آتش‌نشان زن
آتش‌نشان زن؛ اشتغال زنان در شغل آتش‌نشانی به دلیل ضرورت‌های اجتماعی.
آتش‌نشانی به‌دلیل سنگینی کار و ریسک زیاد در طبقهٔ مشاغل پرخطر تعریف می‌شود؛ اما ضرورت‌های اجتماعی اقتضا می‌کند که برخی زنان نیز توانمندی خود را در این شغل حساس و دشوار، به‌کار گیرند. حضور زنان مسلمان در حرفهٔ آتش‌نشانی، در جامعهٔ مسلمان ایران نیز دیده می‌شود و تجربیات ویژه‌ای را برای آنان پدیدآورده است. حضور زنان آتش‌نشان ایرانی در کمک به حادثه‌دیدگان حملات تروریستی رژیم صهیونیستی در ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ش به ایران، افتخارآفرین بود.
وظایف اصلی آتش‌نشان‌ها
- کنترل و اطفای حریق در ساختمان‌ها، وسایل نقلیهٔ عمومی، جنگل‌ها و تأسیسات شهری.
- نجات آسیب‌دیدگان از محل حریق، تصادف و موقعیت‌های خطرناک مشابه دیگر.
- جلوگیری از نشت مواد مضر در شرایط خطرناک.
- ارائهٔ آموزش‌های عمومی به شهروندان.[۱]
اولین زنان آتش‌نشان در جمهوری اسلامی ایران
خانم منصوره جوانمرد، قهرمان تکنواندو و مربی ورزشی بر این باور است که اولین گروه آتش‌نشانی زنان در جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۰۲م، در کرج تشکیل شده است و بعد از آن دیگر کشورهای خاورمیانه به فکر استفاده از آتش‌نشان‌های زن افتاده‌اند.[۲]
اولین گروه آتش‌نشان‌های زن ایران در اوایل دههٔ هشتاد شامل دوازده نفر بوده‌اند که از میان ۱۶۰ زن داوطلب برگزیده شدند.[۳]
در سال ۱۳۹۹ش، نیز در تهران یک گروه آتش‌نشان از طریق آزمون استخدامی جذب شدند که بیشتر در کارهایی مانند مزاحمت حیوانات، حوادث آسانسور، محبوسی پشت در و دیگر خدمات ایمنی به‌تنهایی اعزام می‌شدند. در حوادث مربوط به استخرها و آرایشگاه‌های زنانه، حضور آتش‌نشان‌ها منحصر در زنان است؛ اما همان‌طور که در آفرینش، حضور مردان و زنان مکمل یکدیگر است؛ حضور آتش‌نشانان نیز در کنار هم بسیار کارآمدتر است.[۴]
آتش‌نشانان زن در جهان
حضور زنان در شغل آتش‌نشانی در بسیاری از کشورها در حال گسترش است. حتی در برخی کشورها، زنان بخش عمده‌ای از نیروی عملیاتی آتش‌نشانی را به خود اختصاص داده‌اند.[۵]
درآمریکا تا سال ۱۹۷۰م، زنان در فعالیت اصلی آتش‌نشانی، یعنی اطفای حریق، به‌صورت مستقیم حضور نداشتند. در سال ۱۹۹۹م، تعداد آتش‌نشان‌های زن به ۴۵۰۰ نفر رسید. با این حال زنان کشیک و دواطلب ده برابر زنانی بود که در بخش‌های حرفه‌ای‌تر مشغول بودند.[۶]
دشواری‌های آتش‌نشانی برای زنان
اولین زنان آتش‌نشان در جمهوری اسلامی ایران اظهار داشته‌اند که در اوایل، شغل آتش‌نشانی زنان را اکثر مردم باور نداشته‌اند. منصوره جوانمرد به‌عنوان اولین رئیس گروه آتش‌نشان‌های زن در خاطرات خود آورده است؛ برخی مواقع در روزهای ابتدایی کار با انکار آشنایان خود مواجه می‌شده‌اند، با این پرسش که؛ مگر آتش‌نشان زن هم وجود دارند؟ وی همچنین بیان کرد گاهی اوقات مجبور بوده است در طول روز سه بار برای شیر دادن فرزند خردسال به خانه مراجعه کند و این کار برای وی دشوار بوده است.[۷]
نیازمندی‌های شغل آتش‌نشانی از جمله داشتن عضلات قوی، مشکلات فیزیکی زنانه و تفاوت‌های فیزیکی جنسی، ارائه استراتژی‌های جبرانی برای کاستن از مشکلات آتش‌نشانی برای زنان، عدم سازگاری تجهیزات آتش‌نشانی با خصوصیات زنان و طراحی مردانهٔ تجهیزات آتش‌نشانی، نگرش منفی همکاران مرد به همکاران زن از مهم‌ترین مشکلات آتش‌نشان‌های زن است.[۸]
در ایران که مسئلهٔ پوشش اسلامی یک امر مهم اجتماعی است، زنان آتش‌نشان نمی‌توانند از لباس‌های درون‌ایستگاهی مردان استفاده کنند، چرا که آنها پوشش مورد نیاز را ندارند، به همین دلیل زنان آتش‌نشان ناچار شدند بعد از پیگیری‌های اداری، لباس مناسب برای زنان را طراحی کنند.[۹]
مزایای آتش‌نشانی زنان
