گی (Gay)
گِی (Gay): گرایش جنسی مردان به یکدیگر با همراهی رابطه احساسی و عاطفی.
مفهوم‌شناسی
گی (Gay)، از ریشه فرانسوی (gai) در قرن 12 میلادی وارد زبان انگلیسی شد.[۱] معنی اصلی این اصطلاح در زبان انگلیسی، بی‌دغدغه، شاد یا درخشنده و خودنما است.[۲] مفهوم این واژه در زبان عربی و فقه اسلامی حاکی از نوعی انحراف جنسی است که با عنوان لواط شناخته می‌شود و به‌معنای رابطه جنسی بین دو انسان مذکر است.[۳] این عمل ذیل عنوان کلی همجنسگرایی[۴] قرار دارد که به هر گونه جاذبه یا فعالیت جنسی بین افراد همجنس اشاره دارد.[۵]
تاریخچه پیدایش
در گزارش‌های برآمده از متون دینی، عمل «لواط» به مردمانی در زمان حضرت لوط، نسبت داده می‌شود. در قرآن کریم نیز به این موضوع اشاره شده است؛[۶] عمل لواط در زبان انگلیسی با واژه Sodomy بیان می‌شود که برگرفته از کلمه سدوم است. سدوم، نام شهری است که قوم لوط در آن می‌زیسته‌اند.[۷] برخی بر این اساس، قوم لوط را آغازگر عمل لواط می‌دانند.[۸]
تطورات اجتماعیِ همجنسگرایی مردانه
تا سدۀ هفدهم میلادی، همجنسگرایی مردانه در اغلب کشورها، ادیان و مکاتب، عملی غیراخلاقی و جرم و گناه پنداشته می‌شد و به‌صورت کاملا مخفیانه صورت می‌گرفت و درصورت برملا شدن مورد مجازات واقع می‌شد.[۹] از قرن 17 در برخی از کشورها و از قرن 18 و 19 در کشورهای دیگر رفته‌رفته این عمل جرم‌زدایی شد و حمایت‌هایی را در برخی جوامع به‌دست آورد. با وجود این، بسیاری از کشورها و ادیان همچنان بر گناه و غیراخلاقی بودن این عمل، استوار هستند.[۱۰]
همجنسگرایی در آمریکا
دربارۀ وجود همجنسگرایی میان ساکنان کهن سرزمین آمریکا قبل از استعمار آن توسط اروپاییان، مستنداتی وجود ندارد و فقط شواهدی از اعمال جنسی هوموروتیک[۱۱] و دگرجنس‌پوشی یافت شده است.[۱۲] پس از ورود اروپاییان به قاره آمریکا و شیوع روابط جنسی بین افراد همجنس، این عمل در کانادا جرم‌انگاری شد. رابطه با همجنس بین مردان یک جرم بزرگ بود و تا اواخر دهه ۱۹۶۰م، افراد به‌دلیل رابطۀ جنسی با افراد همجنس تحت پیگرد قانونی قرار می‌گرفتند. قانون جنایی در سال ۱۹۶۹م توسط پارلمان فدرال اصلاح شد و رابطه همجنس‌گرایانه رضایت‌بخش بین بزرگسالان در خلوت، جرم‌زدایی شد.[۱۳]
همجنسگرایی مردانه در اروپا
قدیمی‌ترین مستندات دربارۀ همجنسگرایی مربوط به یونان باستان است نشان می‌دهد که همجنسگرایی بیش از هر فرهنگ باستانی دیگری در یونان باستان به‌شکل گسترده رواج داشته است.[۱۴] از اواسط قرن سیزدهم میلادی تقریباً در تمامی اروپا مجازات همجنسگرایی مرگ بوده است.[۱۵] از سده شانزدهم هم قوانین مخالف رابطه با همجنس تشدید شد.[۱۶] در آن زمان همجنسگرایی عملی ناپذیرفتنی بود، به‌حدی که ثبات جامعه ویکتوریایی را تهدید می‌کرد و هویتی به‌نام هویت همجنسگرا در این دوره وجود نداشت. از قرن هجدهم، نگرش‌ها به‌تدریج به‌سمت پذیرش بیشتر همجنسگرایی تغییر کرد.[۱۷]
همجنسگرایی مردانه در آفریقا
