نسرین ستوده

نسرین ستوده

اطلاعات شخصی
زاده	1342؛ لنگرود، استان گیلان، ایران
محل سکونت	تهران
فرزندان	2( مهراوه،نیما)
همسر	رضا خندان
خدمات
دین	اسلام
تحصیلات	کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل از دانشگاه شهید بهشتی
محل تحصیل	تهران
شغل	حقوق‌دان، وکیل دادگستری
حرفه	روزنامه‌نگار

نسرین ستوده؛ وکیل و فعال جنبش زنان.

نسرین ستوده وکالت بسیاری از مدافعان حقوق بشر مخالف جمهوری اسلامی ایران را به عهده داشته است. ستوده بنا به قول خودش در یک خانواده مذهبی به دنیا آمده و با این حال که تظاهر به کشف حجاب کرده، خود را فردی مذهبی می‌داند. ستوده از جمله ۱۵ فعال سیاسی و مدنی بود که با تأکید بر« اصلاح‌ناپذیری» نظام جمهوری اسلامی ایران خواستار برگزاری همه‌پرسی تحت نظارت سازمان ملل متحد برای «گذار مسالمت‌آمیز» از حکومت فعلی «به یک دموکراسی سکولار پارلمانی» بود.

زندگی‌نامه

نسرین ستوده متولد 1342ش در شهر لنگرود واقع در استان گیلان است. در یک خانواده متوسط که دارای چهار فرزند( دو دختر و دو پسر) بود به دنیا می‌آید. پدر و مادر وی 6 کلاس بیشتر سواد نداشتند. مادرش خانه‌دار و پدرش کاسب بود. بنا به گفته ستوده مادرش به شدت به اعتقادات مذهبی پایبند بوده ولی فرزندانش را همیشه آزاد می‌گذاشته است و پدرش نیز به شدت تمایلات مردسالارانه داشته و حتی زمانی که خواهر وی به دنیا می‌آید مادرش را مورد عتاب قرار می‌دهد. «در خانواده از ابتدا پدرم خیلی تمایلات مردسالارانه داشت. از جوانی‌اش دوست داشته که بچه پسر داشته باشد. اتفاقا اولین بچه‌اش هم پسر می‌شود. دومین بچه‌اش دختر می‌شود که خواهر من بود. مادر من تعریف می‌کند که وقتی خواهرم به دنیا آمده پدرم خیلی ناراحت شده به مادرم با ناراحتی گفته که دختر زاییدی؟ بعد که بزرگ شدیم، ما دخترها خیلی پیشرفت داشتیم در زندگی شخصی و پسرا نداشتند. از این بابت پدرم همیشه می‌گفت که خدا من را تنبیه کرد که پسر دوست نداشته باشم. وقتی ما بزرگ شدیم کمی طرز فکر پدرم تغییر کرده بود. ولی همیشه جنبه‌های مردسالارانه را داشت.»

ستوده در جوانی به کار سیاسی و همکاری با گروه‌های سیاسی با گرایش ملی- مذهبی راغب می‌شود و با یکی از گروه‌های اوپوزیسیون، موسوم به ملی- مذهبی‌ها، همکاری از نزدیک داشته و از سال ۱۳۷۰ مدتی نیز به فعالیت مطبوعاتی در نشریه« دریچه گفتگو» پرداخته‌است. مردسالاری حاکم بر زندگی خانوادگی خانم ستوده اعتقادات، باورها و افکارش را تحت تاثیر قرار داده بود. به همین جهت او تمام مناسبات اجتماعی را تحت نفوذ مردان می‌دید و خواستار مبارزه و تغییر قوانین و هنجارهایی بود که جنبه مردسالاری داشتند. «در هر جمعی که شرکت می‌کردم، متوجه می‌شدم که مراجع تصمیم گیرنده آقایان هستند. در دریچه گفتگو مرجع تصمیم گیری آقایان بودند، در گروه‌های سیاسی که با آنها همکاری داشتم مرجع تصمیم گیری آقایان بودند، یادم می‌آید که در دریچه گفتگو مجموعه مقالات و مصاحبه‌ها که در زمان خودش مجموعه خوبی محسوب می‌شد، به مناسبت روز جهانی زن تهیه کرده بودم، سال 70 را می‌گویم که هنوز این روز شناخته نشده بود. مقاله‌ای از شیرین عبادی، مهرنگیز کار، مصاحبه با پروانه اسکندری( فروهر)، مصاحبه با نوش آفرین انصاری و ... در این مجموعه بود. به مناسبت روز جهانی زن اسفند ماه می‌خواستم که شماره دریچه گفتگو اختصاص داده شود به موضوع زن. اما مرجع تصمیم‌گیری در دریچه گفتگو این را اصلا نپسندید.» نسرین ستوده در نشریه «دریچه گفت‌وگو» با رضا خندان آشنا می‌شود و در سال 1373ش با وی که گرایشات چپ داشت ازدواج می‌کند. هم‌اکنون دارای دو فرزند است.

