پرش به محتوا

زن در آیین هندو: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۸۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۳۰ آوریل ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵: خط ۵:


==هندوئیسم==
==هندوئیسم==
«هندوئیسم» در معنای عام دین‌شناسانه شامل همه ادیان هندی، و در معنای خاص بر آیین برهمن اطلاق می‌شود که در اواخر قرن 7 ق.م در هند رواج یافت.<ref>«شناخت آئین‌های ودا، برهمن (هندو)» وب‌سایت مؤسسه قرآن و نهج‌البلاغه.</ref> پیروان آیین هندوئیسم در معنای خاص از اعتقادات، خدایان، کتاب‌ها و نظام کاستی برهمن‌ها پیروی می‌کنند.<ref>[https://eliteraturebook.com/books/view/16194/%D9%86%D9%87+%DA%AF%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1+%D8%AF%D8%B1+%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%9B+%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87+%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%B3+%D8%B9%D9%84%DB%8C+%D8%A7%D8%B5%D8%BA%D8%B1+%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA+%D8%AF%D8%B1+%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87+%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA+%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2 حکمت، نُه گفتار در تاریخ ادیان، 1342ش، ص61.]</ref>  
«هندوئیسم» در معنای عام دین‌شناسانه شامل همه ادیان هندی، و در معنای خاص بر آیین برهمن اطلاق می‌شود که در اواخر قرن 7 ق.م در هند رواج یافت.<ref>[https://2noor.com/article15033/ «شناخت آئین‌های ودا، برهمن (هندو)» وب‌سایت مؤسسه قرآن و نهج‌البلاغه.]</ref> پیروان آیین هندوئیسم در معنای خاص از اعتقادات، خدایان، کتاب‌ها و نظام کاستی برهمن‌ها پیروی می‌کنند.<ref>[https://eliteraturebook.com/books/view/16194/%D9%86%D9%87+%DA%AF%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1+%D8%AF%D8%B1+%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%9B+%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87+%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%B3+%D8%B9%D9%84%DB%8C+%D8%A7%D8%B5%D8%BA%D8%B1+%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA+%D8%AF%D8%B1+%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87+%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA+%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2 حکمت، نُه گفتار در تاریخ ادیان، 1342ش، ص61.]</ref>  


==زن در آموزه‌های اعتقادی هندوئیسم==
==زن در آموزه‌های اعتقادی هندوئیسم==
بر اساس آموزه‌های فلسفی «ودایی» در جهان، یک روح مطلق و مجرد ازلی و ابدی وجود دارد که در عالم امکان به‌صورت سه خدای اصلی تجلی پیدا کرده است. خدایان سه‌گانه عبارتند از: برهما (خالق موجودات)، ویشنو (حافظ موجودات) و شیوا (ایجادکننده و هلاک‌کننده موجودات). به‌تدریج ویشنو و شیوا پیروان بسیاری پیدا کرده و فرقه‌های شیوایی و ویشنویی شکل گرفتند.<ref>حکمت،  نُه گفتار در تاریخ ادیان، 1342ش، ص62.</ref> مطابق اساطیر هندویی، جهان خلقت از ازل با ترکیب دو نیروی مؤنث و مذکر خلق شده‌اند.<ref>غلامی و حاجی اسماعیلی، زن و خانواده در ادیان با رویکرد تطبیقی، 1399ش، ص245-246.</ref> «سرسوتی» (Saraswati)  الهه (خدابانوی) ادبیات، شعر، سخن و موسیقی همسر برهما است و در رفع موانع ازدواج به جوانان کمک می‌کند. «لکشمی» (Laksmi)  همسر ویشنو و الهه ثروت، توانگری و سعادت است. «شکتی» (Sakti) همسر شیوا نیز الهه مادری، باروری و آفرینندگی است. هر کدام از الهه‌ها مستقل از خدایان مذکر، پرستش ‌شده و دارای معبد جداگانه هستند.<ref>غلامی و حاجی اسماعیلی، زن و خانواده در ادیان با رویکرد تطبیقی، 1399ش، ص247-248.</ref>  
بر اساس آموزه‌های فلسفی «ودایی» در جهان، یک روح مطلق و مجرد ازلی و ابدی وجود دارد که در عالم امکان به‌صورت سه خدای اصلی تجلی پیدا کرده است. خدایان سه‌گانه عبارتند از: برهما (خالق موجودات)، ویشنو (حافظ موجودات) و شیوا (ایجادکننده و هلاک‌کننده موجودات). به‌تدریج ویشنو و شیوا پیروان بسیاری پیدا کرده و فرقه‌های شیوایی و ویشنویی شکل گرفتند.<ref>[https://eliteraturebook.com/books/view/16194/%D9%86%D9%87+%DA%AF%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1+%D8%AF%D8%B1+%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE+%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%9B+%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87+%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%B3+%D8%B9%D9%84%DB%8C+%D8%A7%D8%B5%D8%BA%D8%B1+%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA+%D8%AF%D8%B1+%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%A9%D8%AF%D9%87+%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA+%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2 حکمت،  نُه گفتار در تاریخ ادیان، 1342ش، ص62.]</ref> مطابق اساطیر هندویی، جهان خلقت از ازل با ترکیب دو نیروی مؤنث و مذکر خلق شده‌اند.<ref>غلامی و حاجی اسماعیلی، زن و خانواده در ادیان با رویکرد تطبیقی، 1399ش، ص245-246.</ref> «سرسوتی» (Saraswati)  الهه (خدابانوی) ادبیات، شعر، سخن و موسیقی همسر برهما است و در رفع موانع ازدواج به جوانان کمک می‌کند. «لکشمی» (Laksmi)  همسر ویشنو و الهه ثروت، توانگری و سعادت است. «شکتی» (Sakti) همسر شیوا نیز الهه مادری، باروری و آفرینندگی است. هر کدام از الهه‌ها مستقل از خدایان مذکر، پرستش ‌شده و دارای معبد جداگانه هستند.<ref>غلامی و حاجی اسماعیلی، زن و خانواده در ادیان با رویکرد تطبیقی، 1399ش، ص247-248.</ref>  


