زنان سرپرست خانوار: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
==قوانین و اسناد سیاستی ایران== | ==قوانین و اسناد سیاستی ایران== | ||
جمهوری اسلامی ایران در راستای سیاست های فقرزدا و عدالت‌محور خود، حمایت‌های قانونی گوناگونی را برای زنان سرپرست خانوار لحاظ کرده و این حمایت‌ها، افزایش تدریجی داشته است؛ ازجمله، قانون اساسی کشور در اصل 21، برای تضمین حقوق زنان، بر ایجاد بیمه خاص بیوه گان و زنان سالخورده و سرپرست خانوار و اعطای قیومیت فرزندان به مادران شایسته در صورت نبود ولیّ شرعی تأکید کرده است. اصل 29 نیز شامل زنان سرپرست خانوار بوده و یکی از اهداف تشکیل کمیته امام خمینی و سازمان بهزیستی برای تحقق این بند در حمایت از زنان سرپرست خانوار است. همچنین طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی، حضانت فرزندان صغیر یا محجور دارای پدر شهید یا متوفی و هزینه های ارائه شده از طریق ارث یا دولت نیز در اختیار مادران شان قرار می گیرد. قانون «ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی» نیز نظام تأمین اجتماعی را تدوین می کند که یکی از اهداف آن، ایجاد صندوق بیمه برای زنان بیوه، بی‌سرپرست و سرپرست خانوار است. | جمهوری اسلامی ایران در راستای سیاست های فقرزدا و عدالت‌محور خود، حمایت‌های قانونی گوناگونی را برای زنان سرپرست خانوار لحاظ کرده و این حمایت‌ها، افزایش تدریجی داشته است؛ ازجمله، قانون اساسی کشور در اصل 21، برای تضمین حقوق زنان، بر ایجاد بیمه خاص بیوه گان و زنان سالخورده و سرپرست خانوار و اعطای قیومیت فرزندان به مادران شایسته در صورت نبود ولیّ شرعی تأکید کرده است. اصل 29 نیز شامل زنان سرپرست خانوار بوده و یکی از اهداف تشکیل کمیته امام خمینی و سازمان بهزیستی برای تحقق این بند در حمایت از زنان سرپرست خانوار است.<ref>فتحی و کوهی اصفهانی، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بههمراه نظرات تفسیری شورای نگهبان، 1397ش، ص19 و 20.</ref> همچنین طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی، حضانت فرزندان صغیر یا محجور دارای پدر شهید یا متوفی و هزینه های ارائه شده از طریق ارث یا دولت نیز در اختیار مادران شان قرار می گیرد.<ref>«قانون واگذاری حق حضانت فرزندان صغیر یا محجور به مادران آنها»، وبسایت مرکز پژوهشهای مجلس.</ref> قانون «ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی» نیز نظام تأمین اجتماعی را تدوین می کند که یکی از اهداف آن، ایجاد صندوق بیمه برای زنان بیوه، بی‌سرپرست و سرپرست خانوار است.<ref>«قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی»، وبسایت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.</ref> | ||
در برنامه‌های پنج ساله و برنامه سوم توسعه کشور، بر اشتغال زنان سرپرست خانوار و برنامه چهارم، بر توانمندسازی آنان تأکید کرده و طبق مادۀ 39 برنامه پنجم توسعه، توانمندسازی زنان سرپرست خانوار از طریق برنامه‌های اجتماع‌محور و خانواده‌محور، مورد تأکید قرار گرفته که دو اقدام مهم مرتبط با این بخش از زنان عبارتند از: | در برنامه‌های پنج ساله و برنامه سوم توسعه کشور، بر اشتغال زنان سرپرست خانوار و برنامه چهارم، بر توانمندسازی آنان تأکید کرده و طبق مادۀ 39 برنامه پنجم توسعه، توانمندسازی زنان سرپرست خانوار از طریق برنامه‌های اجتماع‌محور و خانواده‌محور، مورد تأکید قرار گرفته که دو اقدام مهم مرتبط با این بخش از زنان عبارتند از: | ||
#طراحی نظام سطح‌بندی خدمات حمایتی و توانمندسازی متناسب با شرایط بومی، منطقه‌ای و گروه‌های هدف؛ | #طراحی نظام سطح‌بندی خدمات حمایتی و توانمندسازی متناسب با شرایط بومی، منطقه‌ای و گروه‌های هدف؛ | ||
#تأمین حق سرانه بیمه اجتماعی زنان سرپرست خانوار نیازمند. | #تأمین حق سرانه بیمه اجتماعی زنان سرپرست خانوار نیازمند.<ref>فیروزآبادی و دیباجیفروشانی، «نقد سیاست اجتماعی در باب زنان سرپرست خانوار در ایران»، 1396ش، ص46.</ref> | ||
==عوامل افزایش زنان سرپرست خانوار== | ==عوامل افزایش زنان سرپرست خانوار== | ||
در گذشته علت اصلی شكل‌گیری این نوع خانوارها، عمدتاً فوت شوهران بود؛ اما طی دهه‌های اخیر به دلیل تغییرات ارزشی و هنجاری و تحولات اقتصادی و فرهنگی، افزایش سرپرستیِ ناشی از طلاق بین زنان صورت گرفته است. گرایش زنان به ایجاد زندگی مستقل و کاهش ازدواج مجدد آنها، افزایش طول عمر و تعداد زنان بالای 50 سال بدون همسر، سبب شده تا تعداد این زنان افزایش یابد. از سوی دیگر، برخی مردان به دلیل تمایلات فردگرایانه و پیگیری خواسته‌های خود یا فشارهای مختلف زندگی و وجود فرصت‌های مختلف در کلان شهرها برای گریز از سرزنش‌های اجتماعی و اطرافیان، زنان و کودکان خود را رها می‌کنند. | در گذشته علت اصلی شكل‌گیری این نوع خانوارها، عمدتاً فوت شوهران بود؛ اما طی دهه‌های اخیر به دلیل تغییرات ارزشی و هنجاری و تحولات اقتصادی و فرهنگی، افزایش سرپرستیِ ناشی از طلاق بین زنان صورت گرفته است.<ref>احمدنیا و کاملقالیباف، «زنان سرپرست تهران؛ مطالعه کیفی تجربیات، چالشها و ظرفیتهای آنان»، 1396ش، ص105.</ref> گرایش زنان به ایجاد زندگی مستقل و کاهش ازدواج مجدد آنها، افزایش طول عمر و تعداد زنان بالای 50 سال بدون همسر، سبب شده تا تعداد این زنان افزایش یابد.<ref>دغاقله و کلهر، آسیبهای شهری در تهران (وندالیسم، دختران فراری، زنان سرپرست خانوار و تکدیگری)، 1389ش، ص231.</ref> از سوی دیگر، برخی مردان به دلیل تمایلات فردگرایانه و پیگیری خواسته‌های خود یا فشارهای مختلف زندگی و وجود فرصت‌های مختلف در کلان شهرها برای گریز از سرزنش‌های اجتماعی و اطرافیان، زنان و کودکان خود را رها می‌کنند.<ref>سیدل و گاردنر، وایوای اروپا- آمریکا، 1389ش، ج2، ص20.</ref> | ||
==مشکلات زنان سرپرست خانوار و عوامل آن== | ==مشکلات زنان سرپرست خانوار و عوامل آن== | ||