فعالیت

پس از دریافت مدرک کارشناسی‌ارشد از دانشگاه شهید بهشتی در سال 1370ش از آن‌جا که در دانشگاه جذب گروهک ملی مذهبی شده بود، به نشریه «دریچه گفت و گو» به مدیر مسئولی کیوان صمیمی می‌رود و در آن‌جا به عضویت هیئت تحریریه در می‌آید. وی در این نشریه مسئولیت سرویس اجتماعی را برعهده داشت. او نقطه اشتراک کارکنان این نشریه را در اپوزوسیون بودنشان می‌داند. این نشریه که مروج دیدگاه‌های سوسیال دموکرات‌ها بود پس از 6 شماره به دلیل تبلیغ علیه جمهوری اسلامی و تشویش اذهان عمومی توقیف می‌شود. ستوده در سرویس اجتماعی این نشریه تلاش می‌کرد تا گفتمان هویت ملی و باستان‌گرایی را به جای هویت دینی و اسلامی بنشاند، در همین راستا به سراغ حبیب‌الله پیمان، حسین بشیریه و مهدی بازرگان رفت تا در قالب مصاحبه، ضمن انتشار افکار منحرف و التقاطی آن‌ها مقاصد خودش را پیش ببرد.

در همان سال در نشریه« دریچه گفت‌وگو» مجموعه مقالات و مصاحبه‌هایی را از عناصر مخالف جمهوری اسلامی مانند شیرین عبادی و مهرانگیز کار برای 8 مارس روز جهانی زن آماده کرده بود که با مخالفت کیوان صمیمی مواجه شد و در نشریه به چاپ نرسید. وی بعدها در این خصوص گفت که دلیل مخالفت صمیمی با انتشار آن مطلب، عدم اعتقاد صمیمی به حقوق زنان بوده است. پس از این شکست وی به فکر این افتاد تا برای حقوق خودش فعالیت بکند، به دلیل همین فعالیت‌هایش مورد تمسخر هم‌فکرانش و حتی زنان نیز قرار گرفت.

ستوده سال 1374ش در آزمون کانون وکلا شرکت می‌کند اما به دلیل اقداماتی که علیه امنیت ملی کرده بود اجازه دریافت پروانه وکالت را به وی نمی‌دادند تا اینکه در سال 1382ش با حمایت دولت خاتمی و با تلاشی که فریده غیرت می‌کند وی موفق به دریافت پروانه وکالت می‌شود. پس از دریافت پروانه وکالت اولین پرونده‌ای که خانم ستوده وکالتش را قبول کرد، پرونده رویا طلوعی بود. در دوره دوم خرداد نیز وی مقاله‌نویس روزنامه‌های زنجیره‌ای بود. اولین مقاله‌اش در روزنامه جامعه با موضوع مجرمین امنیتی چاپ شد. سپس در روزنامه‌های دیگری چون، توس و صبح امروز مقالاتی به نام زنان به چاپ رساند.

