سفر حج؛ سفر مردان و زنان مسلمان به مکه برای انجام مناسک خاص دینی.
سفر حج در فرهنگ مسلمانان، سفری معنوی و دینی است که برای مردان و زنان در سطوح فردی و جمعی دارای ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، مذهبی و روانشناختی است. سفر حج به‌گونه‌ای نمادین، ابعاد مختلفی از معارف و ارزش‌های توحیدی و اسلامی را به نمایش می‌گذارد. مردان و زنان در اِحرام عُمرة و حج، دارای احکام مشترک و یکسان هستند، اما به‌دلیل تمایزات تکوینی و جنسیتی، در برخی احکام اِحرام، تفاوت‌های خاصی دارند. همچنین تجربهٔ سفر حج برای زنان و مردان می‌تواند با آداب فرهنگی، دستاوردهای روانشناختی و زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی متمایزی، همراه باشد. واژه حَجّ به‌معنای قصدکردن و «آهنگ چیزی را داشتن، در اصطلاح شرعی، به‌معنای قصدکردن خانه خدا برای انجام‌دادن اعمال مخصوص در زمان تعیین‌شده است. سفر حج در فرهنگ مسلمانان، سفر به مکهٔ مکرمه برای انجام مناسک خاص در روزهای نهم تا سیزدهم ماه ذی‌حجة است که با فراهم‌بودن شرایط ازجمله استطاعت مالی، یک‌بار بر هر مرد و زن مسلمان، واجب می‌شود. سفر به مکه با قصد زیارت خانه خدا در خارج از این ایام نیز با اعمال مختصر، صورت می‌گیرد که در اصطلاح فقه اسلامی به آن عُمره گفته می‌شود و در فرهنگ مسلمانان، گونه‌ای از حج به‌شمار می‌آید.
فریضه حج یکی از ارکان پنج‌گانهٔ دین اسلام و عبادتی مالی و بدنی است که از سال نهم هجری، تشریع شد. این فریضه سه گونه بوده و شامل حج تمتع، حج اِفراد و حج قِران می‌شود. علاوه بر آن‌که با فراهم بودن شرایط، حج یک‌بار بر هر مرد و زن مسلمان، واجب شده و به آن حَجةالإسلام می‌گویند، حج به‌وسیلهٔ نذر، عهد، قسم و نیابت از دیگری نیز بر انسان واجب می‌شود. سایر اقسام حج، مستحب است. در سده‌های نخست هجری، شمار سالانهٔ حاجیان به چندین هزار نفر می‌رسید. در سدهٔ سیزدهم هجری، شمار حاجیان تا ۱۵۰ هزار نفر در سال، افزایش یافت که بیشتر از مصر، شام، آناتولی، عراق و ایران می‌آمدند. در دوره معاصر و با بهبود راه‌ها و زیرساخت‌ها، تا قبل از همه‌گیری کرونا، در سال ۲۰۲۰م، شمار حاجیان بیش از ۲٫۵ میلیون نفر شد. مراسم حج در سال ۱۴۰۴ش مطابق با ذی‌حجة ۱۴۴۶ق، با حضور ۱٫۶۷ میلیون نفر برگزار شد که از این تعداد، ۱٫۵ میلیون نفر معادل ۸۹٫۸ درصد، زائرانی از ۱۷۱ کشور جهان بودند و ۱۰٫۲ درصد به شهروندان عربستان تعلق داشت.
دیگر مقالات منتخب: حوا در ادیان ابراهیمی – جنسیت از منظر سیمون دوبوار – جامعه شناسی بدن