زنان در شغل آتش‌نشانی مزیت‌های اختصاصی دارند؛ چرا که آنان می‌توانند در شرایط دشوار نقش مادرانه برای مصدوم ایفا کنند و با مهربانی به مصدوم کمک کنند.[۱۰] همچنین آنها می‌توانند با سهولت بیشتری به زنان آسیب‌دیده کمک کنند؛ چنانچه در دزفول زنی به‌دلیل سقوط از پل و برخورد با تخته سنگ شدیداً آسیب دیده بود و زنان آتش‌نشان به کمک او شتافتند و او را به بیمارستان منتقل کردند.[۱۱]
مزایای جوامع اسلامی برای آتش‌نشان‌های زن
از آنجا که زنان برای انجام شغل آتش‌نشانی به لباس مناسب، تجهیزات ویژه و برخی امکانات متفاوت نیاز دارند، در ایران محیط متمایز و جداگانه در اختیار زنان آتش‌نشان قرار دارد و آنها با آسودگی بیشتری امکانات متفاوت درخواست می‌کنند و شغل آتش‌نشانی را با ساختار وجودی زنان هماهنگ‌تر می‌سازند؛[۱۲] در حالی‌که طبق تحقیقات در جوامع غیراسلامی این مشکل حل نشده است. آتش‌نشانان زن، PPC را با مشکلات قابل توجهی می‌پوشند که نه‌تنها راحتی آنها را کاهش می‌دهد و تحرک آنها را محدود می‌کند، بلکه خطرات ایمنی مرتبط با مواجههٔ شغلی را نیز افزایش می‌دهد.[۱۳]
پانویس
- ↑ - «تحقیق آتش‌نشان ویژه دانش‌آموزان کلاس دوم و سوم ابتدایی»، وب‌سایت جامع آتش‌نشانی ایران.
- ↑ =- «فرمانده عاشق آتش‌نشان زن شد+گفتگو با اولین زوج آتش‌نشان ایران»، وب‌سایت رکنا.=
- ↑ - «نخستین دسته زنان آتش‌نشان ایران»، پایگاه خبری تحلیلی انتخاب.
- ↑ - -«زنان آتش‌نشان؛ تحقق یک رؤیا»، خبرگزاری دانشجویان ایران: ایسنا.
- ↑ - «زنان آتش‌نشان در دل خطر؛ از ایستگاه ویژه تا ورود به صحنه آتش»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ - U. S fire administration, Emerging Health and Safety Issues Among Women in the Fire Service, FMEA, march2019, p1.
- ↑ - «فرمانده عاشق آتش‌نشان زن شد+گفتگو با اولین زوج آتش‌نشان ایران»، وب‌سایت رکنا.
- ↑ - Sinde et al, “A qualitative study on the experiences of female firefighters”, 2013.
- ↑ - «اولین ایستگاه آتش‌نشانی زنان پایتخت را بهتر بشناسیم»، وب‌سایت بازار کار.
- ↑ «فرمانده عاشق آتش‌نشان زن شد+گفتگو با اولین زوج آتش‌نشان ایران»، وب‌سایت رکنا.
- ↑ -«عملیات زنانه در سقوط دختر دزفولی، آتش‌نشانان زن به کمک دختر 16 ساله رفتند»، وب‌سایت رکنا.
- ↑ - «نخستین زنان آتش‌نشان ایرانی، زنان ایرانی وارد عملیات آتش‌نشانی می‌شوند»، پایگاه خبری فردانیوز.
- ↑ -Meredith et al. , “Female firefighters' increased risk of occupational exposure due to ill-fitting personal protective clothing”, Frontiers in Materials, volume10, April 2023.
منابع
- «اولین ایستگاه آتش‌نشانی زنان پایتخت را بهتر بشناسیم»، وب‌سایت بازار کار، تاریخ انتشار: ۱۸ بهمن ۱۴۰۳ش.
- «تحقیق آتش‌نشان ویژه دانش‌آموزان کلاس دوم و سوم ابتدایی»، وب‌سایت جامع آتش‌نشانی ایران، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۴ش.
- «زنان آتش‌نشان؛ تحقق یک رؤیا»، خبرگزاری دانشجویان ایران: ایسنا، تاریخ انتشار: ۱۷ بهمن ۱۴۰۳ش.
- «زنان آتش‌نشان در دل خطر؛ از ایستگاه ویژه تا ورود به صحنه آتش»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: ۱۷ بهمن ۱۴۰۳ش.
- «عملیات زنانه در سقوط دختر دزفولی، آتش‌نشانان زن به کمک دختر ۱۶ ساله رفتند»، وب‌سایت رکنا، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۴ش.
- «فرمانده عاشق آتش‌نشان زن شد+گفتگو با اولین زوج آتش‌نشان ایران»، وب‌سایت رکنا.
- «نخستین دسته زنان آتش‌نشان در ایران»، پایگاه خبری تحلیلی انتخاب، تاریخ انتشار: ۷ فروردین ۱۴۰۳ش.
- «نخستین زنان آتش‌نشان ایرانی، زنان ایرانی وارد عملیات آتش‌نشانی می‌شوند»، پایگاه خبری فردانیوز، تاریخ انتشار: ۱ اسفند ۱۴۰۱ش.
- Sinde, Kathryn et al, “A qualitative study on the experiences of female firefighters”, work, Volume45 (1), January 1, 2013.