الگوهای قرآنی-اسلامی زن در اندیشهٔ آیت‌الله خامنه‌ای
الگوهای قرآنی-اسلامی زن در اندیشهٔ آیت‌الله خامنه‌ای؛ معرفی زنان نمونه از منظر قرآن و روایات اسلامی در بیانات آیت‌الله خامنه‌ای.
نقش زنان در تاریخ ادیان الهی، مشهود و گاه چشمگیر است. زنانی چون مریم و آسیه شخصیت‌هایی هستند که با ایمان خود و مبارزه علیه انگاره‌های باطل اجتماعی، الگویی برای همگان شدند. در تاریخ اسلام نیز زنانی چون فاطمه زهرا و زینب کبری رشد یافته‌اند که برترین اسوه‌های انسان‌ها در همه‌ی زمان‌ها شناخته می‌شوند. آیت‌الله خامنه‌ای در سخنان خود بارها به زنان برتر تاریخ اسلام و زنان یاد شده در قرآن، اشاره کرده همگان را به الگوگیری از آنها دعوت کرده است.
فاطمه زهرا
آیت‌الله خامنه‌ای از فاطمه زهرا به‌عنوان الگویی برای تمام انسان‌ها- مسلمان و غیر مسلمان، مرد و زن- یاد می‌کند و با ذکر شاخص‌های رفتاری آن بانو، وی را الگویی می‌داند که در قله‌ٔ بشریت است و در میان زنان بزرگ تاریخ در اوج عظمت قرار دارد. [۱] ویژگی‌های شخصیتی فاطمه زهرا در بیانات آیت‌الله خامنه‌ای عبارتند از:
مقامات معنوی
فاطمه زهرا با فتح قله‌های رفیع معنویت در اوج جوانی، به مقامی رسید که هم‌صحبت فرشتگان شد. درک این مقام برای هیچ کس جز خداوند و معصومین میسر نیست. [۲]
جمع میان وظایف فردی، خانوادگی و اجتماعی
شخصیت فاطمه زهرا در تمامی ابعاد زندگی نمونه است. در بعد عبادی در بالاترین حد بندگی و عبادت قرار دارد و خاضع‌ترین و خاشع‌ترین بنده در درگاه الهی است. در زمینه‌ٔ وظایف زنانگی، شوهرداری، تربیت فرزند و خانه‌داری بی‌نظیر است. در میدان جهاد و سیاست، مجاهدی صبور و خستگی‌ناپذیر است. سخنان او در بالاترین سطح علمی، فصاحت و بلاغت قرار دارد. فاطمه زهرا مجموعه‌ای بی‌نظیر در تمامی شئون علمی، جهادی، سیاسی، خانوادگی و عبادی است. [۳]
زندگی زاهدانه و مدیریت خانه
از فضایل فاطمه زهرا، داشتن زندگی معمولی، سادگی و زهد، مدیریت خانه و رسیدگی به فرزندان در اوج علم و معرفت است. [۴]
احساس مسئولیت نسبت به مسائل پیرامون خود
پرستاری از پدر و زدودن غم از چهره‌ٔ پیامبر در سنین کودکی نشان از احساس مسئولیت و نشاط بالای او است که الگویی مهم برای جوانان است. [۵]
فداکاری و عزم راسخ
فداکاری‌ها و اراده‌ٔ قوی فاطمه در امتحانات و وقایع سخت تاریخ اسلام او را همچون الماسی پروراند و منتخب خدا کرد تا منجی بشریت در طول تاریخ باشد. [۶]
ایفای نقش دختری، همسری و مادری
فاطمه زهرا در سنین کودکی در طول مبارزات سخت در کنار پیامبر و غمگسار او بود. در دوران پس از هجرت در اوج سادگی و معنویت با علی ازدواج کرد. زمانی که علی در میدان‌های جهاد بود با حفظ روحیهٔ خود و فرزندان و دلگرمی دادن به شوهر توانست به بهترین شکل، خانه را مدیریت کند و فرزندانی چون حسنین و زینب را تربیت کند. [۷]
دفاع از ولایت
حرکت عظیمی که فاطمه پس از رحلت پیامبر در دفاع از ولایت انجام داد و شرایط دشوار آن زمان غیرقابل تصور است. در شرایطی که فقط افراد انگشت شماری از یاران پیامبر توانستند حق را تشخیص داده و در کنار امیرالمومنین بمانند، فاطمه زهرا آن خطبه غرا را در مسجد خواند و روشنگری کرد. [۸] هم‌چنین در میان زنان مدینه خطبه‌ای ایراد کرد که مملو از بیانات متقن است. [۹] تلاش در راه حق، نترسیدن از ظالمان، کمک به فقرا و محرومان، صبر در برابر سختی‌ها، دوری از تجملات، مقدم داشتن دیگران در دعا و ازدواج الهی از دیگر شاخص‌های رفتاری فاطمه زهرا است که در بیانات آیت‌الله خامنه‌ای به آن پرداخته شده است. [۱۰]
زینب کبری
زینب نمونه‌ٔ کامل زن مسلمان برای زنان و مردان مسلمان است. شخصیت او در همه‌ٔ جوانب ممتاز است. علم و معرفت او در بالاترین سطح بود و تراوش زلال معرفت از زبان و دل او همه‌ٔ شنوندگان را مبهوت می‌کرد. ارتباط و دلبستگی‌اش با خداوند در هیچ شرایطی کم‌رنگ نشد. عزیزانش را در مقابل چشمانش قطعه قطعه کردند و او را به اسارت بردند اما به‌حدی مجذوب خداوند بود که فرمود جز زیبایی چیزی نمی‌بینم. این زینب بود که شکست نظامی و ظاهری حسین در کربلا را تبدیل به پیروزی جاودانه کرد. [۱۱]