به‌جز سه خدای مذکر اصلی، خدایان مذکر بی‌شماری وجود دارند که همگی دارای همسران و مادر عاشقی هستند که خدای مذکر را یاری و پرستاری می‌کنند؛ از جمله:  
به‌جز سه خدای مذکر اصلی، خدایان مذکر بی‌شماری وجود دارند که همگی دارای همسران و مادر عاشقی هستند که خدای مذکر را یاری و پرستاری می‌کنند؛ از جمله:  
خط ۲۷: خط ۲۷:


==زن هندو در خانواده==
==زن هندو در خانواده==
در اندیشه هندویی که الوهیت را به‌صورت دوجنسیتی مطرح می‌کند، جنبه زنانه دارای هیجان، تکاپو، سرسختی و بالقوه مخرب و جنبه مردانه سرد، بی‌طرف و آرام است. در متون فلسفی و اوپه‌نیشدها (از متون مقدس هندویی) زن و مرد نیمه‌های برابری هستند که یکدیگر را کامل می‌کنند. زن در خانواده هندو، فردی مطیع و وابسته به مرد است. حتی زنان الگو که در حماسه‌ها و متون از آنان یاد شده بر نقش خدمت‌گزاری و فداکاری آنها برای کسب رضایت شوهر و حمایت مرد از زن تأکید شده است.<ref>غلامی و حاجی اسماعیلی، زن و خانواده در ادیان با رویکرد تطبیقی، 1399ش، ص‌247-248 و ص‌257.</ref> بر اساس قانون کتاب مانو در 200 سال ق.م، خدمت خاضعانه زن به مرد، واجب است. دختر در زمان کودکی برده پدر، در جوانی همچون کنیز در خدمت شوهر و پس از مرگ همسر باید مطیع پسر بزرگ بوده و حق ازدوج مجدد را ندارد.<ref>«معرفی آیین برهمن یا هندوییسم»، وب‌سایت مجمع جهانی شیعه‌شناسی.</ref>   
در اندیشه هندویی که الوهیت را به‌صورت دوجنسیتی مطرح می‌کند، جنبه زنانه دارای هیجان، تکاپو، سرسختی و بالقوه مخرب و جنبه مردانه سرد، بی‌طرف و آرام است. در متون فلسفی و اوپه‌نیشدها (از متون مقدس هندویی) زن و مرد نیمه‌های برابری هستند که یکدیگر را کامل می‌کنند. زن در خانواده هندو، فردی مطیع و وابسته به مرد است. حتی زنان الگو که در حماسه‌ها و متون از آنان یاد شده بر نقش خدمت‌گزاری و فداکاری آنها برای کسب رضایت شوهر و حمایت مرد از زن تأکید شده است.<ref>غلامی و حاجی اسماعیلی، زن و خانواده در ادیان با رویکرد تطبیقی، 1399ش، ص‌247-248 و ص‌257.</ref> بر اساس قانون کتاب مانو در 200 سال ق.م، خدمت خاضعانه زن به مرد، واجب است. دختر در زمان کودکی برده پدر، در جوانی همچون کنیز در خدمت شوهر و پس از مرگ همسر باید مطیع پسر بزرگ بوده و حق ازدوج مجدد را ندارد.<ref>[http://shiastudies.com/fa/13404/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D9%87%D9%85%D9%86-%DB%8C%D8%A7-%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C%D8%B3%D9%85/ «معرفی آیین برهمن یا هندوییسم»، وب‌سایت مجمع جهانی شیعه‌شناسی.]</ref>   


