الگو بودن زن ایرانی در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای

«منزلت حضرت زهرا برای ما مسلمانان امروز، فراتر از منزلت یکی از برجستگان خاندان پیامبر و دارای یک خصوصیت مضاعفی است و آن این است که این بانوی بزرگوار و عزیز، سرمشقی است برای زن ایرانی که می‌خواهد علی‌رغم تمام بدآموزی‌ها و علی‌رغم تمام سیاست‌هایی که می‌خواستند زن را در لجن‌زار اخلاقی بغلتانند، موجودی باشد دنباله‌رو حضرت زهرا (علیها السلام)؛ یعنی با دین، طیب‌ و طاهر، شجاع، مبارز، وفادار و درعین‌حال در میدان‌های دشوار زندگی با تمام وجود سرمایه‌گذاری کند. فاطمه‌ی زهرا(علیه‌السلام) یک چنین عنصر عزیز و بزرگواری است.»

ضرورت

ممکن است این سؤال به ذهن متبادر شود که چرا باید زن مسلمان ایرانی را به‌عنوان الگو برای زنان مسلمان و حتی زنان عالم به‌عنوان الگو معرفی نمود. چرا از همان ابتدا به سراغ الگوهای والا و اصیل که حضرت زهرا و حضرت زینب سلام‌الله علیهما و... اقتدا نکنیم؟ به‌ عبارت‌ دیگر این زن انقلابی‌ ایرانی بود که در کنار جریان ‌همیشه تحت ستم بودن زن، جریان صریح و والای زن مسلمان را از لابه‌لای صفحات تاریک تاریخ بیرون کشید و نشان داد به پیروی از زنان صدر اسلام است که زن ایرانی در این نقطه قرارگرفته است: «زن مسلمان ایرانی تاریخ جدیدی را پیش چشم زنان جهان گشود و ثابت کرد که می‌توان زن بود، عفیف بود، محجبه و شریف بود و... .» و از آن‌جهت که این الگو گیری را به منصه ظهور رساندند؛ می‌توانند الگویی قرار گیرند برای زنان هم‌عصر خویش و ایشان را به این نتیجه برسانند که می‌شود و می‌توانند تغییر کنند و تغییر دهند: «در سفری به همین منطقه‌ی مسلمان‌نشین شمال آفریقا، در کشوری دیدم که دخترها و زنهای آن، حجاب خودشان را به تقلید از حجاب زنان ایرانی درست کرده بودند. در شرق دنیای اسلام - تا آنجایی که می‌توان از آن خبر گرفت. این حرکت ملت ایران و این نشانه‌ی عظیم و تحقق اسلام انقلابی و ناب و راستین، آثار خودش را در دل مردم گذاشته است .»

هدف

در دنیایی که تمام ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی آن به دنبال بهره‌وری از انسانیت به‌ویژه زنان هستند ما موظفیم طبق تکلیف مسلمانی‌مان به دنبال آزادسازی ملت‌ها از ذیل یوغ استکبار و طاغوت باشیم. تاریخ اسلام به ما ثابت کرده است که استراتژی الگوسازی باید و می‌تواند در این مسیر راه گشا باشد: «امروز ما می‌توانیم امیدوار باشیم که همچنانی که یک روز اسلام توانسته در آن‌چنان فضای فرهنگی فاسد و غلطی زنی مثل زینب (سلام‌الله علیها) را به وجود بیاورد که الگو و نمونه‌ی یک انسان بزرگ است؛ نه‌فقط یک زن، یک زن برجسته، امروز هم می‌تواند تعالیم اسلام و فرهنگ اسلامی در میان این جنجال غوغاگرانه‌ی جوسازانه‌ی غرب، نمونه‌ی یک زن مسلمان کامل و بزرگ را به وجود بیاورد و ما احتیاج به این داریم. امروز دنیا احتیاج دارد به اینکه زن مسلمان هویت و حقیقت فرهنگی خودش را نشان بدهد .»

