حوا از دیدگاه مفسران: تفاوت میان نسخه‌ها

1. خلقت آدم اصل و خلقت حوا فرع بر آن است؛ از منظر مفسرانی همچون ابن‌کثیر، طبری، زمخشری و ابوالفتوح رازی، خداوند حوا را از دنده چپ آدم آفرید.<ref>. ابن‌کثیر، تفسیر القرآن العظیم، 1416ق، ج1، ص448. طبری، جامع البیان القرآن، 1043ق، ج4، ص149. زمخشری، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، 1407ق، ج1، ص461. ابوالقتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، 1371ش، ج5، ص351.</ref> مطابق این دیدگاه مرد جنس برتر و زن [[جنسیت از منظر سیمون دوبوار|جنس دوم]] است. مستند این دسته از مفسرین، آیاتی است که مضمون آن‌ها آفرینش آدم و زوجش از نفس واحد است.<ref>. سوره نساء، آیه 1. سوره اعراف، آیه 189. سوره زمر، آیه 6.</ref>

2. آدم و حوا هیچ کدام در خلقت اصل و فرع نیستند؛ گروهی دیگر از مفسران که بیشتر آن‌ها از شیعه هستند، خلقت حوا را فرع بر خلقت آدم ندانسته‌اند.<ref>. طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، 1390ش، ج4، ص136. زحیلی، فی العقیده و الشریعه و المنهج، 1418ق، ج1، ص139.رازی، التفسیر الکبیر، 1417ق، ج9، ص167.آلوسی بغدادی، روح المعانی و السبع المثانی، ج4، ص180 و ج9، ص137. حسینی طهرانی، 1413ق، ج2، ص98-100.مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، 1374ش، ج7، ص52.</ref> این گروه از مفسران با تکیه بر آیات قرآن<ref>. سوره روم، آیه 21. سوره نحل، آیه 72. سوره شوری، آیه 11.</ref> معتقدند وقتی خداوند در قرآن می‌گوید از یک نفس، جفتی می‌آفریند به این معنا است که زن و مرد از یک جنس هستند و انسان‌ها با همه [[تفاوت‌های جسمی زن و مرد|تفاوت‌ها]] از یک اصل منشعب شده‌اند و حوا نیز مانند آدم، از نوع انسان است.  

فخر رازی، طبرسی و رشیدرضا ضمن اشاره به این‌که اکثر مفسران گذشته نظر اول را انتخاب کرده‌اند، خودشان نظر دوم را برگزیده‌اند.<ref>. رازی، التفسیر الکبیر، 1417ق، ج9، ص167. طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، 1370ش، ج11، ص114. رشیدرضا، المنار، بی‌تا، ج4، ص327.</ref>

[[حوا در ادیان ابراهیمی]] چون مسیحیت و یهودیت، وسوسه‌گر آدم دانسته شده است، اما از دیدگاه قرآن آدم و حوا هر دو توسط شیطان وسوسه و دچار لغزش شدند. آنها از درختی خوردند که خداوند آن‌ها را از خوردن میوه‌های آن منع کرده بود. با این حال مطابق برخی روایات حوا در وسوسه کردن آدم نقش داشته است، اما این روایات را تقیه‌ای<ref>. مجلسی، بحار الانوار، 1403ق، ج11، ص249-256.</ref> یا جعلی شمرده‌اند.<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/%D8%AD%D9%88%D8%A7 . «حوا»،  ویکی فقه.]</ref>

آدم و حوا پس از تناول از میوه ممنوعه از بهشت اخراج شدند و به زمین هبوط کردند. برخی از مفسران گفته‌اند هبوط، نزول مکانی نبوده بلکه تنزل مقامی بوده است. مقام آدم و حوا به‌دلیل ترک اولی کاسته شده است و آن‌ دو از نعمت‌های بهشتی محروم شده‌اند و به سختی‌های این جهان گرفتار شده‌اند.<ref>. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، 1374ش، ج13، ص332. نجفی خمینی، تفسیر آسان، 1398ق، ج12، ص139.</ref> برخی دیگر از مفسرین هبوط را از روی عقاب ندانسته‌اند و معتقدند این هبوط از جهت حکمت الهی و رسیدن انسان به سعادت بوده است.<ref>. صدرالمتالهین، تفسیر القرآن الکریم، 1366ش، ج3، ص110. طبرسی، مجمع البیان، 1372ش، ج1، ص197.</ref>‌

[[برهنگی]] یکی از اتفاقات ناگوار بود که برای آدم و حوا پس از خوردن میوه درخت ممنوعه رخ داد. بر اساس آیه 121 از سوره طه، پس از خوردن میوۀ ممنوعه، عورت آدم و حوا آشکار شد<ref>. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، 1374ش، ج13، ص322.</ref> و آن‌ها خود را با برگ‌ درختان پوشاندند. همچنین آیه 27 سوره اعراف، به موضوع برهنه شدن آدم و حوا اشاره کرده است و عامل این برهنگی را شیطان معرفی کرده است.  

*قرآن کریم.

*آلوسی بغدادی، سیدمحمود، روح المعانی فی تفسیر القرآ ن و السبع المثانی، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، 1405ق.

*ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم (تفسیر ابن‌کثیر)،  بیروت، دارالمعرفه، 1416ق.

*ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، 1371ش.

*جوادی آملی، عبدالله، تسنیم تفسیر قرآن کریم، تنظیم احمد قدسی، قم، اسراء، چاپ چهارم، 1387ش.

*حسینی طهرانی، سید محمدحسین، نور ملکوت قرآن، تهران، علامه طباطبایی، 1413ق.

*رازی، فخرالدین محمد، التفسیر الکبیر، لبنان، دار احیاء التراث العربی، 1417ق.

*رشیدرضا، محمد، المنار، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.

*زحیلی، وهبه، تفسیر المنیر فی العقیده و الشریعه و المنهج، بیروت، دارالفکر المعاصر، 1418ق.

*زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دارالکتاب العربی، چاپ سوم، 1407ق.

*صدرالمتالهین، محمد بن ابراهیم، تفسیر القرآن الکریم، تحقیق: محمد خواجوی، قم، بیدار، چاپ دوم، 1366ش.

*طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة اعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، 1390ق.

*طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه، 1406ق.

*طبری، محمد بن جریر، جامع البیان القرآن، بیروت، دارالمعرفه، 1403ق.

*مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ اول، 1374ش.

*نجفی خمینی، محمدجواد، تفسیر آسان، تهران، اسلامیه، چاپ اول، 1398ق.

*وکیلی، الهه و محمدرضایی، محمد، «آفرینش حوا از دیدگاه قرآن»،  فصلنامه‌اندیشه دینی دانشگاه شیراز، شماره 32، پاییز 1388ش.