طلاق عاطفی

طلاق عاطفی؛ عدم تعلق عاطفی بین زوجین.

طلاق عاطفی به سرد شدن روابط میان همسران گفته می‌شود که به دلایل مختلفی به وجود می‌آید. یکی از راه‌هایی که برای پیشگیری از آن وجود دارد، این است که به نشانه‌های طلاق عاطفی توجه شود. تبعات طلاق عاطفی علاوه بر زوجین بر روی فرزندان نیز تاثیرات مخرب بسیاری دارد. یا به عبارتی طلاق خاموش، نوعی از جدایی است که در آن زن و شوهر، هر چند با یکدیگر زیر یک سقف زندگی می‌کنند، ولی هیچ عاطفه و محبتی میان آن‌ها حکمفرما نیست.

تعریف طلاق عاطفی

طلاق عاطفی طلاقی پنهان است که از همه جهت خصوصیات طلاق آشکار را دارد اما به سبب وجود موانع ارزشی، فرهنگی و... آشکار نمی‌گردد. این قبیل طلاق‌ها بدون ابطال سند ازدواج رخ می‌دهند. در این نوع طلاق، زن و شوهر زیر یک سقف زندگی می‌کنند ولی دیگر ارتباطات آن‌ها به طور کامل قطع می‌شود و یا بدون میل و رضایت صورت می‌گیرد.

این نوع طلاق، طلاق خاموش و زندگی این چنینی زندگی خاموش نامیده می‌شود. طلاق عاطفی، تعیین کننده رابطه‌ای است که در آن صمیمیت جایش را به روابط سرد می‌دهد و زوجین فقط کنار هم زیر یک سقف هستند اما با هم زندگی نمی‌کنند. ممکن است آن‌ها در محیط‌های اجتماعی، خوب به نظر بیایند اما در خلوت نمی‌توانند یکدیگر را تحمل کنند.

دلایل طلاق عاطفی

علل بسیاری در بروز این نوع طلاق تأثیر دارد. عللی که با گذشت زمان حتی می‌توانند روابط عاشقانه زوجین را رو به سردی ببرند. برخی از این دلایل عبارتند از:

• مشکلات اخلاقی زوجین
• دخالت‌های اطرافیان در زندگی
• ناسازگاری
• بروز مشکل در برقراری روابط جنسی
• ازدواج دیرهنگام
• تفاوت‌های شخصیتی زوجین
• ازدواج‌های اجباری
• تفاوت سنی زیاد
• مشکلات مالی یا بیکاری مرد
• مشکل در برقراری روابط عاطفی
• بروز خشونت در روابط
• ضعف در مهارت‌های کلامی و غیر کلامی
• عدم توجه زوجین به نیازهای یکدیگر

باید به این نکته توجه کرد که طلاق عاطفی غالباً به یکباره رخ نمی‌دهد بلکه تدریجی می‌باشد.

نشانه‌های طلاق عاطفی

طلاق عاطفی نشانه‌هایی دارد که برخی از آن‌ها بدین قرار است:

1. رخ دادن بحث و جدل‌های بسیار و طولانی میان زوجین: بحث و جدل و دعوا در هر زندگی مشترکی وجود دارد اما این امور نباید به امری همیشگی و عادی در زندگی زناشویی تبدیل شود وگرنه محیط امن خانواده، به محیطی پر از ناراحتی و خشم تبدیل شده و ممکن است به طلاق عاطفی ختم شود.
2. رابطه فرد با همسرش مانند گذشته رضایت بخش نیست: یکی از مهم‌ترین نشانه‌هایی که می‌تواند نشان‌دهنده طلاق عاطفی باشد، تغییر شرایط و عدم رضایت از زندگی مشترک است.
3. رنجیده خاطر بودن یکی از زوجین: اگر یکی از همسران به علل مختلف و به طور مداوم از طرف مقابل خود برنجد، از او دور می‌گردد و با گذشت مدت زمانی به یکی از نشانه‌های طلاق عاطفی تبدیل می‌شود.
4. خیانت یکی از همسران: نشانه دیگری که به طور واضح طلاق عاطفی میان یک زوج را نشان می‌دهد خیانت است. اگر یکی از زن یا شوهر به دیگری خیانت کند، همسرش آسیب روحی شدیدی را تجربه می‌کند تا جایی که امکان دارد هیچ‌گاه طرف مقابل خود را نبخشد و یا اگر هم ببخشد اما علاقه‌اش را نسبت به او از دست بدهد. بنابراین خیانت یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های طلاق عاطفی بین زوجین است.
5. عدم صداقت همسران با یکدیگر: هنگامی که صداقت بین زوجین از میان می‌رود، طلاق عاطفی به مرور آشکار می‌گردد. اگر زن و شوهر در یکسری امور از یکدیگر پنهان‌کاری نمایند بعد از گذشت مدت زمانی اعتماد خود را نسبت به یکدیگر از دست خواهند داد که یکی از نشانه‌های طلاق عاطفی می‌باشد.
6. تغییر در رفتار‌ها و علایق: رشد و تغییر آگاهی افراد موجب می‌شود که در سطوح مختلف زندگی خود، به امور متفاوتی علاقه پیدا کنند. این مسئله می‌تواند در نحوه زندگی زناشویی فرد و سلایق او موثر باشد و اگر فردی تغییرات زیادی در رفتار‌ها و علایقش ایجاد گردد، می‌تواند یکی از نشانه‌های احتمال طلاق عاطفی شود؛ زیرا ممکن است هم‌چون گذشته به زندگی زناشویی و همسر و روش زندگی سابق خویش علاقه نداشته باشد.

