ازدواج اینترنتی
ازدواج اینترنتی؛ شیوه جدید همسرگزینی و الگوی نوین ازدواج.
اینترنت به عنوان یک ابزار ارتباط با دیگران جزء جدایی ناپذیر زندگی در جهان مدرن است. یکی از کاربردهای پنهان انتشار اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، تغییر در شیوه همسرگزینی و الگوی ازدواج است.این کارکرد از جامعه‌ای به جامعه دیگر متفاوت است.ازدواج اینترنتی به ازدواجی اشاره می‌کند که طرفین با استفاده از قابلیت‌های موجود در شبکه‌های اینترنت همدیگر را می‌شناسند و پس از تبادل اطلاعات متنی، صوتی و تصویری با یکدیگر زمینه، برای برقراری یک آشنایی و ارتباط در محیطی غیرمجازی فراهم می‌شود و در نهایت امر، رضایت طرفین است که اساس ازدواج را تشکیل میدهد.
تاریخچه ازدواج اینترنتی
مفهوم ازدواج اینترنتی از دهه ۱۹۹۰ وارد ادبیات عام فناوری اطلاعات و ارتباطات شده است و اولین بار در فرانسه و حومه شهر پاریس مطرح شد.[۱] این شهر یعنی«ایسی لهمو لینو» یکی از شهرهای اینترنتی و سرآمد شهرهای فرانسه در این زمینه است.
اولین سیستم همسریابی اینترنتی در سال 1995 به وجود آمد. در آغاز سیستم ساده‌ای بود؛ اما امروزه توسعه زیادی یافته و خدمات زیادی به اعضای خود ارائه میدهد.
اخیرا 12 میلیون عضو فعال از 240کشور جهان دارد. در کشور ما هم موضوع دوستیابی مجازی و ازدواج اینترنتی از حدود ۴_۵ سال پیش در بین عموم مطرح شده است.
ویژگی‌های آشنایی اینترنتی
مهمترین اقدام در فرآیند ازدواج، آشنایی دو طرف است. آشنایی و ارتباط دو جنس در محیط مجازی ازطریق ابزار ارتباطی اینترنت دارای پنج ویژگی مشخص است که آن را از روابط چهره به چهره و ازدواج در فضای واقعی متمایز می‌کند.
- سادگی برقراری و قطع رابطه: در آشنایی اینترنتی به دلیل دسترسی سریع و تسهیل برقراری تماس در فضای مجازی از طریق کامپیوتر یا موبایل افراد تمایل بیشتری به برقراری رابطه دارند.[۲]
- گمنامی: عدم حضور فیزیکی در رابطه باعث می‌شود که هویت افراد به ظاهر وابسته نباشد و این گمنامی کمک می‌کند تا کاربران نشانه‌های غیر کلامی و کلامی در ارتباطات را به صورت متن در آورده و آنچه در دنیای واقعی امکان بازگو کردنش را ندارند، بازگو کرده و سعی نمایند هویت جدید و سیال بسازند.[۳]
- هم جواری مجازی: در روابط اینترنتی اهمیت نزدیکی مکانی در فرایند توسعه روابط به حداقل می‌رسد. این همجواری مستلزم این نیست که رشته‌های پیوند و الفت به وجود آیند. مهم ترین دستاورد هم جواری مجازی جدایی ارتباط و رابطه است.[۴]
- توالی تکوینی معکوس: توالی تکوینی شیوه بازتاب خود است که در روابط چهره به چهره جذابیت‌های ظاهری و شباهت نگرشی در شناخت و تعامل دو فرد تعیین کننده است؛ اما در روابط عاشقانه اینترنتی این توالی معکوس می‌شود. افراد ابتدا در جریان گفتگو و مذاکرات ناپایدار در محیط اینترنتی به شناخت می‌رسند و اهمیت جذابیت ظاهری به حداقل می‌رسد. یافته‌ها نشان میدهد که در روابط اینترنتی شیوه بازتاب خود تحت تاثیر ویژگی‌های ساختاری، گمنامی یا هنجارها در دنیای مجازی شکل می‌گیرد.[۵]
- خود افشایی دوجانبه: گمنامی در اجتماعات مجازی به افراد این شانس رو میدهد که خودشان را چند گانه بیان کنند و یا جنبه‌های بیان نشده وجودشان را بروز دهند و سعی نمایند دیگری را هم در جهان بینی شخصی و حریم خصوصی خود سهیم کند.[۶]
علل گرایش به ازدواج اینترنتی
تحلیل‌های جامعه شناختی و روانشناختی نشان میدهد که به دلایل گسترش حوزه عمومی، شکل گیری تفاهم ارتباطی، افزایش آگاهی و تحرک اجتماعی افراد به سمت شیوه همسر گزینی اینترنتی گرایش پیدا کرده‌اند.