ریشه‌ی الگوگیری از زن انقلابی

رفتار شجاعانه‌ در برابر ستم‌های نوین جهانی علیه زنان، که برآمده از اخلاص و ایمان اسلامی بود، ریشه‌ی تمام این علاقه‌مندی‌هاست: «در کشورهای اسلامی دوردست که از لحاظ زبان و بسیاری از آداب و متن هم با ما فرق دارند، به احترام و عشق زن ایرانی، زنانشان و دخترانشان چادر سر می‌کنند، چادری که آنجا معمول نبوده. چادر می‌دانید یک پوشش ایرانی است. زنهای مسلمان دیگر در بعضی جاها عبا سر می‌کنند، بعضی جاها مقنعه سر می‌کنند، هرجا یک‌چیزی دارند دیگر، این چادری که شما سرتان است، این پوشش ایرانی است اما یکجاهایی زنهای بعضی از این کشورها از بس مجذوب حرکت و قهرمانی زنان ایرانی هستند، پوشش خودشان را برداشتند، چادر سرشان کردند یا اگر پوششی نداشتند چادر سرشان کردند، تحت تأثیر قهرمانی، شجاعت، اخلاص و ایمان اسلامی، بی‌اعتنایی کردن به ستم‌ها و اخلاقی تحمیلی عربی مصرفی اروپایی استعماری که شماها الحمدالله این بی‌اعتنایی را داشتید و آن پایبندی را به اخلاق اسلامی داشتید هستند .»

ابزار

زنده کردن هویت زن اسلامی به‌تنهایی کفایت نمی‌کند بلکه باید جلب نظر جهانیان را به دنبال داشته باشد تا هدف حاصل شود: «زن مسلمان ایرانی در ایران اسلامی، باید کوششش این باشد که هویت والای زن اسلامی را آن‌چنان زنده کند که چشم دنیا را به خود جلب کند، این امر وظیفه‌ای است که بر دوش زنان مسلمان است؛ به‌خصوص زنان جوان و دختران دانش‌آموز و دانشجو .»

ملزومات

پیشروی، اعتمادبه‌نفس، اعتقاد و ایمان

«در کشورهایی که در فرهنگ غربی غرق بودند، خانم‌ها دارند الگوی شمارا عمل می‌کنند، الگوی زن مسلمان و دختر مسلمان ایرانی را. من در الجزایر نمونه‌اش را دیدم، در مصر نمونه‌اش وجود دارد، در لبنان نمونه‌اش وجود دارد، در ترکیه نمونه‌اش وجود دارد، در همه‌ی کشورهای اسلامی خانم‌های آگاه و بیدار و بینا و به‌خصوص نسل جوان دارند از الگوی زن مسلمان جمهوری اسلامی و انقلابی تقلید می‌کند، این لازمه‌ی آن پیشروی شماست، لازمه‌ی اعتقاد و اتکابه‌نفس شماست که دارید نشان می‌دهید که زن می‌تواند در فعالیت‌های اجتماعی هم فعال باشد و مثل مرد و در مواردی جلوتر از مرد تلاش بکند و مجاهدت بکند و درعین‌حال حد زن اسلامی را و مرزهای موجود بین زن و مرد را به‌طور کامل حفظ کند کما اینکه شما حفظ می‌کنید و این الگو در دنیا رواج پیدا خواهد کرد. این را بدانید، نشانه‌ی ایمان شماست و براثر اعتقاد شماست. شخصیت زن مسلمان، یک شخصیتی است که دارد به‌تدریج شکل می‌گیرد، به‌خصوص در بین نسل‌های جوان و امیدواریم که - آن شاء الله - روزبه‌روز هم بیشتر بشود .»