همانند دوران استعمار در آمریکا به‌خاطر حاکمیت کلیسا و مخالفت شدید مسیحیت با همجنسگرایی در آن دوران، در آفریقا نیز قوانین ضدهمجنس‌گرایی شدیدی وضع و اجرا شد.[۱][۱۸] پس از دوران استعمار و با استقلال برخی کشورهای آفریقایی، نگرش به همجنسگرایی در این قاره به‌طور قابل توجهی متفاوت شد. در برخی کشورها، همجنسگرایی قانونی شد، اما در برخی دیگر از کشورها، قوانین ضد همجنسگرایی حفظ شده و با همجنسگرایان به‌شدت برخورد می‌شود.[۱۹]
همجنسگرایی مردانه در آسیا
در اغلب کشورهای آسیایی، همجنسگرایی با سرکوب مواجه بود و مجازات می‌شد. در دوران استعمار همانند سایر مستعمرات، اروپایی‌ها و حاکمیت کلیسا، قوانین ضد همجنسگرایی را به بسیاری از مستعمرات خود در آسیا تحمیل کردند. پس از دوران استعمار، کشورهای مختلف این قاره برخوردهای متنوعی در مقابل همجنسگرایی گرفتند؛ از قانونی بودن فعالیت همجنس‌گرایانه در برخی کشورها به‌صورت کلی یا جزئی مانند هند و نپال گرفته تا قانونی بودن ازدواج آنها در برخی کشورها مانند تایوان و یا غیرقانونی بودن همجنسگرایی، اما عدم مجازات همجنسگرایان (به‌رسیمت شناختن جامعه مدنی همجنسگرایان) در کشورهایی مانند ژاپن (برخی شهرها) و اسرائیل (در اراضی اشغالی فلسطین) تا برخورد شدید کشورهای اسلامی حاضر در قاره آسیا با همجنسگرایان با مجازات‌هایی همچون تبعید و اعدام.[۲۰]
همجنسگرایی مردانه در ایران
در دوران پیش از اسلام، شواهدی از وجود روابط همجنس‌خواهانه در جامعه‌های ایرانی وجود دارد. منابع تاریخی و ادبیاتی مانند آثار زرتشتی و کتیبه‌های باقی‌مانده از این دوران به این موضوع اشاره کرده‌اند و از آن به شاهد بازی[۲۱] تعیبر کرده‌اند،[۲۲] اما این گرایش، هرگز در جامعۀ ایرانی، به‌صورت رسمی یا عمومی پذیرش نداشته است. ایرانیان با اثرپذیری از آموزه‌های اسلام، همجنسگرایی را گناه کبیره دانسته و هیچ تسامحی دربارۀ آن نداشتند. این روند در طول تاریخ تا کنون در ایران حاکم بوده است و در همه دوره‌ها با همجنسگرایی به‌شدت برخورد شده است.[۲۳]
همجنسگرایی مردانه در قلمرو اسلامی
پیش از ظهور اسلام، میان برخی قبایل عرب عمل همجنسگرایی وجود داشته است، اما پس از ظهور اسلام و گسترش آن در سرزمین‌ها مختلف شامل غرب آسیا و شمال آفریقا به‌شدت با همجنسگرایی مخالفت می‌شد و هیچ تغییری در سیاست‌های کشورهای اسلامی در این خصوص صورت نگرفته است. در برخی کشورهای اسلامی مانند ایران، عربستان سعودی، مراکش و سودان، همجنسگرایی همچنان با مجازات‌های سنگینی مانند اعدام روبرو است. در برخی کشورها مانند ترکیه، لبنان و قبرس به‌دلیل ماهیت سیاست حاکم (سکولاریسم) بر این کشورها، با اینکه با همجنسگرایی همانند سایر کشورهای اسلامی برخورد شدید نمی‌کنند، اما فشارهای اجتماعی زیاد بر علیه همجنسگرایان اعمال می‌شود.[۲۴]
تطورات علمی
تحولات علمی در مواجهه با همجنسگرایی تغییرات قابل توجهی داشته است. این تحولات در زمینه‌های روانشناسی، پزشکی، زیست‌شناسی و علوم اجتماعی صورت گرفته و به‌تدریج موجب گسترش همجنسگرایی در جوامع مختلف شده است؛ از دیدگاه‌های پزشکی اولیه که همجنسگرایی را یک اختلال روانی می‌دانستند تا دیدگاه‌های معاصر که آن را یک تنوع طبیعی در گرایش جنسی می‌شناسند.
