سند صيانت از كودكان و نوجوانان در فضاي مجازي

مصوب 1400,03,17

مقدمه

سند صيانت از كودكان و نوجوانان در فضاي مجازي، در راستاي، تبيين الزامات شبكه ملي اطلاعات، مصوب جلسه شماره 35 مورخ 20 / 9 /1395 و «طرح كلان و معماري شبكه ملي اطلاعات، مصوب جلسه شماره 66 مورخ 25 / 06 /1399 و با هدف ارتقاء بهره برداري از فضاي مجازي و صيانت از خردسالان، كودكان و نوجوانان تدوين و در جلسات شماره 69 مورخ 28 /11 /1399، شماره 70 مورخ 26 /12 /1399 و شماره 71 مورخ 17 /03 /1400 به تصويب رسيد.

ماده 1

تعاريف و اختصارات

صيانت: مجموعه اقدامات ايجابي و سلبي كه به منظور ايجاد شرايط مناسب براي استفاده مفيد، سالم و تعالي بخش كودكان و نوجوانان از فضاي مجازي و مراقبت از آنان در برابر آسيب هاي ناشي از آن انجام مي شود؛
خردسالان، كودكان و نوجوانان: كليه افراد كمتر از 18 سال كه در قلمرو حاكميت جمهوري اسلامي ايران قرار دارند و در چارچوب سند تحول بنيادين آموزش و پرورش رده بندي سني مي شوند؛
محيط صيانت شده: زيست بومي بر بستر شبكه ملي اطلاعات كه سطح مشخص و تعريف شده از دسترسي به اطلاعات، ارتباطات و خدمات را بر حسب سن، جنس و ديگر ويژگي هاي فرهنگي و اجتماعي خردسال، كودك و نوجوان تامين مي كند؛

ماده 2

هدف فراهم سازي فضاي مجازي ويژه خردسالان، كودكان و نوجوانان در چارچوب فرهنگ اسلامي – ايراني براي استفاده مناسب از فضاي مجازي وپيشگيري از آسيب هاي احتمالي آن.

ماده 3

سياست هاي كلان

توسعه محيط هاي صيانت شده بر بستر شبكه ملي اطلاعات ويژه خردسالان، كودكان و نوجوانان با محتواي متنوع و جذاب و قابليت پاسخ گويي به نيازهاي ضروري ارتباطي و محتوايي آن ها؛
آگاه سازي، هشيارسازي و توانمندسازي اولياء و مربيان و ايفاي نقش محوري خانواده در هدايت، حمايت و مراقبت؛
رده بندي كليه محتوا و خدمات متناسب با سن، جنسيت و ويژگي هاي جسمي و فرهنگي و تأمين اطمينان و اعتماد؛
تشويق، ساماندهي و مشاركت محوري بخش غيردولتي فعال در ارايه محتوا و خدمات سالم، مفيد و ايمن ويژه خردسالان، كودكان و نوجوانان و پيشگيري از ارايه محتوا و خدمات مضر به آن ها؛
تشديد مقابله قضايي و انتظامي كارآمد با بزهكاران، مجرمان و تهديدكنندگان امنيت خردسالان، كودكان و نوجوانان در فضاي مجازي؛
ارتقاي سواد فضاي مجازي و مهارت افزايي خردسالان، كودكان و نوجوانان براي استفاده كار آمد و هدفمند از فضاي مجازي؛
مراقبت رواني و اجتماعي از خردسالان، كودكان و نوجوانان در برابر آسيب هاي ناشي از فضاي مجازي به خصوص افراد در معرض خطر و آسيب ديده؛
ساماندهي و مشاركت محوري بخش غيردولتي و استفاده از ظرفيت نوجوانان در توليد و توزيع خدمات و محتواي سالم با ايجاد مشوق هاي لازم و جلوگيري از انحصار؛
توسعه همكاري هاي بين المللي در حوزه فضاي مجازي سالم، مفيد و ايمن؛
ايجاد ساز و كار فني و قانوني سلامت محتوا براي پيشگيري از مخاطرات.