جامعیت

الگو قرار گرفتن الزاماتی دارد که جامعیت در عملکرد و پاسخ‌گویی به نیازها در عرصه‌های مختلف زندگی، از مهم‌ترین آن‌هاست: «زنان مسلمان ایرانی در دنیای امروز رسالتی عظیم بر عهده‌دارند و به‌عنوان الگوی زنان جهان باید پیام متعالی خود را در عرصه‌های مختلف بشری به گوش جهانیان برسانند .»

حفاظت در مقابل تغییر

یکی دیگر از الزامات الگو بودن، تحفظ از الگویی است که ارائه‌شده است: «امروز زنهای کشورهای اسلامی، زنهای شمال افریقا زنهای الجزایر، زنهای مصر، زنهای عراق، زنهای منطقه‌ی شرقی جهان اسلام، همه از زن ایرانی یک الگو می‌جویند و می‌یابند، زن ایرانی یک‌دفعه جلوه کرد در چشم ناظران مسائل جهانی مربوط به جوامع و ازجمله مسائل مربوط به زن. شما نباید بگذارید نسل شما، گروه شما، کسانی از شما که مسؤولیتی را بر دوش‌های خودتان احساس می‌کنید، نباید بگذارید که دست‌هایی بخواهند این را عوض کنند.»

حفاظت از دستاوردها

دستاوردهای یک عملیات مهم‌تر از خود آن عملیات است چرا که در صورت زیر سؤال رفتن دستاوردها، استراتژی‌های مولد عملیات‌ها هستند که زیر سؤال می‌روند و به همین جهت است که باید حتی از خدشه‌دار شدن آن‌ها جلوگیری به عمل آورد: «شما نسل انقلابی امروز به هیچ قیمت نباید اجازه دهید رتبه‌ای که زن در جمهوری اسلامی کسب کرده و آوازهای که برای زن مسلمان در سراسر گیتی به دست آورده، با توطئه‌ی دشمنان خدشه‌دار شود.»

استمرار تا معرفی کامل

یکی دیگر از الزامات الگوسازی از هویت زن مسلمان ایرانی، توجه به نکته بسیار ظریفی است که اگر به‌طور کامل انجام نگیرد زمینه را برای شیطنت‌های دشمن فراهم می‌آورد. شناساندن درست، دقیق و کامل از الگوی زن مسلمان انقلابی خود نیازمند استراتژی است که حضرت آقا خوب به آن اشاره نمودند:«ولادت جدیدی را که برای زن مسلمان در سایه‌ی انقلاب اسلامی به وجود آمده است، واقعاً باید تبریک گفت. شکفتن تازه زنان مسلمان کشورهای دیگر است. در بسیاری از کشورهای اسلامی امروز، چه کشورهای عربی و چه کشورهای غیرعربی مسلمان، دختران دانشگاهی دانشجویان و مخصوصاً در میان زنان جوان موجی به سمت منش زن ایرانی به وجود آمده است؛ مثلاً حجاب با فراگیری علوم اسلامی را از زن ایرانی تقلید می‌کنند که این با مقاومت‌هایی از طرف دولت‌ها روبرو شده است. یکجا آموزش علوم اسلامی را برای دختران دانشجو ممنوع کرده‌اند و در جای دیگر حجابی را که شبیه زنان ایرانی است برای زنان دانشجو ممنوع کرده‌اند. در عین‌ حال موج الگو شناختن زن ایرانی در میان زنان مسلمان کشورهای اسلامی فزاینده است و این آغاز کار است؛ اما هنوز بسیاری از آن‌ها کاملاً از زن ایرانی شناخت ندارند. این را می‌دانند که زن ایرانی در میدان‌های انقلاب حضور داشته و شعار در تظاهرات داده و مردها و فرزندانش را تشویق کرده و خود همه‌جا حاضر بوده است؛ اما زنان مسلمان کشورهای دنیا هنوز آن ظرافت‌ها، گذشت و فداکاری‌هایی را که به‌حق، ملت ما شهیدپروری نام گذاشته‌اند نمی‌دانند که البته این نیز کشف خواهد شد و آن‌چنان تلألؤ مجاهدت و بزرگواری زنان ما درخشنده است که پنهان نخواهد ماند.» لازم به یادآوری و توجه است که این شناخت حاصل نمی‌شود مگر اینکه برای بازنمایی اقدامات و شاخصه‌ها و دستاوردهای زن انقلابی تلاشی صورت گیرد: «به خانواده‌ی این شهیدان والامقام تبریک می‌گویم و امیدوارم که به برکت خون این زنان شریف و مجاهد، رسانه‌ها و هنرمندان و فرزانگان و سینماگرانی بتوانند جهاد بزرگ زن ایرانی مسلمان را به دنیا که سخت محتاج شناختن آن است، بنمایانند. زن مجاهد مسلمان ایرانی، معلم ثانی برای زنان جهان خواهد بود، پس از معلم اول که زنان مجاهد صدر اسلام بودند. سلام خدا بر بانوی بزرگ اسلام حضرت فاطمه‌ی زهرا و بر همه‌ی زنان بزرگ صدر اسلام و بر بانوان فداکار و از جان‌گذشته‌ی ایران اسلامی.»