دوران باستان تا قرن نوزدهم
در دوران باستان، که مردم علوم خود را از کلیسا و مذهب طلب می‌کردند، همجنسگرایی اغلب با گناه، فساد و انحراف مرتبط بود و توجیه‌های مذهبی برای سرکوب آن ارائه می‌شد. هیچ درک علمی از گرایش جنسی یا هویت جنسی وجود نداشت و همجنسگرایی به‌عنوان یک انحراف اخلاقی شناخته می‌شد.[۲۵]
قرن نوزدهم
در قرن نوزدهم، همجنسگرایی به‌عنوان یک اختلال روانی توسط متخصصان پزشکی طبقه‌بندی شد. تئوری‌های مختلفی برای علت همجنسگرایی ارائه شد، از جمله عوامل ژنتیکی، هورمونی و روانی.[۲۶]
اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست‌ویکم
رشد جنبش‌های آزادی‌خواهانه همجنسگرایان نقش مهمی در به چالش کشیدن دیدگاه‌های پزشکی غالب و تقاضا برای حقوق برابر ایفا کرد. تحقیقات علمی جدید به‌دنبال نشان‌دادن و توجیه اینکه همجنسگرایی یک انتخاب یا اختلال روانی نیست، بلکه یک تنوع طبیعی در گرایش جنسی است. در دهه‌های 1940م و 1950م، مطالعات آلفرد کینزی و انتشار گزارش‌های او در مورد رفتار جنسی انسان در شیوع برخی انحرافات جنسی از جمله همجنسگرایی نقش بسزایی داشت. در دهه 1950م، روان‌شناس آمریکایی به‌نام هوکر[۲۷] تحقیقاتی انجام داد تا نشان دهد که همجنسگرایان از نظر روانی سالم هستند و تفاوت‌های عمده‌ای با دگرجنس‌گرایان ندارند. در سال 1973م، انجمن روانپزشکی آمریکا تحت‌تاثیر یافته‌ها و تلاش‌های هوکر، همجنسگرایی را از فهرست اختلالات روانی در کتاب معروف خود یعنی DSM نسخه سوم به بعد، حذف کرد. در سال 1992م، سازمان بهداشت جهانی نیز همجنسگرایی را از لیست بیماری‌های روانی (ICD) حذف کرد. پس از آن تلاش‌های بسیاری شد تا همجنسگرایی را عادی‌انگاری و طبیعی قلمداد کنند. کار به‌حدی رسید که جعل واژه‌های جدید در لغت‌نامه انجمن روانشناسی آمریکا (APA) صورت گرفت و واژه هوموفوبیا (همجنسگرا هراسی) به‌عنوان یک اختلال روانی در این دانشنامه ثبت شد. بسیاری از کشورها از اوایل قرن بیست‌ویکم به بعد قوانین خود را تغییر داده و ازدواج همجنسگرایان را قانونی کرده‌اند. هلند در سال 2001م اولین کشوری است که ازدواج همجنسگرایان را به‌رسمیت شناخته است.[۲۸]
پانویس
- ↑ هارپر، گی، فرهنگ لغت ریشه‌شناسی آنلاین، 2013م.
- ↑ هابسون، فرهنگ لغات دشوار آکسفورد، 2001م، ذیل واژه گی.
- ↑ سجادی، فرهنگ معارف اسلامی، 1380ش، ج3، ص1645.
- ↑ Homosexuality
- ↑ جمعی از نویسندگان، لغت‌نامه انجمن روانشناسی آمریکا، ذیل واژه هوموسکشوالیتی.
- ↑ سوره عنکبوت، آیه 28.
- ↑ دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه سدوم.
- ↑ رمضانی‌پور، بررسی انتقادی نظریه‌های عمده همجنسگرایی با تاکید بر روانشناسی اسلامی، 1403ش، ص19.
- ↑ هارپر، گی، فرهنگ لغت ریشه‌شناسی آنلاین، 2013م.
- ↑ رمضانی‌پور، بررسی انتقادی نظریه‌های عمده همجنسگرایی با تاکید بر روانشناسی اسلامی، 1403ش، ص24-34.
- ↑ Homerotic هم‌جنس‌کامگی کشش و جاذبه جنسی میان افراد همجنس است. این واژه از مفهوم همجنسگرایی مجزاست؛ و به‌طور خاص، اشاره به خود تمایل دارد که می‌تواند موقت باشد، درحالی که همجنسگرایی، گرایش جنسی است و حالتی دائمی را بیان می‌دارد.
- ↑ سیگال، میل بدنام: همجنسگرایی مردانه در آمریکای لاتین مستعمره، 2003م، ص19.
