جنسیت از دیدگاه علامه طباطبایی: تفاوت میان نسخه‌ها

===تفاوت در احساسات و ادراکات===

عامل دیگری که از نظر علامه باعث تفاوت در احکام اجتماعی زن و مرد شده، تفاوت در احساسات و ادراک است که ریشه در تکوین متفاوت زن و مرد دارد و برساخته اجتماع و فرهنگ و تربیت نیست.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، 1417ق، ج2، ص272.</ref>

علامـه، شباهت و تفاوت زن و مرد در منزلت اجتمـاعی را مبتنی بر شباهت‌‌ها و تفاوت‌‌های تکوینی آن‌ها می‌داند. به باور وی، اسلام بین زن و مـرد از نظـر تـدبیر شـئون اجتمـاع و استقلال در تصمیم‌گیری و عمل، تساوی برقرار کرده است و زن و مـرد در تامین نیاز‌های انسانی مثل خوردن، آشامیدن و دیگر لوازم بقاء، نیازمند استقلال و اراده آزاد هستند. از منظر قرآن، همانطور که مرد می­تواند برای تعیین سرنوشت خویش تصمیم بگیرد، مستقلاً عمل کنـد<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%A2%DB%8C%D9%87_195_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%A2%D9%84_%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86 سوره آل‌عمران، آیه 195.]</ref> و نتیجـه عمـل خـود را مالک شود، زن نیز بدون تفاوت، چنین حقی را دارد.<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%A2%DB%8C%D9%87_286_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%A8%D9%82%D8%B1%D9%87 سوره بقره، آیه 286.]</ref>

از نظر علامه چون تفاوت در عقلانیت و احساسات در زنان ذاتی و فطری است و به شرایط اجتماعی و زمانی و مکانی وابسته نیست، در همه اجتماعات، مردان بر زنان قیمومیت دارند. از منظر قرآن، زنان بر شوهران حقی مشروع دارند و شوهران نیز بر زنان حقی مشروع، لکن مردان را بر زنان افزونی است<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%A2%DB%8C%D9%87_228_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%A8%D9%82%D8%B1%D9%87 . سوره بقره، آیه 228.]</ref> و علامه آن را به‌معنی تناسب و نه تساوی و برابری دانسته است. عدالت به‌معنی قرار گرفتن هر چیز در جای خود برای رسیدن به‌هدفی مشخص است؛ بر این اساس علامه به احکام متفاوت اجتماعی، تشریعی، فقهی و حقوقی بین مردان و زنان حکم می­کند.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، 1417ق، ج2، ص407.</ref>

علامه معتقد است اصل تساوی در اکثر حقوق و احکام زن و مرد خودنمایی می­کند، اما در مواردی اختلاف احکام تشریعی زن و مرد نیز وجود دارد.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، 1417ق، ج2، ص273.</ref> اشتراک و اختصاص در موقعیت و جایگاه اجتمـاعی و بـه‌تبـع آن در احکـام و حقوق اجتماعی، از نظر قرآن کریم دارای قواعد روشنی است.<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%A2%DB%8C%D9%87_32_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%A1 سوره نساء، آیه 32.]</ref> اولا با رویکرد عدالت‌محور و متناسب با خلقت و در راستای تعادل و توازن حق و تکلیف، تنظیم شده است. به‌عنوان مثال مرد را از این نظر بر زن فضیلت و برتری داده که سهم ارث او دو برابر زن است و زن را از این نظر بر مرد فضیلت داده که خرج خانـه را از گـردن زن سـاقط کـرده است. ثانیا به‌خلاف نگرش­‌های فمینیستی که روابط بین افراد را بر اساس تنش و تضاد و رقابت متقابل تعریـف مـی­کننـد، زن و مـرد در جامعـه مسـلمان به‌عنوان عضوی از پیکر یکدیگر ترسیم می­شوند. همان‌گونه که فضیلت خواهر برای برادر و پدرش، فضیلت است و بالعکس، چنین تعاملی بین همه اعضای جامعـه مسلمان برقرار است. ثالثا بسیاری فضیلت­‌های زن و مرد در اجتماع ناشی از ضرورت‌‌های اجتماعی و تقسیم کار اجتماعی است نه ناشی از فضیلت ماهوی.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، 1417ق، ج2، ص277.</ref>

==پانویس==