تبعات طلاق عاطفی

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که طلاق عاطفی پیامدها و آثار زیان‌بار جسمی و روانی بر همسران دارد که منجر به اضطراب، افسردگی، کاهش اعتماد به نفس، انزوا و گوشه‌گیری و نیز ابتلا به بیماری‌های جسمی و روان‌تنی در زنان می‌گردد. هم‌چنین طلاق عاطفی با بزهکاری، اضطراب، افسردگی، افت تحصیلی و پرخاشگری در فرزندان مرتبط است و تبعات طلاق عاطفی بیشتر از طلاق قانونی می‌باشد.

راهکارهای پیش‌گیری از طلاق عاطفی

برای پیش‌گیری از طلاق عاطفی راهکارهایی بیان شده است:

1. رعایت اصل هم کفو بودن زوجین قبل از ازدواج.
2. رعایت اصل تقوا که سبب اصلاح رفتار و عمل زوجین نسبت به یکدیگر می‌گردد.
3. رعایت حقوق و مسئولیتهای متقابل هر یک از زوجین در برابر یکدیگر.
4. داشتن روابط خانوادگی و صله رحم که سبب آرامش، حمایت، امنیت و حل کردن مشکلات می‌شود.
5. رعایت کردن اصل مشورت و مراجعه نمودن به مشاور در زمان مطلوب که سبب رخ ندادن مشکلات خانوادگی و پیش‌گیری از سرد شدن روابط و طلاق عاطفی می‌شود.

منابع

• باستانی، سوسن؛ گلزاری، محمود؛ روشنی، شهره، «پیامدهای طلاق عاطفی و استراتژی‌های مواجهه با آن»، خانواده پژوهی، شماره26، سال7، تابستان1390ش.
• بخارایی، احمد، جامعه شناسی زندگی‌های خاموش در ایران، تهران، پژواک جامعه، ۱۳۸۶ش.
• پیروزی، محمد، «طلاق عاطفی یا طلاق خاموش چیست؟»، سایت کلینیک پیروزی، تاریخ درج مطلب: 27شهریور 1401ش، تاریخ بازدید: 3اسفند 1401ش.
• تبریزی، مصطفی، فرهنگ توصیفی خانواده و خانواده درمانی، تهران، فراروان، ۱۳۸۵ش.
• ستار، پروین؛ داوودی، مریم؛ محمدی، فریبرز، «عوامل جامعه شناختی موثر طلاق عاطفی بین خانواده‌های تهرانی»، مطالعات راهبردی زنان، شماره۵۶، سال۱۴، ۱۳۹۱ش.
• «طلاق عاطفی چیست؟ بررسی دلایل طلاق عاطفی»، سایت دادسو، تاریخ درج مطلب: 1آذر 1401ش، تاریخ بازدید: 3اسفند 1401ش.
• یوسفی مقدم، محمد صادق؛ دین‌پرست سرخابی، لیلا، «طلاق عاطفی و راهکارهای قرآنی پیشگیری از آن»، مطالعات علوم قرآن، شماره دوم، سال سوم، تابستان 1400ش.