فاطمه خاموشی

فاطمه خاموشی

اطلاعات شخصی
زاده	1309 ش؛ تهران
درگذشت	13 بهمن 1388، مشهد مقدس
محل سکونت	تهران- مشهد
همسر	سیدجلال‌الدین طا‌هایی
سایر مشخصات
آثار	شرحی بر خطبه فدک، معیار شناخت شیعه
زبان	فارسی
خدمات
دین	اسلام
مذهب	شیعه
تحصیلات	حوزوی
خدمات	تاسیس مکتب نرجس

فاطمه سیدخاموشی؛ ملقب به استاد طاهایی، عالم، اولين مؤسس حوزه علميه بانوان در ايران.

زندگی‌نامه

فاطمه سیدخاموشی (طاهایی) در سال ۱۳۰۹ش در خانواده‌ای متدین و در شهر تهران دیده به جهان گشود. وی تحت تعلیم و تربیت پدرش «حاج عبدالله سیدخاموشی» که از تجار خوش نام و مورد وثوق تهران بود، سال‌های اولیه عمر را سپری کرد.

از سن ۴ سالگی پدرش را از دست داد. مادرش «حاجیه شوکت ترخانی» خواهر مرحوم آیت‌الله میرزا جواد‌آقا تهرانی بود که اصول اولیه دینداری را به فاطمه آموخت.

پس از پایان تحصیلات علوم جدید، زندگی مشترک خود را با حجت‌الاسلام سیدجلال‌الدین طاهایی(ره) آغاز کرد. تا ده سال بعد، محل سکونت این زوج جوان فقط یک اتاق در خانه پدرشوهر بود.

در سال ۱۳۲۵ش به مشهد مقدس مهاجرت کرد و ساکن آن شهر شد. در این مدت، در محضر حجت‌الاسلام سید‌هاشم طاهایی، پدر همسرش، به تحصیل دانش ادامه داد.

فعالیت‌ها

فعالیت‌های فرهنگی بانو طاهایی از سال 1335ش در مشهد مقدس آغاز شد. شرایط فرهنگی بانوان آن دوره بسیار سخت و به طور یقین تشکیل کلاس‌های معارف اسلامی و تدریس علوم دینی توسط یک خانم برای خیلی از افراد غیر قابل هضم بود و موانعی بر سر راه ایشان توسط عده‌ای ایجاد شد. اما با تمام محدودیت‌ها بانوان زیادی در مجالس ایشان شرکت می‌کردند.

با تشویق و پشتیبانی مرحوم آیت الله میلانی و همت یکی از خیرین (مرحوم آقای ناصری) و اهدای زمین در سال 1345ش ساختمانی جهت تدریس به نام مکتب نرجس بنا گردید.

اولین بار در سال 1353ش مکتب نرجس توسط ساواک تعطیل شد، اما جلسات استاد و سخنرانی‌های افشاگرانه ایشان در مسجد النبی و منازل افراد معتمد برگزار شد.

در سال‌های ابتدایی تأسیس مدرسه علمیه نرجس، مسئولیت آموزش طلاب فقط به عهده استاد طاهایی بود. ایشان دروس علوم پایه چون منطق، ادبیات عرب، اصول، فقه و کلام را با استفاده از کتاب‌هایی مانند حادی عشر، منطق مظفر، حاشیه ملا‌عبدالله، جامع المقدمات و ... تدریس می‌نمودند.

در سالهای پایانی عمر ایشان به علت مسئولیت‌ها و مشغله‌های فراوان استاد در عرصه تعلیم، تنها در برنامه‌های صبحگاهی حوزه علمیه نرجس از محضر ایشان کسب فیض می‌کرد.

استاد طاهایی خارج از مدرسه علمیه نرجس نیز فعالیت‌هایی در عرصه تعلیم داشتند و دروسی چون اخلاق و معارف اسلامی و الهیات را در مراکز تربیت معلم و دانشکده‌ها، تدریس کرده و همکاری با چندین سایت علمی تربیتی نیز از دیگر فعالیت‌های ایشان در عرصه تعلیم می‌باشد.

مرحوم فاطمه سیدخاموشی، چهارشنبه 13 بهمن سال 1388، به دیار باقی شتافت.

اساتید

وی همچنین برای استحکام بخشیدن به اندیشه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خود از بزرگانی چون مرحوم آیت‌الله میرزا جواد‌آقا تهرانی، آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای، مرحوم حجت‌الاسلام شهید سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، مرحوم حجت‌الاسلام موسویان و مرحوم شیخ غلامحسین تبریزی (عبدخدایی)، مرحوم شیخ علی اکبر نهاوندی و سیدهاشم نجات بهره‌های فراوان برد.

آثار

از تألیفات وی علاوه بر ده‌ها جزوه درسی، می‌توان به کتاب‌های ذیل اشاره کرد:

• سیری در خطبه فدک حائز رتبه کتاب برتر در همایش «برترین حوزوی و پیروی علمی و علمی از یگانه زمان حضرت زهرا(س)»
• سیری در دعای مکارم الاخلاق
• معیار شناخت شیعه
• سیری در زیارت عاشورا

استاد طاهایی افزون بر عضویت شورای فرهنگ عمومی استان خراسان از سال ۱۳۷۸ تا‌ آخر عمر، در سال ۱۳۸۲ از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان خادم نمونه فرهنگ و در سال ۱۳۸۳ در دوازدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم به عنوان خادم قرآن در عرصه آموزش معرفی شده بود.