با توجه به این دلایل صاحب نظران این حوزه‌های فکری شش عامل فردی، خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی، مذهبی، اقتصادی و سایت‌های همسریابی رابه عنوان عوامل گرایش به ازدواج اینترنتی بر می‌شمارند.[۷]
در بررسی عوامل فردی مواردی چون نگرش مثبت به سایت‌های همسریابی، شکست‌های عاطفی، اختلال هویت، افسردگی، میزان تحصیلات فرد، وضعیت فیزیکی فرد، علاقه به ارتباط با جنس مخالف، تنوع طلبی افراد در ارتباط با جنس مخالف و نارضایتی از زندگی در این گرایش موثرند.
عوامل خانوادگی موثر در گرایش در این گونه ازدواج در بردارنده متغیرهایی چون موافقت خانواده با ازدواج اینترنتی، سنت‌های خانواده، سطح سواد والدین می‌باشد.
عوامل اجتماعی- فرهنگی نظیر‌های از قید و بندهای اجتماعی، محدودیت‌های جامعه در روابط دو جنس، بالا رفتن سن ازدواج، فشار جامعه و خانواده در ازدواج، تغییر سبک زندگی و ترویج فرهنگ ازدواج اینترنتی می‌باشند.[۸] عوامل مذهبی با متغییرهایی چون گرایشات (مذهبی، نیم مذهبی، غیر مذهبی) سنجیده می‌شود.
انواع نگرش‌ها به ازدواج اینترنتی
تحقیقات کیفی و کمی خارجی و داخلی نشان میدهد، اینترنت با تغییر در شبکه روابط اجتماعی بر نگرش افراد هم درباره ازدواج در فضای مجازی اثر گذاشته است. این نگرش‌ها به دو نگرش مثبت و منفی تقسیم می‌شود.
مهم ترین متغییرهای تاثیرگذار در نگرش منفی افراد نسبت به ازدواج اینترنتی، متغییرهای دینداری، وابستگی به خانواده و پایگاه اجتماعی و اقتصادی است؛ یعنی بین این متغیرها و ازدواج اینترنتی یک رابطه معکوس و معنادار وجود دارد.[۹]
نگرش مثبت به این نوع ازدواج به مواردی چون ارتباط با دوستان و همسالان میزان استفاده از اینترنت و سن وابسته است؛ به عبارت دیگر بین این موارد و ازدواج اینترنتی رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد.[۱۰]
آسیب شناسی ازدواج اینترنتی
اندیشمندان علوم اجتماعی بر این باورند که اینترنت علی رغم اینکه فضای دسترسی آسان و آزاد برای آشنایی افراد جهت ازدواج فراهم کرده است؛اما این شیوه همسرگزینی آسیب پذیر نیز است. عدم امنیت، تعهد و اعتماد و روابط ناپایدار عمده آسیب‌های شناخته شده است.
باومن جامعه شناس لهستانی معتقد است افراد در شیوه آشنایی و ازدواج از طریق اینترنت چیزهایی به دست می‌آوردند و چیزهایی از دست میدهند. مهمترین چیزی که از این گونه روابط به دست می‌آورند؛ آزادی است ولی در عوض چیزهایی مانند امنیت، تعهد و اعتماد در روابط عاشقانه را از دست میدهند.[۱۱]
در دیدگاه گیدنز ناپایداری یکی از آسیب‌های مهم این گونه ازدواج است. فضای نامطمئن مجازی نمی تواند ملاک دقیقی برای شناخت مطلوب باشد و به دلیل خصوصیت عدم همجواری و گمنامی در این ارتباط امکان افزایش سوء تفاهم وجود دارد.