وی موقعیت‌شناس بود و در تمامی موقعیت‌های قبل از کربلا تا اسارت انتخاب‌هایش درست و بر اساس تکلیف الهی بود. بصیرت او به‌حدی بود که در بحرانی‌ترین شرایط تکلیف خود را تشخیص داده و امام زمان خود را برای شهادت مهیا کرد. [۱۲] صبر او در مصائب روز عاشورا و بعد از آن عامل بقای دین خدا بود. مقام این صبر عظیم حتی با مقام آسیه قابل مقایسه نیست. حوادث روز عاشورا نه تنها او را ضعیف نکرد، بلکه شکوه معنوی و عظمت روحی‌اش ستمگران زمان را خوار و ذلیل کرد. [۱۳]
عواطف و شور زنانه، متانت و استواری، شجاعت و صراحت زبان، مایه‌ٔ تسلی خاطر امام سجاد، همدردی و رسیدگی به زنان و فرزندان کربلا همه نشان از قدرت روح والای او است. [۱۴]
سکینه
سکینه یکی از مشعل‌های دانش و معرفت در تاریخ اسلام است. جایگاه معرفتی او حتی برای مخالفین اهل‌بیت نیز غیرقابل انکار است. [۱۵]
مریم و آسیه
پروردگار در قرآن از میان تمامی انسان‌ها دو نفر را به‌عنوان نمونه انتخاب و معرفی کرده که هر دو زن هستند و این خود راز و رمزی دارد. آن دو زن مریم و آسیه هستند. [۱۶]
مریم
قرآن، مریم را به‌عنوان یک زن عفیف و پاکدامن مثال می‌زند که در جوانی مورد تهمت مردم قرار می‌گیرد. اما با قدرت در برابر سوء‌ظن‌ها می‌ایستد. خداوند عیسی را که کلمه‌الله است به او عطا می‌کند و او با فرزندش عیسی دنیای تاریک آن زمان را روشن می‌کند. [۱۷]
آسیه
آسیه نمونه‌ای ممتاز از ایمان و تکامل معنوی است. کسی که در قصر فرعون پرورش یافت اما رفاه و عظمت قصر نتوانست مانع ایمان او به پیامبر زمانش شود. آسیه در برابر قدرت طاغوتی شوهر خود فرعون ایستاد و راه حق را برگزید. پیامبر اولوالعزم الهی را در آغوش خود پروراند و او را در امر حق یاری کرد. به همین دلیل مورد انتقام فرعون قرار گرفت و در حالی که زیر شکنجه از خدا طلب بهشت می‌کرد از دنیا رفت. [۱۸]
الگوهای منحط زن در قرآن
خداوند در قرآن دو زن از کفار را به‌عنوان بدترین انسان‌ها معرفی می‌کند: زن نوح و زن لوط. این دو زن در برابر رحمت الهی و نعمت همسری پیامبر کفر ورزیدند. آنها به همسران عالی مقام خود خیانت کرده و دچار انحراف اعتقادی شدند. [۱۹]
پانویس
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۷-۱۰۹.
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۰۹.
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۱۰-۱۱۲.
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۱۲.
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۱۳.
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۱۳.
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۱۶-۱۱۸.
- ↑ «بیانات در دیدار مداحان اهل بیت»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای.
- ↑ «بیانات در ارتباط تصویری با مداحان»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای.
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۱۰-۱۲۱.
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۲۲-۱۲۶؛ «بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای.
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۲۴.
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۲۸-۱۲۹.
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۲۳.
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۲۹؛ «بیانات در دیدار جمعی از پرستاران»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای.
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۳۰-۱۳۱.
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۳۰-۱۳۱.
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۳۲-۱۳۴.
- ↑ کربلایی نظر و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، ۱۳۹۰ش، ص۱۳۵-۱۳۷.
منابع
- «بیانات در ارتباط تصویری با مداحان»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ انتشار: ۱۵ بهمن ۱۳۹۹ش.
- «بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ انتشار: ۲۵ خرداد ۱۳۸۴ش.
- «بیانات در دیدار جمعی از پرستاران»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ انتشار: ۲۲ آبان ۱۳۷۰ش.
- «بیانات در دیدار مداحان اهل بیت»، دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ انتشار: ۲۹ اسفند ۱۳۹۵ش.
- کربلایی نظر، محسن و جمعی از محققین، زن و بازیابی هویت حقیقی، انقلاب اسلامی، چاپ اول، زمستان ۱۳۹۰ش.