ماده 4

اقدامات كلان و تقسيم كار ملي

الف:مديريت و راهبري

مديريت كلان، راهبري و تدوين الگوي عملياتي و مقررات عمومي صيانت از خردسالان، كودكان و نوجوانان در فضاي مجازي توسط مركز ملي فضاي مجازي از طريق كميته اي با عضويت نمايندگان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، وزارت آموزش و پرورش، وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي، وزارت اطلاعات، وزارت صنعت، معدن و تجارت، قوه قضائيه، نيروي انتظامي ج.ا.ا.، سازمان صدا و سيماي ج.ا.ا.، سازمان تبليغات اسلامي، مركز مديريت حوزه هاي علميه، سازمان بسيج مستضعفين، دو نفر از اعضاي حقيقي شوراي عالي فضاي مجازي، دو نفر نماينده از بخش خصوصي و از اساتيد دانشگاه به انتخاب دبير شوراي عالي و رئيس مركز ملي فضاي مجازي؛

ب:ايجاد محيط صيانت شده

ايجاد زيرساخت و خدمات پايه و پيشران ويژه محيط هاي صيانت شده مجازي اعم از احراز هويت، امكان دسترسي طبقه بندي شده، امكان نظارت اولياء ، گزارش دهي، خدمات پرداخت و مقررات گذاري براي ترغيب دارندگان پروانه هاي ارابه خدمات ارتباطي و فناوري اطلاعات به توسعه زيرساخت و خدمات پايه در اين محيط توسط وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات با همكاري نهادهاي ذيربط ظرف مدت شش ماه؛

تبصره

دارندگان پروانه ارايه خدمات ارتباطي ثابت و سيار مي بايست ضمن پياده سازي محيط (هاي) مجازي صيانت شده در شبكه خود، دسترسي و توانايي بهره برداري از محتوا و خدمات موجود در اين محيط ها را فراهم نمايند.

ج:توسعه محتوا و خدمات رده بندي شده

تأمين پايداري كسب و كار محتوا و خدمات مورد نياز در محيط صيانت شده اعم از بررسي و اصلاح قيمت خدمات ارزش افزوده و حق السهم، تشخيص اعتبارات ساليانه به توليدكنندگان محتوا و خدمات و تشويق و رتبه بندي شركت هاي برتر اين حوزه توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و سازمان صدا و سيماي ج.ا.ا.؛

دوين ضوابط و نصاب هاي اعتبارسنجي، مميزي و نشان دار كردن محتوا و خدمات مورد اطمينان، تاييد فهرست هاي سفيد و سياه و ايجاد سامانه نظارت و رده بندي محتوا و خدمات توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي با همكاري سازمان تبليغات اسلامي، وزارت آموزش و پرورش و سازمان صدا و سيماي ج.ا.ا.؛

حمايت از توسعه نرم افزارها و سخت افزارهاي بومي مورد نياز محيط صيانت شده (اعم از جويشگر ايمن، نرم افزارهاي نظارت اولياء و تبلت هاي دانش آموزي) توسط معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري با همكاري وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات؛

ملزم بودن كليه سكوها و ارايه دهندگان محتوا و خدمات فضاي مجازي مرتبط با خردسال، كودك و نوجوان به ارايه در بستر محيط صيانت شده ظرف مدت يك سال؛

به كارگيري نوجوانان مستعد و خلاق براي توسعه محتوا و خدمات مفيد و سازنده، توسط وزارت آموزش و پرورش با همكاري سازمان بسيج مستضعفين، سازمان تبليغات اسلامي، سازمان صدا و سيماي ج.ا.ا. و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي.

د:حمايت و مراقبت

توسعه نظام خدمات مشاوره و مددكاري به خانواده ها و راه اندازي خط تماس مشاوره برخط براي كمك به خانواده ها، خردسالان، كودكان و نوجوانان در معرض خطر فضاي مجازي به صورت ارزان و در دسترس با محوريت وزارت آموزش و پرورش و مشاركت وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي (سازمان بهزيستي كشور)، نيروي انتظامي ج.ا.ا.، بخش خصوصي و مشاركت مردمي ظرف مدت شش ماه؛