ویژگی‌های شخصیتی

خلوص در فعالیت

شایسته‌خو (مدیر کنونی مکتب نرجس) مکتب نرجس که از شاگردان نزدیک بانو طاهایی بوده و قریب به چهل سال خدمت ایشان را کرده است، استاد خویش را چنین معرفی معرفی می‌کند: «او معتقد است آنچه سبب شد کار طا‌هایی ماندگار شود، خالصانه کارکردنش بود، و اینکه هیچ‌گاه کار‌ها را به خودش نسبت نمی‌داد. اهل ریا، شهرت، خودنمایی، مرید و مراد بودن و تجمل نبود».

دوری از شهرت، رعایت حریم حجاب و عفاف

مدیر کنونی مکتب نرجس می‌گوید: «استاد به شاگردانش توصیه می‌کرد که از شهرت دور باشید و در رفتار با نامحرمان برای خود مرزی قائل شوید. بانو طا‌هایی تذکر می‌داد اگر شخصیت‌زده بشوید، اول بدبختی‌تان است. به همین دلیل اطرافیانش را از مرید و مراد بودن نهی می‌کرد.»

وی با اشاره به اینکه تنها خانم عضو شورای فرهنگ عمومی استان، خانم طا‌هایی بود، توضیح می‌دهد: «اگر استاد می‌گفت در ارتباط با نامحرم مرز داشته باشید، به معنای حضورنداشتن در جامعه نبود. ایشان در کار‌های فرهنگی و اجتماعی فعال بود و با آقایان صحبت و مراوده داشت، اما هیچ‌گاه از حد و مرزی که قرآن تعیین کرده است، پا را فراتر نمی‌گذاشت. ما هم سعی کردیم این را سرلوحه کارهایمان قرار بدهیم. زیرا استاد به این موضوع بسیار دقت‌نظر داشت».

جدیت و مهربانی در فعالیت‌‌ها

معاون فرهنگی مکتب نرجس از سال ۱۳۶۶ با طا‌هایی آشنا شد و او را بهترین معلم اخلاق معرفی می‌کند و توضیح می‌دهد: «خانم طا‌هایی در کارهایش جدی و مهربان بود. رفتارش طوری بود که جوانان را جذب خودش می‌کرد. از نظر احترام و ادب با همه یک‌جور رفتار می‌کرد و فرقی نداشت در چه سن و سالی باشید».

تفکر جهانی داشتن

مرضیه عظیمی با اشاره به این موضوع که بانو طا‌هایی نگاه جهانی داشت، می‌گوید: «ایشان قبل از دیگر مدارس بین‌المللی همچون جامعه‌الزهرا (س) و جامعه‌المصطفی (ص) دانشجویان خارجی را آموزش می‌داد و ۱۹ شعبه در شهر‌هایی مانند زاهدان، بیرجند، سبزوار، کرمانشاه، ساری و دامغان و ... راه‌اندازی کرد. ایشان معتقد بود دشمن روی شهر‌های مذهبی کار می‌کند. برای همین همراه همسر بزرگوارشان تصمیم گرفتند درس‌های علمی و مذهبی را که تا آن زمان آموخته بودند، به دیگران بیاموزند».

ولایت‌مداری

یکی از مشخصه‌های خانم طا‌هایی ولایت‌مداری بود و همراه با ولایت حرکت می‌کرد؛ نه یک قدم جلوتر و نه عقب‌تر. ایشان توانست از درس‌های رهبر معظم انقلاب، میرزاجوادآقا تهرانی (دایی‌اش)، شهید حجت‌الاسلام عبدالکریم هاشمی‌نژاد، حجت‌الاسلام غلامحسین تبریزی، حجت‌الاسلام عبدخدایی و آیت‌الله نهاوندی بهره ببرد.

پیام آیت‌الله خامنه‌ای به مناسبت درگذشت بانو طاهایی

بسم الله الرحمن الرحیم

درگذشت بانوی فاضله و خدمتگزار، سیده حاجیه خانم طاهایی رحمة‌الله علیها را به خاندان گرامی و شاگردان ایشان تسلیت می‌گویم. این بانوی بزرگوار در مدت نزدیک به نیم قرن، خدمات ارزشمندی در تعلیم و تربیت بانوان و گسترش معارف اسلامی تقدیم داشته و با تأسیس مرکز علمی و فرهنگی «مکتب نرجس» کانون با ارزشی ایجاد نمود که امید است از این پس نیز به خدمات خود ادامه دهد. علو درجات و حشر با اجداد طاهرین را برای آن بانوی خدمتگزار مسئلت می‌نمایم.

منابع

• « 14 بهمن 1388ش»، سایت بیانات آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ بازدید:25 بهمن 1401ش.
• «آیا «بانو فاطمه طاهایی» را می‌شناسید؟»، شهرآرا نیوز، تاریخ درج مطلب:7 اسفند 1400ش، تاریخ بازدید:25 بهمن 1401ش.
• «آشنایی با «فاطمه سیدخاموشی» مؤسس مدرسه علمیه نرجس(س) در مشهد»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن، تاریخ درج مطلب:20 شهریور 1399ش، تاریخ بازدید:25 بهمن 1401ش.
• «فاطمه سید خاموشی»، سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تاریخ درج مطلب:15 اردیبهشت 1400ش، تاریخ بازدید:25 بهمن 1401ش.
• «13بهمن درگذشت بانوی فاضله سیده فاطمه خاموشی( طاهایی)»، سازمان کتابخانه ها،موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، تاریخ درج مطلب:16 بهمن 1398ش، تاریخ بازدید:25 بهمن 1401ش.
• «خوبان خراسانی – مرحومه سیده فاطمه خاموشی (طاهایی) »، وبگاه خوبان خراسان، تاریخ درج مطلب:3 مهر 1400ش، تاریخ بازدید:25 بهمن 1401ش.
• «فاطمه خاموشی دار فانی را وداع گفت»، راسخون، تاریخ درج مطلب: 13 بهمن 1388ش، تاریخ بازدید:25 بهمن 1401ش.