عده طلاق: تفاوت میان نسخه‌ها

'''عده طلاق'''؛ پرهیز زن از ازدواج در مدتی معین بعد از طلاق.

در ازدواج دائم عده طلاق، سه طهر(پاک شدن از حیض) است. مدت عده برای زنی که حیض نمی‌بیند و به سن یائسگی نرسیده سه ماه است. اگر زن باردار باشد، مدت عده تا پایان بارداری است؛ حتی اگر لحظاتی بعد از طلاق، وضع حمل کند. زن یائسه به دلیل شرایط خاص و زنی که بین او و همسرش رابطه زناشویی برقرار نشده‌است عده ندارد.<ref>نجفی، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، 1401ق، ج32، ص219</ref>

عده فوت شوهر چهار ماه و ده روز است.<ref>نجفی، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، 1401ق، ج32، ص274؛ محقق حلی، شرایع الاسلام، 1408ق، ج3، ص</ref>27 در عده وفات تفاوتی بین ازدواج دائم و موقت وجود ندارد. زن یائسه یا زنی که بین او و شوهرش رابطه زناشویی صورت نگرفته نیز باید عده وفات نگه‌دارند.<ref>نجفی، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، 1401ق، ج32، ص275؛ محقق حلی، شرایع الاسلام، 1408ق، ج3، ص27</ref>

در ازدواج دائم و موقت، طلاق یا فسخ و مرگ همسر عده زن باردار تا هنگام زایمان می‌باشد؛ اما در فوت همسر اگر مدت زمان مانده تا زایمان کم‌تر از چهار ماه و ده روز باشد زن باید تا پایان چهار ماه و ده روز عده را نگه‌دارد. اگر بچه قبل از زایمان سقط شود عده در هنگام مرگ فرزندبه پایان می‌رسد.<ref>«عده طلاق چیست و عده در طلاق به چه معناست؟»، سایت رهپویان، 26مرداد 1400</ref>

اگر مردى مفقود شود و غیبت او به صورتی باشد که خبری از مرگ یا حیات او نباشد، چنان‌چه مالى از او باقى باشد که برای مایحتاج همسرش مصرف شود، یا ولی و سرپرستی دارد که مخارج همسرش را بر عهده گیرد، بر زن واجب است که منتظر بماند تا مطمئن شود که همسرش زنده نیست یا او را طلاق داده است.<ref>نجفی، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، 1401ق، ج32، ص293؛ یوسفی، «چیستی و چرایی عده در اسلام»، 1392ش، صص130-131</ref>

مطابق فتوای فقها، اگر مرد یا زن پس از ازدواج مرتد شوند، ازدواج منتفی می‌شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، 1401ق، ج30، ص</ref>75 اگر مرد مرتد فطری(مرتد فطری کسی است که پدر و مادر او یا یکی از آن‌ها در هنگام انعقاد نطفه او مسلمان باشند و خود او نیز در حال بلوغ، مسلمان باشد و سپس کافر شود.) شود، جدایی آن‌ها قطعی است و زن باید عده وفات نگه دارد؛

*اگر مردی با زنی که در عده طلاق رِجعی می‌باشد ازدواج نماید و نزدیکی داشته باشد، آن زن بر او حرام ابدی می‌گردد؛ هرچند که او آگاه به حکم ازدواج در عده نباشد یا نداند که زن در عده است.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۴۲۴ق، ج2، ص471</ref>

*خواستگاری کردن از زنی که در عده طلاق رِجعی است، مجاز نمی‌باشد.<ref>گلپایگانی، مجمع‌المسائل، ۱۴۰۹ق، ج2، ص256</ref>

*زنی که در عده طلاق رجعی است، نفقه‌اش برعهده شوهر می‌باشد؛ اما در عده طلاق بائن، فقط اگر زن باردار باشد، در دوره بارداری، مرد باید به او نفقه دهد.<ref>فیاض، رساله توضیح‌المسائل، ۱۴۲۶ق، ص565</ref>

#'''جلوگیری از اختلاط نسب''': بدیهی‌ترین علت نگه‌داشتن عده برای زنی که رابطه زوجیـت او منحل گشته، جلوگیری از اختلاط نسب است.<ref>صفایی، حقوق خانواده: نکاح و انحلال آن (فسخ و طلاق)، 1369ش، ج1، ص137؛ فیض، مبادی فقه و اصول مشتمل بر بخشی از مسائل آن دو علم، 1383ش، ص350</ref>زنی که از نـکاح به جـهت فـوت یا طلاق، خارج می‌‌شود، برای اطمینان از عدم بارداری، در مدت زمان معینی از ازدواج مجدد پرهیز می‌‌کند تا از اختلاط نسب جلوگیری شود.<ref>علوی قزوینی، «انواع عده و وضعیت زنان فاقد رحم»، 1387ش، ص7</ref>

#'''امکان رجوع شوهر در طلاق رجعی''': عده طلاق، مهلتی برای تفکر نمودن و بازگشت به زندگی خانوادگی است. در این مدت زن و شوهر می‌‌توانند درباره سرنوشت فرزندانشان و نیز کانون خانوادگی خود  اندیشه کنند و قانون‌گذار به شوهر این امکان را داده که در صورت پشـیمانی از جدایی، با رجوع خود، اثر طلاق را از بین ببرد و پیوند ازدواج را از سر بگیرد.<ref>صفایی، حقوق خانواده: نکاح و انحلال آن (فسخ و طلاق)، 1369ش، ج1، ص137</ref>به‌همین دلیل است که زن در طلاق رجعی مستحق نفقه می‌باشد<ref>مکی عاملی، اللمعه الدمشقیه، 1383ش، ج2، ص110</ref> و در همین راستا در قرآن به مرد امر شده که زن را در خانه خود نگه‌دارد.<ref>سوره طلاق، آیه1</ref>

#'''احترام به شوهر در فوت''': عده وفات از عده طلاق طولانی‌تر است و زنان یائسه و غیر مدخوله که از عده طلاق معاف هستن را نیز شامل می‌شود. بنابراین درباره تشریع عده وفات می‌توان گفت که تنها علت آن، اطمینان از پاک بودن رحم زن نیست بلکه حفظ کردن حرمت و وفاداری زن به زندگی‌ای است که با مرد داشته است.فیض، مبادی فقه و اصول مشتمل بر بخشی از مسائل آن دو علم، 1383ش، ص350علامه طباطبایی نیز سبب این امر را مراعات جوانب عفاف و حیا و حفظ کردن شأن زن بیان می‌کند.ط<ref>باطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، بی‌تا، ج2، ص242</ref>

#'''تعبدی بودن عده''': بعضی فقهای امامیه حتی در مواردی که زن از عدم وجود طفل در رحم خویش مطمئن است، عده را بر او واجب می‌‌دانندفیض، مبادی فقه و اصول مشتمل بر بخشی از مسائل آن دو علم، 1383ش، ص350و بیان می‌کنند که زن، عده نگه‌می‌‌دارد تا از پاک بودن رحمش از حمل آگاهی یابد و یا اساساً صبر کردن از ازدواج در مدت عده، از باب تعبد است.<ref>نجفی، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، 1401ق، ج32، ص212</ref>