بر اساس متون دینی آیین هندو، زنی که در کنترل مرد نباشد، به هیجان، هوسرانی و خطا متمایل شده و برای سلامتی جامعه مضر خواهد بود. به همین دلیل در سن بلوغ باید از سوی پدر، شوهر داده شود. همچنین مناسک دینی و جشن‌هایی همچون جشن رکشا بندهن (راکهی) و کروا چوتهه وجود داشت که دو خواهر و برادر واقعی یا کسانی که حس خواهر و برادری نسبت هم دارند و از نگاه شهوانی دوری می‌کنند به عقد خواهری و برادری یکدیگر در آمده تا یک زن تحت حمایت یک مرد باشد. مطابق برخی متون دینی و در برخی دوره‌ها، زن باید همه خدمات مورد نیاز همسر را برای راضی نگه داشتن شوهر انجام می‌داد. همچنین زن باید نسبت به شوهر وفادار بوده و او را همچون خدا پرستش می‌کرد هرچند مرد فاقد فضیلت و صفات نیک، هرجایی و هوسران باشد. در بعضی از عصرها مانند دوره سنتی وده‌ای زنان وضعیت بهتری داشتند. با وجود مرد‌‌‌‌‌سالارانه بودن زندگی زناشویی، زن، دوستی برای مرد خانواده به‌شمار می‌آمد. زن در نقش مادر، شأنی بالاتر از معلم یا پدر داشت و بر احترام به او تأکید بسیار می‌شد. پسر زاییدن و مادر شدن اولین وظیفه زن و موجب ارتقای منزلت و جایگاه همسر در خانواده هندویی بود. اطاعت فرزندان از والدین از قوانین مانو بود.<ref>غلامی و حاجی اسماعیلی، زن و خانواده در ادیان با رویکرد تطبیقی، 1399ش، ص‌270ـ271.</ref>   
بر اساس متون دینی آیین هندو، زنی که در کنترل مرد نباشد، به هیجان، هوسرانی و خطا متمایل شده و برای سلامتی جامعه مضر خواهد بود. به همین دلیل در سن بلوغ باید از سوی پدر، شوهر داده شود. همچنین مناسک دینی و جشن‌هایی همچون جشن رکشا بندهن (راکهی) و کروا چوتهه وجود داشت که دو خواهر و برادر واقعی یا کسانی که حس خواهر و برادری نسبت هم دارند و از نگاه شهوانی دوری می‌کنند به عقد خواهری و برادری یکدیگر در آمده تا یک زن تحت حمایت یک مرد باشد. مطابق برخی متون دینی و در برخی دوره‌ها، زن باید همه خدمات مورد نیاز همسر را برای راضی نگه داشتن شوهر انجام می‌داد. همچنین زن باید نسبت به شوهر وفادار بوده و او را همچون خدا پرستش می‌کرد هرچند مرد فاقد فضیلت و صفات نیک، هرجایی و هوسران باشد. در بعضی از عصرها مانند دوره سنتی وده‌ای زنان وضعیت بهتری داشتند. با وجود مرد‌‌‌‌‌سالارانه بودن زندگی زناشویی، زن، دوستی برای مرد خانواده به‌شمار می‌آمد. زن در نقش مادر، شأنی بالاتر از معلم یا پدر داشت و بر احترام به او تأکید بسیار می‌شد. پسر زاییدن و مادر شدن اولین وظیفه زن و موجب ارتقای منزلت و جایگاه همسر در خانواده هندویی بود. اطاعت فرزندان از والدین از قوانین مانو بود.<ref>غلامی و حاجی اسماعیلی، زن و خانواده در ادیان با رویکرد تطبیقی، 1399ش، ص‌270ـ271.</ref>   
منیره شریعت‌جو
 


==پانویس==
==پانویس==
خط ۴۰: خط ۴۰:
*غلامی، علی و حاجی ‌اسماعیلی، سمیه، زن و خانواده در ادیان با رویکرد تطبیقی، قم، جامعة‌الزهرا، 1399ش.
*غلامی، علی و حاجی ‌اسماعیلی، سمیه، زن و خانواده در ادیان با رویکرد تطبیقی، قم، جامعة‌الزهرا، 1399ش.
*«معرفی آیین برهمن یا هندوییسم»، وب‌سایت مجمع جهانی شیعه‌شناسی، تاریخ انتشار: 18 مرداد 1395ش.
*«معرفی آیین برهمن یا هندوییسم»، وب‌سایت مجمع جهانی شیعه‌شناسی، تاریخ انتشار: 18 مرداد 1395ش.
[[رده: ویکی‌جنسیت]]
[[رده:نظریه‌ها]]
۶۶

ویرایش