حوزه علمیه خواهران: تفاوت میان نسخه‌ها

حوزه علمیه خواهران، نهادی آموزشی‌دینی است که به زنان امکان می‌دهد در چارچوب علوم اسلامی به تحصیل، تحقیق و فعالیت‌های تبلیغی بپردازند و نقش فعال‌تری در جامعه دینی ایفا کنند. از دهه‌های میانی سده چهاردهم هجری شمسی و به‌ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مدارس و مراکز علمی ویژه‌ای برای بانوان برپا شد. زنان در این مدارس، رشته‌های فقه، اصول فقه، تفسیر قرآن و حدیث را در مقاطع تحصیلی گوناگون و به‌صورت نظام‌مند فرامی‌گیرند. هدف حوزه علمیه خواهران، تربیت زنان فقیه، مبلغ و پژوهشگر برای ترویج فرهنگ اسلامی است. از میان صدها حوزۀ علمیۀ خواهران، جامعةالزهرا بزرگ‌ترین آنها است که در دهه ۱۳۶۰ش با حمایت امام خمینی، تاسیس شد. امروزه بسیاری از دانش‌آموختگان حوزه علمیه خواهران به‌عنوان مبلغ، مشاور، معلم و پژوهشگر در حال فعالیت هستند.  

زمانی که بانو زینت‌السادات همایونی در دانشکده الهیات تحصیل می‌کرد، ایده برپایی مرکز آموزش علوم دینی به بانوان در ذهن او شکل گرفت؛ هنگامی که این پیشنهاد را با استاد خود، سیده نصرت‌بیگم امین، معروف به بانو مجتهده امین، در میان گذاشت، با استقبال و تشویق او برای اجرای این طرح روبه‌رو شد. در سال ۱۳۴۴ شمسی، بانو امین خانه‌ای در بازارچه بیدآباد، نزدیک مسجد سید در اصفهان، خریداری و آن را وقف این هدف کرد. از این‌رو بانو امین را نخستین مؤسس حوزه علمیه خواهران می‌دانند.<ref>[https://www.hawzahnews.com/news/281235/%D8%AA%D8%AC%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D9%85%D8%B8%D8%A7%D9%87%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D9%88-%D9%85%D9%88%D8%B3%D8%B3-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86 «تجلیل آیت‌الله مظاهری از مادر و موسس حوزه‌های علمیه خواهران به مناسبت نکوداشت بانو مجتهده امین»،  خبرگزاری رسمی حوزه.]</ref>

اولین حوزۀ علمیۀ خواهران با نام «مکتب فاطمه»،  تحت مدیریت بانو همایونی در اصفهان تاسیس شد. این مرکز با حضور شصت بانوی علاقه‌مند به تحصیل علوم دینی آغاز به کار کرد. در این مرکز دروس فقه، اصول فقه، حکمت، عرفان، فلسفه، تفسیر قرآن و حدیث، توسط شاگردان بانو مجتهده امین تدریس می‌شد.<ref>. بنایی اصفهانی، بررسی شخصیت و زندگی‌نامه بانو علویه همایونی، 1386ش، ص25.</ref> مکتب فاطمه نه‌تنها از شاگردان خود شهریه‌‌ای دریافت نمی‌کرد و تمام هزینه‌‌های آن توسط خود بانو امین تامین می‌شد.<ref>. «مجتهدی که اولین حوزه علمیه بانوان را تاسیس کرد»،  خبرگزاری دانشجو.</ref>

پس از ازدواج یکی از شاگردان مکتب فاطمه و مهاجرت به قم در سال ۱۳۴۹ش، با تشویق مراجع تقلید، کلاس‌هایی برای بانوان در شهر قم تشکیل شد. این اقدام زمینه‌ساز تاسیس «مکتب توحید» در سال 1354ش توسط آیت‌الله علی قدوسی در قم شد.<ref>. بنایی اصفهانی، بررسی شخصیت و زندگی‌نامه بانو علویه همایونی، 1386ش، ص25.</ref> پس از تاسیس مکتب توحید در قم، حوزه‌های علمیه خواهران به تدریج افزایش یافت و در شهرهای دیگر مانند مشهد نیز برپا شد. <ref>[https://ijtihadnet.ir/%D9%87%D9%85%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B2-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «همه چیز در مورد حوزه علمیه خواهران»،  وب‌سایت شبکه اجتهاد.]</ref>

با تاسیس جامعةالزهرا، مکتب‌های دینی خواهران که در شهر قم بودند در این مرکز ادغام شدند و برنامۀ آموزشی و تربیتی بانوان در جامعۀ الزهرا به سوی تکامل پیش رفت. <ref>[https://public.whc.ir/article/view/23838/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86 «آشنایی با حوزه‌های علمیه خواهران»،  وب‌سایت مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران.]</ref>

در سال ۱۳۷۵ش، با رهنمودهای آیت‌الله خامنه‌ای به مسئولان حوزه، در جهت ساماندهی و توسعۀ همه جانبۀ حوزه‌های علمیه، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیۀ خواهران با مصوبۀ شورای عالی حوزۀ علمیۀ قم، به‌منظور ساماندهی و حمایت و پشتیبانی از مدارس علمیۀ خواهران کشور تاسیس شد.<ref>[https://public.whc.ir/article/view/23838/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86 آشنایی با حوزه‌های علمیه خواهران، وب‌سایت مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران.]</ref>

استقبال از تحصیل در حوزۀ‌ علمیۀ خواهران منحصر به بانوان ایرانی نیست؛ امروزه جامعۀ‌الزهرا میزبان زنان علاقه‌مند به تحصیل در علوم دینی از ۶۸ کشور جهان است.<ref>[https://ijtihadnet.ir/%D9%87%D9%85%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B2-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «همه چیز در مورد حوزه علمیه خواهران»،  وب‌سایت شبکه اجتهاد.]</ref>

برنامه تحصیلی داوطلبان دارای مدرک دیپلم و بالاتر، مشتمل بر گذراندن ۱۹۰ واحد درسی طی حداقل پنج سال است که شامل ادبیات عرب، روش‌ها و مهارت‌ها، زن و خانواده، سیاسی اجتماعی، اخلاق اسلامی، تاریخ، منطق و حکمت، کلام و عقاید، علوم حدیث، فقه و اصول، تفسیر و علوم قرآنی است. در این مقطع، امکان تحصیل به‌صورت حضوری (تمام‌وقت و پاره‌وقت) و نیمه‌حضوری وجود دارد.  

فارغ‌التحصیلان حوزۀ علمیه خواهران، با ایفای نقش‌هایی همچون تبلیغ در مجامع علمی و آموزش عالی، تدریس دروس سطح دو در حوزه‌های علمیه، تدریس معارف اسلامی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، ارائه مشاورۀ مذهبی در مراکز علمی و دانشگاهی، مدیریت در مراکز آموزشی و فرهنگی و همچنین فعالیت در عرصۀ تالیف و نویسندگی، می‌توانند در مسیر تولید علم و پرورش عالمان نقش‌آفرینی کنند.<ref>[https://ijtihadnet.ir/%D9%87%D9%85%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B2-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «همه چیز در مورد حوزه علمیه خواهران»،  وب‌سایت شبکه اجتهاد]</ref>