شاخص‌های زن انقلابی

برای الگوسازی از زن انقلابی نیازمند شناخت شاخص‌های آن هستیم: «شیر زنان انقلاب و دفاع مقدس نشان دادند که الگوی سوم زن «نه شرقی، نه غربی» است زن مسلمان ایرانی تاریخ جدیدی را پیش چشم زنان جهان گشود و ثابت کرد که می‌توان زن بوده عفیف بود، محجبه و شریف بود و درعین‌حال، در متن و مرکز بود. می‌توان سنگر خانواده را پاکیزه نگاه داشت و در عرصه‌ی سیاسی و اجتماعی نیز سنگر‌سازی‌های جدید کرد و فتوحات بزرگ به ارمغان آورد. زنانی که اوج احساس و لطف و رحمت زنانه را با روح جهاد و شهادت و مقاومت درآمیختند و مردانه‌ترین میدان‌ها را با شجاعت و اخلاص و فداکاری خود فتح کردند .» البته در کنار این نمای ابرازی ما شاخص‌های ابزاری نیز داریم که به‌واسطه آن‌ها می‌توان چنین ظهوری را شاهد بود: «دﻳﺪار ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻧﻮان ﻣﺤﺘﺮم در ﺷﻬﺮ ﻣﻘﺪّس ﻗﻢ ﻛﻪ ﺷﻬﺮ ﻋﻠﻢ و ﺷﻬﺮ دﻳﻦ اﺳﺖ ﺑﺮای این‌جانب دارای ﻣﻌﻨﺎی ﻗﺎﺑﻞ اﻫﺘﻤﺎﻣﻰ و ﻧﻴﺰ ﺧﺎﻃﺮه‌ی ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮب ﻣﻄﻠﻮﺑﻰ اﺳﺖ ﭼﻮن اﻳﻦ ﺟﻤﻊ ﻣﺤﺘﺮم ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن آن‌ها ﺑﺎﻧﻮان ﻋﺎﻟﻢ و ﻓﺎﺿﻞ طلاب ﻋﻠﻮم دﻳﻨﻰ و داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن رشته‌های ﻋﻠﻤﻰ ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺑﺎﻧﻮان ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ، ﻳﻚ مجموعه‌ی اﻫﻞ ﻋﻠﻢ و اﻫﻞ ﻣﻌﺮﻓﺖ و درعین‌حال ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ ﺑﻪ ارزش‌های واﻻی اﺳﻼﻣﻰ اﺳﺖ و اﻳﻦ ﺑﺮای زﻣﺎن ﻣﺎ نه‌فقط در ﺳﻄﺢ ﻛﺸﻮر ﺑﻠﻜﻪ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن ﻳﻚ حادثه‌ی ﭘﺮﻣﻌﻨﺎﻳﻰ اﺳﺖ و ﻳﻚ اﻟﮕﻮﺳﺖ. »