پس از دستگیری نسرین ستوده تمامی عناصر مخالف جمهوری اسلامی از زهرا رهنورد گرفته تا شبکه‌های وابسته به سازمان‌های جاسوسی، سازمان عفو بین‌الملل، فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر به دبیری عبدالکریم لاهیجی ، سلطنت‌طلب‌ها و گروهک تروریستی منافقین به حمایت از او برخواستند.

فعالیت‌های سیاسی- امنیتی

نسرین ستوده فعالیت‌های سیاسی زیادی در کارنامه داشته که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

• مخالفت با حجاب

ستوده پیرامون مخالفت با حجاب ، بدون حجاب در برابر دوربین‌ها ظاهر می‌شود، پیگیر سرنوشت« دختران خیابان انقلاب» می‌شود، وکالت زنان معترض به حجاب اجباری را بر عهده می‌گیرد و پس از بازداشت دوباره با زدن نشانِ «من به حجاب اجباری اعتراض دارم» به سالن ملاقات زندان می‌آید.

• حمایت از گروهک‌های تروریستی

نسرين ستوده مدعی دفاع از حقوق بشر و حقوق زندانيان تاكنون به صورت هدفمند از برخي گروهک‌های تروريستي و عوامل آن‌ها كه به بمب‌گذاری و كشتن بسياری از افراد بی‌گناه اعتراف داشته‌اند حمايت كرده است. به عنوان مثال وی پس از اعدام تروريست جنايتكار عضو گروهک اسرائيلی "تندر" مدعی شده بود: «قوه قضائيه اراده كرده بود تا او را قربانی كند!» حمایت خانم ستوده از این جنایتکار در حالی صورت گرفت كه از منزل او و همراهش 8 بمب آماده انفجار و 150 كيلوگرم مواد اوليه برای ساخت بمب كشف شد و نامبرده اعتراف كرده بود كه طراحی برای انفجار در چند محل زيارتی و چندين حوزه رای‌گيری مهم را در دستور كار خويش داشته است..

• حمایت از قاچاقچيان مواد مخدر

ستوده در خصوص زهرا بهرامی که به جرم عضويت در گروهک تروريستی "تندر" و نگهداری مواد مخدر و همکاری با باندهای بين‌المللی مواد مخدر اعدام شد به فضا‌سازی عليه دستگاه قضايی با هدف انحراف جريان پرونده به مسير مورد نظر خود پرداخت، اين در حالی است که بهرامی چندين گذرنامه با اسامی مختلف از سه کشور داشت؛ پس از اعدام بهرامی و جو‌سازی‌های گسترده،‌ بالاخره هلند كه به دليل برخورداری بهرامی از تابعيت آن كشور از او حمايت شديد كرده بود، اعتراف كرد که بهرامی به جرم همراه داشتن 16 کيلوگرم مواد مخدر کوکايين در يكی از فرودگاه‌های هلند بازداشت شده و به زندان منتقل شده بود و در همان مقطع فرزند بهرامی به جرم مشابه در يكی از زندان‌های هلند بوده است.

• وکالت عناصر ضدانقلاب

نگاهی به اسامی و سوابق افرادی كه تاكنون ستوده پرونده وكالت آن‌ها را بر عهده داشته خود گويای بسياری از حقايق درباره چرايی حساسيت ‌و مانور كشورهای غربی بر عنصری مانند وی است؛ افرادی مانند شیرین عبادی، حشمت‌الله طبرزدی، عیسی سحرخیز، محمد صدیق کبودوند، امید معماریان، پروین اردلان، نوشین احمدی خراسانی، خدیجه مقدم، علی اکبر خسرو شاهی، مریم حسین‌خواه، جلوه جواهری، ناهید کشاورز، هومن فخار، راحله عسگری زاده، نسیم خسروی، ناهید جعفری، سمیه فرید و ... از جمله افرادی هستند كه وكالت آن‌ها را بر عهده داشته است.

