمایش بخش‌های جنسی و آلت تناسلی مردان در ملاء عام کرد، معنای سوم و قابل قبول‌تر آن دربرگیرندۀ هرگونه نمایش‌های غیرمتعارف بدنی در ملاء عام است. دیگر محورهای مرتبط با بدن‌نمایی عبارتند از:. ارتباط جنسیت و بدن‌نمایی، وضعیت بدن‌نمایی در ایران و نظر اسلام راجع به آن، همچنین سبک زندگی افراد بدن نما و در نهایت عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر بدن‌نمایی.

از نظر روان‌شناسان، بدن‌نمایی به‌معنای اختلال شخصیتی و محدود به نمایش بخش‌های جنسی بدن و آلت تناسلی است.<ref>[https://ariyazcenter.com/showing-nakedness-or-showing-body/ علی‌بیگی، عورت‌نمایی یا بدن‌نمایی، وب‌سایت مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی آریاز.]</ref> اما دیدگاه‌های دیگری نیز در مورد آن وجود دارد. در میان جامعه‌شناسان، بدن‌نمایی به‌معنای پرسه‌زدن در خیابان‌ها و بازارها همراه با نمایش‌دادن جذابیت‌های بدن برای دیگران است.<ref>.Shiling, The Body and Social Theory, 1993, p16</ref> گاهی بدن‌نمایی به‌معنای نمایش‌دادن غیرمتعارف بدن در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های همگانی است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1403/12/06/3264131/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%AA-%D8%B7%D9%84%D8%A8%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%84%D8%A7%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D8%AA%D8%A7-%D8%A8%D8%AF%D9%86-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C «شهرت‌طلبی در فضای مجازی: از بلاگری تا بدن‌نمایی»، خبرگزاری تسنیم.]</ref> در هنر سایبرنتیک بدن‌نمایی به‌معنای نمایش‌دادن بدن همراه با ایجاد تغییرات در بدن است؛ مثلا نشان‌دادن بدن با سه دست؛ هدف از این نوع نمایش بیان تأثیرات جسم بر ادراکات انسان‌ها و اشاره به ماشینی‌شدن زندگی انسان‌ها است.<ref>دری، «مکانیک آئین: هنر بدن‌نمایی سایپرنتیک»، 1384ش، ص141.</ref>  

بدن‌نمایی از نظر روانشناختی به‌معنای نمایش آلت تناسلی برای دیگران و بیشتر مخصوص مردان است. معمولا مردانی که توان برقراری ارتباط سالم با جنس مخالف را ندارند‏، چنین عملی را انجام می‌دهند. زنان نیز گاهی به دلایل مختلف چنین بدن‌نمایی‌هایی را انجام می‌دهند. پس بدن‌نمایی در بدترین شکل آن نیز منحصر به مردان نیست و میان هر دو جنس مشترک است. اما بدن‌نمایی در معنای جامعه‌شناختی به‌معنای نمایش بدن با لباس‌های چسبان و نمایش‌ برآمدگی‌های بدنی در انظار عمومی است و چنین پدیده‌ای در میان زنان شایع‌تر است، هرچند مردان نیز می‌توانند به بدن‌نمایی در ملاء عام بپردازند.<ref>یحیی‌زاده و شاکری، «بزه‌ديدگي كودكان در فضاي مجازي با نگاهي به راهكارهاي توانمندسازي آنان در برابر آسيب‌ها، 1403ش، ص367.</ref>

در منابع لیبرالی بدن‌نمایی منحصر به نمایش آلت تناسلی در ملاء عام است، ریشۀ آن عدم تعادل روانی اشخاص بدن‌نما دانسته شده است، نمایش بقیۀ اعضای بدن هیچ محدودیتی ندارد، حتی اگر غیرمتعارف و هنجارشکنانه باشد. دلیل این موضع‌گیری این است که اندیشمندان غربی بدن را ملک انسان‌ می‌دانند؛ انسان‌ها هرگونه که بخواهند می‌توانند از ملک خود بهره ببرند. گافمن معتقد است که بدن سرمایۀ مادی افراد است که در تعامل اجتماعی از آن استفاده‌های مختلف می‌کنند؛ از جمله می‌تواند برای نمایش بهره ببرد. طبق این ادعا اگر از بدن برای نمایش در تعامل اجتماعی استفاده نشود، بخشی از دارایی‌های افراد راکد و بدون بهره‌برادری خواهد ماند.<ref>مهرپرور، «پدیدارشناسی الگوهای مدیریت بدن کاربران زن در اینستاگرام»، 1389ش، ص56.</ref>