عرصه‌های الگوگیری از زن ایرانی

«وظیفه‌ی شما خانم‌هاست که با این تلاش‌های بزرگوارانه و انقلابی‌ای که انجام می‌دهید چه در محیط پرستاری، چه در محیط علمی، چه در محیط پزشکی، چه در محیط دانشجویی، چه در محیط خدمات فرهنگی با خدمات گوناگون پشتیبانی جبهه، چه در حضور در میدان سیاست، چه در اظهارنظر، چه در هدایت افکار و تنویر افکار مردم، چه در کارهای هنری، زبان‌دار و جهت‌دار با فعالیت و تلاش خودتان در میدان‌های گوناگون، رشد زن و جست فرهنگی اسلامی زن را به دنیا نشان بدهید و بدانید که دنیا از شما تقلید خواهد کرد، کما اینکه الان دارد تقلید می‌کند.»«در انقلاب اسلامی و در دفاع مقدس، زنانی ظهور کردند که می‌توانند تعریف زن و حضور او در ساحت رشد و تهذیب خویش و در ساحت حفظ خانه‌ی سالم و خانواده‌ی متعادل و در ساحت ولایت اجتماعی و جهاد امر به‌ معروف و نهی از منکر و جهاد اجتماعی را جهانی کنند و بن‌بست‌های بزرگ را در هم بشکنند. اقتدار و جذبه‌ی تازه‌ای به برکت خون این زنان مجاهد در عصر جدید ظهور کرده است که زنان را ابتدا در جهان اسلام تحت تأثیر قرارداد و دیر یا زود در سرنوشت و جایگاه زنان جهان دست خواهد برد.»

دستاوردها

شناخت و معرفی دستاور‌های پیروی از جریان و شاخص‌های زن انقلابی، بسیار حائز اهمیت است چراکه همین دستاوردها، انگیزه‌ها و تمایلات را مدیریت کرده و عملکردها را جهت می‌بخشند.

دستاورد فردی

احساس شخصیت

«امروز دنیا از شما یاد خواهد گرفت. حرکتی را که زن ایرانی شروع کرده است، از دست ندهید. این حرکت برای دنیا یک پیام جدیدی دارد و ولادت جدید است و مشخصه‌های آن احساس شخصیت زن است و اینکه اوست که گرداننده‌ی تاریخ است و می‌تواند در جامعه، نقش تعیین‌کننده داشته باشد .»

دستاورد اجتماعی

اداره اجتماع

«امروز زن ایرانی برای زنهای کشورهای جهان سوم و بالأخص برای کشورهای اسلامی به‌صورت یک الگو درآمده است؛ یعنی حجابی که شما دارید، در کشورهای دیگر یک حجاب نمونه شناخته‌شده است. زن مسلمان فریاد زدن و دادن شعارهای اسلامی را بلد نبود و به آن عادت نداشت. حتی اگر در یک محفلی گفته می‌شد صلوات بفرستید، کسانی که صلوات می‌فرستادند، مردها بودند و زنها اصلاً صلوات نمی‌فرستادند؛ اما حالا شما می‌بینید که در اجتماعات عظیم اسلامی هم در کشور خودمان و هم در جاهای دیگر، صدای زنها گاهی بر صدای مردها غلبه دارد؛ یعنی زنها احساس نمی‌کنند که آن‌ها فقط باید شعار بدهند. آن‌ها دارند اجتماع را اداره می‌کنند. پس موجد این خصوصیات، زن ایرانی است که هم خودش را ساخت و هم الگوسازی کرد.»