• برگزاری کلاس‌های روش گریز از قانون و ماموران امنیتی

از طرف ديگر تعدادی از مرتبطين گروهک تروريستی منافقين پس از دستگيری اعتراف كرده‌‌اند که نسرين ستوده، برای آن‌ها كلاس‌هايی تحت پوشش آموزش حقوق شهروندی برگزار میكرده اما در اين كلاس‌ها روش‌های گريز از قانون و فريب مامورين امنيتی و قضايی و مهارت‌های دروغگويی را به آن‌ها تعليم می‌داده است.

حمایت‌ها

• حمایت هیلاری کلینتون از وی

صراحت و جديت نسرين ستوده در پيگيری مطالبات و طرح‌های دولت‌مردان آمريكايی و اروپايی در اقدامات معاندانه عليه جمهوری اسلامی ايران تا آنجا پيش رفت كه هیلاری کلینتون نيز با انتشار بیانیه‌ای، ضمن اعلام تبریک به ستوده برای دریافت جایزه ساخاروف، از عدم امکان حضور او در مراسم اهدای جوایز ابراز تاسف کرده و خواستار آزادی فوری وی گرديد!

• حمایت کاخ سفید از نسرین ستوده

پس از اعلام اهدای جایزه ساخاروف از طرف پارلمان اروپا به نسرین ستوده، اعضای هیئت پارلمانی اروپا نیز اعلام كردند در سفری از پیش برنامه‌ریزی شده به تهران ضمن دیدار با ستوده، دعوت‌نامه رسمی پارلمان اروپا برای دریافت جایزه ساخاروف را به ‌دست او برسانند كه در نهايت جمهوری اسلامی ايران هيئت اروپايی را به دليل تعيين پيش شرط( ديدار با ستوده) به كشور راه نداد.

جوائز

اعطاي جوايز بين‌المللی حقوق بشري به اشخاص معارض و مسئله‌دار، حربه‌ای در جهت تشويق و تهييج آن‌ها و دعوت به مخالفت با جمهوری اسلامس است:

• جایزه کمیته بین‌المللی حقوق بشر ایتالیا؛ 10دسامبر،2008.
• جایزه انجمن آمریکایی قلم (پن)؛13آوریل،2011.
• جایزه ساخاروف؛ 19، دسامبر،2013.
• جایزه حقوق بشر اروپا؛ ۲۸ نوامبر ۲۰۱۹.
• جایزه آلترناتیو؛ ۲۰۲۰.
• جایزه آزادی بیان؛ خرداد سال ۱۴۰۰.

جستارهای وابسته

• شیرین عبادی

منابع

• «نسرین ستوده کیست؟+تصاویر»، مجله فارس پلاس، تاریخ درج مطلب: 30 آذر 1392ش، تاریخ بازدید: 10 فروردین 1402ش.
• حسین‌خواه، مریم، «نسرین ستوده، شجاعتِ مسری»، وب‌سایت آسو، تاریخ درج مطلب: 15 تیر 1394ش، تاریخ بازدید: 10 فروردین 1402ش.
• «خاطرات نسرین ستوده»، برگرفته از سایت “سیب” نسرین بصیری، تاریخ درج مطلب: یکشنبه ۷ نوامبر ۲۰۱۰م، تاریخ بازدید: 10 فروردین 1402ش.
• «گوشه هایی از زندگی نسرین ستوده،برگرفته از مصاحبه جلوه جواهری و ناهید کشاورز با نسرین ستوده»، وب‌سایت مدرسه فمنیستی، تاریخ درج مطلب: تیر ماه 1387ش، تاریخ بازدید: 10 فروردین 1402ش.
• «نسرین ستوده»، در ویکی پدیا، تاریخ بازدید: 10 فروردین 1402ش.
• «پشت پرده قصد هيات اروپايی براي ديدار با نسرين ستوده چه بود؟»، مجله فارس پلاس، تاریخ درج مطلب: 9 آبان 1391، تاریخ بازدید: 10 فروردین 1402ش.