پیر بوردیو، بدن را به‌عنوان سرمایۀ جسمانی در کنار سرمایه‌های اقتصادی مطرح می‌کند. از نظر او انسان‌ها از نمایش‌های بدنی برای واجدبودن سرمایۀ جسمانی استفاده می‌کند. یعنی انسان‌ها با نمایش‌ها بدنی سلامتی، شادابی و جوان‌بودن را به رخ دیگران می‌کشند و چنین نمایش‌ها و به رخ کشیدن‌ها نه‌تنها اشکالی ندارد،‌ بلکه مفید و ضروری است.<ref>مهرپرور، «پدیدارشناسی الگوهای مدیریت بدن کاربران زن در اینستاگرام»، 1389ش، ص54.</ref>  

توجیه دیگر اندیشمندان غربی برای جواز نمایش‌های بدنی لجام گسیخته این است که در دنیای معاصر بسیاری از امتیازات و ویژگی‌های بشر همسان‌سازی شده‌اند. امروزه قومیت، نژاد، منطقه و بسیاری فاکتورهای دیگر امتیاز متمایز به‌شمار نمی‌آیند. در چنین شرایطی انسان‌ها تلاش دارند با نمایش بدنی، ترکیب، تزیین یا هیبت ظاهری متمایزی را در معرض نمایش دیگران قرار بدهند. همچنین نمایش‌های بدنی برای زنان نوعی آزادی است و آنها در محیط‌هایی نظیر اینستاگرام فرصت می‌یابند تا فارغ از فشارهای بیرونی به اجرای تن یافته بپردازند و به‌نوعی نمایش هویتی رسانه‌ای مبتنی بر تن و جسم دلخوش باشند.<ref>مهرپرور، «پدیدارشناسی الگوهای مدیریت بدن کاربران زن در اینستاگرام»، 1389ش، ص55.</ref>

برخی محققان بدن‌نمایی را به نمایش آلات تناسلی منحصر نکرده‌اند و اولاً بدن‌نمایی را به‌معنای هرگونه نمایش‌های بدنی غیرمتعارف در ملاء عام و رسانه‌ها دانسته‌اند و سپس تلاش کرده‌اند، ویژگی‌های سبک زندگی کسانی را که در صفحات اجتماعی کنش‌های بدن‌نمایانۀ غیرمتعارف دارند استخراج کنند. این تحقیقات حاکی از این است که معمولا این گروه از افراد به‌دنبال تناسب اندام و تنظیم بدن خویش مطابق میل و سلایق شخصی هستند و در این کار افراط می‌کنند؛ وقت و انرژی زیادی برای رسیدن به تناسب اندام تلف می‌کنند و از رژیم غذایی و برخی ورزش‌ها به‌صورت افراطی استفاده می‌کنند. همچنین عمل‌های زیبایی و ترمیم نواقص بینی و صورت در میان آنان شایع است. آنها تلاش دارند از جدید‌ترین روش‌های آرایش و لوازم آرایشی گران‌قیمت بهره ببرند. همچنین روی بدن‌های خود طراحی و نقاشی ‌کنند و پوشش‌های خارج از عرف داشته باشند، حتی در حوزۀ پوشاک اسلامی نیز دائما به‌دنبال مدهای جدید و به‌روز هستند.<ref>مهرپرور، «پدیدارشناسی الگوهای مدیریت بدن کاربران زن در اینستاگرام»، 1389ش، ص60.</ref>  