راه اندازي خط تماس اظطراري ويژه جرائم عليه خردسالان، كودكان و نوجوانان در فضاي مجازي و دريافت گزارشات به صورت سريع و آسان و در ارتباط با ديگر مراجع و ضابطان ذيصلاح براي مداخله، پيشگيري از وقوع جرم، تعقيب مجرمان و حمايت از افراد آسيب ديده توسط نيروي انتظامي ج.ا.ا. با همكاري وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي (سازمان بهزيستي كشور)، وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات و بخش غيردولتي ظرف شش ماه؛

تقويت دفتر حمايت از اطفال و نوجوانان قوه قضائيه، موضوع قانون حمايت از اطفال و نوجوانان و تلاش براي شناسايي، پيشگيري و مقابله با وضعيت هاي مخاطره آميز، سوءاستفاده در تبليغات و جرائم عليه خردسالان، كودكان و نوجوانان و دسترسي به خدمات و محتواي ناهنجار در فضاي مجازي با همكاري وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي (سازمان بهزيستي كشور)، نيروي انتظامي ج.ا.ا.، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات و سپاه پاسداران انقلاب اسلامي؛

ملزم بودن كليه سكوها و ارائه دهندگان محتوا و خدمات فضاي مجازي به نظارت، صيانت از داده ها، رده بندي و تفكيك محتوا و خدمات ويژه هر رده سني از خدمات عمومي و در معرض ديد قرارندادن تبليغات، محتوا و خدمات مضر به اين سنين و نيز جلوگيري از افشاء يا بهره برداري غير مجاز از اطلاعات آن ها ظرف مدت يك سال؛

حمايت، نظارت، تبليغ و اطلاع رساني غيرانحصاري كليه سكوها و ارائه دهندگان محتوا و خدمات فضاي مجازي صيانت شده توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، وزارت آموزش و پرورش و سازمان صدا و سيماي ج.ا.ا. در چارچوب مصوبات كميته موضوع بند 4 -1؛

ه:فرهنگ سازي و ارتقاي سواد فضاي مجازي

اطلاع رساني، آموزش سواد فضاي مجازي و ترويج محتوا و خدمات موجود در محيط مجازي صيانت شده و نحوه استفاده از امكانات تعبيه شده در اين محيط توسط سازمان صدا و سيماي ج.ا.ا. و وزارت آموزش و پرورش با همكاري وزارت ارتباطات وفناوري اطلاعات؛

توليد، ترويج و عرضه راهنماي اجرايي – عملياتي مراقبت از فرزندان در فضاي مجازي ويژه خانواده ها [پاورقي] توسط سازمان تبليغات اسلامي، وزارت آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، نيروي انتظامي ج.ا.ا. و سازمان بسيج مستضعفين در حيطه مسئوليت هاي قانوني آن ها؛

يك موج كاربردي و ساده كه حداقل شامل حقوق و مسئوليت هاي اولياء و فرزندان در رابطه با فضاي مجازي، معرفي انواع كلاهبرداري هاي اقتصادي و سوء استفاده هاي احتمالي از خردسالان، كودكان و نوجوانان در فضاي مجازي، آموزش و توانمندسازي دررابطه با ابعاد مراقبت و شيوه هاي مناسب مراقبت و معرفي و آموزش به كارگيري نرم افزارهاي (داخلي و خارجي) مرتبط با مراقبت خانوادگي

ترويج و تقويت فرهنگ مسئوليت پذيري نوجوانان و اولياء آن ها در استفاده از فضاي مجازي توسط وزارت آموزش و پرورش با همكاري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات و سازمان صدا و سيماي ج.ا.ا.؛

و:تعاملات بين المللي

تعامل مؤثر و هم افزا با كشورها، سرويس دهندگان خارجي و نهادهاي بين المللي به منظور رعايت استانداردها و معيارهاي جمهوري اسلامي ايران توسط وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات با همكاري وزارت امور خارجه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، وزارت صنعت، معدن و تجارت و قوه قضاييه؛

الگودهي و الگوگيري تجارب موفق از طريق شركت در مجامع، كارگروه ها و برنامه هاي بين المللي در خصوص صيانت از خردسالان، كودكان و نوجوانان توسط وزارت دادگستري با همكاري وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و نيروي انتظامي ج.ا.ا. .

منابع

قوانین