حرکت در مسیر باورها

«امروز هم دیگران از شما یاد گرفته‌اند؛ امروز در سرتاسر دنیای اسلام آن‌کسانی که حاضرند در درون خود و در صف‌آرایی حق و باطل، حق را بر باطل پیروز کنند و غلبه دهند، کم نیستند. پایداری شما - چه در دوران دفاع مقدس و چه در بقیه‌ی آزمایش‌های بزرگ این کشور به این فضیلت‌ها را در زمانه‌ی ما ثبت کرد. زمانی ما زمانی ارتباطات نزدیک است؛ اما این ارتباطات نزدیک همیشه به سود شیطان و شیطنت‌ها نیست؛ به سود معنویت‌ها و اصالت‌ها هم هست. مردم دنیا خیلی چیزها را از شما یاد گرفته‌اند.»

مصادیق الگوگیری

مشاهده‌ی جریان‌ها یا رفتارهای گروهی متأثر از زن انقلابی، در جوامع مختلف، از آن جهت حائز اهمیت است که نشان از توفیق این الگوسازی دارد:«من در یکی از کشورهای اسلامی - که حجاب محلی هم دارند، بی‌حجابی‌های خیلی بد هم دارند - ناگهان چشمم افتاد به یک زنی، به کسی که با من همراه بود گفتم که این حجابها، حجاب دخترهای ماست. او هم نگاه کرد تصدیق کرد؛ یعنی چیزی بود که درست از زنهای ما این را گرفته بودند. چادر نبود، اما حجابی به شیوه‌ی حجاب اسلامی‌ای که در بین دخترهای ما و زنهای ما معمول بود که صادرشده از اینجاست، ممکن است چادر شما هم و چادر مشکی شما هم به‌تدریج صادر بشود به کشورهای دیگر. البته هرجایی برای خودشان یک چادر گونه‌ای، یک‌چیزی دارند، یک پوششی دارند در کشورهای اسلامی، حالا ولو به این شکلی که حالا شماها سرتان می‌کنید مخصوص اینجاست. یا مثلاً فرض کنید در تظاهراتی که در کشورهای اسلامی گاهی انجام می‌گیرد و شما در تلویزیون بعضی از نمونه‌هایش را دیدید، می‌بینید که زنها به‌صورت باحجاب، به‌صورت مسلمانی چطور می‌آیند توی تظاهرات شرکت می‌کنند؛ این‌ها از شما یاد گرفتند .»الگویی که دستاورد آن سرنوشت ملت‌ها را تحت تاثیر قرار خواهد داد: «همین مادری که در فلسطین، جوان خودش را می‌بوسد و به‌طرف میدان جنگ می‌فرستد، یک نمونه است. فلسطین سال‌های متمادی، زن و مرد و پیر و جوان داشت؛ اما براثر ضعف‌ها و به دلیل آنکه در میدان صف‌آرایی معنوی، جنود عقل نمی‌توانست بر جنود جهل پیروز شود، فلسطین دچار ذلت شد و این وضعیت برایش پیش آمد و دشمنان بر آن مسلط شدند؛ اما امروز وضعیت فلسطین، به گونه‌ی دیگری است؛ امروز فلسطین به پا خاسته است؛ امروز ملت فلسطین - زن و مرد - در صف‌آرایی معنوی در درون خود توانسته است جانب، معنویت را علیه دهد و پیروز کند؛ و این ملت پیروز خواهد شد.»

جستارهای وابسته

• زن در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای
• الگوی قرآنی زن در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای
• الگو بودن حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای
• شاخص‌های رفتاری حضرت زهرا(سلام‌الله‌علیها) در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای
• ویژگی‌های شخصیتی حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای
• الگو بودن حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) در اندیشه آیت آلله خامنه‌ای
• الگو زن مسلمان در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای

منابع

• KHMENEI.IR
• بانکی پور فرد، محمد حسین، مجموعه 5 جلدی نقش و رسالت زن، در بیانات رهبر معظّم انقلاب اسلامی،انتشارات انقلاب اسلامی،1391