انواع خانواده
انواع خانواده؛ شکلهای متفاوت خانواده بر اساس دستهبندیهای گوناگون.
مطالعه تاريخ تحول خانواده نشان میدهد که نهاد خانواده در جوامع معاصر، از نظر کاربرد، کارکرد، شیوۀ معيشت و ساخت، به اشکال متنوعى درآمده و انواع مختلفى به خود ديده است.
انواع خانواده بر اساس کاربرد
پژوهشگران حوزه خانواده، این نهاد را با رویکردهای گوناگونی دستهبندب کردهاند.[۱] از نظر کاربردی خانواده به دو نوع زیر تقسیم میشود:
- زيستي؛ خانوادهای متشکل از پدر، مادر و فرزندان است.
- آماری؛ شامل افرادی میشود که با هم در زير يک سقف زندگي کرده و دور يک سفره غذا ميخورند و در مسائل اقتصادی با یکدیگر مشترک هستند.[۲]
انواع خانواده بر اساس کارکرد
در این دیدگاه تقسیم خانواده بر اساس هدف آن یعنی جهتیابی و فرزندزایی است:
- جهتیابی؛ خانواده از آن جهت مورد توجه است که کودک در آن به دنيا آمده، رشد کرده و گرايشها و سوگيریهای خود را از آن کسب کرده است.
- فرزندزایی؛ خانوادۀ متشکل از زن، شوهر و فرزندان، از حیث توليد مثل بهعنوان کارکرد اصلي خانواده، مورد توجه است.[۳]
انواع خانواده بر اساس شیوۀ معیشت و سبک زندگی
طبق این دیدگاه خانواده شامل سه قسم شهری، روستايي و عشايری است. [۴]
انواع خانواده بر اساس ساختار و روابط اعضا
این تقسیمبندی در انواع خانواده، متداولترین نوع است که خانواده هستهای، خانواده گسترده و خانواده مشترک را دربر میگیرد:
- خانواده هستهای: متشکل از زن و شوهر و فرزندان است. امروزه بهطور متوسط، خانواده هستهای از هر ده خانواده، 9 مورد را شامل میشود.[۵]
- خانواده گسترده: این نوع خانواده، غالبا بیش از دو نسل را شامل میشود؛ والدین، پدربزرگ، مادربزرگ و فرزندان و در برخی موارد سایر بستگان تشکیل دهندۀ این خانواده خواهند بود. عمدتاً در مناطق کشاورزی این خانوادهها رواج دارند.[۶]
- خانواده مشترک: گروهی از افراد که به شکل مشترک زندگی میکنند و این زندگی اشتراکی از گروههای هستهای مختلف تشکیل شده که در آشپزی، غذا خوردن، مراقبت از کودک و کار کردن با یکدیگر مشارکت دارند و تصمیمات در آن بهصورت جمعی اتخاذ میشود. مالکیت دارایی و اموال نیز بهطور اشتراکی است.[۷]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ تقوی، «مبانی جمعیتشناسی»، 1381ش، ص58.
- ↑ مهدیپور، «بررسی سیر تحول نظام خانواده در ایران»، 1393ش، ص9-10.
- ↑ مهدیپور، «بررسی سیر تحول نظام خانواده در ایران»، 1393ش، ص 9-10.
- ↑ مهدیپور، «بررسی سیر تحول نظام خانواده در ایران»، 1393ش، ص 9-10.
- ↑ نوابینژاد، «خانوادۀ معاصر، گونهشناسی و مشکلات آن»، 1379ش، ص111-112.
- ↑ نوابینژاد، «خانوادۀ معاصر، گونهشناسی و مشکلات آن»، 1379ش، ص111-112.
- ↑ نوابینژاد، «خانوادۀ معاصر، گونهشناسی و مشکلات آن»، 1379ش، ص111-112.
منابع
- تقوی، نعمتاله، مباني جمعيتشناسي، تبريز، دانیال، 1381ش.
- مهدیپور، صمصام، «بررسی سیر تحول نظام خانواده در ایران» ، کنفرانس بینالمللی علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی، 1393ش.
- نوابینژاد، شکوه، «خانوادة معاصر، گونهشناسی و مشکلات آن»، کتاب نقد، شماره 17، 1379ش.