در دورۀ صفویه تلاش کردند که حضور زنان از عرصۀ عمومی حذف و به عرصۀ خصوصی و خانوادگی محدود شود. از نظر آنها هرگونه دیده‌شدن زنان در ملاء عام ممنوع بوده است. اما بعدا دو دیدگاه دیگر راجع به بدن‌نمایی شکل گرفت که یکی نگاه پهلوی بود که نمایندۀ تفکرات لیبرال و دیگری نگاه انقلاب اسلامی که نمایندۀ تفکرات دینی بود. در نگاه پهلوی بدن‌نمایی منحصر به نمایش بخش‌های جنسی در ملاء عام و ممنوع بوده است و بقیه موارد مشکلی ندارد؛ به‌عنوان مثال بی‌حجابی، برهنگی و مسابقۀ انتخاب دختر شایسته و امثال آن موارد در آن دوران بدن‌نمایی ممنوعه نبوده است. در نگاه انقلاب اسلامی هرگونه نمایش‌های بدنی نامتعارف در ملاء عام غیرقابل قبول است و لازم نیست بدن‌نمایی را منحصر به نمایش‌ آلت تناسلی در ملاء عام دانست، تفاوت این نگاه با نگاه شایع در دورۀ صفویان این است که طبق این دیدگاه اصل حضور زنان در ملاء عام بدن‌نمایی نیست و زنان نیز درست شبیه مردان می‌توانند در فعالیت‌های اجتماعی با حفظ موازین شرعی حضور داشته باشند،‌ تفاوت آن با نگاه لیبرال‌ها در این است که بدن‌نمایی غیرقابل قبول شامل نمایش‌های غیرمتعارف بدنی در ملاء عام است، بدن‌نمایی‌های جسمی غیرمتعارف تنها برای شوهران و برای تقویت خانواده است.<ref>سراج‌زاده و همکاران، «گفتمان جامعه پاك: شالوده‌شکنی سیاست نمایش بدن زنانه در دوره پهلوي» 1391ش، ص32-35.</ref>

* قرآن کریم.

* آمدی، عبدالواحد، غرر الحکم و درر الکلم، قم، دارالکتاب الاسلامی، 1410ق.

* اشتری، بهناز، ‌قاچاق زنان: بردگی معاصر، تهران، میزان، 1385ش.

* دری، مارک، «مکانیک آئین: هنر بدن‌نمایی سایپرنتیک»، ترجمه زهرا مقدس، نشریه بیناب، شماره 9، بهمن 1384ش.

* ستارزاده، داوود و همکاران، «بررسی همبسته‌هاي اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر گرایش به بی‌حجابی و بدحجابی: مطالعه موردي دانشجویان دانشگاه پیام نور ساري»، دانش انتظامی مازندران، دوره 7، شماره 27، زمستان 1395ش.

* سراج‌زاده، سیدحسین و همکاران، «گفتمان جامعه پاك: شالوده‌شکنی سیاست نمایش بدن زنانه در دوره پهلوي»، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال 8، شماره 26، بهار 1391ش.

* سلیمی،‌ علی و داوری، محمد، جامعه‌شناسی کجروی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، بهار 1385ش.

* «شهرت طلبی در فضای مجازی: از بلاگری تا بدن نمایی»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 6 اسفند 1403ش.

* عباسی، مهدی، الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی، قم، دارالحدیث، 1396ش.

* علی‌بیگی، نیلوفر، «عورت‌نمایی یا بدن‌نمایی»، وب‌سایت مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی آریاز، تاریخ بازدید: 1 شهریور 1404ش.

* فقیهی، علی‌نقی، تربیت جنسی، قم، دارالحدیث، 1387ش.

* مهرپرور، سمانه، «پدیدارشناسی الگوهای مدیریت بدن کاربران زن در اینستاگرام»، مطالعات ماهواره و رسانه‌های جدید، سال 5، دوره 2، شماره 5، پیاپی 20، پاییز 1389ش.

* هزار جریبی، جعفر، و صفری شالی، رضا، «بررسی چرایی دگرگونی‌هاي گروه مرجع در بین دانشجویان»، فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی، شماره 1، سال 6،  1395ش.

* یحیی‌زاده، یاسر و شاکری، حمیدرضا، «بزه‌ديدگي كودكان در فضاي مجازي با نگاهي به راهكارهاي توانمندسازي آنان در برابر آسيب‌ها»، فصلنامه مطالعات حقوق، دوره جدید، شماره 42،  1403ش.

* .Shiling, Chris, The Body and Social Theory, London, Newbury park, New Delhi, Sage, 1993