- ↑ رمضانی‌پور، بررسی انتقادی نظریه‌های عمده همجنسگرایی با تاکید بر روانشناسی اسلامی، 1403ش، ص24-34.
- ↑ احمدی، داستان شهر ممنوعه، 1398ش، ص47.
- ↑ کورتز، دایره المعارف خشونت، صلح و درگیری، 1999م، ص140.
- ↑ ویتاکر، عشق ناگفته: زندگی همجنسگرایان و لزبین‌ها در خاورمیانه، 2006م، ص93.
- ↑ احمدی، داستان شهر ممنوعه، 1398ش، ص47.
- ↑ «از استعمار تا کشتن همجنس‌بازان: ریشه‌های اخیر همجنسگرا هراسی در آفریقا»، واشنیگتون پست.
- ↑ رمضانی‌پور، بررسی انتقادی نظریه‌های عمده همجنسگرایی با تاکید بر روانشناسی اسلامی، 1403ش، ص30.
- ↑ رمضانی‌پور، بررسی انتقادی نظریه‌های عمده همجنسگرایی با تاکید بر روانشناسی اسلامی، 1403ش، ص31-32.
- ↑ شاهدبازی به علاقه مردی به پسرِ معمولاً کم‌سن‌وسال گفته می‌شود که در دوران باستان در تاریخ فرهنگ‌های شرقی و غربی وجود داشته است.
- ↑ شمیسا، شاهدبازی در ادبیات فارسی، 1398ش، ص16.
- ↑ رمضانی‌پور، بررسی انتقادی نظریه‌های عمده همجنسگرایی با تاکید بر روانشناسی اسلامی، 1403ش، ص32.
- ↑ رمضانی‌پور، بررسی انتقادی نظریه‌های عمده همجنسگرایی با تاکید بر روانشناسی اسلامی، 1403ش، ص32.
- ↑ جیانگ، تأثیر مسیحیت بر نگرش نسبت به همجنسگرایی در امپراتوری روم، 2015م.
- ↑ جمعی از نویسندگان، راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی، 1952م، ذیل واژه هوموسکشوالیتی.
- ↑ Evelyn Hooker
- ↑ رمضانی‌پور، بررسی انتقادی نظریه‌های عمده همجنسگرایی با تاکید بر روانشناسی اسلامی، 1403ش، ص33-34.
منابع
- قرآن کریم.
- احمدی، کامیل، داستان شهر ممنوعه، لندن، مهری، 1398ش.
- «از استعمار تا کشتن همجنس‌بازان: ریشه‌های اخیر همجنسگرا هراسی در آفریقا»، واشنیگتون پست، 2022م.
- جمعی از نویسندگان، لغت‌نامه انجمن روانشناسی آمریکا، وب‌سایت لغت‌نامه انجمن روانشناسی آمریکا، 2024م.
- جمعی از نویسندگان، راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی، نسخه دوم، انجمن روانشناسی آمریکا، 1952م.
- جیانگ، جنی، تأثیر مسیحیت بر نگرش نسبت به همجنسگرایی در امپراتوری روم، پورتلند، دانشگاه ایالتی پورتلند، 2015م.
- دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، وب‌سایت مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان‌فارسی، تاریخ بازدید: 30 شهریور 1403ش.
- رمضانی‌پور، محمدجواد، بررسی انتقادی نظریه‌های عمده همجنسگرایی با تاکید بر روانشناسی اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1403ش.
- سجادی، سیدجعفر، فرهنگ معارف اسلامی، تهران، کومش، 1380ش.
- سیگال، پیت، میل بدنام: همجنس گرایی مردانه در آمریکای لاتین مستعمره، شیکاگو، دانشگاه شیکاگو، 2013م.
- شمیسا، بی‌نام، شاهدبازی در ادبیات فارسی، بی‌جا، 1398ش.
- کورتز، لستر آر، دایره‌المعارف خشونت، صلح و درگیری، مطبوعات دانشگاهی، 1999م.
- هابسون، آرچی، فرهنگ لغت دشوار آکسفورد، لندن، دانشگاه آکسفورد، 2001م.
- هارپر، داگلاس، گی، وب‌سایت فرهنگ لغت ریشه‌شناسی آنلاین، 2013م.
- ویتاکر، برایان، عشق ناگفته: زندگی همجنسگرایان و لزبین‌ها در خاورمیانه، کالیفرنیا، دانشگاه کالیفرنیا، 2006م.