خودافشایی و توجه صرف به افکار و ایده‌های طرف مقابل باعث نادیده گرفتن ارزش‌ها و آداب و رسوم فرهنگی اجتماعی جامعه و خانواده می‌شود و زمینه ساز اختلاف‌ها بین طرفین می‌شود.[۱۲]
پانویس
- ↑ برات دستجردی، عرفان، «بررسی عوامل موثر در گرایش به ازدواج اینترنتی»،زمستان 1391ش، ص 68
- ↑ علیزاده، محمدی سنگ چشمه، « بررسی جامعه شناختی نگرش جوانان نسبت به ازدواج در فضای مجازی»، 1396ش، ص 71
- ↑ رزاقی، علیزاده، محمدی سنگ چشمه، «بررسی جامعه شناختی نگرش جوانان نسبت به ازدواج در فضای مجازی»، 1396ش، ص 71
- ↑ رزاقی، علیزاده، محمدی سنگ چشمه، « بررسی جامعه شناختی نگرش جوانان نسبت به ازدواج در فضای مجازی»، 1396ش، ص 72
- ↑ کنعانی، محمدزاده، «تماسهای شبکه‌ای و تجربه عشق سیال»، بهار 1395ش، ص 136
- ↑ برات دستجردی، عرفان، «بررسی عوامل موثر در گرایش به ازدواج اینترنتی»،زمستان 1391ش، ص 79
- ↑ تاج آبادی فراهانی شکربیگی، عالیه، مهاجری، «رابطه عملکرد شبکه‌های اجتماعی مجازی با شیوه‌های همسرگزینی»، بهار 1398ش،ص 20
- ↑ برات دستجردی، عرفان، «بررسی عوامل موثر در گرایش به ازدواج اینترنتی»، زمستان 1391ش، ص 80-83
- ↑ رازقی، علیزاده، محمدی سنگ چشمه، «بررسی جامعه شناختی نگرش جوانان نسبت به ازدواج در فضای مجازی»، بهار 1396ش، ص 75-79
- ↑ رازقی، علیزاده، محمدی سنگ چشمه، «بررسی جامعه شناختی نگرش جوانان نسبت به ازدواج در فضای مجازی»، بهار 1396ش، ص 80-83
- ↑ کنعانی، محمدزاده، «تماسهای شبکه‌ای و تجربه عشق سیال»، 1395ش، ص 37
- ↑ برات دستجردی، عرفان، «بررسی عوامل موثر در گرایش به ازدواج اینترنتی»، زمستان 1391ش، ص 67
منابع
- برات دستجردی، نگین؛ عرفان، آرزو، «بررسی عوامل موثر در گرایش به ازدواج اینترنتی»، فصلنامه مطالعات میان رشته ای در رسانه و فرهنگ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال 2، شماره 2، زمستان 1391ش.
- تاج آبادی فراهانی، محمد؛ شکربیگی، عالیه؛ مهاجری، اصغر، «رابطه عملکرد شبکه‌های اجتماعی مجازی با شیوه‌های همسرگزینی»، پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، سال 6، ش 19، بهار1398ش.
- رازقی، نادر؛ علیزاده، مهدی؛ محمدی سنگ چشمه، سمیه، «بررسی جامعه شناختی نگرش جوانان نسبت به ازدواج در فضای مجازی»،جامعه شناسی کاربردی، سال 28، ش 1، بهار1396ش.
- ربیعی، علی؛ شاه قاسمی، احسان، «آسیب شناسی فردی و اجتماعی روابط مجازی در ایران»، فصلنامه علمی و پژوهشی رفاه اجتماعی، س 9، ش 34.
- سعیدی، علی؛ شکیبا، ابوالقاسم، روان شناسی ارتباطات اینترنتی، تهران، نشر اندیشه، 1384ش.
- کنعانی، محمد امین؛ محمدزاده، حمیده؛ محمدزاده، فاطمه، «بررسی رابطه استفاده از اینترنت با نگرش به دوستی اینترنتی با جنس مخالف»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره 7، ش 4، زمستان 1393ش.
- کنعانی، محمد امین؛ محمدزاده، حمیده، «تماسهای شبکه ای و تجربه عشق سیال»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره 9، ش 1، بهار 1395ش.